| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੪. ਸਮਚਿਤ੍ਤવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ
4. Samacittavaggavaṇṇanā
੩੩. ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭੂਮੀਤਿ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਂ। ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭੂਮਿਯਮ੍ਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਅਕਤਞ੍ਞੂਤਿ ਕਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ। ਅਕਤવੇਦੀਤਿ ਕਤਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍વਾ ਨ ਜਾਨਾਤਿ। ਉਪਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ વਣ੍ਣਿਤਂ ਥੋਮਿਤਂ ਪਸਤ੍ਥਂ। ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਯਾ ਅਯਂ। ਅਕਤਞ੍ਞੁਤਾ ਅਕਤવੇਦਿਤਾਤਿ ਪਰੇਨ ਕਤਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨਞ੍ਚੇવ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍વਾ ਅਜਾਨਨਞ੍ਚ। ਕੇવਲਾਤਿ ਸਕਲਾ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਪਿ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
33. Catutthassa paṭhame asappurisabhūmīti asappurisānaṃ patiṭṭhānaṭṭhānaṃ. Sappurisabhūmiyampi eseva nayo. Akataññūti kataṃ na jānāti. Akatavedīti kataṃ pākaṭaṃ katvā na jānāti. Upaññātanti vaṇṇitaṃ thomitaṃ pasatthaṃ. Yadidanti yā ayaṃ. Akataññutā akataveditāti parena katassa upakārassa ajānanañceva pākaṭaṃ katvā ajānanañca. Kevalāti sakalā. Sukkapakkhepi vuttanayeneva attho veditabbo.
੩੪. ਦੁਤਿਯੇ ਮਾਤੁ ਚ ਪਿਤੁ ਚਾਤਿ ਜਨਕਮਾਤੁ ਚ ਜਨਕਪਿਤੁ ਚ। ਏਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਂਸੇਨ ਮਾਤਰਂ ਪਰਿਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਂਸਕੂਟੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਮਾਤਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗੇਯ੍ਯ। ਏਕੇਨ ਅਂਸੇਨ ਪਿਤਰਂ ਪਰਿਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਂਸਕੂਟੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਿਤਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗੇਯ੍ਯ। વਸ੍ਸਸਤਾਯੁਕੋ વਸ੍ਸਸਤਜੀવੀਤਿ વਸ੍ਸਸਤਾਯੁਕਕਾਲੇ ਜਾਤੋ ਸਕਲਂ વਸ੍ਸਸਤਂ ਜੀવਨ੍ਤੋ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਸਚੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਟ੍ਠਾਯ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣੇ ਅਂਸਕੂਟੇ ਮਾਤਰਂ, વਾਮੇ ਪਿਤਰਂ ਠਪੇਤ੍વਾ વਸ੍ਸਸਤਾਯੁਕੋ ਸਕਲਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਸਤਂ ਜੀવਮਾਨੋ ਪਰਿਹਰੇਯ੍ਯ। ਸੋ ਚ ਨੇਸਂ ਉਚ੍ਛਾਦਨਪਰਿਮਦ੍ਦਨਨ੍ਹਾਪਨਸਮ੍ਬਾਹਨੇਨਾਤਿ ਸੋ ਚ ਪੁਤ੍ਤੋ ਨੇਸਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਂਸਕੂਟੇਸੁ ਠਿਤਾਨਂਯੇવ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਪਟਿવਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਸੁਗਨ੍ਧਕਰਣੇਨ ਉਚ੍ਛਾਦਨੇਨ, ਪਰਿਸ੍ਸਮવਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਹਤ੍ਥਪਰਿਮਦ੍ਦਨੇਨ, ਸੀਤੁਣ੍ਹਕਾਲੇ ਚ ਉਣ੍ਹੋਦਕਸੀਤੋਦਕਨ੍ਹਾਪਨੇਨ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਦੀਨਂ ਆਕਡ੍ਢਨਪਰਿਕਡ੍ਢਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸਮ੍ਬਾਹਨੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ। ਤੇ ਚ ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਤੇ ਚ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਤਤ੍ਥੇવ ਤਸ੍ਸ ਅਂਸਕੂਟੇਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾવ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸਂ ਚਜੇਯ੍ਯੁਂ। ਨਤ੍વੇવ , ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਮ੍ਪਿ ਨਤ੍વੇવ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਕਤਂ વਾ ਹੋਤਿ ਪਟਿਕਤਂ વਾ।
34. Dutiye mātu ca pitu cāti janakamātu ca janakapitu ca. Ekena, bhikkhave, aṃsena mātaraṃ parihareyyāti ekasmiṃ aṃsakūṭe ṭhapetvā mātaraṃ paṭijaggeyya. Ekena aṃsena pitaraṃ parihareyyāti ekasmiṃ aṃsakūṭe ṭhapetvā pitaraṃ paṭijaggeyya. Vassasatāyuko vassasatajīvīti vassasatāyukakāle jāto sakalaṃ vassasataṃ jīvanto. Idaṃ vuttaṃ hoti – sace putto nāma ‘‘mātāpitūnaṃ paṭikarissāmī’’ti uṭṭhāya samuṭṭhāya dakkhiṇe aṃsakūṭe mātaraṃ, vāme pitaraṃ ṭhapetvā vassasatāyuko sakalampi vassasataṃ jīvamāno parihareyya. So ca nesaṃ ucchādanaparimaddananhāpanasambāhanenāti so ca putto nesaṃ mātāpitūnaṃ aṃsakūṭesu ṭhitānaṃyeva duggandhapaṭivinodanatthaṃ sugandhakaraṇena ucchādanena, parissamavinodanatthaṃ hatthaparimaddanena, sītuṇhakāle ca uṇhodakasītodakanhāpanena, hatthapādādīnaṃ ākaḍḍhanaparikaḍḍhanasaṅkhātena sambāhanena upaṭṭhānaṃ kareyya. Te ca tatthevāti te ca mātāpitaro tattheva tassa aṃsakūṭesu nisinnāva muttakarīsaṃ cajeyyuṃ. Natveva,bhikkhaveti, bhikkhave, evampi natveva mātāpitūnaṃ kataṃ vā hoti paṭikataṃ vā.
ਇਸ੍ਸਰਾਧਿਪਚ੍ਚੇ ਰਜ੍ਜੇਤਿ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤਿਰਜ੍ਜਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇવਮਾਹ। ਆਪਾਦਕਾਤਿ વਡ੍ਢਕਾ ਅਨੁਪਾਲਕਾ। ਪੁਤ੍ਤਾ ਹਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ વਡ੍ਢਿਤਾ ਚੇવ ਅਨੁਪਾਲਿਤਾ ਚ। ਪੋਸਕਾਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਹਦਯਲੋਹਿਤਂ ਪਾਯੇਤ੍વਾ ਪੋਸਕਾ। ਪੁਤ੍ਤਾ ਹਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਪੁਟ੍ਠਾ ਭਤਾ ਅਨ੍ਨਪਾਨਾਦੀਹਿ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤਾ। ਇਮਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤਾਰੋਤਿ ਸਚੇ ਹਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਜਾਤਦਿવਸੇਯੇવ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਾਦੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞੇ વਾ ਨਦਿਯਂ વਾ ਪਪਾਤੇ વਾ ਖਿਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ। ਏવਂ ਅਕਤ੍વਾ ਆਪਾਦਿਤਤ੍ਤਾ ਪੋਸਿਤਤ੍ਤਾ ਏਸ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤ੍ਯਾਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤਾਰੋ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਮਾਦਪੇਤੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸਦ੍ਧਾਸੀਲਚਾਗਪਞ੍ਞਾ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਾ ਕਥਿਤਾ। ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸੋવ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ ਨਾਮਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Issarādhipacce rajjeti cakkavattirajjaṃ sandhāyevamāha. Āpādakāti vaḍḍhakā anupālakā. Puttā hi mātāpitūhi vaḍḍhitā ceva anupālitā ca. Posakāti hatthapāde vaḍḍhetvā hadayalohitaṃ pāyetvā posakā. Puttā hi mātāpitūhi puṭṭhā bhatā annapānādīhi paṭijaggitā. Imassa lokassa dassetāroti sace hi mātāpitaro jātadivaseyeva puttaṃ pāde gahetvā araññe vā nadiyaṃ vā papāte vā khipeyyuṃ, imasmiṃ loke iṭṭhāniṭṭhārammaṇaṃ na passeyya. Evaṃ akatvā āpāditattā positattā esa imasmiṃ loke iṭṭhāniṭṭhārammaṇaṃ mātāpitaro nissāya passatīti tyāssa imassa lokassa dassetāro nāma honti. Samādapetīti gaṇhāpeti. Imasmiṃ sutte saddhāsīlacāgapaññā lokiyalokuttaramissakā kathitā. Dhammasenāpatisāriputtattherasadisova bhikkhu tesu patiṭṭhāpeti nāmāti veditabbo.
੩੫. ਤਤਿਯੇ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਸੋ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘‘ਸਮਣੋ ਕਿਰ ਗੋਤਮੋ ਕਥਿਤਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਪੁਚ੍ਛਾਯਸ੍ਸ વਿਰਜ੍ਝਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਅਹਮਸ੍ਸ વਿਰਜ੍ਝਨਪਞ੍ਹਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਣੀਤਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਗਬ੍ਭਦ੍વਾਰਂ ਪਿਦਹਿਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਚਿਨ੍ਤੇਤੁਂ ਆਰਭਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦੋ વਤ੍ਤਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ, ਭੂਮਿਘਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭੂਮਿਘਰਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ – ‘‘ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏવਂ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ, ਏવਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏવਂ ਕਥੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਕਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਏਕਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਸਕਲਦਿવਸਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ। ਤਸ੍ਸ ਇਮਿਨਾવ ਨੀਹਾਰੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸਾ વੀਤਿવਤ੍ਤਾ। ਸੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਾਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਉਭਤੋਕੋਟਿਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਨਾਮ ਅਦ੍ਦਸ। ਏવਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ‘ਕਿਂવਾਦੀ ਭવ’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਸਚੇ ‘ਕਿਰਿਯવਾਦਿਮ੍ਹੀ’ਤਿ વਕ੍ਖਤਿ, ‘ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਨਂ ਨਾਮ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਰਿਯਂ વਦੇਥਾ’ਤਿ ਨਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਸਚੇ ‘ਅਕਿਰਿਯવਾਦਿਮ੍ਹੀ’ਤਿ વਕ੍ਖਤਿ, ‘ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਾਮ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਕਿਰਿਯਂ વਦੇਥਾ’ਤਿ ਨਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਇਦਞ੍ਹਿ ਉਭਤੋਕੋਟਿਕਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਨੇવ ਉਗ੍ਗਿਲਿਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਨ ਨਿਗ੍ਗਿਲਿਤੁਂ। ਏવਂ ਮਮ ਜਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਰਾਜਯੋ’’ਤਿ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ ਭੂਮਿਘਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ‘‘ਏવਰੂਪਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਨ ਏਕਕੇਨ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਨਗਰੇ ਘੋਸਨਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਸਕਲਨਾਗਰੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਕਿਂવਾਦੀਤਿ ਕਿਂਲਦ੍ਧਿਕੋ। ਕਿਮਕ੍ਖਾਯੀਤਿ ਕਿਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਾਨਂ ਪਟਿਪਦਂ ਅਕ੍ਖਾਯੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਪਞ੍ਹਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਮੇ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਰਾਜਯਪਞ੍ਹੋ’’ਤਿ ਮਾਨਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਆਗਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਏਕਪਦੇਨੇવ ਤਂ ਪਞ੍ਹਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਕਿਰਿਯવਾਦੀ ਚਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਾਨਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਯਾਚਨ੍ਤੋ ਯਥਾਕਥਂ ਪਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
35. Tatiye tenupasaṅkamīti so hi brāhmaṇo ‘‘samaṇo kira gotamo kathitaṃ vissajjeti, pucchāyassa virajjhanaṃ nāma natthi. Ahamassa virajjhanapañhaṃ abhisaṅkharissāmī’’ti paṇītabhojanaṃ bhuñjitvā gabbhadvāraṃ pidahitvā nisinno cintetuṃ ārabhi. Athassa etadahosi – ‘‘imasmiṃ ṭhāne uccāsaddamahāsaddo vattati, cittaṃ na ekaggaṃ hoti, bhūmigharaṃ kāressāmī’’ti bhūmigharaṃ kāretvā tattha pavisitvā – ‘‘evaṃ puṭṭho evaṃ kathessati, evaṃ puṭṭho evaṃ kathessatī’’ti ekaṃ gaṇhitvā ekaṃ vissajjento sakaladivasaṃ kiñci passituṃ nāsakkhi. Tassa imināva nīhārena cattāro māsā vītivattā. So catunnaṃ māsānaṃ accayena ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ nāma addasa. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘ahaṃ samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā ‘kiṃvādī bhava’nti pucchissāmi. Sace ‘kiriyavādimhī’ti vakkhati, ‘sabbākusalānaṃ nāma tumhe kiriyaṃ vadethā’ti naṃ niggaṇhissāmi. Sace ‘akiriyavādimhī’ti vakkhati, ‘kusaladhammānaṃ nāma tumhe akiriyaṃ vadethā’ti naṃ niggaṇhissāmi. Idañhi ubhatokoṭikaṃ pañhaṃ puṭṭho neva uggilituṃ sakkhissati na niggilituṃ. Evaṃ mama jayo bhavissati, samaṇassa gotamassa parājayo’’ti uṭṭhāya apphoṭetvā bhūmigharā nikkhamma ‘‘evarūpaṃ pañhaṃ pucchantena na ekakena gantuṃ vaṭṭatī’’ti nagare ghosanaṃ kāretvā sakalanāgarehi parivuto yena bhagavā tenupasaṅkami. Kiṃvādīti kiṃladdhiko. Kimakkhāyīti kiṃ nāma sāvakānaṃ paṭipadaṃ akkhāyīti pucchi. Athassa bhagavā catūhi māsehi pañhaṃ abhisaṅkharitvā ‘‘diṭṭho me samaṇassa gotamassa parājayapañho’’ti mānaṃ paggayha āgatabhāvaṃ ñatvā ekapadeneva taṃ pañhaṃ bhindanto kiriyavādī cāhaṃ, brāhmaṇātiādimāha. Atha brāhmaṇo attano mānaṃ apanetvā bhagavantaṃ āyācanto yathākathaṃ panātiādimāha. Sesamettha uttānatthamevāti.
੩੬. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਾਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦਾਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਯੁਤ੍ਤਾ ਕਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਸੇਖੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਤ੍ਤ ਸੇਕ੍ਖੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੀਲવਨ੍ਤਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੇਨੇવ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ। ਆਹੁਨੇਯ੍ਯਾ ਯਜਮਾਨਾਨਂ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤਾਨਂ ਆਹੁਨਸ੍ਸ ਅਰਹਾ ਦਾਨਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਖੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾ, ਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ વਿਰੁਹਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
36. Catutthe dakkhiṇeyyāti dakkhiṇā vuccati dānaṃ, tassa paṭiggahaṇayuttā kati puggalāti pucchati. Sekhoti iminā satta sekkhe dasseti. Ettha ca sīlavantaputhujjanopi sotāpanneneva saṅgahito. Āhuneyyā yajamānānaṃ hontīti dānaṃ dadantānaṃ āhunassa arahā dānapaṭiggāhakā nāma hontīti attho. Khettanti vatthu patiṭṭhā, puññassa viruhanaṭṭhānanti attho.
੩੭. ਪਞ੍ਚਮੇ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇਤਿ ਸਾવਤ੍ਥਿਤੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਦਿਸਾਭਾਗੇ ਆਰਾਮੇ। ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੇਤਿ વਿਸਾਖਾਯ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਪਾਸਾਦੇ। ਸਾ ਹਿ ਮਿਗਾਰਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਮਾਤੁਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾਪਿ, ਸਬ੍ਬਜੇਟ੍ਠਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਯ੍ਯਕਸੇਟ੍ਠਿਨੋવ ਸਮਾਨਨਾਮਕਤ੍ਤਾਪਿ ਮਿਗਾਰਮਾਤਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਾਯ ਕਾਰਿਤੋ ਸਹਸ੍ਸਗਬ੍ਭੋ ਪਾਸਾਦੋ ਮਿਗਾਰਮਾਤੁਪਾਸਾਦੋ ਨਾਮ। ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਹਰਤਿ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਸਾਦੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ।
37. Pañcame pubbārāmeti sāvatthito puratthimadisābhāge ārāme. Migāramātupāsādeti visākhāya upāsikāya pāsāde. Sā hi migāraseṭṭhinā mātuṭṭhāne ṭhapitattāpi, sabbajeṭṭhakassa puttassa ayyakaseṭṭhinova samānanāmakattāpi migāramātāti vuccati. Tāya kārito sahassagabbho pāsādo migāramātupāsādo nāma. Thero tasmiṃ viharati. Tatra kho āyasmā sāriputtoti tasmiṃ pāsāde viharanto dhammasenāpatisāriputtatthero.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ? ਕਾਨਿਚਿ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤੇ ਭਾਸਿਤਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਾਨਿਚਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤੇ, ਕਾਨਿਚਿ ਪੁਰਿਮਯਾਮੇ, ਕਾਨਿਚਿ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ, ਕਾਨਿਚਿ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ। ਇਦਂ ਪਨ ਸਮਚਿਤ੍ਤਪਟਿਪਦਾਸੁਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤੇ ਭਾਸਿਤਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ।
Bhikkhū āmantesīti kasmiṃ kāle āmantesi? Kānici hi suttāni purebhatte bhāsitāni atthi, kānici pacchābhatte, kānici purimayāme, kānici majjhimayāme, kānici pacchimayāme. Idaṃ pana samacittapaṭipadāsuttaṃ pacchābhatte bhāsitaṃ. Tasmā sāyanhasamaye āmantesi.
ਨ ਕੇવਲਂ ਚੇਤਂ ਥੇਰੇਨੇવ ਭਾਸਿਤਂ, ਤਥਾਗਤੇਨਾਪਿ ਭਾਸਿਤਂ। ਕਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾਤਿ? વਿਸਾਖਾਯ ਰਤਨਪਾਸਾਦੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ। ਤਥਾਗਤੋ ਹਿ ਪਠਮਬੋਧਿਯਂ વੀਸਤਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨਿਬਦ੍ਧવਾਸੋ ਹੁਤ੍વਾ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਫਾਸੁਕਂ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਸਿ। ਪਠਮਂ ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸਞ੍ਹਿ ਇਸਿਪਤਨੇ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਕੋਟਿਯੋ ਅਮਤਪਾਨਂ ਪਾਯੇਤ੍વਾ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਸਿਪਤਨੇ વਸਿ। ਦੁਤਿਯਂ ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸਂ ਰਾਜਗਹਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વੇਲ਼ੁવਨੇ, ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਾਨਿਪਿ ਤਤ੍ਥੇવ, ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸਂ વੇਸਾਲਿਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਾવਨੇ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ, ਛਟ੍ਠਂ ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸਂ ਮਕੁਲਪਬ੍ਬਤੇ, ਸਤ੍ਤਮਂ ਤਾવਤਿਂਸਭવਨੇ, ਅਟ੍ਠਮਂ ਭਗ੍ਗੇ ਸੁਸੁਮਾਰਗਿਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭੇਸਕਲ਼ਾવਨੇ, ਨવਮਂ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ, ਦਸਮਂ ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕੇ વਨਸਣ੍ਡੇ, ਏਕਾਦਸਮਂ ਨਾਲਾਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੇ, ਦ੍વਾਦਸਮਂ વੇਰਞ੍ਜਾਯਂ, ਤੇਰਸਮਂ ਚਾਲਿਯਪਬ੍ਬਤੇ, ਚੁਦ੍ਦਸਮਂ ਜੇਤવਨੇ, ਪਞ੍ਚਦਸਮਂ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ, ਸੋਲ਼ਸਮਂ ਆਲ਼વਕਂ ਦਮੇਤ੍વਾ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਮਤਪਾਨਂ ਪਾਯੇਤ੍વਾ ਆਲ਼વਿਯਂ, ਸਤ੍ਤਰਸਮਂ ਰਾਜਗਹੇਯੇવ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਮਂ ਚਾਲਿਯਪਬ੍ਬਤੇਯੇવ, ਤਥਾ ਏਕੂਨવੀਸਤਿਮਂ, વੀਸਤਿਮਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸਂ ਰਾਜਗਹਂਯੇવ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਿ। ਏવਂ વੀਸਤਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨਿਬਦ੍ਧવਾਸੋ ਹੁਤ੍વਾ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਫਾਸੁਕਂ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇવ વਸਿ।
Na kevalaṃ cetaṃ thereneva bhāsitaṃ, tathāgatenāpi bhāsitaṃ. Kattha nisīditvāti? Visākhāya ratanapāsāde nisīditvā. Tathāgato hi paṭhamabodhiyaṃ vīsati vassāni anibaddhavāso hutvā yattha yattha phāsukaṃ hoti, tattha tattheva gantvā vasi. Paṭhamaṃ antovassañhi isipatane dhammacakkaṃ pavattetvā aṭṭhārasa mahābrahmakoṭiyo amatapānaṃ pāyetvā bārāṇasiṃ upanissāya isipatane vasi. Dutiyaṃ antovassaṃ rājagahaṃ upanissāya veḷuvane, tatiyacatutthānipi tattheva, pañcamaṃ antovassaṃ vesāliṃ upanissāya mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ, chaṭṭhaṃ antovassaṃ makulapabbate, sattamaṃ tāvatiṃsabhavane, aṭṭhamaṃ bhagge susumāragiraṃ nissāya bhesakaḷāvane, navamaṃ kosambiyaṃ, dasamaṃ pālileyyake vanasaṇḍe, ekādasamaṃ nālāyaṃ brāhmaṇagāme, dvādasamaṃ verañjāyaṃ, terasamaṃ cāliyapabbate, cuddasamaṃ jetavane, pañcadasamaṃ kapilavatthusmiṃ, soḷasamaṃ āḷavakaṃ dametvā caturāsītipāṇasahassāni amatapānaṃ pāyetvā āḷaviyaṃ, sattarasamaṃ rājagaheyeva, aṭṭhārasamaṃ cāliyapabbateyeva, tathā ekūnavīsatimaṃ, vīsatimaṃ pana antovassaṃ rājagahaṃyeva upanissāya vasi. Evaṃ vīsati vassāni anibaddhavāso hutvā yattha yattha phāsukaṃ hoti, tattha tattheva vasi.
ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਨ ਦ੍વੇ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਧੁવਪਰਿਭੋਗਾਨਿ ਅਕਾਸਿ। ਕਤਰਾਨਿ ਦ੍વੇ? ਜੇਤવਨਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮਞ੍ਚ। ਕਸ੍ਮਾ? ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਕੁਲਾਨਂ ਗੁਣਮਹਨ੍ਤਤਾਯ। ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਹਿ વਿਸਾਖਾਯ ਚ ਗੁਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਗੁਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਧੁવਪਰਿਭੋਗੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ। ਉਤੁવਸ੍ਸਂ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤ੍વਾਪਿ ਹਿ ਅਨ੍ਤੋવਸ੍ਸੇ ਦ੍વੀਸੁਯੇવ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ વਸਤਿ। ਏવਂ વਸਨ੍ਤੋ ਪਨ ਜੇਤવਨੇ ਰਤ੍ਤਿਂ વਸਿਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿવੁਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍વਾਰੇਨ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਪਾਚੀਨਦ੍વਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਦਿવਾવਿਹਾਰਂ ਕਰੋਤਿ। ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ ਰਤ੍ਤਿਂ વਸਿਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਪਾਚੀਨਦ੍વਾਰੇਨ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍વਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਜੇਤવਨੇ ਦਿવਾવਿਹਾਰਂ ਕਰੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਦਿવਸੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਜੇਤવਨੇਯੇવ વਸਿ। ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚવਿਧਕਿਚ੍ਚਂ ਅવਿਜਹਿਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇવ। ਤੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਿਚ੍ਚਕਾਲੇ ਭਗવਾ ਲੋਕਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਾવਤ੍ਥਿવਾਸੀਨਞ੍ਚ ਸਮਨ੍ਤਾ ਚ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਾ ਗਾવੁਤਅਡ੍ਢਯੋਜਨਯੋਜਨਪਰਮੇ ਠਾਨੇ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਭਿਸਮਯਭਾવਂ ਅਦ੍ਦਸ।
Tato paṭṭhāya pana dve senāsanāni dhuvaparibhogāni akāsi. Katarāni dve? Jetavanañca pubbārāmañca. Kasmā? Dvinnaṃ kulānaṃ guṇamahantatāya. Anāthapiṇḍikassa hi visākhāya ca guṇaṃ sandhāya guṇaṃ paṭicca satthā tāni senāsanāni dhuvaparibhogena paribhuñji. Utuvassaṃ cārikaṃ caritvāpi hi antovasse dvīsuyeva senāsanesu vasati. Evaṃ vasanto pana jetavane rattiṃ vasitvā punadivase bhikkhusaṅghaparivuto dakkhiṇadvārena sāvatthiṃ piṇḍāya pavisitvā pācīnadvārena nikkhamitvā pubbārāme divāvihāraṃ karoti. Pubbārāme rattiṃ vasitvā punadivase pācīnadvārena sāvatthiṃ piṇḍāya pavisitvā dakkhiṇadvārena nikkhamitvā jetavane divāvihāraṃ karoti. Tasmiṃ pana divase sammāsambuddho jetavaneyeva vasi. Yattha katthaci vasantassa cassa pañcavidhakiccaṃ avijahitameva hoti. Taṃ heṭṭhā vitthāritameva. Tesu kiccesu pacchimayāmakiccakāle bhagavā lokaṃ olokento sāvatthivāsīnañca samantā ca sāvatthiyā gāvutaaḍḍhayojanayojanaparame ṭhāne aparimāṇānaṃ sattānaṃ abhisamayabhāvaṃ addasa.
ਤਤੋ ‘‘ਕਸ੍ਮਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਲੇ ਅਭਿਸਮਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ’’ਤਿ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮਯਿ ਨੁ ਖੋ ਕਥੇਨ੍ਤੇ ਅਭਿਸਮਯੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਾવਕੇ ਕਥੇਨ੍ਤੇ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇ ਕਥੇਨ੍ਤੇ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਦ੍ਦਸ। ਤਤੋ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਕਥੇਨ੍ਤੇ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘વਿਸਾਖਾਯ ਰਤਨਪਾਸਾਦੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ’’ਤਿ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨਾਮ ਤਯੋ ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾਨਂ ਏਕੋ। ਤੇਸੁ ਅਜ੍ਜ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਦ੍ਦਸ। ਦਿਸ੍વਾ ਪਾਤੋવ ਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਥਨਿવਾਸਨੋ ਸੁਗਤਚੀવਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਸੇਲਮਯਪਤ੍ਤਂ ਆਦਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿવੁਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍વਾਰੇਨ ਨਗਰਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੁਲਭਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਕਤ੍વਾ વਾਤਪ੍ਪਹਤਾ વਿਯ ਨਾવਾ ਪਟਿਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍વਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਬਹਿਦ੍વਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਤਤੋ ਅਸੀਤਿ ਮਹਾਸਾવਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਪਰਿਸਾ ਉਪਾਸਕਪਰਿਸਾ ਉਪਾਸਿਕਾਪਰਿਸਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਰਿવਾਰਯਿਂਸੁ।
Tato ‘‘kasmiṃ nu kho kāle abhisamayo bhavissatī’’ti olokento ‘‘sāyanhasamaye’’ti disvā ‘‘mayi nu kho kathente abhisamayo bhavissati, sāvake kathente bhavissatī’’ti ‘‘sāriputtatthere kathente bhavissatī’’ti addasa. Tato ‘‘kattha nisīditvā kathente bhavissatī’’ti olokento ‘‘visākhāya ratanapāsāde nisīditvā’’ti disvā ‘‘buddhānaṃ nāma tayo sāvakasannipātā honti, aggasāvakānaṃ eko. Tesu ajja dhammasenāpatisāriputtattherassa sāvakasannipāto bhavissatī’’ti addasa. Disvā pātova sarīrapaṭijagganaṃ katvā nivatthanivāsano sugatacīvaraṃ pārupitvā selamayapattaṃ ādāya bhikkhusaṅghaparivuto dakkhiṇadvārena nagaraṃ pavisitvā piṇḍāya caranto bhikkhusaṅghassa sulabhapiṇḍapātaṃ katvā vātappahatā viya nāvā paṭinivattitvā dakkhiṇadvārena nikkhamitvā bahidvāre aṭṭhāsi. Tato asīti mahāsāvakā bhikkhuniparisā upāsakaparisā upāsikāparisāti catasso parisā satthāraṃ parivārayiṃsu.
ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਯਾ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮਂ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਤવ ਚ ਪਰਿਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿવਾਰੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਏਤੇਨੇવ ਨਿਯਾਮੇਨ ਅਸੀਤਿ ਮਹਾਸਾવਕੇ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮਮੇવ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਸਯਂ ਏਕੇਨ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨੇવ ਸਦ੍ਧਿਂ ਜੇਤવਨਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋਪਿ વਿਹਾਰੇ ਸਤ੍ਥੁ વਤ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ। ਏવਂ ਕਰੋਹਿ ਆਨਨ੍ਦਾਤਿ। ਸਤ੍ਥਾਰਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਅਗਮਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਏਕਕੋવ ਜੇਤવਨੇ ਓਹੀਨੋ।
Satthā sāriputtattheraṃ āmantesi – ‘‘sāriputta, tayā pubbārāmaṃ gantuṃ vaṭṭati, tava ca parisaṃ gahetvā gacchāhī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti thero attano parivārehi pañcahi bhikkhusatehi parivuto pubbārāmaṃ agamāsi. Eteneva niyāmena asīti mahāsāvake pubbārāmameva pesetvā sayaṃ ekena ānandatthereneva saddhiṃ jetavanaṃ agamāsi. Ānandattheropi vihāre satthu vattaṃ katvā vanditvā ‘‘pubbārāmaṃ gacchāmi, bhante’’ti āha. Evaṃ karohi ānandāti. Satthāraṃ vanditvā tattheva agamāsi. Satthā ekakova jetavane ohīno.
ਤਂ ਦਿવਸਞ੍ਹਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਰਿਸਾ ਥੇਰਸ੍ਸੇવ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਕੋਸਲਮਹਾਰਾਜਾਪਿ ਬਲਕਾਯੇਨ ਪਰਿવੁਤੋ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮਮੇવ ਗਤੋ। ਤਥਾ ਪਞ੍ਚਸਤਉਪਾਸਕਪਰਿવਾਰੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ। વਿਸਾਖਾ ਪਨ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਦ੍વੀਹਿ ਜਙ੍ਘਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਅਗਮਾਸਿ। ਸਤ੍ਤਪਣ੍ਣਾਸਾਯ ਕੁਲਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸਾવਤ੍ਥਿਨਗਰੇ ਗੇਹਪਾਲਕਦਾਰਕੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੇਸਜਨੋ ਗਨ੍ਧਚੁਣ੍ਣਮਾਲਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮਮੇવ ਅਗਮਾਸਿ। ਚਤੂਸੁ ਦ੍વਾਰਗਾਮੇਸੁ ਗਾવੁਤਅਡ੍ਢਯੋਜਨਯੋਜਨਪਰਮਟ੍ਠਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਯੇવ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਗਨ੍ਧਚੁਣ੍ਣਮਾਲਾਦਿਹਤ੍ਥਾ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮਮੇવ ਅਗਮਂਸੁ। ਸਕਲવਿਹਾਰੋ ਮਿਸ੍ਸਕਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਅਭਿਕਿਣ੍ਣੋ વਿਯ ਅਹੋਸਿ।
Taṃ divasañhi catasso parisā therasseva dhammakathaṃ sotukāmā ahesuṃ. Kosalamahārājāpi balakāyena parivuto pubbārāmameva gato. Tathā pañcasataupāsakaparivāro anāthapiṇḍiko. Visākhā pana mahāupāsikā dvīhi jaṅghasahassehi parivuto agamāsi. Sattapaṇṇāsāya kulasatasahassānaṃ vasanaṭṭhāne sāvatthinagare gehapālakadārake ṭhapetvā sesajano gandhacuṇṇamālādīni gahetvā pubbārāmameva agamāsi. Catūsu dvāragāmesu gāvutaaḍḍhayojanayojanaparamaṭṭhāne sabbeyeva manussā gandhacuṇṇamālādihatthā pubbārāmameva agamaṃsu. Sakalavihāro missakapupphehi abhikiṇṇo viya ahosi.
ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਖੋ વਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਿਹਾਰਪਰਿવੇਣੇ ਅਙ੍ਗਣਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪਯਿਂਸੁ। ਥੇਰੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕਤ੍ਥੇਰੇਨ વਤ੍ਤੇ ਕਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਓવਾਦਂ ਕਤ੍વਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿ। ਸੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਲવਸੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਅਚਿਰવਤਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਜੋਜਲ੍ਲਂ ਪવਾਹੇਤ੍વਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਦਰਥੋ ਓਤਿਣ੍ਣਤਿਤ੍ਥੇਨੇવ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਥਨਿવਾਸਨੋ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਪਿ ਸਮ੍ਮੁਖਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇਨ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਸਰੀਰੇ ਰਜੋਜਲ੍ਲਂ ਪવਾਹੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚੁਤ੍ਤਰਿਤ੍વਾ ਥੇਰਂ ਪਰਿવਾਰਯਿਂਸੁ। ਅਨ੍ਤੋવਿਹਾਰੇਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪਯਿਂਸੁ। ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਪਰਿਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓਕਾਸਂ ਞਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਸਤਪਰਿવਾਰੋ ਧਮ੍ਮਸਭਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸੀਹਮਤ੍ਥਕਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤੇ ਰਤਨਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਚਿਤ੍ਤਬੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੁਰਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੋ ਨਿਸੀਦਿ। ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਪਰਿਸਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ – ‘‘ਮਹਤੀ વਤਾਯਂ ਪਰਿਸਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਿਕਾ ਪਰਿਤ੍ਤਕਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਾ, ਕਤਰਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਨੁ ਖੋ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ ਆવਜ੍ਜਮਾਨੋ ਇਮਂ ਸਂਯੋਜਨਪਰਿਯਾਯ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਅਦ੍ਦਸ।
Dhammasenāpatisāriputtattheropi kho vihāraṃ gantvā vihārapariveṇe aṅgaṇaṭṭhāne aṭṭhāsi. Bhikkhū therassa āsanaṃ paññāpayiṃsu. Thero tattha nisīditvā upaṭṭhākattherena vatte kate bhikkhusaṅghassa ovādaṃ katvā gandhakuṭiṃ pavisitvā samāpattiṃ appetvā nisīdi. So paricchinnakālavasena samāpattito vuṭṭhāya aciravatiṃ gantvā rajojallaṃ pavāhetvā paṭippassaddhadaratho otiṇṇatittheneva uttaritvā nivatthanivāsano saṅghāṭiṃ pārupitvā aṭṭhāsi. Bhikkhusaṅghopi sammukhasammukhaṭṭhānena otaritvā sarīre rajojallaṃ pavāhetvā paccuttaritvā theraṃ parivārayiṃsu. Antovihārepi therassa dhammāsanaṃ paññāpayiṃsu. Catassopi parisā attano attano okāsaṃ ñatvā maggaṃ ṭhapetvā nisīdiṃsu. Sāriputtattheropi pañcabhikkhusataparivāro dhammasabhaṃ āgantvā sīhamatthakappatiṭṭhite samussitasetacchatte ratanapallaṅke cittabījaniṃ gahetvā puratthābhimukho nisīdi. Nisīditvā parisaṃ oloketvā – ‘‘mahatī vatāyaṃ parisā, imissā na appamattikā parittakadhammadesanā anucchavikā, kataradhammadesanā nu kho anucchavikā bhavissatī’’ti tīṇi piṭakāni āvajjamāno imaṃ saṃyojanapariyāya dhammadesanaṃ addasa.
ਏવਂ ਦੇਸਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਤਂ ਦੇਸੇਤੁਕਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ਆવੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿ। ਆવੁਸੋਤਿ ਹਿ ਅવਤ੍વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇਤਿ વਚਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਲਾਪੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਸਬਲੇਨ ਸਮਾਨਂ ਆਲਪਨਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਗਾਰવવਸੇਨ ਸਾવਕਾਲਾਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ‘‘ਆવੁਸੋ ਭਿਕ੍ਖવੇ’’ਤਿ ਆਹ। ਏਤਦવੋਚਾਤਿ ਏਤਂ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚ, ਆવੁਸੋ, ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਪਦਂ ਅવੋਚ।
Evaṃ desanaṃ sallakkhetvā taṃ desetukāmo bhikkhū āmantesi āvuso, bhikkhaveti. Āvusoti hi avatvā, bhikkhaveti vacanaṃ buddhālāpo nāma hoti, ayaṃ panāyasmā ‘‘dasabalena samānaṃ ālapanaṃ na karissāmī’’ti satthu gāravavasena sāvakālāpaṃ karonto, ‘‘āvuso bhikkhave’’ti āha. Etadavocāti etaṃ ‘‘ajjhattasaṃyojanañca, āvuso, puggalaṃ desessāmi bahiddhāsaṃyojanañcā’’ti dhammadesanāpadaṃ avoca.
ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਰਤਨਪਾਸਾਦੇ ਅਧਿવਤ੍ਥੋ ਏਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ વਾ ਸਾવਕੇਹਿ વਾ ਦੇਸਨਾਯ ਆਰਦ੍ਧਮਤ੍ਤਾਯਯੇવ ਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਉਤ੍ਤਾਨਿਕਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ ਗਮ੍ਭੀਰਾ। ਅਯਂ ਝਾਨਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਅਯਂ ਮਗ੍ਗਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅਯਂ ਫਲਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਅਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਸ੍ਸਿਤਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਦਿવਸੇ ਥੇਰੇਨ ਦੇਸਨਾਯ ਆਰਦ੍ਧਮਤ੍ਤਾਯ ਏવਂ ਅਞ੍ਞਾਸਿ – ‘‘ਯੇਨ ਨੀਹਾਰੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਅਯ੍ਯੇਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ, ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਗਾਲ਼੍ਹਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਛਹਿ ਮੁਖੇਹਿ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਕਥੇਸ੍ਸਤਿ। ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਦੇવਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ਪਨ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਦੇਸਨਾਯ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ ਕਤ੍વਾ ਮਯ੍ਹਂ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦੇવਾਨੁਭਾવੇਨ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍વਾ – ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਅਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਆਹ।
Tasmiṃ pana ratanapāsāde adhivattho eko sotāpanno devaputto atthi, so buddhehi vā sāvakehi vā desanāya āraddhamattāyayeva jānāti – ‘‘ayaṃ desanā uttānikā bhavissati, ayaṃ gambhīrā. Ayaṃ jhānanissitā bhavissati, ayaṃ vipassanānissitā. Ayaṃ magganissitā ayaṃ phalanissitā, ayaṃ nibbānanissitā’’ti. So tasmimpi divase therena desanāya āraddhamattāya evaṃ aññāsi – ‘‘yena nīhārena mayhaṃ ayyena dhammasenāpatinā sāriputtattherena desanā āraddhā, ayaṃ desanā vipassanāgāḷhā bhavissati, chahi mukhehi vipassanaṃ kathessati. Desanāpariyosāne koṭisatasahassadevatā arahattaṃ pāpuṇissanti, sotāpannādīnaṃ pana devamanussānaṃ paricchedo na bhavissati. Desanāya anucchavikaṃ katvā mayhaṃ ayyassa sādhukāraṃ dassāmī’’ti devānubhāvena mahantaṃ saddaṃ katvā – ‘‘sādhu sādhu ayyā’’ti āha.
ਦੇવਰਾਜੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪਰਿવਾਰਕਪਾਸਾਦਸਹਸ੍ਸੇ ਅਧਿવਤ੍ਥਾ ਦੇવਤਾ ਸਬ੍ਬਾવ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਅਦਂਸੁ। ਤਾਸਂ ਸਾਧੁਕਾਰਸਦ੍ਦੇਨ ਸਬ੍ਬਾ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ વਸਨਦੇવਤਾ, ਤਾਸਂ ਸਦ੍ਦੇਨ ਗਾવੁਤਮਤ੍ਤੇ ਦੇવਤਾ, ਤਤੋ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨੇ ਯੋਜਨੇਤਿ ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨ ਏਕਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ, ਦ੍વੀਸੁ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇਸੁ, ਤੀਸੁ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇਸੂਤਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇਸੁ ਦੇવਤਾ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਂਸੁ। ਤਾਸਂ ਸਾਧੁਕਾਰਸਦ੍ਦੇਨ ਪਥવਿਟ੍ਠਕਨਾਗਾ ਚ ਆਕਾਸਟ੍ਠਕਦੇવਤਾ ਚ। ਤਤੋ ਅਬ੍ਭવਲਾਹਕਾ, ਉਣ੍ਹવਲਾਹਕਾ, ਸੀਤવਲਾਹਕਾ, વਸ੍ਸવਲਾਹਕਾ, ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ, ਤਾવਤਿਂਸਾ ਦੇવਤਾ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਰਾਜਾ, ਯਾਮਾ ਦੇવਤਾ, ਸੁਯਾਮੋ ਦੇવਰਾਜਾ , ਤੁਸਿਤਾ ਦੇવਤਾ, ਸਨ੍ਤੁਸਿਤੋ ਦੇવਰਾਜਾ, ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤੀ ਦੇવਤਾ, ਸੁਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਦੇવਰਾਜਾ, વਸવਤ੍ਤੀ ਦੇવਤਾ, વਸવਤ੍ਤੀ ਦੇવਰਾਜਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਪੁਰੋਹਿਤਾ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ, ਪਰਿਤ੍ਤਾਭਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਭਾ, ਆਭਸ੍ਸਰਾ, ਪਰਿਤ੍ਤਸੁਭਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਸੁਭਾ, ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਾ, વੇਹਪ੍ਫਲਾ, ਅવਿਹਾ, ਅਤਪ੍ਪਾ, ਸੁਦਸ੍ਸਾ, ਸੁਦਸ੍ਸੀ, ਅਕਨਿਟ੍ਠਾ ਦੇવਤਾਤਿ ਅਸਞ੍ਞੇ ਚ ਅਰੂਪਾવਚਰਸਤ੍ਤੇ ਚ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੋਤਾਯਤਨਪવਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਸਬ੍ਬਾ ਦੇવਤਾ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਂਸੁ।
Devarājena sādhukāre dinne parivārakapāsādasahasse adhivatthā devatā sabbāva sādhukāraṃ adaṃsu. Tāsaṃ sādhukārasaddena sabbā pubbārāme vasanadevatā, tāsaṃ saddena gāvutamatte devatā, tato aḍḍhayojane yojaneti etenupāyena ekacakkavāḷe, dvīsu cakkavāḷesu, tīsu cakkavāḷesūti dasasahassacakkavāḷesu devatā sādhukāramadaṃsu. Tāsaṃ sādhukārasaddena pathaviṭṭhakanāgā ca ākāsaṭṭhakadevatā ca. Tato abbhavalāhakā, uṇhavalāhakā, sītavalāhakā, vassavalāhakā, cātumahārājikā cattāro mahārājāno, tāvatiṃsā devatā, sakko devarājā, yāmā devatā, suyāmo devarājā , tusitā devatā, santusito devarājā, nimmānaratī devatā, sunimmito devarājā, vasavattī devatā, vasavattī devarājā, brahmapārisajjā, brahmapurohitā, mahābrahmāno, parittābhā, appamāṇābhā, ābhassarā, parittasubhā, appamāṇasubhā, subhakiṇhā, vehapphalā, avihā, atappā, sudassā, sudassī, akaniṭṭhā devatāti asaññe ca arūpāvacarasatte ca ṭhapetvā sotāyatanapavattiṭṭhāne sabbā devatā sādhukāramadaṃsu.
ਤਤੋ ਖੀਣਾਸવਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ – ‘‘ਮਹਾ વਤਾਯਂ ਸਾਧੁਕਾਰਸਦ੍ਦੋ, ਪਥવਿਤਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਅਕਨਿਟ੍ਠਲੋਕਂ ਆਗਤੋ, ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨੁ ਖੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੇ વਿਸਾਖਾਯ ਰਤਨਪਾਸਾਦੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਸਂਯੋਜਨਪਰਿਯਾਯਧਮ੍ਮਦੇਸਨਮਾਰਭਿ, ਅਮ੍ਹੇਹਿਪਿ ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀਹਿ ਭવਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਂਸੁ। ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮੋ ਦੇવਤਾਹਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮਸ੍ਸ ਗਾવੁਤਂ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਂ, ਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਸਕਲਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਥવਿਤਲੇਨ ਤਿਰਿਯਂ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਪਰਿਯਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਦਸਹਿ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਹਿ ਦੇવਤਾਹਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਮਹੋਸਿ, ਆਰਗ੍ਗਨਿਤੁਦਨਮਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਉਪਰਿਮਕੋਟਿਯਾ ਸਟ੍ਠਿ ਦੇવਤਾ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਭਾવੇ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ।
Tato khīṇāsavamahābrahmāno – ‘‘mahā vatāyaṃ sādhukārasaddo, pathavitalato paṭṭhāya yāva akaniṭṭhalokaṃ āgato, kimatthaṃ nu kho eso’’ti āvajjento ‘‘dhammasenāpatisāriputtatthero pubbārāme visākhāya ratanapāsāde nisīditvā saṃyojanapariyāyadhammadesanamārabhi, amhehipi tattha kāyasakkhīhi bhavituṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā tattha agamaṃsu. Pubbārāmo devatāhi paripuṇṇo, samantā pubbārāmassa gāvutaṃ aḍḍhayojanaṃ, yojananti sakalacakkavāḷaṃ heṭṭhā pathavitalena tiriyaṃ cakkavāḷapariyantena paricchinnaṃ dasahi cakkavāḷasahassehi sannipatitāhi devatāhi nirantaramahosi, āragganitudanamatte ṭhāne uparimakoṭiyā saṭṭhi devatā sukhumattabhāve māpetvā aṭṭhaṃsu.
ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਮਹਨ੍ਤਂ વਤਿਦਂ ਹਲਾਹਲਂ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਠਿਤਾਨਂ ਦੇવਤਾਨਂ ਏਕਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਭਾવਂ ਅਦ੍ਦਸ। ਅਥ ਯਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਸਪਰਿਮਾਣੇਨੇવ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇવ ਸਦ੍ਦਞ੍ਚ ਸਾવੇਨ੍ਤਿ। ਸਾવਕਾਨਂ ਪਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਥੇਰੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਮਹਗ੍ਗਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ – ‘‘ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਪਰਿਯਨ੍ਤਾ ਪਰਿਸਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੁ, ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਮੇ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤੂ’’ਤਿ। ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣਜਾਣੁਪਸ੍ਸੇ ਚ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਞ੍ਚ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਕੀਦਿਸੋ ਦੀਘੋ ਰਸ੍ਸੋ ਸਾਮੋ ਓਦਾਤੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਕਾਰਣਂ ਨਾਹੋਸਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਅਭਿਮੁਖੇਯੇવ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ, ਨਭਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤਚਨ੍ਦੋ વਿਯ ਅਹੋਸਿ। ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖਿਣਜਾਣੁਪਸ੍ਸੇ ਚ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਞ੍ਚ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸਬ੍ਬੇ ਏਕਕਂਸੇਨੇવ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਿਂਸੁ।
Athāyasmā sāriputto ‘‘mahantaṃ vatidaṃ halāhalaṃ, kiṃ nu kho eta’’nti āvajjento dasasahassacakkavāḷe ṭhitānaṃ devatānaṃ ekacakkavāḷe sannipatitabhāvaṃ addasa. Atha yasmā buddhānaṃ adhiṭṭhānakiccaṃ natthi, parisaparimāṇeneva passanti ceva saddañca sāventi. Sāvakānaṃ pana adhiṭṭhānaṃ vaṭṭati. Tasmā thero samāpattiṃ samāpajjitvā samāpattito vuṭṭhāya mahaggatacittena adhiṭṭhāsi – ‘‘cakkavāḷapariyantā parisā sabbāpi maṃ passatu, dhammañca me desentassa saddaṃ suṇātū’’ti. Adhiṭṭhitakālato paṭṭhāya dakkhiṇajāṇupasse ca cakkavāḷamukhavaṭṭiyañca nisīditvā ‘‘dhammasenāpatisāriputtatthero nāma kīdiso dīgho rasso sāmo odāto’’ti vattabbakāraṇaṃ nāhosi, sabbesampi sabbadisāsu nisinnānaṃ abhimukheyeva paññāyittha, nabhamajjhe ṭhitacando viya ahosi. Dhammaṃ desentassāpissa dakkhiṇajāṇupasse ca cakkavāḷamukhavaṭṭiyañca nisinnā sabbe ekakaṃseneva saddaṃ suṇiṃsu.
ਏવਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਥੇਰੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚ, ਆવੁਸੋਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਰਭਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਮਭવੋ। ਬਹਿਦ੍ਧਾਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੋ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਮਭવੇ ਅਪ੍ਪਂ ਕਾਲਂ વਸਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਮੇવ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ, ਇਤਰੇਸੁ ਤੀਸੁ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਕਾਮਭવੋ ਸੁਞ੍ਞੋ ਹੋਤਿ ਤੁਚ੍ਛੋ, ਰੂਪਭવੇ ਬਹੁਂ ਕਾਲਂ વਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਤੇਸਂ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਮਭવੇ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ ਬਹੁਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਕਾ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ। ਯਤ੍ਥ ਚ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ ਬਹੁਕਾ, ਤਤ੍ਥ ਆਲਯੋਪਿ ਪਤ੍ਥਨਾਪਿ ਅਭਿਲਾਸੋਪਿ ਬਹੁ ਹੋਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਾ, ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮਭવੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ, ਰੂਪਾਰੂਪਭવਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨਾਮ। ਇਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਮਭવੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਂ ਨਾਮ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਂਯੋਜਨਂ ਨਾਮ। ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ વਾ ਪਞ੍ਚ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਂ ਨਾਮ, ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਂਯੋਜਨਂ ਨਾਮ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ વਚਨਤ੍ਥੋ – ਓਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਪਤ੍ਤਿਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਤਂ ਓਰਂ ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ । ਉਦ੍ਧਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਧਾਤੁ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਪਤ੍ਤਿਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਤਂ ਉਦ੍ਧਂ ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ।
Evaṃ adhiṭṭhahitvā thero ajjhattasaṃyojanañca, āvusoti imaṃ dhammadesanaṃ ārabhi. Tattha ajjhattanti kāmabhavo. Bahiddhāti rūpārūpabhavo. Kiñcāpi hi sattā kāmabhave appaṃ kālaṃ vasanti kappassa catutthameva koṭṭhāsaṃ, itaresu tīsu koṭṭhāsesu kāmabhavo suñño hoti tuccho, rūpabhave bahuṃ kālaṃ vasanti, tathāpi tesaṃ yasmā kāmabhave cutipaṭisandhiyo bahukā honti, appakā rūpārūpabhavesu. Yattha ca cutipaṭisandhiyo bahukā, tattha ālayopi patthanāpi abhilāsopi bahu hoti. Yattha appā, tattha appo. Tasmā kāmabhavo ajjhattaṃ nāma jātaṃ, rūpārūpabhavā bahiddhā nāma. Iti ajjhattasaṅkhāte kāmabhave chandarāgo ajjhattasaṃyojanaṃ nāma, bahiddhāsaṅkhātesu rūpārūpabhavesu chandarāgo bahiddhāsaṃyojanaṃ nāma. Orambhāgiyāni vā pañca saṃyojanāni ajjhattasaṃyojanaṃ nāma, uddhambhāgiyāni pañca bahiddhāsaṃyojanaṃ nāma. Tatrāyaṃ vacanattho – oraṃ vuccati kāmadhātu, tattha upapattinipphādanato taṃ oraṃ bhajantīti orambhāgiyāni . Uddhaṃ vuccati rūpārūpadhātu, tattha upapattinipphādanato taṃ uddhaṃ bhajantīti uddhambhāgiyāni.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨੋ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਂਯੋਜਨੋ। ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਨ ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ વਟ੍ਟਨਿਸ੍ਸਿਤਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਨਾਮਂ। ਯੇਸਂ ਪਨ ਭવੋ ਦ੍વੇਧਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਤੇਸਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮੀਨਂ ਅਰਿਯਸਾવਕਾਨਂ ਏਤਂ ਨਾਮਂ। ਯਥਾ ਹਿ ਮਹਾਅਰਞ੍ਞੇ ਖਦਿਰવਨਸਾਲવਨਾਦੀਨਿ ਥਮ੍ਭੋ ਤੁਲਾਸਙ੍ਘਾਟੋਤਿ ਨਾਮਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਖਦਿਰવਨਂ ਸਾਲવਨਨ੍ਤਿ ਨਾਮਮੇવ ਲਭਨ੍ਤਿ। ਯਦਾ ਪਨ ਤਤੋ ਰੁਕ੍ਖਾ ਤਿਣ੍ਹਾਯ ਕੁਠਾਰਿਯਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਥਮ੍ਭਾਦਿਸਣ੍ਠਾਨੇਨ ਤਚ੍ਛਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਥਮ੍ਭੋ ਤੁਲਾਸਙ੍ਘਾਟੋਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭવੋ ਬਹਲਕਿਲੇਸੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਏਤਂ ਨਾਮਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਭવਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਕਿਲੇਸੇ ਤਨੁਕੇ ਕਤ੍વਾ ਠਿਤਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋવ ਲਭਨ੍ਤਿ।
Evaṃ vuttappabhedena ajjhattasaṃyojanena saṃyutto puggalo ajjhattasaṃyojano, bahiddhāsaṃyojanena saṃyutto puggalo bahiddhāsaṃyojano. Ubhayampi cetaṃ na lokiyassa vaṭṭanissitamahājanassa nāmaṃ. Yesaṃ pana bhavo dvedhā paricchinno, tesaṃ sotāpannasakadāgāmianāgāmīnaṃ ariyasāvakānaṃ etaṃ nāmaṃ. Yathā hi mahāaraññe khadiravanasālavanādīni thambho tulāsaṅghāṭoti nāmaṃ na labhanti, khadiravanaṃ sālavananti nāmameva labhanti. Yadā pana tato rukkhā tiṇhāya kuṭhāriyā chinditvā thambhādisaṇṭhānena tacchitā honti, tadā thambho tulāsaṅghāṭoti nāmaṃ labhanti. Evamevaṃ aparicchinnabhavo bahalakileso puthujjano etaṃ nāmaṃ na labhati, bhavaṃ paricchinditvā kilese tanuke katvā ṭhitā sotāpannādayova labhanti.
ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਪਨਤ੍ਥਸ੍ਸ વਿਭਾવਨਤ੍ਥਂ ਇਦਂ વਚ੍ਛਕਸਾਲੋਪਮਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। વਚ੍ਛਕਸਾਲਂ ਹਿ ਕਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋ ਖਾਣੁਕੇ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ વਚ੍ਛਕੇ ਯੋਤ੍ਤੇਹਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਤੇਸੁ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ, ਯੋਤ੍ਤੇਸੁ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇਸੁ ਕਣ੍ਣੇਸੁਪਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ વਚ੍ਛਕੇ ਪવੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਸਾਲਾਯ ਓਕਾਸੇ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇ ਬਹਿ ਖਾਣੁਕੇ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾਪਿ ਏવਮੇવ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤੋਬਦ੍ਧੋ વਚ੍ਛਕੋ ਬਹਿਨਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਕੋਚਿ ਬਹਿਬਦ੍ਧੋ ਅਨ੍ਤੋਨਿਪਨ੍ਨੋ, ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤੋਬਦ੍ਧੋ ਅਨ੍ਤੋવ ਨਿਪਨ੍ਨੋ, ਕੋਚਿ ਬਹਿਬਦ੍ਧੋ ਬਹਿਯੇવ ਨਿਪਨ੍ਨੋ। ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤੋਪਿ ਅਬਦ੍ਧੋવ ਚਰਤਿ, ਬਹਿਪਿ ਅਬਦ੍ਧੋવ। ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਬਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬਹਿਨਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਂ ਦੀਘਂ ਹੋਤਿ। ਸੋ ਹਿ ਉਣ੍ਹਾਦਿਪੀਲ਼ਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਬਹਿ વਚ੍ਛਕਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ। ਬਹਿਬਦ੍ਧੇ ਅਨ੍ਤੋਨਿਪਨ੍ਨੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਯੋ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਬਦ੍ਧੋ ਅਨ੍ਤੋਨਿਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਂ ਰਸ੍ਸਂ ਹੋਤਿ। ਬਹਿਬਦ੍ਧੇ ਬਹਿਨਿਪਨ੍ਨੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਉਭੋਪਿ ਹਿ ਤੇ ਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਖਾਣੁਕਂ ਅਨੁਪਰਿਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਸਯਨ੍ਤਿ। ਯੋ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋ ਅਬਦ੍ਧੋ ਤਤ੍ਥੇવ વਚ੍ਛਕਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ વਿਚਰਤਿ। ਅਯਂ ਸੀਲવਾ વਚ੍ਛਕੋ ਕਣ੍ਣੇ ਗਹੇਤ੍વਾ વਚ੍ਛਕਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ વਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ ਦਿવਸਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਚਰਤਿ। ਬਹਿ ਅਬਦ੍ਧੇ ਤਤ੍ਥੇવ વਿਚਰਨ੍ਤੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Imassa ca panatthassa vibhāvanatthaṃ idaṃ vacchakasālopamaṃ veditabbaṃ. Vacchakasālaṃ hi katvā anto khāṇuke koṭṭetvā vacchake yottehi bandhitvā tesu upanibandhanti, yottesu appahontesu kaṇṇesupi gahetvā tattha vacchake pavesenti, antosālāya okāse appahonte bahi khāṇuke koṭṭetvāpi evameva karonti. Tattha koci antobaddho vacchako bahinipanno hoti, koci bahibaddho antonipanno, koci antobaddho antova nipanno, koci bahibaddho bahiyeva nipanno. Koci antopi abaddhova carati, bahipi abaddhova. Tattha antobaddhassa bahinipannassa bandhanaṃ dīghaṃ hoti. So hi uṇhādipīḷito nikkhamitvā bahi vacchakānaṃ abbhantare nipajjati. Bahibaddhe antonipannepi eseva nayo. Yo pana antobaddho antonipanno, tassa bandhanaṃ rassaṃ hoti. Bahibaddhe bahinipannepi eseva nayo. Ubhopi hi te divasampi khāṇukaṃ anuparigantvā tattheva sayanti. Yo pana anto abaddho tattheva vacchakānaṃ antare vicarati. Ayaṃ sīlavā vacchako kaṇṇe gahetvā vacchakānaṃ antare vissaṭṭho divasampi aññattha agantvā tattheva carati. Bahi abaddhe tattheva vicarantepi eseva nayo.
ਤਤ੍ਥ વਚ੍ਛਕਸਾਲਾ વਿਯ ਤਯੋ ਭવਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। વਚ੍ਛਕਸਾਲਾਯਂ ਖਾਣੁਕਾ વਿਯ ਅવਿਜ੍ਜਾਖਾਣੁਕੋ। વਚ੍ਛਕਬਨ੍ਧਨਯੋਤ੍ਤਂ વਿਯ ਦਸ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ। વਚ੍ਛਕਾ વਿਯ ਤੀਸੁ ਭવੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾ । ਅਨ੍ਤੋਬਦ੍ਧੋ ਬਹਿਸਯਿਤવਚ੍ਛਕੋ વਿਯ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ। ਤੇ ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਤ੍ਥੇવ વਸਨ੍ਤਿ, ਸਂਯੋਜਨਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਕਾਮਾવਚਰੂਪਨਿਬਦ੍ਧਮੇવ। ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ? ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ। ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਪਿ ਏਤੇਹੇવ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ। ਸੋਪਿ ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਤ੍ਥ વਸਤਿ, ਸਂਯੋਜਨਂ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਮਾવਚਰੂਪਨਿਬਦ੍ਧਮੇવ। ਬਹਿਬਦ੍ਧੋ ਅਨ੍ਤੋਸਯਿਤવਚ੍ਛਕੋ વਿਯ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਅਨਾਗਾਮੀ। ਸੋ ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਾਮਾવਚਰੇ વਸਤਿ, ਸਂਯੋਜਨਂ ਪਨਸ੍ਸ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੂਪਨਿਬਦ੍ਧਮੇવ। ਅਨ੍ਤੋਬਦ੍ਧੋ ਅਨ੍ਤੋਨਿਪਨ੍ਨੋ વਿਯ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ। ਤੇ ਹਿ ਸਯਮ੍ਪਿ ਕਾਮਾવਚਰੇ વਸਨ੍ਤਿ, ਸਂਯੋਜਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਕਾਮਾવਚਰੂਪਨਿਬਦ੍ਧਮੇવ। ਬਹਿਬਦ੍ਧੋ ਬਹਿਨਿਪਨ੍ਨੋ વਿਯ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇਸੁ ਅਨਾਗਾਮੀ। ਸੋ ਹਿ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ વਸਤਿ, ਸਂਯੋਜਨਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੂਪਨਿਬਦ੍ਧਮੇવ। ਅਨ੍ਤੋਅਬਦ੍ਧੋ ਅਨ੍ਤੋવਿਚਰਣવਚ੍ਛਕੋ વਿਯ ਕਾਮਾવਚਰੇ ਖੀਣਾਸવੋ। ਬਹਿਅਬਦ੍ਧੋ ਬਹਿવਿਚਰਣવਚ੍ਛਕੋ વਿਯ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇ ਖੀਣਾਸવੋ। ਸਂਯੋਜਨੇਸੁ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਨਿવਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਗਤਂ ਪਟਿਆਨੇਨ੍ਤਿ। ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਦ੍વੇ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਅવਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗੇਨ વਾ ਅਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਰੂਪਾਰੂਪਭવੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ।
Tattha vacchakasālā viya tayo bhavā veditabbā. Vacchakasālāyaṃ khāṇukā viya avijjākhāṇuko. Vacchakabandhanayottaṃ viya dasa saṃyojanāni. Vacchakā viya tīsu bhavesu nibbattasattā . Antobaddho bahisayitavacchako viya rūpārūpabhavesu sotāpannasakadāgāmino. Te hi kiñcāpi tattheva vasanti, saṃyojanaṃ pana tesaṃ kāmāvacarūpanibaddhameva. Kenaṭṭhena? Appahīnaṭṭhena. Rūpārūpabhavesu puthujjanopi eteheva saṅgahito. Sopi hi kiñcāpi tattha vasati, saṃyojanaṃ panassa kāmāvacarūpanibaddhameva. Bahibaddho antosayitavacchako viya kāmāvacare anāgāmī. So hi kiñcāpi kāmāvacare vasati, saṃyojanaṃ panassa rūpārūpabhavūpanibaddhameva. Antobaddho antonipanno viya kāmāvacare sotāpannasakadāgāmino. Te hi sayampi kāmāvacare vasanti, saṃyojanampi tesaṃ kāmāvacarūpanibaddhameva. Bahibaddho bahinipanno viya rūpārūpabhavesu anāgāmī. So hi sayampi tattha vasati, saṃyojanampissa rūpārūpabhavūpanibaddhameva. Antoabaddho antovicaraṇavacchako viya kāmāvacare khīṇāsavo. Bahiabaddho bahivicaraṇavacchako viya rūpārūpabhave khīṇāsavo. Saṃyojanesu pana sakkāyadiṭṭhi vicikicchā sīlabbataparāmāsoti imāni tīṇi gacchantaṃ nivārenti, gataṃ paṭiānenti. Kāmacchando byāpādoti imāni pana dve saṃyojanāni samāpattiyā vā avikkhambhetvā maggena vā asamucchinditvā rūpārūpabhave nibbattituṃ na sakkoti.
ਕਤਮੋ ਚਾવੁਸੋਤਿ ਇਦਂ ਥੇਰੋ ਯਥਾ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸੋ ਦ੍વੇ ਰਤਨਪੇਲ਼ਾ ਪਸ੍ਸੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਪਰਿਸਾਯ ਦ੍વੇ ਹਤ੍ਥੇ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤવਿਧਂ ਰਤਨਂ ਭਾਜੇਤ੍વਾ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਏવਂ ਪਠਮਂ ਰਤਨਪੇਲ਼ਂ ਦਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਥੇવ ਦਦੇਯ੍ਯ। ਏવਮੇવਂ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚ, ਆવੁਸੋ, ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਂਯੋਜਨਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਪਦਾਨਿ ਮਾਤਿਕਾવਸੇਨ ਠਪੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਅਟ੍ਠવਿਧਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਭਾਜੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વਿਤ੍ਥਾਰਕਥਂ ਆਰਭਿ।
Katamo cāvusoti idaṃ thero yathā nāma puriso dve ratanapeḷā passe ṭhapetvā sampattaparisāya dve hatthe pūretvā sattavidhaṃ ratanaṃ bhājetvā dadeyya, evaṃ paṭhamaṃ ratanapeḷaṃ datvā dutiyampi tatheva dadeyya. Evamevaṃ ‘‘ajjhattasaṃyojanañca, āvuso, puggalaṃ desessāmi bahiddhāsaṃyojanañcā’’ti imāni dve padāni mātikāvasena ṭhapetvā idāni aṭṭhavidhāya parisāya bhājetvā dassetuṃ vitthārakathaṃ ārabhi.
ਤਤ੍ਥ ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ। ਸੀਲવਾ ਹੋਤੀਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲੇਹਿ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਇਤਿ ਥੇਰੋ ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਚ ਕਿਰ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸਂવੁਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਤ੍ਥ ਜੇਟ੍ਠਕਸੀਲਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਸੀਤਿ ਦੀਪવਿਹਾਰવਾਸੀ ਸੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ। ਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕੋ ਪਨਸ੍ਸ ਤਿਪਿਟਕਚੂਲ਼ਨਾਗਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ – ‘‘ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰੋવ વੁਤ੍ਤੋ। ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰੋਯੇવ ਹਿ ਸੀਲਂ, ਇਤਰਾਨਿ ਪਨ ਤੀਣਿ ਸੀਲਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਨਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਆਹ – ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰੋ ਨਾਮ ਛਦ੍વਾਰਰਕ੍ਖਾਮਤ੍ਤਕਮੇવ, ਆਜੀવਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਕਂ, ਪਚ੍ਚਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯੇ ‘‘ਇਦਮਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਮਤ੍ਤਕਂ, ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰੋવ ਸੀਲਂ । ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਅਯਂ ਛਿਨ੍ਨਸੀਸੋ વਿਯ ਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਸੇਸਾਨਿ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ। ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸੋ ਅਰੋਗੋ, ਅਯਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸੀਸੋ વਿਯ ਪੁਰਿਸੋ ਜੀવਿਤਂ ਸੇਸਾਨਿ ਪੁਨ ਪਾਕਤਿਕਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਲવਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਤਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸਂવੁਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ।
Tattha idhāti imasmiṃ sāsane. Sīlavāhotīti catupārisuddhisīlehi sīlasampanno hoti. Iti thero ettāvatā ca kira catupārisuddhisīlaṃ uddisitvā ‘‘pātimokkhasaṃvarasaṃvuto’’ti iminā tattha jeṭṭhakasīlaṃ vitthāretvā dassesīti dīpavihāravāsī summatthero āha. Antevāsiko panassa tipiṭakacūḷanāgatthero āha – ‘‘ubhayatthāpi pātimokkhasaṃvarova vutto. Pātimokkhasaṃvaroyeva hi sīlaṃ, itarāni pana tīṇi sīlanti vuttaṭṭhānaṃ nāma atthī’’ti ananujānanto uttari āha – indriyasaṃvaro nāma chadvārarakkhāmattakameva, ājīvapārisuddhi dhammena samena paccayuppattimattakaṃ, paccayasannissitaṃ paṭiladdhapaccaye ‘‘idamattha’’nti paccavekkhitvā paribhuñjanamattakaṃ, nippariyāyena pana pātimokkhasaṃvarova sīlaṃ . Yassa so bhinno, ayaṃ chinnasīso viya puriso hatthapāde sesāni rakkhissatīti na vattabbo. Yassa pana so arogo, ayaṃ acchinnasīso viya puriso jīvitaṃ sesāni puna pākatikāni katvā rakkhituṃ sakkoti. Tasmā sīlavāti iminā pātimokkhasaṃvaraṃ uddisitvā taṃ vitthārento ‘‘pātimokkhasaṃvarasaṃvuto’’tiādimāhāti.
ਤਤ੍ਥ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਸਂવੁਤੋਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਆਚਾਰੇਨ ਚ ਗੋਚਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਸੁ। વਜ੍ਜੇਸੂਤਿ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੁ। ਭਯਦਸ੍ਸਾવੀਤਿ ਭਯਦਸ੍ਸੀ। ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਿਯਿਤ੍વਾ। ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਤਂ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਅਪਿਚ ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਕਾਯਿਕਂ વਾ વਾਚਸਿਕਂ વਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰਾਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (વਿਸੁਦ੍ਧਿ॰ ੧.੧੪ ਆਦਯੋ) વੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ। ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੇવਨਿਕਾਯਨ੍ਤਿ ਛਸੁ ਕਾਮਾવਚਰਦੇવਘਟਾਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੇવਘਟਂ। ਆਗਾਮੀ ਹੋਤੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਆਗਾਮੀ ਹੋਤਿ। ਆਗਨ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ ਮਾਨੁਸਕਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਭਾવਮੇવ ਆਗਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਰੂਪਪਤ੍ਤਿਕੋ વਾ ਉਪਰੂਪਪਤ੍ਤਿਕੋ વਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਪੁਨ ਹੇਟ੍ਠਾਗਾਮੀਯੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਅਙ੍ਗੇਨ ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਧਾਤੁਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਮਗ੍ਗਦ੍વਯਞ੍ਚੇવ ਫਲਦ੍વਯਞ੍ਚ ਕਥਿਤਂ।
Tattha pātimokkhasaṃvarasaṃvutoti pātimokkhasaṃvarena samannāgato. Ācāragocarasampannoti ācārena ca gocarena ca sampanno. Aṇumattesūti appamattakesu. Vajjesūti akusaladhammesu. Bhayadassāvīti bhayadassī. Samādāyāti sammā ādiyitvā. Sikkhati sikkhāpadesūti taṃ taṃ sikkhāpadaṃ samādiyitvā sikkhati. Apica samādāya sikkhati sikkhāpadesūti yaṃkiñci sikkhāpadesu sikkhākoṭṭhāsesu sikkhitabbaṃ kāyikaṃ vā vācasikaṃ vā, taṃ sabbaṃ sammā ādāya sikkhati. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato pana sabbānetāni pātimokkhasaṃvarādīni padāni visuddhimagge (visuddhi. 1.14 ādayo) vuttāni, catupārisuddhisīlañca sabbākārena vibhajitvā dassitaṃ. Aññataraṃ devanikāyanti chasu kāmāvacaradevaghaṭāsu aññataraṃ devaghaṭaṃ. Āgāmī hotīti heṭṭhā āgāmī hoti. Āgantā itthattanti itthattaṃ mānusakapañcakkhandhabhāvameva āgantā hoti. Tatrūpapattiko vā uparūpapattiko vā na hoti, puna heṭṭhāgāmīyeva hotīti dasseti. Iminā aṅgena sukkhavipassakassa dhātukammaṭṭhānikabhikkhuno heṭṭhimaṃ maggadvayañceva phaladvayañca kathitaṃ.
ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਨ੍ਤਂ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ। ਸਾ ਹਿ ਪਚ੍ਚਨੀਕਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤਾ, ਤੇਹੇવ ਚ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚੇਤਸੋ વਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੇવਨਿਕਾਯਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੁਦ੍ਧਾવਾਸਦੇવਨਿਕਾਯੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ। ਅਨਾਗਨ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ਇਮਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਭਾવਂ ਅਨਾਗਨ੍ਤਾ, ਹੇਟ੍ਠੂਪਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਉਪਰੂਪਪਤ੍ਤਿਕੋ વਾ ਹੋਤਿ ਤਤ੍ਥੇવ વਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਅਙ੍ਗੇਨ ਸਮਾਧਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ ਤੀਣਿ ਚ ਫਲਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ।
Aññataraṃ santaṃ cetovimuttinti aṭṭhasu samāpattīsu aññataraṃ catutthajjhānasamāpattiṃ. Sā hi paccanīkakilesānaṃ santattā santā, teheva ca kilesehi cetaso vimuttattā cetovimuttīti vuccati. Aññataraṃ devanikāyanti pañcasu suddhāvāsadevanikāyesu aññataraṃ. Anāgantā itthattanti puna imaṃ pañcakkhandhabhāvaṃ anāgantā, heṭṭhūpapattiko na hoti, uparūpapattiko vā hoti tattheva vā parinibbāyīti dasseti. Iminā aṅgena samādhikammikassa bhikkhuno tayo maggā tīṇi ca phalāni kathitāni.
ਕਾਮਾਨਂਯੇવ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯਾਤਿ ਦੁવਿਧਾਨਮ੍ਪਿ ਕਾਮਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨਤ੍ਥਾਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨਤ੍ਥਾਯ। વਿਰਾਗਾਯਾਤਿ વਿਰਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ। ਨਿਰੋਧਾਯਾਤਿ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਕਰਣਤ੍ਥਾਯ। ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਚ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਰਾਗਕ੍ਖਯਤ੍ਥਾਯ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਥਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਭવਾਨਂਯੇવਾਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਭવਾਨਂ। ਇਮਿਨਾ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਭવਰਾਗਕ੍ਖਯਤ੍ਥਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਥਿਤਾ ਹੋਤਿ। ਤਣ੍ਹਾਕ੍ਖਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮੀਨਂਯੇવ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਤਣ੍ਹਾਕ੍ਖਯਕਰਣਤ੍ਥਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਥਿਤਾ। ਸੋ ਲੋਭਕ੍ਖਯਾਯਾਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਭવਲੋਭਕ੍ਖਯਤ੍ਥਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਿਪਸ੍ਸਨਾવ ਕਥਿਤਾ। ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੇવਨਿਕਾਯਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਾવਾਸੇਸ੍વੇવ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੇવਨਿਕਾਯਂ। ਅਨਾਗਨ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਭਾવਂ ਅਨਾਗਨ੍ਤਾ, ਹੇਟ੍ਠੂਪਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਉਪਰੂਪਪਤ੍ਤਿਕੋ વਾ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥੇવ વਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ।
Kāmānaṃyeva nibbidāyāti duvidhānampi kāmānaṃ nibbindanatthāya ukkaṇṭhanatthāya. Virāgāyāti virajjanatthāya. Nirodhāyāti appavattikaraṇatthāya. Paṭipanno hotīti paṭipattiṃ paṭipanno hoti. Ettāvatā sotāpannassa ca sakadāgāmino ca pañcakāmaguṇikarāgakkhayatthāya anāgāmimaggavipassanā kathitā hoti. Bhavānaṃyevāti tiṇṇaṃ bhavānaṃ. Iminā anāgāmino bhavarāgakkhayatthāya arahattamaggavipassanā kathitā hoti. Taṇhākkhayāya paṭipanno hotīti imināpi sotāpannasakadāgāmīnaṃyeva pañcakāmaguṇikataṇhākkhayakaraṇatthaṃ anāgāmimaggavipassanā kathitā. So lobhakkhayāyāti imināpi anāgāmino bhavalobhakkhayatthāya arahattamaggavipassanāva kathitā. Aññataraṃ devanikāyanti suddhāvāsesveva aññataraṃ devanikāyaṃ. Anāgantā itthattanti imaṃ khandhapañcakabhāvaṃ anāgantā, heṭṭhūpapattiko na hoti, uparūpapattiko vā hoti, tattheva vā parinibbāyati.
ਇਤਿ ਪਠਮੇਨ ਅਙ੍ਗੇਨ ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਧਾਤੁਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾਨਿ ਦ੍વੇ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਕਥਿਤਾਨਿ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਸਮਾਧਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ, ‘‘ਸੋ ਕਾਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮੀਨਂ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਰਾਗਕ੍ਖਯਾਯ ਉਪਰਿ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗવਿਪਸ੍ਸਨਾ, ‘‘ਸੋ ਭવਾਨਂਯੇવਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਿਪਸ੍ਸਨਾ, ‘‘ਸੋ ਤਣ੍ਹਾਕ੍ਖਯਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮੀਨਂ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਤਣ੍ਹਾਕ੍ਖਯਾਯ ਉਪਰਿ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗવਿਪਸ੍ਸਨਾ, ‘‘ਸੋ ਲੋਭਕ੍ਖਯਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਭવਲੋਭਕ੍ਖਯਾਯ ਉਪਰਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਥਿਤਾਤਿ ਏવਂ ਛਹਿ ਮੁਖੇਹਿ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਦੇਸਨਂ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਪਾਪੇਸਿ। ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਦੇવਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋવ ਨਾਹੋਸਿ। ਯਥਾ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਗਮੇ, ਏવਂ ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤੇ ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤੇ ਚ ਚੂਲ਼ਰਾਹੁਲੋવਾਦਸੁਤ੍ਤੇ ਚ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਦੇવਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨਾਹੋਸਿ।
Iti paṭhamena aṅgena sukkhavipassakassa dhātukammaṭṭhānikabhikkhuno heṭṭhimāni dve maggaphalāni kathitāni, dutiyena samādhikammikassa tīṇi maggaphalāni, ‘‘so kāmāna’’nti iminā sotāpannasakadāgāmīnaṃ pañcakāmaguṇikarāgakkhayāya upari anāgāmimaggavipassanā, ‘‘so bhavānaṃyevā’’ti iminā anāgāmissa upari arahattamaggavipassanā, ‘‘so taṇhākkhayāyā’’ti iminā sotāpannasakadāgāmīnaṃ pañcakāmaguṇikataṇhākkhayāya upari anāgāmimaggavipassanā, ‘‘so lobhakkhayāyā’’ti iminā anāgāmino bhavalobhakkhayāya upari arahattamaggavipassanā kathitāti evaṃ chahi mukhehi vipassanaṃ kathetvā desanaṃ yathānusandhiṃ pāpesi. Desanāpariyosāne koṭisatasahassadevatā arahattaṃ pāpuṇiṃsu, sotāpannādīnaṃ paricchedova nāhosi. Yathā ca imasmiṃ samāgame, evaṃ mahāsamayasutte maṅgalasutte ca cūḷarāhulovādasutte ca koṭisatasahassadevatā arahattaṃ pāpuṇiṃsu, sotāpannādīnaṃ devamanussānaṃ paricchedo nāhosi.
ਸਮਚਿਤ੍ਤਾ ਦੇવਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਖੁਮਭਾવਸਮਤਾਯ ਸਮਚਿਤ੍ਤਾ। ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਹਿ ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਸੁਖੁਮੇ ਚਿਤ੍ਤਸਰਿਕ੍ਖਕੇ ਕਤ੍વਾ ਮਾਪੇਸੁਂ। ਤੇਨ ਸਮਚਿਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ। ਅਪਰੇਨਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਸਮਚਿਤ੍ਤਾ – ‘‘ਥੇਰੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਤਾવ ਕਥਿਤਾ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਥਾਮੋ ਪਨ ਨ ਕਥਿਤੋ। ਮਯਂ ਦਸਬਲਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਥਾਮਂ ਕਥਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਏਕਚਿਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿਪਿ ਸਮਚਿਤ੍ਤਾ। ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਂ – ‘‘ਥੇਰੇਨ ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਥਾਮੋਪਿ ਕਥਿਤੋ, ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਇਮਂ ਸਮਾਗਮਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਕੋ ਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਭਾવਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮਯਂ ਤਥਾਗਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍વਾ ਪਰਿਸਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਏਕਚਿਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿਪਿ ਸਮਚਿਤ੍ਤਾ। ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਂ – ਅਨਾਗਤੇ ਕੋਚਿਦੇવ ਭਿਕ੍ਖੁ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ વਾ ਦੇવੋ વਾ ਮਨੁਸ੍ਸੋ વਾ ‘‘ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਸਾવਕਭਾਸਿਤਾ’’ਤਿ ਅਗਾਰવਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍વਾ ਇਮਂ ਦੇਸਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਸਿਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ। ਏવਂ ਅਨਾਗਤੇ ਗਰੁਭਾવਨੀਯਾ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾવ ਏਕਚਿਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿਪਿ ਸਮਚਿਤ੍ਤਾ। ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਂ – ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਹਿ ਤਾ ਏਕਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭਿਨਿਯੋ વਾ ਅਹੇਸੁਂ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਲਾਭਿਨਿਯੋ વਾਤਿ ਏવਮ੍ਪਿ ਸਮਚਿਤ੍ਤਾ।
Samacittā devatāti cittassa sukhumabhāvasamatāya samacittā. Sabbāpi hi tā attano attabhāve sukhume cittasarikkhake katvā māpesuṃ. Tena samacittā nāma jātā. Aparenapi kāraṇena samacittā – ‘‘therena samāpatti tāva kathitā, samāpattithāmo pana na kathito. Mayaṃ dasabalaṃ pakkositvā samāpattiyā thāmaṃ kathāpessāmā’’ti sabbāpi ekacittā ahesuntipi samacittā. Aparampi kāraṇaṃ – ‘‘therena ekena pariyāyena samāpattipi samāpattithāmopi kathito, ko nu kho imaṃ samāgamaṃ sampatto, ko na sampatto’’ti olokayamānā tathāgatassa asampattabhāvaṃ disvā ‘‘mayaṃ tathāgataṃ pakkositvā parisaṃ paripuṇṇaṃ karissāmā’’ti sabbāpi ekacittā ahesuntipi samacittā. Aparampi kāraṇaṃ – anāgate kocideva bhikkhu vā bhikkhunī vā devo vā manusso vā ‘‘ayaṃ desanā sāvakabhāsitā’’ti agāravaṃ kareyya, sammāsambuddhaṃ pakkositvā imaṃ desanaṃ sabbaññubhāsitaṃ karissāma. Evaṃ anāgate garubhāvanīyā bhavissatīti sabbāva ekacittā ahesuntipi samacittā. Aparampi kāraṇaṃ – sabbāpi hi tā ekasamāpattilābhiniyo vā ahesuṃ ekārammaṇalābhiniyo vāti evampi samacittā.
ਹਟ੍ਠਾਤਿ ਤੁਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠਾ ਆਮੋਦਿਤਾ ਪਮੋਦਿਤਾ। ਸਾਧੂਤਿ ਆਯਾਚਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਕਾਰੁਞ੍ਞਂ ਅਨੁਦ੍ਦਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਨ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ। ਯਸ੍ਮਿਂ ਹਿ ਦਿવਸੇ ਥੇਰੋ ਸੂਕਰਖਤਲੇਣਦ੍વਾਰੇ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਦੀਘਨਖਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ વੇਦਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੨.੨੦੬) ਕਥਿਯਮਾਨੇ ਤਾਲવਣ੍ਟਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਬੀਜਮਾਨੋ ਠਿਤੋ ਪਰਸ੍ਸ વਡ੍ਢਿਤਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਖੁਦਂ વਿਨੋਦੇਨ੍ਤੋ વਿਯ ਪਰਸ੍ਸ ਸਜ੍ਜਿਤਪਸਾਧਨਂ ਸੀਸੇ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੋ વਿਯ ਚ ਸਾવਕਪਾਰਮਿਞਾਣਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਤੋ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਦਿવਸੇ ਭਗવਤਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਤੋ ਨਾਮ। ਅવਸੇਸਾਨਂ ਪਨ ਤਂ ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ ਗਚ੍ਛਤੁ ਭਗવਾਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਯਾਚਿਂਸੁ।
Haṭṭhāti tuṭṭhapahaṭṭhā āmoditā pamoditā. Sādhūti āyācanatthe nipāto. Anukampaṃ upādāyāti na therassa anukampaṃ kāruññaṃ anuddayaṃ paṭicca, na ca imasmiṃ ṭhāne therassa anukampitabbakiccaṃ atthi. Yasmiṃ hi divase thero sūkarakhataleṇadvāre bhāgineyyassa dīghanakhaparibbājakassa vedanākammaṭṭhāne (ma. ni. 2.206) kathiyamāne tālavaṇṭaṃ gahetvā satthāraṃ bījamāno ṭhito parassa vaḍḍhitabhojanaṃ bhuñjitvā khudaṃ vinodento viya parassa sajjitapasādhanaṃ sīse paṭimuñcanto viya ca sāvakapāramiñāṇassa nippadesato matthakaṃ patto, tasmiṃyeva divase bhagavatā anukampito nāma. Avasesānaṃ pana taṃ ṭhānaṃ sampattānaṃ devamanussānaṃ anukampaṃ upādāya gacchatu bhagavāti bhagavantaṃ yāciṃsu.
ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲੋ ਹਿ ਖਿਪ੍ਪਂ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਬਲવਾવ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਤੇਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਪਾਤੁਰਹੋਸੀਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇ ਪੁਰਤੋਯੇવ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚਾਤਿ ਏਤਂ ‘‘ਇਧ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਮਨਕਾਰਣਂ ਅવੋਚ। ਏવਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਸਚੇ ਕੋਚਿ ਬਾਲੋ ਅਕਤਞ੍ਞੂ ਭਿਕ੍ਖੁ વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ વਾ ਉਪਾਸਕੋ વਾ ਉਪਾਸਿਕਾ વਾ ਏવਂ ਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯ – ‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਰਿਸਂ ਅਲਤ੍ਥ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਧਿવਾਸੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਉਸੂਯਾਯ ਪਰਿਸਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਆਗਤੋ’ਤਿ। ਸੋ ਇਮਂ ਮਯਿ ਮਨੋਪਦੋਸਂ ਕਤ੍વਾ ਅਪਾਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ਅਥਤ੍ਤਨੋ ਆਗਮਨਕਾਰਣਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਏਤਂ ‘‘ਇਧ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿવਚਨਂ ਅવੋਚ।
Balavā purisoti dubbalo hi khippaṃ samiñjanapasāraṇaṃ kātuṃ na sakkoti, balavāva sakkoti. Tenetaṃ vuttaṃ. Sammukhe pāturahosīti sammukhaṭṭhāne puratoyeva pākaṭo ahosi. Bhagavā etadavocāti etaṃ ‘‘idha sāriputtā’’tiādinā nayena attano āgamanakāraṇaṃ avoca. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘sace koci bālo akataññū bhikkhu vā bhikkhunī vā upāsako vā upāsikā vā evaṃ cinteyya – ‘sāriputtatthero mahantaṃ parisaṃ alattha, sammāsambuddho ettakaṃ adhivāsetuṃ asakkonto usūyāya parisaṃ uṭṭhāpetuṃ āgato’ti. So imaṃ mayi manopadosaṃ katvā apāye nibbatteyyā’’ti. Athattano āgamanakāraṇaṃ kathento etaṃ ‘‘idha sāriputtā’’tiādivacanaṃ avoca.
ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਮਨਕਾਰਣਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਥਾਮਂ ਕਥੇਤੁਂ ਤਾ ਖੋ ਪਨ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਦੇવਤਾ ਦਸਪਿ ਹੁਤ੍વਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਯਸવਸੇਨ વਾ ਅਤ੍ਥਂ ਆਹਰਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ વਾ। ਯਸવਸੇਨ ਤਾવ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾ ਦੇવਤਾ ਦਸ ਦਸ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਤਾਹਿ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਤਰਾ વੀਸਤਿ વੀਸਤਿ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਤਾਹਿ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਤਰਾ…ਪੇ॰… ਸਟ੍ਠਿ ਸਟ੍ਠਿ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਨ ਯਾਹਿ ਪਣੀਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਭਾવਿਤਾ, ਤਾ ਸਟ੍ਠਿ ਸਟ੍ਠਿ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਯਾਹਿ ਤਤੋ ਹੀਨਤਰਾ, ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਸ ਪਞ੍ਞਾਸ…ਪੇ॰… ਯਾਹਿ ਤਤੋ ਹੀਨਤਰਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਭਾવਿਤਾ…ਪੇ॰… ਤਾ ਦਸ ਦਸ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਯਾਹਿ વਾ ਹੀਨਾ ਭਾવਿਤਾ, ਤਾ ਦਸ ਦਸ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਯਾਹਿ ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰਾ ਭਾવਿਤਾ, ਤਾ વੀਸਤਿ વੀਸਤਿ। ਯਾਹਿ ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰਾ…ਪੇ॰… ਤਾ ਸਟ੍ਠਿ ਸਟ੍ਠਿ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ।
Evaṃ attano āgamanakāraṇaṃ kathetvā idāni samāpattiyā thāmaṃ kathetuṃ tā kho pana, sāriputta, devatā dasapi hutvātiādimāha. Tattha yasavasena vā atthaṃ āharituṃ vaṭṭati samāpattivasena vā. Yasavasena tāva mahesakkhā devatā dasa dasa ekaṭṭhāne aṭṭhaṃsu, tāhi appesakkhatarā vīsati vīsati ekaṭṭhāne aṭṭhaṃsu, tāhi appesakkhatarā…pe… saṭṭhi saṭṭhi ekaṭṭhāne aṭṭhaṃsu. Samāpattivasena pana yāhi paṇītā samāpatti bhāvitā, tā saṭṭhi saṭṭhi ekaṭṭhāne aṭṭhaṃsu. Yāhi tato hīnatarā, tā paññāsa paññāsa…pe… yāhi tato hīnatarā samāpatti bhāvitā…pe… tā dasa dasa ekaṭṭhāne aṭṭhaṃsu. Yāhi vā hīnā bhāvitā, tā dasa dasa ekaṭṭhāne aṭṭhaṃsu. Yāhi tato paṇītatarā bhāvitā, tā vīsati vīsati. Yāhi tato paṇītatarā…pe… tā saṭṭhi saṭṭhi ekaṭṭhāne aṭṭhaṃsu.
ਆਰਗ੍ਗਕੋਟਿਨਿਤੁਦਨਮਤ੍ਤੇਤਿ ਆਰਗ੍ਗਕੋਟਿਯਾ ਪਤਨਮਤ੍ਤੇ ਓਕਾਸੇ। ਨ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਬਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਏવਂ ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਯੋਪਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਬ੍ਯਾਬਾਧੇਨ੍ਤਿ ਨ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ, ਅਸਮ੍ਪੀਲ਼ਾ ਅਸਮ੍ਬਾਧਾવ ਅਹੇਸੁਂ। ‘‘ਤવ ਹਤ੍ਥੋ ਮਂ ਬਾਧਤਿ, ਤવ ਪਾਦੋ ਮਂ ਬਾਧਤਿ, ਤ੍વਂ ਮਂ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੀ ਠਿਤਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਕਾਰਣਂ ਨਾਹੋਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਨੂਨਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭવੇ ਨੂਨ। ਤਥਾਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવਿਤਨ੍ਤਿ ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવਿਤਂ। ਯੇਨ ਤਾ ਦੇવਤਾਤਿ ਯੇਨ ਤਥਾਭਾવਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਤਾ ਦੇવਤਾ ਦਸਪਿ ਹੁਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਬਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ। ਇਧੇવ ਖੋਤਿ ਸਾਸਨੇ વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ વਾ ਭੁਮ੍ਮਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਸਾਸਨੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਾਸਞ੍ਹਿ ਦੇવਤਾਨਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਚ ਸਾਸਨੇ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવਿਤਂ, ਯੇਨ ਤਾ ਸਨ੍ਤੇ ਰੂਪਭવੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤਤੋ ਚ ਪਨ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏવਂ ਸੁਖੁਮੇ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਠਿਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਤੀਣਿ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਦੇવਤਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਨ ਏਕਾવ ਅਨੁਸਾਸਨੀ ਏਕਂ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਇਧੇવ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਮ੍ਪਿ ਇਮਮੇવ ਸਾਸਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਹ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਥਾਮੋ ਕਥਿਤੋ।
Āraggakoṭinitudanamatteti āraggakoṭiyā patanamatte okāse. Naca aññamaññaṃ byābādhentīti evaṃ sambādhe ṭhāne tiṭṭhantiyopi aññamaññaṃ na byābādhenti na ghaṭṭenti, asampīḷā asambādhāva ahesuṃ. ‘‘Tava hattho maṃ bādhati, tava pādo maṃ bādhati, tvaṃ maṃ maddantī ṭhitā’’ti vattabbakāraṇaṃ nāhosi. Tattha nūnāti tasmiṃ bhave nūna. Tathācittaṃ bhāvitanti tenākārena cittaṃ bhāvitaṃ. Yena tā devatāti yena tathābhāvitena cittena tā devatā dasapi hutvā…pe… tiṭṭhanti, na ca aññamaññaṃ byābādhentīti. Idheva khoti sāsane vā manussaloke vā bhummaṃ, imasmiṃyeva sāsane imasmiṃyeva manussaloketi attho. Tāsañhi devatānaṃ imasmiṃyeva manussaloke imasmiṃyeva ca sāsane taṃ cittaṃ bhāvitaṃ, yena tā sante rūpabhave nibbattā, tato ca pana āgantvā evaṃ sukhume attabhāve māpetvā ṭhitā. Tattha kiñcāpi kassapadasabalassa sāsane tīṇi maggaphalāni nibbattetvā brahmaloke nibbattadevatāpi atthi, sabbabuddhānaṃ pana ekāva anusāsanī ekaṃ sāsananti katvā ‘‘idheva kho, sāriputtā’’ti aññabuddhānaṃ sāsanampi imameva sāsanaṃ karonto āha. Ettāvatā tathāgatena samāpattiyā thāmo kathito.
ਇਦਾਨਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਤਨ੍ਤਿવਸੇਨ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਾ ਦੇવਤਾ ਇਧੇવ ਸਨ੍ਤਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਸਨ੍ਤੇ ਭવੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ। ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤਤਾਯ ਪਣੀਤਤਾਯ ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ। ਸਨ੍ਤਮਾਨਸਾਤਿ ਮਾਨਸਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤਤਾਯ ਪਣੀਤਤਾਯ ਸਨ੍ਤਮਾਨਸਾ। ਸਨ੍ਤਂਯੇવ ਉਪਹਾਰਂ ਉਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤੂਪਹਾਰਂ ਸਨ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬੁਤਂ ਪਣੀਤਂਯੇવ ਉਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮ। ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੂਤਿ ਸਮਾਨਂ ਏਕੁਦ੍ਦੇਸਤਾਦਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਚਰਨ੍ਤੇਸੁ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ। ਏવਞ੍ਹਿ વੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਤ੍ਤਕੇਨ વਾਰੇਨ ਭਗવਾ ਦੇਸਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਸਿਤਂ ਅਕਾਸਿ। ਅਨਸ੍ਸੁਨ੍ਤਿ ਨਟ੍ਠਾ વਿਨਟ੍ਠਾ। ਯੇ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ਨਾਸ੍ਸੋਸੁਨ੍ਤਿ ਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪਿਕਂ ਤੁਚ੍ਛਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਇਮਂ ਏવਰੂਪਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੋਤੁਂ ਨ ਲਭਿਂਸੂਤਿ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ।
Idāni sāriputtattheraṃ ārabbha tantivasena anusāsaniṃ kathento tasmātiha, sāriputtāti āha. Tattha tasmāti yasmā tā devatā idheva santaṃ samāpattiṃ nibbattetvā sante bhave nibbattā, tasmā. Santindriyāti pañcannaṃ indriyānaṃ santatāya nibbutatāya paṇītatāya santindriyā. Santamānasāti mānasassa santatāya nibbutatāya paṇītatāya santamānasā. Santaṃyeva upahāraṃ upaharissāmāti kāyacittūpahāraṃ santaṃ nibbutaṃ paṇītaṃyeva upaharissāma. Sabrahmacārīsūti samānaṃ ekuddesatādiṃ brahmaṃ carantesu sahadhammikesu. Evañhi vo, sāriputta, sikkhitabbanti iminā ettakena vārena bhagavā desanaṃ sabbaññubhāsitaṃ akāsi. Anassunti naṭṭhā vinaṭṭhā. Ye imaṃ dhammapariyāyaṃ nāssosunti ye attano pāpikaṃ tucchaṃ niratthakaṃ diṭṭhiṃ nissāya imaṃ evarūpaṃ dhammadesanaṃ sotuṃ na labhiṃsūti yathānusandhinā desanaṃ niṭṭhāpesi.
੩੮. ਛਟ੍ਠੇ વਰਣਾਯਂ વਿਹਰਤੀਤਿ વਰਣਾ ਨਾਮ ਏਕਂ ਨਗਰਂ, ਤਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਿਹਰਤਿ। ਕਾਮਰਾਗਾਭਿਨਿવੇਸવਿਨਿਬਨ੍ਧਪਲਿਗੇਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਜ੍ਝੋਸਾਨਹੇਤੂਤਿ ਕਾਮਰਾਗਾਭਿਨਿવੇਸਹੇਤੁ, ਕਾਮਰਾਗવਿਨਿਬਨ੍ਧਹੇਤੁ, ਕਾਮਰਾਗਪਲਿਗੇਧਹੇਤੁ, ਕਾਮਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਹੇਤੁ, ਕਾਮਰਾਗਅਜ੍ਝੋਸਾਨਹੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯ੍વਾਯਂ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਕਾਮਰਾਗੋ, ਤਸ੍ਸਾਭਿਨਿવੇਸਾਦਿਹੇਤੁ। ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਅਭਿਨਿવਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ વਿਨਿਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਚ ਕਾਮਰਾਗੇ ਮਹਾਪਙ੍ਕੇ વਿਯ ਪਲਿਗੇਧਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪવਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਤੇਨੇવ ਚ ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਮਰਾਗੇਨੇવ ਚ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਤ੍ਤਾ ਗਿਲਿਤ੍વਾ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ। ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਾਦਿਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗੋਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਰਾਗੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪੁਰਤ੍ਥਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੂਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ વਸਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਜਨਪਦੋ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਦਿਸਾਭਾਗੇ ਹੋਤਿ, ਥੇਰੋ ਚ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੋਪਿ ਤਤੋਮੁਖੋવ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਾਹ। ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਉਦਾਹਾਰਂ ਉਦਾਹਰਿ। ਯਥਾ ਹਿ ਯਂ ਤੇਲਂ ਮਾਨਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, વਿਸ੍ਸਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਅવਸੇਸਕੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਯਞ੍ਚ ਜਲਂ ਤਲ਼ਾਕਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ , ਤਂ ਓਘੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਏવਮੇવਂ ਯਂ ਪੀਤਿવਚਨਂ ਹਦਯਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਧਿਕਂ ਹੁਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋ ਅਸਣ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਤਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਏવਰੂਪਂ ਪੀਤਿਮਯવਚਨਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
38. Chaṭṭhe varaṇāyaṃ viharatīti varaṇā nāma ekaṃ nagaraṃ, taṃ upanissāya viharati. Kāmarāgābhinivesavinibandhapaligedhapariyuṭṭhānajjhosānahetūti kāmarāgābhinivesahetu, kāmarāgavinibandhahetu, kāmarāgapaligedhahetu, kāmarāgapariyuṭṭhānahetu, kāmarāgaajjhosānahetūti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – yvāyaṃ pañca kāmaguṇe nissāya uppajjati kāmarāgo, tassābhinivesādihetu. Kāmarāgena abhiniviṭṭhattā vinibaddhattā tasmiṃyeva ca kāmarāge mahāpaṅke viya paligedhattā anupaviṭṭhattā teneva ca kāmarāgena pariyuṭṭhitattā gahitattā kāmarāgeneva ca ajjhositattā gilitvā pariniṭṭhapetvā gahitattāti. Diṭṭhirāgādipadesupi eseva nayo. Diṭṭhirāgoti panettha dvāsaṭṭhi diṭṭhiyo nissāya uppajjanakarāgo veditabbo. Puratthimesu janapadesūti therassa vasanaṭṭhānato sāvatthijanapado puratthimadisābhāge hoti, thero ca nisīdantopi tatomukhova nisinno, tasmā evamāha. Udānaṃ udānesīti udāhāraṃ udāhari. Yathā hi yaṃ telaṃ mānaṃ gahetuṃ na sakkoti, vissanditvā gacchati, taṃ avasesakoti vuccati. Yañca jalaṃ taḷākaṃ gahetuṃ na sakkoti, ajjhottharitvā gacchati , taṃ oghoti vuccati, evamevaṃ yaṃ pītivacanaṃ hadayaṃ gahetuṃ na sakkoti, adhikaṃ hutvā anto asaṇṭhahitvā bahi nikkhamati, taṃ udānanti vuccati, evarūpaṃ pītimayavacanaṃ nicchāresīti attho.
੩੯. ਸਤ੍ਤਮੇ ਗੁਨ੍ਦਾવਨੇਤਿ ਏવਂ ਨਾਮਕੇ વਨੇ। ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ‘‘ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਤੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਯ੍ਯਕਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍વਾ ਨੇવ ਅਭਿવਾਦੇਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ ਨ ਆਸਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭੁਤ੍ਤਪਾਤਰਾਸੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਜਿਣ੍ਣੇਤਿ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣੇ। વੁਦ੍ਧੇਤਿ વਯੋવੁਦ੍ਧੇ। ਮਹਲ੍ਲਕੇਤਿ ਜਾਤਿਮਹਲ੍ਲਕੇ। ਅਦ੍ਧਗਤੇਤਿ ਦੀਘਕਾਲਦ੍ਧਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ। વਯੋਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮવਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ। ਤਯਿਦਂ, ਭੋ ਕਚ੍ਚਾਨ, ਤਥੇવਾਤਿ, ਭੋ ਕਚ੍ਚਾਨ, ਯਂ ਤਂ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਕੇવਲਂ ਸੁਤਮੇવ, ਤਂ ਇਮਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸਮੇਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਤਥੇવ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ। ਨ ਹਿ ਭવਂ ਕਚ੍ਚਾਨੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਤਿ ਇਦਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਅਯਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਅਮ੍ਹੇ ਏવਂ ਮਹਲ੍ਲਕੇ ਦਿਸ੍વਾ ਭੋਤੋ ਕਚ੍ਚਾਨਸ੍ਸ ਅਭਿવਾਦਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਸਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ। ਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮੇવਾਤਿ ਨ ਯੁਤ੍ਤਮੇવ ਨ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਮੇવ।
39. Sattame gundāvaneti evaṃ nāmake vane. Upasaṅkamīti ‘‘mahākaccānatthero kira nāma attano pitumattampi ayyakamattampi disvā neva abhivādeti na paccuṭṭheti na āsanena nimantetī’’ti sutvā ‘‘na sakkā ettakena niṭṭhaṃ gantuṃ, upasaṅkamitvā naṃ pariggaṇhissāmī’’ti bhuttapātarāso yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami. Jiṇṇeti jarājiṇṇe. Vuddheti vayovuddhe. Mahallaketi jātimahallake. Addhagateti dīghakāladdhānaṃ atikkante. Vayoanuppatteti pacchimavayaṃ anuppatte. Tayidaṃ, bho kaccāna, tathevāti, bho kaccāna, yaṃ taṃ amhehi kevalaṃ sutameva, taṃ iminā diṭṭhena sameti. Tasmā taṃ tatheva, na aññathā. Na hi bhavaṃ kaccāno brāhmaṇeti idaṃ attānaṃ sandhāya vadati. Ayaṃ kirassa adhippāyo – amhe evaṃ mahallake disvā bhoto kaccānassa abhivādanamattampi paccuṭṭhānamattampi āsanena nimantanamattampi natthīti. Na sampannamevāti na yuttameva na anucchavikameva.
ਥੇਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨੇવ વੁਦ੍ਧੇ ਜਾਨਾਤਿ ਨ ਦਹਰੇ, ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿਸ੍ਸ વੁਦ੍ਧੇ ਚ ਦਹਰੇ ਚਾ’’ਤਿ ਦੇਸਨਂ વਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਜਾਨਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਨੇਯ੍ਯਂ ਜਾਨਨ੍ਤੇਨ। ਪਸ੍ਸਤਾਤਿ ਤਦੇવ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਂ ਆਮਲਕਂ વਿਯ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੇਨ। વੁਦ੍ਧਭੂਮੀਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ વੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਕਾਰਣਂ। ਦਹਰਭੂਮੀਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਦਹਰੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਕਾਰਣਂ। ਆਸੀਤਿਕੋਤਿ ਅਸੀਤਿવਸ੍ਸવਯੋ। ਨਾવੁਤਿਕੋਤਿ ਨવੁਤਿવਸ੍ਸવਯੋ। ਕਾਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਤਿ ਦੁવਿਧੇਪਿ ਕਾਮੇ ਕਮਨવਸੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ। ਕਾਮਮਜ੍ਝਾવਸਤੀਤਿ ਦੁવਿਧੇਪਿ ਕਾਮੇ ਘਰੇ ਘਰਸ੍ਸਾਮਿਕੋ વਿਯ વਸਤਿ ਅਧਿવਸਤਿ। ਕਾਮਪਰਿਯੇਸਨਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕੋਤਿ ਦੁવਿਧਾਨਮ੍ਪਿ ਕਾਮਾਨਂ ਪਰਿਯੇਸਨਤ੍ਥਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮਾਪਨ੍ਨੋ। ਬਾਲੋ ਨ ਥੇਰੋਤ੍વੇવ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸੋ ਨ ਥੇਰੋ ਬਾਲੋ ਮਨ੍ਦੋਤ੍વੇવ ਗਣਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। વੁਤ੍ਤਂ ਹੇਤਂ –
Thero brāhmaṇassa vacanaṃ sutvā ‘‘ayaṃ brāhmaṇo neva vuddhe jānāti na dahare, ācikkhissāmissa vuddhe ca dahare cā’’ti desanaṃ vaḍḍhento atthi brāhmaṇātiādimāha. Tattha jānatāti sabbaṃ neyyaṃ jānantena. Passatāti tadeva hatthe ṭhapitaṃ āmalakaṃ viya passantena. Vuddhabhūmīti yena kāraṇena vuddho nāma hoti, taṃ kāraṇaṃ. Daharabhūmīti yena kāraṇena daharo nāma hoti, taṃ kāraṇaṃ. Āsītikoti asītivassavayo. Nāvutikoti navutivassavayo. Kāme paribhuñjatīti vatthukāme kilesakāmeti duvidhepi kāme kamanavasena paribhuñjati. Kāmamajjhāvasatīti duvidhepi kāme ghare gharassāmiko viya vasati adhivasati. Kāmapariyesanāya ussukoti duvidhānampi kāmānaṃ pariyesanatthaṃ ussukkamāpanno. Bālo na therotveva saṅkhyaṃ gacchatīti so na thero bālo mandotveva gaṇanaṃ gacchati. Vuttaṃ hetaṃ –
‘‘ਨ ਤੇਨ ਥੇਰੋ ਸੋ ਹੋਤਿ, ਯੇਨਸ੍ਸ ਪਲਿਤਂ ਸਿਰੋ।
‘‘Na tena thero so hoti, yenassa palitaṃ siro;
ਪਰਿਪਕ੍ਕੋ વਯੋ ਤਸ੍ਸ, ਮੋਘਜਿਣ੍ਣੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੨੬੦)।
Paripakko vayo tassa, moghajiṇṇoti vuccatī’’ti. (dha. pa. 260);
ਦਹਰੋਤਿ ਤਰੁਣੋ। ਯੁવਾਤਿ ਯੋਬ੍ਬਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਸੁਸੁਕਾਲ਼ਕੇਸੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕਾਲ਼ਕੇਸੋ। ਭਦ੍ਰੇਨ ਯੋਬ੍ਬਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਯੇਨ ਯੋਬ੍ਬਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਯੁવਾ, ਤਂ ਯੋਬ੍ਬਨਂ ਭਦ੍ਰਂ ਲਦ੍ਧਕਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਪਠਮੇਨ વਯਸਾਤਿ ਪਠਮવਯੋ ਨਾਮ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ વਸ੍ਸਾਨਿ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਥੇਰੋਤ੍વੇવ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸੋ ਏવਰੂਪੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਚ ਥੇਰੋਤਿ ਚ ਗਣਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –
Daharoti taruṇo. Yuvāti yobbanena samannāgato. Susukāḷakesoti suṭṭhu kāḷakeso. Bhadrena yobbanena samannāgatoti yena yobbanena samannāgato yuvā, taṃ yobbanaṃ bhadraṃ laddhakanti dasseti. Paṭhamena vayasāti paṭhamavayo nāma tettiṃsa vassāni, tena samannāgatoti attho. Paṇḍito therotveva saṅkhyaṃ gacchatīti so evarūpo puggalo paṇḍitoti ca theroti ca gaṇanaṃ gacchati. Vuttampi cetaṃ –
‘‘ਯਮ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਚ, ਅਹਿਂਸਾ ਸਂਯਮੋ ਦਮੋ।
‘‘Yamhi saccañca dhammo ca, ahiṃsā saṃyamo damo;
ਸ વੇ વਨ੍ਤਮਲੋ ਧੀਰੋ, ਥੇਰੋ ਇਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੨੬੧)।
Sa ve vantamalo dhīro, thero iti pavuccatī’’ti. (dha. pa. 261);
੪੦. ਅਟ੍ਠਮੇ ਚੋਰਾ ਬਲવਨ੍ਤੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕ੍ਖਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਪਰਿવਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਧਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਨਿવਾਸਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, વਾਹਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਰਾਜਾਨੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਰਾਜਾਨੋ ਤਾਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਭਾવੇਨ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਤਿਯਾਤੁਨ੍ਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਂ ਪવਿਸਿਤੁਂ। ਨਿਯ੍ਯਾਤੁਨ੍ਤਿ ‘‘ਚੋਰਾ ਜਨਪਦਂ વਿਲੁਮ੍ਪਨ੍ਤਿ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਨਿਸੇਧੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪਠਮਯਾਮੇ વਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ વਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਂ ਫਾਸੁਕਂ ਨ ਹੋਤਿ। ਤਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯ ਚੋਰਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੋਥੇਤ੍વਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮੇ વਾ ਜਨਪਦੇ ਅਨੁਸਞ੍ਞਾਤੁਨ੍ਤਿ ਗਾਮਂ વਾਸਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਸੇਤੁਂ ਅਤ੍ਥਰਣਤ੍ਥਾਯ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਖਣਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਸਾਲਾਦੀਨਂ ਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮੇ ਜਨਪਦੇ ਅਨੁਸਞ੍ਞਾਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਸੁਖਂ ਹੋਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰવਾਸੀਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਾਨਂ। ਬਾਹਿਰਾਨਿ વਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਬਹਿਗਾਮੇ ਆਰਾਮੇ ਖੇਤ੍ਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਨਿ। ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੂ ਬਲવਨ੍ਤੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਕ੍ਖੁਤ੍ਤਰਾ ਯਸੁਤ੍ਤਰਾ ਪੁਞ੍ਞવਨ੍ਤੋ ਬਹੁਕੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇਹਿ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਕੀਹਿ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਪੇਸਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਿਯਸੀਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਾਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਭਾવੇਨ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾવ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਸਙ੍ਕਸਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਦ੍ਦਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕવਚਨਮ੍ਪਿ ਮੁਖਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਕਥੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਾ વਿਯ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ। ਤਯਿਦਨ੍ਤਿ ਤਦੇਤਂ ਕਾਰਣਂ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ વੁਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
40. Aṭṭhame corā balavanto hontīti pakkhasampannā, parivārasampannā, dhanasampannā, nivāsaṭṭhānasampannā, vāhanasampannā ca honti. Rājāno tasmiṃ samaye dubbalā hontīti tasmiṃ samaye rājāno tāsaṃ sampattīnaṃ abhāvena dubbalā honti. Atiyātunti bahiddhā janapadacārikaṃ caritvā icchiticchitakkhaṇe antonagaraṃ pavisituṃ. Niyyātunti ‘‘corā janapadaṃ vilumpanti maddanti, te nisedhessāmā’’ti paṭhamayāme vā majjhimayāme vā pacchimayāme vā nikkhamituṃ phāsukaṃ na hoti. Tato uṭṭhāya corā manusse pothetvā acchinditvā gacchanti. Paccantime vā janapade anusaññātunti gāmaṃ vāsakaraṇatthāya setuṃ attharaṇatthāya pokkharaṇiṃ khaṇāpanatthāya sālādīnaṃ karaṇatthāya paccantime janapade anusaññātumpi na sukhaṃ hoti. Brāhmaṇagahapatikānanti antonagaravāsīnaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ. Bāhirāni vā kammantānīti bahigāme ārāme khettakammantāni. Pāpabhikkhū balavanto hontīti pakkhuttarā yasuttarā puññavanto bahukehi upaṭṭhākehi ca upaṭṭhākīhi ca samannāgatā rājarājamahāmattasannissitā. Pesalā bhikkhū tasmiṃ samaye dubbalā hontīti tasmiṃ samaye piyasīlā bhikkhū tāsaṃ sampattīnaṃ abhāvena dubbalā honti. Tuṇhībhūtā tuṇhībhūtāva saṅghamajjhe saṅkasāyantīti nissaddā hutvā saṅghamajjhe nisinnā kiñci ekavacanampi mukhaṃ ukkhipitvā kathetuṃ asakkontā pajjhāyantā viya nisīdanti. Tayidanti tadetaṃ kāraṇaṃ. Sukkapakkho vuttavipallāsena veditabbo.
੪੧. ਨવਮੇ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਹੇਤੂਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰਣਹੇਤੁ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਹੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਞਾਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਸਹવਿਪਸ੍ਸਨਕਂ ਮਗ੍ਗਂ। ਏવਰੂਪੋ ਹਿ ਸਹવਿਪਸ੍ਸਨਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਆਰਾਧੇਤੁਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਪੂਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ વੁਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸਹ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ।
41. Navame micchāpaṭipattādhikaraṇahetūti micchāpaṭipattiyā kāraṇahetu paṭipajjanahetūti attho. Ñāyaṃ dhammaṃ kusalanti sahavipassanakaṃ maggaṃ. Evarūpo hi sahavipassanakaṃ maggaṃ ārādhetuṃ sampādetuṃ pūretuṃ na sakkoti. Sukkapakkho vuttavipallāsena veditabbo. Imasmiṃ sutte saha vipassanāya maggo kathito.
੪੨. ਦਸਮੇ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤੇਹੀਤਿ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਗਹਿਤੇਹਿ। ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪ੍ਪਤਿਰੂਪਕੇਹੀਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋ ਪਤਿਰੂਪਕੇਹਿ ਅਕ੍ਖਰਚਿਤ੍ਰਤਾਯ ਲਦ੍ਧਕੇਹਿ। ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਪਟਿਬਾਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਪਟਿਬਾਹਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਂਯੇવ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਂ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਿ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ વੁਤ੍ਤવਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸਾਸਨਸ੍ਸ વੁਦ੍ਧਿ ਚ ਪਰਿਹਾਨਿ ਚ ਕਥਿਤਾਤਿ।
42. Dasame duggahitehīti uppaṭipāṭiyā gahitehi. Byañjanappatirūpakehīti byañjanaso patirūpakehi akkharacitratāya laddhakehi. Atthañca dhammañca paṭibāhantīti suggahitasuttantānaṃ atthañca pāḷiñca paṭibāhanti, attano duggahitasuttantānaṃyeva atthañca pāḷiñca uttaritaraṃ katvā dassenti. Sukkapakkho vuttavipallāsena veditabbo. Imasmiṃ sutte sāsanassa vuddhi ca parihāni ca kathitāti.
ਸਮਚਿਤ੍ਤવਗ੍ਗੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ।
Samacittavaggo catuttho.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੪. ਸਮਚਿਤ੍ਤવਗ੍ਗੋ • 4. Samacittavaggo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੪. ਸਮਚਿਤ੍ਤવਗ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 4. Samacittavaggavaṇṇanā
