| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
၃. သမာဓိဘာဝနာမယဉာဏနိဒ္ဒေသော
3. Samādhibhāvanāmayañāṇaniddeso
၄၃. ကထံ သံဝရိတ္ဝာ သမာဒဟနေ ပညာ သမာဓိဘာဝနာမယေ ဉာဏံ? ဧကော သမာဓိ – စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ။ ဒ္ဝေ သမာဓီ – လောကိယော သမာဓိ, လောကုတ္တရော သမာဓိ။ တယော သမာဓီ – သဝိတက္ကသဝိစာရော သမာဓိ, အဝိတက္ကဝိစာရမတ္တော သမာဓိ, အဝိတက္ကအဝိစာရော သမာဓိ။ စတ္တာရော သမာဓီ – ဟာနဘာဂိယော သမာဓိ, ဌိတိဘာဂိယော သမာဓိ, ဝိသေသဘာဂိယော သမာဓိ, နိဗ္ဗေဓဘာဂိယော သမာဓိ။ ပဉ္စ သမာဓီ – ပီတိဖရဏတာ, သုခဖရဏတာ, စေတောဖရဏတာ, အာလောကဖရဏတာ, ပစ္စဝေက္ခဏာနိမိတ္တံ 1။
43. Kathaṃ saṃvaritvā samādahane paññā samādhibhāvanāmaye ñāṇaṃ? Eko samādhi – cittassa ekaggatā. Dve samādhī – lokiyo samādhi, lokuttaro samādhi. Tayo samādhī – savitakkasavicāro samādhi, avitakkavicāramatto samādhi, avitakkaavicāro samādhi. Cattāro samādhī – hānabhāgiyo samādhi, ṭhitibhāgiyo samādhi, visesabhāgiyo samādhi, nibbedhabhāgiyo samādhi. Pañca samādhī – pītipharaṇatā, sukhapharaṇatā, cetopharaṇatā, ālokapharaṇatā, paccavekkhaṇānimittaṃ 2.
ဆ သမာဓီ – ဗုဒ္ဓာနုသ္သတိဝသေန စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမာဓိ, ဓမ္မာနုသ္သတိဝသေန စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမာဓိ, သင္ဃာနုသ္သတိဝသေန စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမာဓိ, သီလာနုသ္သတိဝသေန စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမာဓိ, စာဂာနုသ္သတိဝသေန စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမာဓိ, ဒေဝတာနုသ္သတိဝသေန စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမာဓိ။ သတ္တ သမာဓီ – သမာဓိကုသလတာ, သမာဓိသ္သ သမာပတ္တိကုသလတာ, သမာဓိသ္သ ဌိတိကုသလတာ, သမာဓိသ္သ ဝုဋ္ဌာနကုသလတာ , သမာဓိသ္သ ကလ္လတာကုသလတာ 3, သမာဓိသ္သ ဂောစရကုသလတာ, သမာဓိသ္သ အဘိနီဟာရကုသလတာ။ အဋ္ဌ သမာဓီ – ပထဝီကသိဏဝသေန စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမာဓိ, အာပောကသိဏဝသေန။ပေ.။ တေဇောကသိဏဝသေန။ ဝာယောကသိဏဝသေန။ နီလကသိဏဝသေန။ ပီတကသိဏဝသေန။ လောဟိတကသိဏဝသေန။ ဩဒာတကသိဏဝသေန စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမာဓိ။ နဝ သမာဓီ – ရူပာဝစရော သမာဓိ အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈောမော, အတ္ထိ ပဏီတော; အရူပာဝစရော သမာဓိ အတ္ထိ ဟီနော, အတ္ထိ မဇ္ဈောမော, အတ္ထိ ပဏီတော; သုညတော သမာဓိ, အနိမိတ္တော သမာဓိ, အပ္ပဏိဟိတော သမာဓိ။ ဒသ သမာဓီ – ဥဒ္ဓုမာတကသညာဝသေန စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမာဓိ, ဝိနီလကသညာဝသေန။ပေ.။ ဝိပုဗ္ဗကသညာဝသေန။ ဝိစ္ဆိဒ္ဒကသညာဝသေန။ ဝိက္ခာယိတကသညာဝသေန။ ဝိက္ခိတ္တကသညာဝသေန။ ဟတဝိက္ခိတ္တကသညာဝသေန။ လောဟိတကသညာဝသေန။ ပုဠဝကသညာဝသေန 4 ။ အဋ္ဌိကသညာဝသေန စိတ္တသ္သ ဧကဂ္ဂတာ အဝိက္ခေပော သမာဓိ။ ဣမေ ပဉ္စပညာသ သမာဓိ။
Cha samādhī – buddhānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, dhammānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, saṅghānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, sīlānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, cāgānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, devatānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi. Satta samādhī – samādhikusalatā, samādhissa samāpattikusalatā, samādhissa ṭhitikusalatā, samādhissa vuṭṭhānakusalatā , samādhissa kallatākusalatā 5, samādhissa gocarakusalatā, samādhissa abhinīhārakusalatā. Aṭṭha samādhī – pathavīkasiṇavasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, āpokasiṇavasena…pe… tejokasiṇavasena… vāyokasiṇavasena… nīlakasiṇavasena… pītakasiṇavasena… lohitakasiṇavasena… odātakasiṇavasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi. Nava samādhī – rūpāvacaro samādhi atthi hīno, atthi majjhomo, atthi paṇīto; arūpāvacaro samādhi atthi hīno, atthi majjhomo, atthi paṇīto; suññato samādhi, animitto samādhi, appaṇihito samādhi. Dasa samādhī – uddhumātakasaññāvasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, vinīlakasaññāvasena…pe… vipubbakasaññāvasena… vicchiddakasaññāvasena… vikkhāyitakasaññāvasena… vikkhittakasaññāvasena… hatavikkhittakasaññāvasena… lohitakasaññāvasena… puḷavakasaññāvasena 6 … aṭṭhikasaññāvasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi. Ime pañcapaññāsa samādhi.
၄၄. အပိ စ, ပဉ္စဝီသတိ သမာဓိသ္သ သမာဓိဋ္ဌာ – ပရိဂ္ဂဟဋ္ဌေန သမာဓိ, ပရိဝာရဋ္ဌေန သမာဓိ, ပရိပူရဋ္ဌေန သမာဓိ, ဧကဂ္ဂဋ္ဌေန သမာဓိ, အဝိက္ခေပဋ္ဌေန သမာဓိ, အဝိသာရဋ္ဌေန သမာဓိ, အနာဝိလဋ္ဌေန သမာဓိ, အနိဉ္ဇနဋ္ဌေန သမာဓိ, ဝိမုတ္တဋ္ဌေန သမာဓိ, ဧကတ္တုပဋ္ဌာနဝသေန စိတ္တသ္သ ဌိတတ္တာ သမာဓိ, သမံ ဧသတီတိ သမာဓိ, ဝိသမံ နေသတီတိ သမာဓိ, သမံ ဧသိတတ္တာ သမာဓိ, ဝိသမံ နေသိတတ္တာ သမာဓိ, သမံ အာဒိယတီတိ သမာဓိ, ဝိသမံ နာဒိယတီတိ သမာဓိ, သမံ အာဒိန္နတ္တာ သမာဓိ, ဝိသမံ အနာဒိန္နတ္တာ သမာဓိ, သမံ ပဋိပဇ္ဇတီတိ သမာဓိ, ဝိသမံ နပ္ပဋိပဇ္ဇတီတိ သမာဓိ, သမံ ပဋိပန္နတ္တာ သမာဓိ, ဝိသမံ နပ္ပဋိပန္နတ္တာ သမာဓိ, သမံ ဈာယတီတိ သမာဓိ, ဝိသမံ ဈာပေတီတိ သမာဓိ, သမံ ဈာတတ္တာ သမာဓိ, ဝိသမံ ဈာပိတတ္တာ သမာဓိ, သမော စ ဟိတော စ သုခော စာတိ သမာဓိ။ ဣမေ ပဉ္စဝီသတိ သမာဓိသ္သ သမာဓိဋ္ဌာ။ တံ ဉာတဋ္ဌေန ဉာဏံ, ပဇာနနဋ္ဌေန ပညာ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘သံဝရိတ္ဝာ သမာဒဟနေ ပညာ သမာဓိဘာဝနာမယေ ဉာဏံ’’။
44. Api ca, pañcavīsati samādhissa samādhiṭṭhā – pariggahaṭṭhena samādhi, parivāraṭṭhena samādhi, paripūraṭṭhena samādhi, ekaggaṭṭhena samādhi, avikkhepaṭṭhena samādhi, avisāraṭṭhena samādhi, anāvilaṭṭhena samādhi, aniñjanaṭṭhena samādhi, vimuttaṭṭhena samādhi, ekattupaṭṭhānavasena cittassa ṭhitattā samādhi, samaṃ esatīti samādhi, visamaṃ nesatīti samādhi, samaṃ esitattā samādhi, visamaṃ nesitattā samādhi, samaṃ ādiyatīti samādhi, visamaṃ nādiyatīti samādhi, samaṃ ādinnattā samādhi, visamaṃ anādinnattā samādhi, samaṃ paṭipajjatīti samādhi, visamaṃ nappaṭipajjatīti samādhi, samaṃ paṭipannattā samādhi, visamaṃ nappaṭipannattā samādhi, samaṃ jhāyatīti samādhi, visamaṃ jhāpetīti samādhi, samaṃ jhātattā samādhi, visamaṃ jhāpitattā samādhi, samo ca hito ca sukho cāti samādhi. Ime pañcavīsati samādhissa samādhiṭṭhā. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘saṃvaritvā samādahane paññā samādhibhāvanāmaye ñāṇaṃ’’.
သမာဓိဘာဝနာမယဉာဏနိဒ္ဒေသော တတိယော။
Samādhibhāvanāmayañāṇaniddeso tatiyo.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ၃. သမာဓိဘာဝနာမယဉာဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ • 3. Samādhibhāvanāmayañāṇaniddesavaṇṇanā
