| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗಪಾಳಿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
೩. ಸಮಾಧಿಭಾವನಾಮಯಞಾಣನಿದ್ದೇಸೋ
3. Samādhibhāvanāmayañāṇaniddeso
೪೩. ಕಥಂ ಸಂವರಿತ್ವಾ ಸಮಾದಹನೇ ಪಞ್ಞಾ ಸಮಾಧಿಭಾವನಾಮಯೇ ಞಾಣಂ? ಏಕೋ ಸಮಾಧಿ – ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ। ದ್ವೇ ಸಮಾಧೀ – ಲೋಕಿಯೋ ಸಮಾಧಿ, ಲೋಕುತ್ತರೋ ಸಮಾಧಿ। ತಯೋ ಸಮಾಧೀ – ಸವಿತಕ್ಕಸವಿಚಾರೋ ಸಮಾಧಿ, ಅವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಮತ್ತೋ ಸಮಾಧಿ, ಅವಿತಕ್ಕಅವಿಚಾರೋ ಸಮಾಧಿ। ಚತ್ತಾರೋ ಸಮಾಧೀ – ಹಾನಭಾಗಿಯೋ ಸಮಾಧಿ, ಠಿತಿಭಾಗಿಯೋ ಸಮಾಧಿ, ವಿಸೇಸಭಾಗಿಯೋ ಸಮಾಧಿ, ನಿಬ್ಬೇಧಭಾಗಿಯೋ ಸಮಾಧಿ। ಪಞ್ಚ ಸಮಾಧೀ – ಪೀತಿಫರಣತಾ, ಸುಖಫರಣತಾ, ಚೇತೋಫರಣತಾ, ಆಲೋಕಫರಣತಾ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾನಿಮಿತ್ತಂ 1।
43. Kathaṃ saṃvaritvā samādahane paññā samādhibhāvanāmaye ñāṇaṃ? Eko samādhi – cittassa ekaggatā. Dve samādhī – lokiyo samādhi, lokuttaro samādhi. Tayo samādhī – savitakkasavicāro samādhi, avitakkavicāramatto samādhi, avitakkaavicāro samādhi. Cattāro samādhī – hānabhāgiyo samādhi, ṭhitibhāgiyo samādhi, visesabhāgiyo samādhi, nibbedhabhāgiyo samādhi. Pañca samādhī – pītipharaṇatā, sukhapharaṇatā, cetopharaṇatā, ālokapharaṇatā, paccavekkhaṇānimittaṃ 2.
ಛ ಸಮಾಧೀ – ಬುದ್ಧಾನುಸ್ಸತಿವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಮಾಧಿ, ಧಮ್ಮಾನುಸ್ಸತಿವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಮಾಧಿ, ಸಙ್ಘಾನುಸ್ಸತಿವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಮಾಧಿ, ಸೀಲಾನುಸ್ಸತಿವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಮಾಧಿ, ಚಾಗಾನುಸ್ಸತಿವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಮಾಧಿ, ದೇವತಾನುಸ್ಸತಿವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಮಾಧಿ। ಸತ್ತ ಸಮಾಧೀ – ಸಮಾಧಿಕುಸಲತಾ, ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲತಾ, ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಠಿತಿಕುಸಲತಾ, ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ವುಟ್ಠಾನಕುಸಲತಾ , ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಕಲ್ಲತಾಕುಸಲತಾ 3, ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಗೋಚರಕುಸಲತಾ, ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಅಭಿನೀಹಾರಕುಸಲತಾ। ಅಟ್ಠ ಸಮಾಧೀ – ಪಥವೀಕಸಿಣವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಮಾಧಿ, ಆಪೋಕಸಿಣವಸೇನ…ಪೇ॰… ತೇಜೋಕಸಿಣವಸೇನ… ವಾಯೋಕಸಿಣವಸೇನ… ನೀಲಕಸಿಣವಸೇನ… ಪೀತಕಸಿಣವಸೇನ… ಲೋಹಿತಕಸಿಣವಸೇನ… ಓದಾತಕಸಿಣವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಮಾಧಿ। ನವ ಸಮಾಧೀ – ರೂಪಾವಚರೋ ಸಮಾಧಿ ಅತ್ಥಿ ಹೀನೋ, ಅತ್ಥಿ ಮಜ್ಝೋಮೋ, ಅತ್ಥಿ ಪಣೀತೋ; ಅರೂಪಾವಚರೋ ಸಮಾಧಿ ಅತ್ಥಿ ಹೀನೋ, ಅತ್ಥಿ ಮಜ್ಝೋಮೋ, ಅತ್ಥಿ ಪಣೀತೋ; ಸುಞ್ಞತೋ ಸಮಾಧಿ, ಅನಿಮಿತ್ತೋ ಸಮಾಧಿ, ಅಪ್ಪಣಿಹಿತೋ ಸಮಾಧಿ। ದಸ ಸಮಾಧೀ – ಉದ್ಧುಮಾತಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಮಾಧಿ, ವಿನೀಲಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ…ಪೇ॰… ವಿಪುಬ್ಬಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ… ವಿಚ್ಛಿದ್ದಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ… ವಿಕ್ಖಾಯಿತಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ… ವಿಕ್ಖಿತ್ತಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ… ಹತವಿಕ್ಖಿತ್ತಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ… ಲೋಹಿತಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ… ಪುಳವಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ 4 … ಅಟ್ಠಿಕಸಞ್ಞಾವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಮಾಧಿ। ಇಮೇ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ ಸಮಾಧಿ।
Cha samādhī – buddhānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, dhammānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, saṅghānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, sīlānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, cāgānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, devatānussativasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi. Satta samādhī – samādhikusalatā, samādhissa samāpattikusalatā, samādhissa ṭhitikusalatā, samādhissa vuṭṭhānakusalatā , samādhissa kallatākusalatā 5, samādhissa gocarakusalatā, samādhissa abhinīhārakusalatā. Aṭṭha samādhī – pathavīkasiṇavasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, āpokasiṇavasena…pe… tejokasiṇavasena… vāyokasiṇavasena… nīlakasiṇavasena… pītakasiṇavasena… lohitakasiṇavasena… odātakasiṇavasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi. Nava samādhī – rūpāvacaro samādhi atthi hīno, atthi majjhomo, atthi paṇīto; arūpāvacaro samādhi atthi hīno, atthi majjhomo, atthi paṇīto; suññato samādhi, animitto samādhi, appaṇihito samādhi. Dasa samādhī – uddhumātakasaññāvasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi, vinīlakasaññāvasena…pe… vipubbakasaññāvasena… vicchiddakasaññāvasena… vikkhāyitakasaññāvasena… vikkhittakasaññāvasena… hatavikkhittakasaññāvasena… lohitakasaññāvasena… puḷavakasaññāvasena 6 … aṭṭhikasaññāvasena cittassa ekaggatā avikkhepo samādhi. Ime pañcapaññāsa samādhi.
೪೪. ಅಪಿ ಚ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಸಮಾಧಿಟ್ಠಾ – ಪರಿಗ್ಗಹಟ್ಠೇನ ಸಮಾಧಿ, ಪರಿವಾರಟ್ಠೇನ ಸಮಾಧಿ, ಪರಿಪೂರಟ್ಠೇನ ಸಮಾಧಿ, ಏಕಗ್ಗಟ್ಠೇನ ಸಮಾಧಿ, ಅವಿಕ್ಖೇಪಟ್ಠೇನ ಸಮಾಧಿ, ಅವಿಸಾರಟ್ಠೇನ ಸಮಾಧಿ, ಅನಾವಿಲಟ್ಠೇನ ಸಮಾಧಿ, ಅನಿಞ್ಜನಟ್ಠೇನ ಸಮಾಧಿ, ವಿಮುತ್ತಟ್ಠೇನ ಸಮಾಧಿ, ಏಕತ್ತುಪಟ್ಠಾನವಸೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಠಿತತ್ತಾ ಸಮಾಧಿ, ಸಮಂ ಏಸತೀತಿ ಸಮಾಧಿ, ವಿಸಮಂ ನೇಸತೀತಿ ಸಮಾಧಿ, ಸಮಂ ಏಸಿತತ್ತಾ ಸಮಾಧಿ, ವಿಸಮಂ ನೇಸಿತತ್ತಾ ಸಮಾಧಿ, ಸಮಂ ಆದಿಯತೀತಿ ಸಮಾಧಿ, ವಿಸಮಂ ನಾದಿಯತೀತಿ ಸಮಾಧಿ, ಸಮಂ ಆದಿನ್ನತ್ತಾ ಸಮಾಧಿ, ವಿಸಮಂ ಅನಾದಿನ್ನತ್ತಾ ಸಮಾಧಿ, ಸಮಂ ಪಟಿಪಜ್ಜತೀತಿ ಸಮಾಧಿ, ವಿಸಮಂ ನಪ್ಪಟಿಪಜ್ಜತೀತಿ ಸಮಾಧಿ, ಸಮಂ ಪಟಿಪನ್ನತ್ತಾ ಸಮಾಧಿ, ವಿಸಮಂ ನಪ್ಪಟಿಪನ್ನತ್ತಾ ಸಮಾಧಿ, ಸಮಂ ಝಾಯತೀತಿ ಸಮಾಧಿ, ವಿಸಮಂ ಝಾಪೇತೀತಿ ಸಮಾಧಿ, ಸಮಂ ಝಾತತ್ತಾ ಸಮಾಧಿ, ವಿಸಮಂ ಝಾಪಿತತ್ತಾ ಸಮಾಧಿ, ಸಮೋ ಚ ಹಿತೋ ಚ ಸುಖೋ ಚಾತಿ ಸಮಾಧಿ। ಇಮೇ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಸಮಾಧಿಟ್ಠಾ। ತಂ ಞಾತಟ್ಠೇನ ಞಾಣಂ, ಪಜಾನನಟ್ಠೇನ ಪಞ್ಞಾ। ತೇನ ವುಚ್ಚತಿ – ‘‘ಸಂವರಿತ್ವಾ ಸಮಾದಹನೇ ಪಞ್ಞಾ ಸಮಾಧಿಭಾವನಾಮಯೇ ಞಾಣಂ’’।
44. Api ca, pañcavīsati samādhissa samādhiṭṭhā – pariggahaṭṭhena samādhi, parivāraṭṭhena samādhi, paripūraṭṭhena samādhi, ekaggaṭṭhena samādhi, avikkhepaṭṭhena samādhi, avisāraṭṭhena samādhi, anāvilaṭṭhena samādhi, aniñjanaṭṭhena samādhi, vimuttaṭṭhena samādhi, ekattupaṭṭhānavasena cittassa ṭhitattā samādhi, samaṃ esatīti samādhi, visamaṃ nesatīti samādhi, samaṃ esitattā samādhi, visamaṃ nesitattā samādhi, samaṃ ādiyatīti samādhi, visamaṃ nādiyatīti samādhi, samaṃ ādinnattā samādhi, visamaṃ anādinnattā samādhi, samaṃ paṭipajjatīti samādhi, visamaṃ nappaṭipajjatīti samādhi, samaṃ paṭipannattā samādhi, visamaṃ nappaṭipannattā samādhi, samaṃ jhāyatīti samādhi, visamaṃ jhāpetīti samādhi, samaṃ jhātattā samādhi, visamaṃ jhāpitattā samādhi, samo ca hito ca sukho cāti samādhi. Ime pañcavīsati samādhissa samādhiṭṭhā. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘saṃvaritvā samādahane paññā samādhibhāvanāmaye ñāṇaṃ’’.
ಸಮಾಧಿಭಾವನಾಮಯಞಾಣನಿದ್ದೇಸೋ ತತಿಯೋ।
Samādhibhāvanāmayañāṇaniddeso tatiyo.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ೩. ಸಮಾಧಿಭಾವನಾಮಯಞಾಣನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ • 3. Samādhibhāvanāmayañāṇaniddesavaṇṇanā
