Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੫. ਰੋਹਿਤਸ੍ਸવਗ੍ਗੋ
5. Rohitassavaggo
੧. ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾਸੁਤ੍ਤਂ
1. Samādhibhāvanāsuttaṃ
੪੧. ‘‘ਚਤਸ੍ਸੋ ਇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ। ਕਤਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ; ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ; ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ; ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
41. ‘‘Catasso imā, bhikkhave, samādhibhāvanā. Katamā catasso? Atthi, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati; atthi, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā ñāṇadassanappaṭilābhāya saṃvattati; atthi, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā satisampajaññāya saṃvattati; atthi, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā āsavānaṃ khayāya saṃvattati.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਦਿવਾਸਞ੍ਞਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ – ਯਥਾ ਦਿવਾ ਤਥਾ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਯਥਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾ ਦਿવਾ। ਇਤਿ વਿવਟੇਨ ਚੇਤਸਾ ਅਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੇਨ ਸਪ੍ਪਭਾਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવੇਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā ñāṇadassanappaṭilābhāya saṃvattati? Idha, bhikkhave, bhikkhu ālokasaññaṃ manasi karoti, divāsaññaṃ adhiṭṭhāti – yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā. Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti. Ayaṃ, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā ñāṇadassanappaṭilābhāya saṃvattati.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ વਿਦਿਤਾ વੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ; વਿਦਿਤਾ ਸਞ੍ਞਾ…ਪੇ॰… વਿਦਿਤਾ વਿਤਕ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, વਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā satisampajaññāya saṃvattati? Idha, bhikkhave, bhikkhuno viditā vedanā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti; viditā saññā…pe… viditā vitakkā uppajjanti, viditā upaṭṭhahanti, viditā abbhatthaṃ gacchanti. Ayaṃ, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā satisampajaññāya saṃvattati.
‘‘ਕਤਮਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਤਿ – ‘ਇਤਿ ਰੂਪਂ, ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ 1; ਇਤਿ વੇਦਨਾ, ਇਤਿ વੇਦਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾ, ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ’ਤਿ। ਅਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਇਮਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾ। ਇਦਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ ਪਾਰਾਯਨੇ ਪੁਣ੍ਣਕਪਞ੍ਹੇ –
‘‘Katamā ca, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā āsavānaṃ khayāya saṃvattati? Idha, bhikkhave, bhikkhu pañcasu upādānakkhandhesu udayabbayānupassī viharati – ‘iti rūpaṃ, iti rūpassa samudayo, iti rūpassa atthaṅgamo 2; iti vedanā, iti vedanāya samudayo, iti vedanāya atthaṅgamo; iti saññā, iti saññāya samudayo, iti saññāya atthaṅgamo; iti saṅkhārā, iti saṅkhārānaṃ samudayo, iti saṅkhārānaṃ atthaṅgamo; iti viññāṇaṃ, iti viññāṇassa samudayo, iti viññāṇassa atthaṅgamo’ti. Ayaṃ, bhikkhave, samādhibhāvanā bhāvitā bahulīkatā āsavānaṃ khayāya saṃvattati. Imā kho, bhikkhave, catasso samādhibhāvanā. Idañca pana metaṃ, bhikkhave, sandhāya bhāsitaṃ pārāyane puṇṇakapañhe –
‘‘ਸਙ੍ਖਾਯ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਪਰੋਪਰਾਨਿ,
‘‘Saṅkhāya lokasmiṃ paroparāni,
ਯਸ੍ਸਿਞ੍ਜਿਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ।
Yassiñjitaṃ natthi kuhiñci loke;
ਸਨ੍ਤੋ વਿਧੂਮੋ ਅਨੀਘੋ ਨਿਰਾਸੋ,
Santo vidhūmo anīgho nirāso,
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧. ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Samādhibhāvanāsuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧. ਸਮਾਧਿਭਾવਨਾਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Samādhibhāvanāsuttavaṇṇanā