| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဉ္စပကရဏ-အဋ္ဌကထာ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
၈. သမာဓိကထာဝဏ္ဏနာ
8. Samādhikathāvaṇṇanā
၆၂၅-၆၂၆. ဣဒာနိ သမာဓိကထာ နာမ ဟောတိ။ တတ္ထ ယေသံ ဧကစိတ္တက္ခဏေ ဥပ္ပန္နာပိ ဧကဂ္ဂတာ သမာဓာနဋ္ဌေန သမာဓီတိ အဂ္ဂဟေတ္ဝာ ‘‘သတ္တ ရတ္တိန္ဒိဝာနိ ဧကန္တသုခပဋိသံဝေဒီ ဝိဟရိတု’’န္တိအာဒိဝစနံ (မ. နိ. ၁.၁၈၀) နိသ္သာယ ‘‘စိတ္တသန္တတိ သမာဓီ’’တိ လဒ္ဓိ, သေယ္ယထာပိ သဗ္ဗတ္ထိဝာဒာနဉ္စေဝ ဥတ္တရာပထကာနဉ္စ; တေ သန္ဓာယ စိတ္တသန္တတီတိ ပုစ္ဆာ သကဝာဒိသ္သ, ပဋိညာ ဣတရသ္သ။ အထ နံ ‘‘ယဒိ စိတ္တသန္တတိ သမာဓိ, စိတ္တသန္တတိ နာမ အတီတာပိ အတ္ထိ, အနာဂတာပိ အတ္ထိ။ န ဟိ ဧကံ ပစ္စုပ္ပန္နစိတ္တမေဝ စိတ္တသန္တတိ နာမ ဟောတိ, ကိံ တေ သဗ္ဗာပိ သာ သမာဓီ’’တိ စောဒေတုံ အတီတာတိအာဒိမာဟ, ဣတရော တထာ အနိစ္ဆန္တော ပဋိက္ခိပတိ။
625-626. Idāni samādhikathā nāma hoti. Tattha yesaṃ ekacittakkhaṇe uppannāpi ekaggatā samādhānaṭṭhena samādhīti aggahetvā ‘‘satta rattindivāni ekantasukhapaṭisaṃvedī viharitu’’ntiādivacanaṃ (ma. ni. 1.180) nissāya ‘‘cittasantati samādhī’’ti laddhi, seyyathāpi sabbatthivādānañceva uttarāpathakānañca; te sandhāya cittasantatīti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi cittasantati samādhi, cittasantati nāma atītāpi atthi, anāgatāpi atthi. Na hi ekaṃ paccuppannacittameva cittasantati nāma hoti, kiṃ te sabbāpi sā samādhī’’ti codetuṃ atītātiādimāha, itaro tathā anicchanto paṭikkhipati.
နနု အတီတံ နိရုဒ္ဓန္တိအာဒိ ‘‘စိတ္တသန္တတိယံ ပစ္စုပ္ပန္နမေဝ စိတ္တံ ကိစ္စကရံ, အတီတာနာဂတံ နိရုဒ္ဓတ္တာ အနုပ္ပန္နတ္တာ စ နတ္ထိ, ကထံ တံ သမာဓိ နာမ ဟောတီ’’တိ ဒသ္သေတုံ ဝုတ္တံ။ ဧကစိတ္တက္ခဏိကောတိ ပုစ္ဆာ ပရဝာဒိသ္သ။ တတော ယာ သကသမယေ ‘‘သမာဓိံ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝေထာ’’တိအာဒီသု ပစ္စုပ္ပန္နကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တာ ဧကဂ္ဂတာ သမာဓီတိ ဝုတ္တာ, တံ သန္ဓာယ ပဋိညာ သကဝာဒိသ္သ။ စက္ခုဝိညာဏသမင္ဂီတိအာဒိ ‘‘ဧကစိတ္တက္ခဏိကော’’တိ ဝစနမတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ဆလေန ဝုတ္တံ, တေနေဝ သကဝာဒိနာ ပဋိက္ခိတ္တံ။ နနု ဝုတ္တံ ဘဂဝတာတိ သုတ္တံ ပုရိမပစ္ဆိမဝသေန ပဝတ္တမာနသ္သ သမာဓိသ္သ အဗ္ဗောကိဏ္ဏတံ သာဓေတိ, န သန္တတိယာ သမာဓိဘာဝံ, တသ္မာ အသာဓကန္တိ။
Nanuatītaṃ niruddhantiādi ‘‘cittasantatiyaṃ paccuppannameva cittaṃ kiccakaraṃ, atītānāgataṃ niruddhattā anuppannattā ca natthi, kathaṃ taṃ samādhi nāma hotī’’ti dassetuṃ vuttaṃ. Ekacittakkhaṇikoti pucchā paravādissa. Tato yā sakasamaye ‘‘samādhiṃ, bhikkhave, bhāvethā’’tiādīsu paccuppannakusalacittasampayuttā ekaggatā samādhīti vuttā, taṃ sandhāya paṭiññā sakavādissa. Cakkhuviññāṇasamaṅgītiādi ‘‘ekacittakkhaṇiko’’ti vacanamattaṃ gahetvā chalena vuttaṃ, teneva sakavādinā paṭikkhittaṃ. Nanu vuttaṃ bhagavatāti suttaṃ purimapacchimavasena pavattamānassa samādhissa abbokiṇṇataṃ sādheti, na santatiyā samādhibhāvaṃ, tasmā asādhakanti.
သမာဓိကထာဝဏ္ဏနာ။
Samādhikathāvaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ကထာဝတ္ထုပာဠိ • Kathāvatthupāḷi / (၁၁၃) ၈. သမာဓိကထာ • (113) 8. Samādhikathā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-မူလဋီကာ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ၈. သမာဓိကထာဝဏ္ဏနာ • 8. Samādhikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ပဉ္စပကရဏ-အနုဋီကာ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ၈. သမာဓိကထာဝဏ္ဏနာ • 8. Samādhikathāvaṇṇanā
