| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / मिलिन्दपञ्हपाळि • Milindapañhapāḷi |
१४. समाधिपञ्हो
14. Samādhipañho
१४. राजा आह ‘‘भन्ते नागसेन, किंलक्खणो समाधी’’ति? ‘‘पमुखलक्खणो, महाराज, समाधि, ये केचि कुसला धम्मा, सब्बे ते समाधिपमुखा होन्ति समाधिनिन्ना समाधिपोणा समाधिपब्भारा’’ति।
14. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, kiṃlakkhaṇo samādhī’’ti? ‘‘Pamukhalakkhaṇo, mahārāja, samādhi, ye keci kusalā dhammā, sabbe te samādhipamukhā honti samādhininnā samādhipoṇā samādhipabbhārā’’ti.
‘‘ओपम्मं करोही’’ति। ‘‘यथा, महाराज, कूटागारस्स या याचि गोपानसियो, सब्बा ता कूटङ्गमा होन्ति कूटनिन्ना कूटसमोसरणा, कूटं तासं अग्गमक्खायति। एवमेव खो, महाराज, ये केचि कुसला धम्मा, सब्बे ते समाधिपमुखा होन्ति समाधिनिन्ना समाधिपोणा समाधिपब्भाराति।
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kūṭāgārassa yā yāci gopānasiyo, sabbā tā kūṭaṅgamā honti kūṭaninnā kūṭasamosaraṇā, kūṭaṃ tāsaṃ aggamakkhāyati. Evameva kho, mahārāja, ye keci kusalā dhammā, sabbe te samādhipamukhā honti samādhininnā samādhipoṇā samādhipabbhārāti.
‘‘भिय्यो ओपम्मं करोही’’ति। ‘‘यथा, महाराज, कोचि राजा चतुरङ्गिनिया सेनाय सद्धिं सङ्गामं ओतरेय्य, सब्बाव सेना हत्थी च अस्सा च रथा च पत्ती च तप्पमुखा 1 भवेय्युं तन्निन्ना तप्पोणा तप्पब्भारा तं येव अनुपरियायेय्युं। एवमेव खो, महाराज, ये केचि कुसला धम्मा, सब्बे ते समाधिपमुखा होन्ति समाधिनिन्ना समाधिपोणा समाधिपब्भारा। एवं खो, महाराज, पमुखलक्खणो समाधि। भासितम्पेतं, महाराज, भगवता – ‘‘समाधिं, भिक्खवे, भावेथ, समाहितो, भिक्खवे, भिक्खु यथाभूतं पजानाती’’ति।
‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, koci rājā caturaṅginiyā senāya saddhiṃ saṅgāmaṃ otareyya, sabbāva senā hatthī ca assā ca rathā ca pattī ca tappamukhā 2 bhaveyyuṃ tanninnā tappoṇā tappabbhārā taṃ yeva anupariyāyeyyuṃ. Evameva kho, mahārāja, ye keci kusalā dhammā, sabbe te samādhipamukhā honti samādhininnā samādhipoṇā samādhipabbhārā. Evaṃ kho, mahārāja, pamukhalakkhaṇo samādhi. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā – ‘‘samādhiṃ, bhikkhave, bhāvetha, samāhito, bhikkhave, bhikkhu yathābhūtaṃ pajānātī’’ti.
‘‘कल्लोसि, भन्ते नागसेना’’ति।
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
समाधिपञ्हो चुद्दसमो।
Samādhipañho cuddasamo.
Footnotes:
