| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
७. समाधिसुत्तवण्णना
7. Samādhisuttavaṇṇanā
२७. सत्तमे अप्पमाणन्ति पमाणकरधम्मरहितं लोकुत्तरं। निपका पतिस्सताति नेपक्केन च सतिया च समन्नागता हुत्वा। पञ्च ञाणानीति पञ्च पच्चवेक्खणञाणानि। पच्चत्तञ्ञेव उप्पज्जन्तीति अत्तनियेव उप्पज्जन्ति। अयं समाधि पच्चुप्पन्नसुखो चेवातिआदीसु अरहत्तफलसमाधि अधिप्पेतो। मग्गसमाधीतिपि वदन्तियेव। सो हि अप्पितप्पितक्खणे सुखत्ता पच्चुप्पन्नसुखो, पुरिमो पुरिमो पच्छिमस्स पच्छिमस्स समाधिसुखस्स पच्चयत्ता आयतिं सुखविपाको, किलेसेहि आरकत्ता अरियो, कामामिसवट्टामिसलोकामिसानं अभावा निरामिसो। बुद्धादीहि महापुरिसेहि सेवितत्ता अकापुरिससेवितो। अङ्गसन्तताय आरम्मणसन्तताय सब्बकिलेसदरथसन्तताय च सन्तो, अतप्पनियट्ठेन पणीतो। किलेसप्पटिप्पस्सद्धिया लद्धत्ता किलेसप्पटिप्पस्सद्धिभावं वा लद्धत्ता पटिप्पस्सद्धलद्धो। पटिप्पस्सद्धं पटिप्पस्सद्धीति हि इदं अत्थतो एकं। पटिप्पस्सद्धकिलेसेन वा अरहता लद्धत्तापि पटिप्पस्सद्धलद्धो, एकोदिभावेन अधिगतत्ता एकोदिभावमेव वा अधिगतत्ता एकोदिभावाधिगतो। अप्पगुणसासवसमाधि विय ससङ्खारेन सप्पयोगेन चित्तेन पच्चनीकधम्मे निग्गय्ह किलेसे वारेत्वा अनधिगतत्ता न ससङ्खारनिग्गय्हवारितगतो। तं समाधिं समापज्जन्तो ततो वा वुट्ठहन्तो सतिवेपुल्लप्पत्तत्ता सतोव समापज्जति, सतोव वुट्ठहति। यथापरिच्छिन्नकालवसेन वा सतो समापज्जति, सतो वुट्ठहति। तस्मा यदेत्थ ‘‘अयं समाधि पच्चुप्पन्नसुखो चेव आयतिञ्च सुखविपाको चा’’ति एवं पच्चवेक्खमानस्स पच्चत्तंयेव अपरप्पच्चयञाणं उप्पज्जति, तं एकं ञाणं। एसेव नयो सेसेसु। एवं इमानि पञ्च ञाणानि पच्चत्तञ्ञेव उप्पज्जन्तीति।
27. Sattame appamāṇanti pamāṇakaradhammarahitaṃ lokuttaraṃ. Nipakā patissatāti nepakkena ca satiyā ca samannāgatā hutvā. Pañca ñāṇānīti pañca paccavekkhaṇañāṇāni. Paccattaññeva uppajjantīti attaniyeva uppajjanti. Ayaṃ samādhi paccuppannasukho cevātiādīsu arahattaphalasamādhi adhippeto. Maggasamādhītipi vadantiyeva. So hi appitappitakkhaṇe sukhattā paccuppannasukho, purimo purimo pacchimassa pacchimassa samādhisukhassa paccayattā āyatiṃ sukhavipāko, kilesehi ārakattā ariyo, kāmāmisavaṭṭāmisalokāmisānaṃ abhāvā nirāmiso. Buddhādīhi mahāpurisehi sevitattā akāpurisasevito. Aṅgasantatāya ārammaṇasantatāya sabbakilesadarathasantatāya ca santo, atappaniyaṭṭhena paṇīto. Kilesappaṭippassaddhiyā laddhattā kilesappaṭippassaddhibhāvaṃ vā laddhattā paṭippassaddhaladdho. Paṭippassaddhaṃ paṭippassaddhīti hi idaṃ atthato ekaṃ. Paṭippassaddhakilesena vā arahatā laddhattāpi paṭippassaddhaladdho, ekodibhāvena adhigatattā ekodibhāvameva vā adhigatattā ekodibhāvādhigato. Appaguṇasāsavasamādhi viya sasaṅkhārena sappayogena cittena paccanīkadhamme niggayha kilese vāretvā anadhigatattā na sasaṅkhāraniggayhavāritagato. Taṃ samādhiṃ samāpajjanto tato vā vuṭṭhahanto sativepullappattattā satova samāpajjati, satova vuṭṭhahati. Yathāparicchinnakālavasena vā sato samāpajjati, sato vuṭṭhahati. Tasmā yadettha ‘‘ayaṃ samādhi paccuppannasukho ceva āyatiñca sukhavipāko cā’’ti evaṃ paccavekkhamānassa paccattaṃyeva aparappaccayañāṇaṃ uppajjati, taṃ ekaṃ ñāṇaṃ. Eseva nayo sesesu. Evaṃ imāni pañca ñāṇāni paccattaññeva uppajjantīti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ७. समाधिसुत्तं • 7. Samādhisuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ७. समाधिसुत्तवण्णना • 7. Samādhisuttavaṇṇanā
