| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
२. वेदनासंयुत्तं
2. Vedanāsaṃyuttaṃ
१. सगाथावग्गो
1. Sagāthāvaggo
१. समाधिसुत्तवण्णना
1. Samādhisuttavaṇṇanā
२४९. वेदना च पजानातीति सच्चाभिसम्बोधवसेन वुच्चमानवेदनानं पजाननं सातिसयसमाधानपुब्बकन्ति भगवता ‘‘समाहितो’’ति वुत्तन्ति आह ‘‘उपचारेन वा अप्पनाय वा समाहितो’’ति। वेदनाति तिस्सोपि वेदना। दुक्खसच्चवसेनाति दुक्खसच्चभावेन, परिजाननवसेनाति अत्थो। सम्भवन्ति समुदयं तण्हाविज्जाकम्मफस्सादिप्पभेदं उप्पत्तिकारणं। तेनाह ‘‘समुदयसच्चवसेन पजानाती’’ति। यत्थाति यंनिमित्तं, यं आगम्म कामतण्हाविज्जादिनिरोधा वेदनानिरोधो, तेसं अयं निरोधो। निब्बानं आरब्भ अरियमग्गप्पवत्तिया हि निब्बानं वेदनानिरोधोति वुत्तो। खयं गमेतीति खयगामी, तं खयगामिनं। छातं वुच्चति तण्हा कामानं पातुकामतावसेन पवत्तनतो, अच्चन्तमेव समुच्छिन्नत्ता नत्थि एतस्मिं छातन्ति निच्छातो। तेनाह ‘‘नित्तण्हो’’ति। सम्मसनचारवेदनाति सम्मसनूपचारवेदना। द्वीहि पदेहीति ‘‘समाहितो सम्पजानो’’ति इमेहि द्वीहि। ‘‘सतो’’ति पन इदं सम्पजानपदस्सेव उपब्रूहनन्ति अधिप्पायो। सेसेहि चतूहि चतुसच्चं कथितं, इतरेहि पन द्वीहि चतुसच्चबुज्झनमेव कथितं। सब्बसङ्गाहिकोति सब्बसभावधम्मानं सङ्गण्हनको। तेनाह ‘‘चतुभूमकधम्मपरिच्छेदो वुत्तो’’ति।
249.Vedanāca pajānātīti saccābhisambodhavasena vuccamānavedanānaṃ pajānanaṃ sātisayasamādhānapubbakanti bhagavatā ‘‘samāhito’’ti vuttanti āha ‘‘upacārena vā appanāya vā samāhito’’ti. Vedanāti tissopi vedanā. Dukkhasaccavasenāti dukkhasaccabhāvena, parijānanavasenāti attho. Sambhavanti samudayaṃ taṇhāvijjākammaphassādippabhedaṃ uppattikāraṇaṃ. Tenāha ‘‘samudayasaccavasena pajānātī’’ti. Yatthāti yaṃnimittaṃ, yaṃ āgamma kāmataṇhāvijjādinirodhā vedanānirodho, tesaṃ ayaṃ nirodho. Nibbānaṃ ārabbha ariyamaggappavattiyā hi nibbānaṃ vedanānirodhoti vutto. Khayaṃ gametīti khayagāmī, taṃ khayagāminaṃ. Chātaṃ vuccati taṇhā kāmānaṃ pātukāmatāvasena pavattanato, accantameva samucchinnattā natthi etasmiṃ chātanti nicchāto. Tenāha ‘‘nittaṇho’’ti. Sammasanacāravedanāti sammasanūpacāravedanā. Dvīhi padehīti ‘‘samāhito sampajāno’’ti imehi dvīhi. ‘‘Sato’’ti pana idaṃ sampajānapadasseva upabrūhananti adhippāyo. Sesehi catūhi catusaccaṃ kathitaṃ, itarehi pana dvīhi catusaccabujjhanameva kathitaṃ. Sabbasaṅgāhikoti sabbasabhāvadhammānaṃ saṅgaṇhanako. Tenāha ‘‘catubhūmakadhammaparicchedo vutto’’ti.
समाधिसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Samādhisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १. समाधिसुत्तं • 1. Samādhisuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १. समाधिसुत्तवण्णना • 1. Samādhisuttavaṇṇanā
