| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๕. สมาธิสุตฺตวณฺณนา
5. Samādhisuttavaṇṇanā
๕. ปญฺจเม สมาธินฺติ อิทํ ภควา เต ภิกฺขู จิเตฺตกคฺคตาย ปริหายเนฺต ทิสฺวา, ‘‘จิเตฺตกคฺคตํ ลภนฺตานํ อิเมสํ กมฺมฎฺฐานํ ผาติํ คมิสฺสตี’’ติ ญตฺวา อาหฯ อภินนฺทตีติ ปเตฺถติฯ อภิวทตีติ ตาย อภินนฺทนาย ‘‘อโห ปิยํ อิฎฺฐํ กนฺตํ มนาป’’นฺติ วทติฯ วาจํ อภินนฺทโนฺตปิ จ ตํ อารมฺมณํ นิสฺสาย เอวํ โลภํ อุปฺปาเทโนฺต อภิวทติเยว นามฯ อโชฺฌสาย ติฎฺฐตีติ คิลิตฺวา ปรินิฎฺฐเปตฺวา คณฺหาติฯ ยา รูเป นนฺทีติ ยา สา รูเป พลวปตฺถนาสงฺขาตา นนฺทีฯ ตทุปาทานนฺติ ตํ คหณเฎฺฐน อุปาทานํฯ นาภินนฺทตีติ น ปเตฺถติฯ นาภิวทตีติ ปตฺถนาวเสน น ‘‘อิฎฺฐํ กนฺต’’นฺติ วทติฯ วิปสฺสนาจิเตฺตน เจตสา ‘‘อนิจฺจํ ทุกฺข’’นฺติ วจีเภทํ กโรโนฺตปิ นาภิวทติเยวฯ ปญฺจมํฯ
5. Pañcame samādhinti idaṃ bhagavā te bhikkhū cittekaggatāya parihāyante disvā, ‘‘cittekaggataṃ labhantānaṃ imesaṃ kammaṭṭhānaṃ phātiṃ gamissatī’’ti ñatvā āha. Abhinandatīti pattheti. Abhivadatīti tāya abhinandanāya ‘‘aho piyaṃ iṭṭhaṃ kantaṃ manāpa’’nti vadati. Vācaṃ abhinandantopi ca taṃ ārammaṇaṃ nissāya evaṃ lobhaṃ uppādento abhivadatiyeva nāma. Ajjhosāya tiṭṭhatīti gilitvā pariniṭṭhapetvā gaṇhāti. Yārūpe nandīti yā sā rūpe balavapatthanāsaṅkhātā nandī. Tadupādānanti taṃ gahaṇaṭṭhena upādānaṃ. Nābhinandatīti na pattheti. Nābhivadatīti patthanāvasena na ‘‘iṭṭhaṃ kanta’’nti vadati. Vipassanācittena cetasā ‘‘aniccaṃ dukkha’’nti vacībhedaṃ karontopi nābhivadatiyeva. Pañcamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๕. สมาธิสุตฺตํ • 5. Samādhisuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๕. สมาธิสุตฺตวณฺณนา • 5. Samādhisuttavaṇṇanā
