| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๑๒. สจฺจสํยุตฺตํ
12. Saccasaṃyuttaṃ
๑. สมาธิวโคฺค
1. Samādhivaggo
๑. สมาธิสุตฺตวณฺณนา
1. Samādhisuttavaṇṇanā
๑๐๗๑. สจฺจสํยุตฺตสฺส ปฐเม สมาธิํ, ภิกฺขเวติ เต กิร ภิกฺขู จิเตฺตกคฺคตาย ปริหายนฺติ, อถ เนสํ สตฺถา – ‘‘เอวเมเต จิเตฺตกคฺคตํ ลภิตฺวา, กมฺมฎฺฐานํ วเฑฺฒตฺวา, วิเสสํ ปาปุณิสฺสนฺตี’’ติ อิมํ เทสนํ อารภิฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘‘อิทํ ทุกฺข’’นฺติ โยโค กรณีโยติ เอตฺถ ยถาภูตาทิวเสน การณเจฺฉโท เวทิตโพฺพฯ อิทญฺหิ วุตฺตํ โหติ – ภิกฺขเว, ยสฺมา สมาหิโต ภิกฺขุ จตฺตาริ สจฺจานิ ยถาภูตํ ปชานาติ, ตสฺมา ตุเมฺหหิ จ สมาหิเตหิ จตุนฺนํ สจฺจานํ ยถาภูตํ ปชานนตฺถาย ‘‘อิทํ ทุกฺข’’นฺติ โยโค กรณีโยฯ ตถา ยสฺมา จตฺตาริ สจฺจานิ ตถาคตเสฺสว ปาตุภาวา ปากฎานิ โหนฺติ, ยสฺมา จ ตถาคเตน สุวิภตฺตานิ, ยสฺมา จ เตสุ อปริมาณา วณฺณา อปริมาณานิ ปทพฺยญฺชนานิ, ยสฺมา จ เตสํ อปฺปฎิวิทฺธตฺตา วฎฺฎํ วฑฺฒติ, เตสํ ปฎิวิทฺธกาลโต ปฎฺฐาย น วฑฺฒติ, ตสฺมา ‘‘เอวํ โน วฎฺฎํ น วฑฺฒิสฺสตี’’ติ ตุเมฺหหิ ‘‘อิทํ ทุกฺข’’นฺติ โยโค กรณีโยฯ
1071. Saccasaṃyuttassa paṭhame samādhiṃ, bhikkhaveti te kira bhikkhū cittekaggatāya parihāyanti, atha nesaṃ satthā – ‘‘evamete cittekaggataṃ labhitvā, kammaṭṭhānaṃ vaḍḍhetvā, visesaṃ pāpuṇissantī’’ti imaṃ desanaṃ ārabhi. Tasmātiha, bhikkhave, ‘‘idaṃ dukkha’’nti yogo karaṇīyoti ettha yathābhūtādivasena kāraṇacchedo veditabbo. Idañhi vuttaṃ hoti – bhikkhave, yasmā samāhito bhikkhu cattāri saccāni yathābhūtaṃ pajānāti, tasmā tumhehi ca samāhitehi catunnaṃ saccānaṃ yathābhūtaṃ pajānanatthāya ‘‘idaṃ dukkha’’nti yogo karaṇīyo. Tathā yasmā cattāri saccāni tathāgatasseva pātubhāvā pākaṭāni honti, yasmā ca tathāgatena suvibhattāni, yasmā ca tesu aparimāṇā vaṇṇā aparimāṇāni padabyañjanāni, yasmā ca tesaṃ appaṭividdhattā vaṭṭaṃ vaḍḍhati, tesaṃ paṭividdhakālato paṭṭhāya na vaḍḍhati, tasmā ‘‘evaṃ no vaṭṭaṃ na vaḍḍhissatī’’ti tumhehi ‘‘idaṃ dukkha’’nti yogo karaṇīyo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. สมาธิสุตฺตํ • 1. Samādhisuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑. สมาธิสุตฺตวณฺณนา • 1. Samādhisuttavaṇṇanā
