| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๕. สมาธิสุตฺตวณฺณนา
5. Samādhisuttavaṇṇanā
๕. สมาธีติ อปฺปนาสมาธิ, อุปจารสมาธิ วาฯ กมฺมฎฺฐานนฺติ สมาธิปาทกํ วิปสฺสนากมฺมฎฺฐานํฯ ‘‘ผาติํ คมิสฺสตี’’ติ ปาโฐฯ ปเตฺถตีติ ‘‘อโห วต เม อีทิสํ รูปํ ภเวยฺยา’’ติฯ อภิวทตีติ ตณฺหาทิฎฺฐิวเสน อภินิเวสํ วทติฯ เตนาห ‘‘ตาย อภินนฺทนายา’’ติอาทิฯ ‘‘อโห ปิยํ อิฎฺฐ’’นฺติ วจีเภเท อสติปิ ตถา โลภุปฺปาเท สติ อภิวทติเยว นามฯ เตนาห ‘‘วาจํ อภินฺทโนฺต’’ติฯ ‘‘มม อิท’’นฺติ อตฺตโน ปริณาเมตฺวา อนญฺญโคจรํ วิย กตฺวา คณฺหโนฺต อโชฺฌสาย ติฎฺฐติ นามาติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘คิลิตฺวาติ ปรินิฎฺฐเปตฺวา คณฺหาตี’’ติฯ ‘‘อภินนฺทตี’’ติอาทโย ปุพฺพภาควเสน วุตฺตา, ‘‘อุปฺปชฺชติ นนฺที’’ติ ทฺวารปฺปตฺตวเสนฯ ปฐเมหิ ปเทหิ อนุสโย, ปจฺฉิเมน ปริยุฎฺฐานนฺติ เกจิ ‘‘คหณเฎฺฐน อุปาทาน’’นฺติ กตฺวาฯ นาภินนฺทติ นาภิวทตีติ เอตฺถ เหฎฺฐา วุตฺตวิปริยาเยน อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ น ‘‘อิฎฺฐํ กนฺต’’นฺติ วทตีติ ‘‘อิฎฺฐ’’นฺติ น วทติ, ‘‘กนฺต’’นฺติ น วทติฯ นาภิวทติเยว ตณฺหาย อนุปาทิยตฺตาฯ
5.Samādhīti appanāsamādhi, upacārasamādhi vā. Kammaṭṭhānanti samādhipādakaṃ vipassanākammaṭṭhānaṃ. ‘‘Phātiṃ gamissatī’’ti pāṭho. Patthetīti ‘‘aho vata me īdisaṃ rūpaṃ bhaveyyā’’ti. Abhivadatīti taṇhādiṭṭhivasena abhinivesaṃ vadati. Tenāha ‘‘tāya abhinandanāyā’’tiādi. ‘‘Aho piyaṃ iṭṭha’’nti vacībhede asatipi tathā lobhuppāde sati abhivadatiyeva nāma. Tenāha ‘‘vācaṃ abhindanto’’ti. ‘‘Mama ida’’nti attano pariṇāmetvā anaññagocaraṃ viya katvā gaṇhanto ajjhosāya tiṭṭhati nāmāti dassento āha ‘‘gilitvāti pariniṭṭhapetvā gaṇhātī’’ti. ‘‘Abhinandatī’’tiādayo pubbabhāgavasena vuttā, ‘‘uppajjati nandī’’ti dvārappattavasena. Paṭhamehi padehi anusayo, pacchimena pariyuṭṭhānanti keci ‘‘gahaṇaṭṭhena upādāna’’nti katvā. Nābhinandati nābhivadatīti ettha heṭṭhā vuttavipariyāyena attho veditabbo. Na ‘‘iṭṭhaṃ kanta’’nti vadatīti ‘‘iṭṭha’’nti na vadati, ‘‘kanta’’nti na vadati. Nābhivadatiyeva taṇhāya anupādiyattā.
สมาธิสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Samādhisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๕. สมาธิสุตฺตํ • 5. Samādhisuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕. สมาธิสุตฺตวณฺณนา • 5. Samādhisuttavaṇṇanā
