| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๒. เวทนาสํยุตฺตํ
2. Vedanāsaṃyuttaṃ
๑. สคาถาวโคฺค
1. Sagāthāvaggo
๑. สมาธิสุตฺตวณฺณนา
1. Samādhisuttavaṇṇanā
๒๔๙. เวทนา จ ปชานาตีติ สจฺจาภิสโมฺพธวเสน วุจฺจมานเวทนานํ ปชานนํ สาติสยสมาธานปุพฺพกนฺติ ภควตา ‘‘สมาหิโต’’ติ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘อุปจาเรน วา อปฺปนาย วา สมาหิโต’’ติฯ เวทนาติ ติโสฺสปิ เวทนาฯ ทุกฺขสจฺจวเสนาติ ทุกฺขสจฺจภาเวน, ปริชานนวเสนาติ อโตฺถฯ สมฺภวนฺติ สมุทยํ ตณฺหาวิชฺชากมฺมผสฺสาทิปฺปเภทํ อุปฺปตฺติการณํฯ เตนาห ‘‘สมุทยสจฺจวเสน ปชานาตี’’ติฯ ยตฺถาติ ยํนิมิตฺตํ, ยํ อาคมฺม กามตณฺหาวิชฺชาทินิโรธา เวทนานิโรโธ, เตสํ อยํ นิโรโธฯ นิพฺพานํ อารพฺภ อริยมคฺคปฺปวตฺติยา หิ นิพฺพานํ เวทนานิโรโธติ วุโตฺตฯ ขยํ คเมตีติ ขยคามี, ตํ ขยคามินํฯ ฉาตํ วุจฺจติ ตณฺหา กามานํ ปาตุกามตาวเสน ปวตฺตนโต, อจฺจนฺตเมว สมุจฺฉินฺนตฺตา นตฺถิ เอตสฺมิํ ฉาตนฺติ นิจฺฉาโตฯ เตนาห ‘‘นิตฺตโณฺห’’ติฯ สมฺมสนจารเวทนาติ สมฺมสนูปจารเวทนาฯ ทฺวีหิ ปเทหีติ ‘‘สมาหิโต สมฺปชาโน’’ติ อิเมหิ ทฺวีหิฯ ‘‘สโต’’ติ ปน อิทํ สมฺปชานปทเสฺสว อุปพฺรูหนนฺติ อธิปฺปาโยฯ เสเสหิ จตูหิ จตุสจฺจํ กถิตํ, อิตเรหิ ปน ทฺวีหิ จตุสจฺจพุชฺฌนเมว กถิตํฯ สพฺพสงฺคาหิโกติ สพฺพสภาวธมฺมานํ สงฺคณฺหนโกฯ เตนาห ‘‘จตุภูมกธมฺมปริเจฺฉโท วุโตฺต’’ติฯ
249.Vedanāca pajānātīti saccābhisambodhavasena vuccamānavedanānaṃ pajānanaṃ sātisayasamādhānapubbakanti bhagavatā ‘‘samāhito’’ti vuttanti āha ‘‘upacārena vā appanāya vā samāhito’’ti. Vedanāti tissopi vedanā. Dukkhasaccavasenāti dukkhasaccabhāvena, parijānanavasenāti attho. Sambhavanti samudayaṃ taṇhāvijjākammaphassādippabhedaṃ uppattikāraṇaṃ. Tenāha ‘‘samudayasaccavasena pajānātī’’ti. Yatthāti yaṃnimittaṃ, yaṃ āgamma kāmataṇhāvijjādinirodhā vedanānirodho, tesaṃ ayaṃ nirodho. Nibbānaṃ ārabbha ariyamaggappavattiyā hi nibbānaṃ vedanānirodhoti vutto. Khayaṃ gametīti khayagāmī, taṃ khayagāminaṃ. Chātaṃ vuccati taṇhā kāmānaṃ pātukāmatāvasena pavattanato, accantameva samucchinnattā natthi etasmiṃ chātanti nicchāto. Tenāha ‘‘nittaṇho’’ti. Sammasanacāravedanāti sammasanūpacāravedanā. Dvīhi padehīti ‘‘samāhito sampajāno’’ti imehi dvīhi. ‘‘Sato’’ti pana idaṃ sampajānapadasseva upabrūhananti adhippāyo. Sesehi catūhi catusaccaṃ kathitaṃ, itarehi pana dvīhi catusaccabujjhanameva kathitaṃ. Sabbasaṅgāhikoti sabbasabhāvadhammānaṃ saṅgaṇhanako. Tenāha ‘‘catubhūmakadhammaparicchedo vutto’’ti.
สมาธิสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Samādhisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑. สมาธิสุตฺตํ • 1. Samādhisuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑. สมาธิสุตฺตวณฺณนา • 1. Samādhisuttavaṇṇanā
