| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೪. ಸಾಮಗಾಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Sāmagāmasuttavaṇṇanā
೪೧. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಸಾಮಗಾಮಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಸಾಮಗಾಮೇತಿ ಸಾಮಾಕಾನಂ ಉಸ್ಸನ್ನತ್ತಾ ಏವಂಲದ್ಧನಾಮೇ ಗಾಮೇ। ಅಧುನಾ ಕಾಲಙ್ಕತೋತಿ ಸಮ್ಪತಿ ಕಾಲಂ ಕತೋ। ದ್ವೇಧಿಕಜಾತಾತಿ ದ್ವೇಜ್ಝಜಾತಾ ದ್ವೇಭಾಗಜಾತಾ। ಭಣ್ಡನಾದೀಸು ಭಣ್ಡನಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗಕಲಹೋ, ತಂ ದಣ್ಡಾದಾನಾದಿವಸೇನ ಪಣ್ಣತ್ತಿವೀತಿಕ್ಕಮವಸೇನ ಚ ವದ್ಧಿತಂ ಕಲಹೋ, ‘‘ನ ತ್ವಂ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಆಜಾನಾಸೀ’’ತಿಆದಿಕಂ ವಿರುದ್ಧವಚನಂ ವಿವಾದೋ। ವಿತುದನ್ತಾತಿ ವಿತುಜ್ಜನ್ತಾ। ಸಹಿತಂ ಮೇತಿ ಮಮ ವಚನಂ ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ। ಅಧಿಚಿಣ್ಣಂ ತೇ ವಿಪರಾವತ್ತನ್ತಿ ಯಂ ತವ ಅಧಿಚಿಣ್ಣಂ ಚಿರಕಾಲಸೇವನವಸೇನ ಪಗುಣಂ, ತಂ ಮಮ ವಾದಂ ಆಗಮ್ಮ ನಿವತ್ತಂ। ಆರೋಪಿತೋ ತೇ ವಾದೋತಿ ತುಯ್ಹಂ ಉಪರಿ ಮಯಾ ದೋಸೋ ಆರೋಪಿತೋ। ಚರ ವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾಯಾತಿ ಭತ್ತಪುಟಂ ಆದಾಯ ತಂ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖತ್ಥಾಯ ಉತ್ತರಿ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಚರ। ನಿಬ್ಬೇಠೇಹಿ ವಾತಿ ಅಥ ಮಯಾ ಆರೋಪಿತವಾದತೋ ಅತ್ತಾನಂ ಮೋಚೇಹಿ। ಸಚೇ ಪಹೋಸೀತಿ ಸಚೇ ಸಕ್ಕೋಸಿ। ವಧೋಯೇವಾತಿ ಮರಣಮೇವ।
41.Evaṃme sutanti sāmagāmasuttaṃ. Tattha sāmagāmeti sāmākānaṃ ussannattā evaṃladdhanāme gāme. Adhunā kālaṅkatoti sampati kālaṃ kato. Dvedhikajātāti dvejjhajātā dvebhāgajātā. Bhaṇḍanādīsu bhaṇḍanaṃ pubbabhāgakalaho, taṃ daṇḍādānādivasena paṇṇattivītikkamavasena ca vaddhitaṃ kalaho, ‘‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsī’’tiādikaṃ viruddhavacanaṃ vivādo. Vitudantāti vitujjantā. Sahitaṃ meti mama vacanaṃ atthasaṃhitaṃ. Adhiciṇṇaṃ te viparāvattanti yaṃ tava adhiciṇṇaṃ cirakālasevanavasena paguṇaṃ, taṃ mama vādaṃ āgamma nivattaṃ. Āropito te vādoti tuyhaṃ upari mayā doso āropito. Cara vādappamokkhāyāti bhattapuṭaṃ ādāya taṃ taṃ upasaṅkamitvā vādappamokkhatthāya uttari pariyesamāno cara. Nibbeṭhehi vāti atha mayā āropitavādato attānaṃ mocehi. Sace pahosīti sace sakkosi. Vadhoyevāti maraṇameva.
ನಾಟಪುತ್ತಿಯೇಸೂತಿ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇಸು। ನಿಬ್ಬಿನ್ನರೂಪಾತಿ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಸಭಾವಾ, ಅಭಿವಾದನಾದೀನಿ ನ ಕರೋನ್ತಿ। ವಿರತ್ತರೂಪಾತಿ ವಿಗತಪೇಮಾ। ಪಟಿವಾನರೂಪಾತಿ ತೇಸಂ ನಿಪಚ್ಚಕಿರಿಯತೋ ನಿವತ್ತಸಭಾವಾ। ಯಥಾ ತನ್ತಿ ಯಥಾ ಚ ದುರಕ್ಖಾತಾದಿಸಭಾವೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ನಿಬ್ಬಿನ್ನವಿರತ್ತಪಟಿವಾನರೂಪೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ತಥೇವ ಜಾತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ದುರಕ್ಖಾತೇತಿ ದುಕ್ಕಥಿತೇ। ದುಪ್ಪವೇದಿತೇತಿ ದುವಿಞ್ಞಾಪಿತೇ। ಅನುಪಸಮಸಂವತ್ತನಿಕೇತಿ ರಾಗಾದೀನಂ ಉಪಸಮಂ ಕಾತುಂ ಅಸಮತ್ಥೋ। ಭಿನ್ನಥೂಪೇತಿ ಭಿನ್ನಪತಿಟ್ಠೇ। ಏತ್ಥ ಹಿ ನಾಟಪುತ್ತೋವ ನೇಸಂ ಪತಿಟ್ಠೇನ ಥೂಪೋ, ಸೋ ಪನ ಭಿನ್ನೋ ಮತೋ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಭಿನ್ನಥೂಪೇ’’ತಿ। ಅಪ್ಪಟಿಸರಣೇತಿ ತಸ್ಸೇವ ಅಭಾವೇನ ಪಟಿಸರಣವಿರಹಿತೇ।
Nāṭaputtiyesūti nāṭaputtassa antevāsikesu. Nibbinnarūpāti ukkaṇṭhitasabhāvā, abhivādanādīni na karonti. Virattarūpāti vigatapemā. Paṭivānarūpāti tesaṃ nipaccakiriyato nivattasabhāvā. Yathā tanti yathā ca durakkhātādisabhāve dhammavinaye nibbinnavirattapaṭivānarūpehi bhavitabbaṃ, tatheva jātāti attho. Durakkhāteti dukkathite. Duppavediteti duviññāpite. Anupasamasaṃvattaniketi rāgādīnaṃ upasamaṃ kātuṃ asamattho. Bhinnathūpeti bhinnapatiṭṭhe. Ettha hi nāṭaputtova nesaṃ patiṭṭhena thūpo, so pana bhinno mato. Tena vuttaṃ ‘‘bhinnathūpe’’ti. Appaṭisaraṇeti tasseva abhāvena paṭisaraṇavirahite.
ನನು ಚಾಯಂ ನಾಟಪುತ್ತೋ ನಾಳನ್ದವಾಸಿಕೋ, ಸೋ ಕಸ್ಮಾ ಪಾವಾಯಂ ಕಾಲಂಕತೋತಿ। ಸೋ ಕಿರ ಉಪಾಲಿನಾ ಗಹಪತಿನಾ ಪಟಿವಿದ್ಧಸಚ್ಚೇನ ದಸಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಭಾಸಿತೇ ಬುದ್ಧಗುಣೇ ಸುತ್ವಾ ಉಣ್ಹಂ ಲೋಹಿತಂ ಛಡ್ಡೇಸಿ। ಅಥ ನಂ ಅಫಾಸುಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾವಂ ಅಗಮಂಸು, ಸೋ ತತ್ಥ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ಕಾಲಂ ಕುರುಮಾನೋ ಚ ‘‘ಮಮ ಲದ್ಧಿ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ ಸಾರರಹಿತಾ, ಮಯಂ ತಾವ ನಟ್ಠಾ, ಅವಸೇಸಜನೋ ಮಾ ಅಪಾಯಪೂರಕೋ ಅಹೋಸಿ । ಸಚೇ ಪನಾಹಂ ‘ಮಮ ಸಾಸನಂ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕ’ನ್ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ನ ಸದ್ದಹಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಯಂನೂನಾಹಂ ದ್ವೇಪಿ ಜನೇ ನ ಏಕನೀಹಾರೇನ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಯ್ಯಂ, ತೇ ಮಮಚ್ಚಯೇನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿವದಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಸತ್ಥಾ ತಂ ವಿವಾದಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇಸ್ಸತಿ, ತತೋ ತೇ ಸಾಸನಸ್ಸ ಮಹನ್ತಭಾವಂ ಜಾತಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ।
Nanu cāyaṃ nāṭaputto nāḷandavāsiko, so kasmā pāvāyaṃ kālaṃkatoti. So kira upālinā gahapatinā paṭividdhasaccena dasahi gāthāhi bhāsite buddhaguṇe sutvā uṇhaṃ lohitaṃ chaḍḍesi. Atha naṃ aphāsukaṃ gahetvā pāvaṃ agamaṃsu, so tattha kālamakāsi. Kālaṃ kurumāno ca ‘‘mama laddhi aniyyānikā sārarahitā, mayaṃ tāva naṭṭhā, avasesajano mā apāyapūrako ahosi . Sace panāhaṃ ‘mama sāsanaṃ aniyyānika’nti vakkhāmi, na saddahissanti. Yaṃnūnāhaṃ dvepi jane na ekanīhārena uggaṇhāpeyyaṃ, te mamaccayena aññamaññaṃ vivadissanti. Satthā taṃ vivādaṃ paṭicca ekaṃ dhammakathaṃ kathessati, tato te sāsanassa mahantabhāvaṃ jātissantī’’ti.
ಅಥ ನಂ ಏಕೋ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಹ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇ ದುಬ್ಬಲಾ, ಮಯ್ಹಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮೇ ಸಾರಂ ಆಚಿಕ್ಖಥ ಆಚರಿಯಪ್ಪಮಾಣ’’ನ್ತಿ। ಆವುಸೋ, ತ್ವಂ ಮಮಚ್ಚಯೇನ ಸಸ್ಸತನ್ತಿ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸೀತಿ। ಅಪರೋಪಿ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ, ತಂ ಉಚ್ಛೇದಂ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ। ಏವಂ ದ್ವೇಪಿ ಜನೇ ಏಕಲದ್ಧಿಕೇ ಅಕತ್ವಾ ಬಹೂ ನಾನಾನೀಹಾರೇನ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು ‘‘ಕಸ್ಸಾವುಸೋ, ಆಚರಿಯೋ ಸಾರಮಾಚಿಕ್ಖೀ’’ತಿ? ಏಕೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಆಹ। ಕಿಂ ಆಚಿಕ್ಖೀತಿ? ಸಸ್ಸತನ್ತಿ। ಅಪರೋ ತಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಸಾರಂ ಆಚಿಕ್ಖೀತಿ ಆಹ। ಏವಂ ಸಬ್ಬೇ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸಾರಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ, ಅಹಂ ಜೇಟ್ಠಕೋ’’ತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿವಾದಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅಕ್ಕೋಸೇ ಚೇವ ಪರಿಭಾಸೇ ಚ ಹತ್ಥಪಾದಪಹಾರಾದೀನಿ ಚ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ಏಕಮಗ್ಗೇನ ದ್ವೇ ಅಗಚ್ಛನ್ತಾ ನಾನಾದಿಸಾಸು ಪಕ್ಕಮಿಂಸು, ಏಕಚ್ಚೇ ಗಿಹೀ ಅಹೇಸುಂ।
Atha naṃ eko antevāsiko upasaṅkamitvā āha ‘‘bhante, tumhe dubbalā, mayhaṃ imasmiṃ dhamme sāraṃ ācikkhatha ācariyappamāṇa’’nti. Āvuso, tvaṃ mamaccayena sassatanti gaṇheyyāsīti. Aparopi taṃ upasaṅkami, taṃ ucchedaṃ gaṇhāpesi. Evaṃ dvepi jane ekaladdhike akatvā bahū nānānīhārena uggaṇhāpetvā kālamakāsi. Te tassa sarīrakiccaṃ katvā sannipatitvā aññamaññaṃ pucchiṃsu ‘‘kassāvuso, ācariyo sāramācikkhī’’ti? Eko uṭṭhahitvā mayhanti āha. Kiṃ ācikkhīti? Sassatanti. Aparo taṃ paṭibāhitvā mayhaṃ sāraṃ ācikkhīti āha. Evaṃ sabbe ‘‘mayhaṃ sāraṃ ācikkhi, ahaṃ jeṭṭhako’’ti aññamaññaṃ vivādaṃ vaḍḍhetvā akkose ceva paribhāse ca hatthapādapahārādīni ca pavattetvā ekamaggena dve agacchantā nānādisāsu pakkamiṃsu, ekacce gihī ahesuṃ.
ಭಗವತೋ ಪನ ಧರಮಾನಕಾಲೇಪಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ವಿವಾದೋ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ। ಸತ್ಥಾ ಹಿ ತೇಸಂ ವಿವಾದಕಾರಣೇ ಉಪ್ಪನ್ನಮತ್ತೇಯೇವ ಸಯಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಖನ್ತಿ ಮೇತ್ತಾ ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಅವಿಹಿಂಸಾ ಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮೇಸು ಏಕಂ ಕಾರಣಂ ಕಥೇತ್ವಾ ವಿವಾದಂ ವೂಪಸಮೇತಿ। ಏವಂ ಧರಮಾನೋಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಾವ ಅಹೋಸಿ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಮಾನೋಪಿ ಅವಿವಾದಕಾರಣಂ ಕತ್ವಾವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ। ಭಗವತಾ ಹಿ ಸುತ್ತೇ ದೇಸಿತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸಾ (ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೧೮೦; ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೧೮೭) ಯಾವಜ್ಜದಿವಸಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ಚ ಅವಸ್ಸಯೋ ಚ। ತಥಾ ಖನ್ಧಕೇ ದೇಸಿತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸಾ (ಮಹಾವ॰ ೩೦೫) ಸುತ್ತೇ ವುತ್ತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಹಬ್ಯಾಕರಣಾನಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೪೨) ಚ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಯೋ ವೋ ಮಯಾ, ಆನನ್ದ, ಧಮ್ಮೋ ಚ ವಿನಯೋ ಚ ದೇಸಿತೋ ಪಞ್ಞತ್ತೋ, ಸೋ ವೋ ಮಮಚ್ಚಯೇನ ಸತ್ಥಾ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೨೧೬)।
Bhagavato pana dharamānakālepi bhikkhusaṅghe vivādo na uppajji. Satthā hi tesaṃ vivādakāraṇe uppannamatteyeva sayaṃ vā gantvā te vā bhikkhū pakkosāpetvā khanti mettā paṭisaṅkhā avihiṃsā sāraṇīyadhammesu ekaṃ kāraṇaṃ kathetvā vivādaṃ vūpasameti. Evaṃ dharamānopi saṅghassa patiṭṭhāva ahosi. Parinibbāyamānopi avivādakāraṇaṃ katvāva parinibbāyi. Bhagavatā hi sutte desitā cattāro mahāpadesā (a. ni. 4.180; dī. ni. 2.187) yāvajjadivasā bhikkhūnaṃ patiṭṭhā ca avassayo ca. Tathā khandhake desitā cattāro mahāpadesā (mahāva. 305) sutte vuttāni cattāri pañhabyākaraṇāni (a. ni. 4.42) ca. Tenevāha – ‘‘yo vo mayā, ānanda, dhammo ca vinayo ca desito paññatto, so vo mamaccayena satthā’’ti (dī. ni. 2.216).
೪೨. ಅಥ ಖೋ ಚುನ್ದೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋತಿ ಅಯಂ ಥೇರೋ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ ಕನಿಟ್ಠಭಾತಿಕೋ। ತಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಕಾಲೇ ಚುನ್ದೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋತಿ ಸಮುದಾಚರಿತ್ವಾ ಥೇರಕಾಲೇಪಿ ತಥೇವ ಸಮುದಾಚರಿಂಸು। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಚುನ್ದೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ’’ತಿ। ಉಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ಕಸ್ಮಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ? ನಾಟಪುತ್ತೇ ಕಿರ ಕಾಲಂಕತೇ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಮನುಸ್ಸಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಕಥಂ ಪವತ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಏಕೋ ಸತ್ಥಾತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ, ತಸ್ಸ ಕಾಲಕಿರಿಯಾಯ ಸಾವಕಾನಂ ಏವರೂಪೋ ವಿವಾದೋ ಜಾತೋ, ಸಮಣೋ ಪನ ಗೋತಮೋ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಚ ಪಾಕಟೋಯೇವ, ಕೀದಿಸೋ ನು ಖೋ ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಸಾವಕಾನಂ ವಿವಾದೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಥೇರೋ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಮಂ ಕಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಸಬಲಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮಿ, ಸತ್ಥಾ ಚ ಏತಂ ಅತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಂ ದೇಸನಂ ಕಥೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಸೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಯೇನ ಸಾಮಗಾಮೋ, ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಉಜುಮೇವ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಯೇನಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಮೇ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ, ಸೋ ಇಮಂ ಸಾಸನಂ ಸತ್ಥು ಆರೋಚೇಸ್ಸತಿ, ಅಥ ಸತ್ಥಾ ತದನುರೂಪಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಕಥಾಪಾಭತನ್ತಿ ಕಥಾಮೂಲಂ, ಮೂಲಞ್ಹಿ ಪಾಭತನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯಥಾಹ –
42.Athakho cundo samaṇuddesoti ayaṃ thero dhammasenāpatissa kaniṭṭhabhātiko. Taṃ bhikkhū anupasampannakāle cundo samaṇuddesoti samudācaritvā therakālepi tatheva samudācariṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘cundo samaṇuddeso’’ti. Upasaṅkamīti kasmā upasaṅkami? Nāṭaputte kira kālaṃkate jambudīpe manussā tattha tattha kathaṃ pavattayiṃsu – ‘‘nigaṇṭho nāṭaputto eko satthāti paññāyittha, tassa kālakiriyāya sāvakānaṃ evarūpo vivādo jāto, samaṇo pana gotamo jambudīpe cando viya sūriyo viya ca pākaṭoyeva, kīdiso nu kho samaṇe gotame parinibbute sāvakānaṃ vivādo bhavissatī’’ti. Thero taṃ kathaṃ sutvā cintesi – ‘‘imaṃ kathaṃ gahetvā dasabalassa ārocessāmi, satthā ca etaṃ atthuppattiṃ katvā ekaṃ desanaṃ kathessatī’’ti. So nikkhamitvā yena sāmagāmo, yenāyasmā ānando tenupasaṅkami. Ujumeva bhagavato santikaṃ agantvā yenassa upajjhāyo āyasmā ānando tenupasaṅkamīti attho. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘upajjhāyo me mahāpañño, so imaṃ sāsanaṃ satthu ārocessati, atha satthā tadanurūpaṃ dhammaṃ desessatī’’ti. Kathāpābhatanti kathāmūlaṃ, mūlañhi pābhatanti vuccati. Yathāha –
‘‘ಅಪ್ಪಕೇನಪಿ ಮೇಧಾವೀ, ಪಾಭತೇನ ವಿಚಕ್ಖಣೋ।
‘‘Appakenapi medhāvī, pābhatena vicakkhaṇo;
ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ ಅತ್ತಾನಂ, ಅಣುಂ ಅಗ್ಗಿಂವ ಸನ್ಧಮ’’ನ್ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೨.೧.೪)।
Samuṭṭhāpeti attānaṃ, aṇuṃ aggiṃva sandhama’’nti. (jā. 2.1.4);
ದಸ್ಸನಾಯಾತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ। ಕಿಂ ಪನಿಮಿನಾ ಭಗವಾ ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋತಿ? ನೋ ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ, ಅಯಞ್ಹಿ ಆಯಸ್ಮಾ ದಿವಾ ನವ ವಾರೇ ರತ್ತಿಂ ನವ ವಾರೇತಿ ಏಕಾಹಂ ಅಟ್ಠಾರಸ ವಾರೇ ಉಪಟ್ಠಾನಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ। ದಿವಸಸ್ಸ ಪನ ಸತಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ಸಹಸ್ಸಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಸಮಾನೋಪಿ ನ ಅಕಾರಣಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಏಕಂ ಪಞ್ಹುದ್ಧಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾವ ಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ ತಂದಿವಸಂ ತೇನ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಏವಮಾಹ।
Dassanāyāti dassanatthāya. Kiṃ paniminā bhagavā na diṭṭhapubboti? No na diṭṭhapubbo, ayañhi āyasmā divā nava vāre rattiṃ nava vāreti ekāhaṃ aṭṭhārasa vāre upaṭṭhānameva gacchati. Divasassa pana satakkhattuṃ vā sahassakkhattuṃ vā gantukāmo samānopi na akāraṇā gacchati, ekaṃ pañhuddhāraṃ gahetvāva gacchati. So taṃdivasaṃ tena gantukāmo evamāha.
ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನನ್ತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಿವಾದೋ ಕಥಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ? ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಮಹಾವ॰ ೪೫೧) ವಿಯ ಹಿ ದ್ವೀಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ವಿವಾದಂ ಆಪನ್ನೇಸು ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ತೇಸಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ವಿವದನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಓವಾದಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ ವಿವದತಿ, ತತೋ ತೇಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ವಿವದನ್ತಿ, ಅಥ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಆರಕ್ಖದೇವತಾ ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಹೋನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಧಮ್ಮವಾದೀನಂ ಆರಕ್ಖದೇವತಾ ಧಮ್ಮವಾದಿನಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಅಧಮ್ಮವಾದೀನಂ ಅಧಮ್ಮವಾದಿನಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ। ತತೋ ತಾಸಂ ಆರಕ್ಖದೇವತಾನಂ ಮಿತ್ತಾ ಭುಮ್ಮದೇವತಾ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ। ಏವಂ ಪರಮ್ಪರಾಯ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಅರಿಯಸಾವಕೇ ಸಬ್ಬೇ ದೇವಮನುಸ್ಸಾ ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಹೋನ್ತಿ। ಧಮ್ಮವಾದೀಹಿ ಪನ ಅಧಮ್ಮವಾದಿನೋವ ಬಹುತರಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತೋ ಯಂ ಬಹೂಹಿ ಗಹಿತಂ, ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಧಮ್ಮಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಬಹುತರಾವ ಅಧಮ್ಮಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ತೇ ಅಧಮ್ಮಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಾ ಅಪಾಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ। ಏವಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಿವಾದೋ ಬಹೂನಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಹೋತಿ।
Ahitāya dukkhāya devamanussānanti ekasmiṃ vihāre saṅghamajjhe uppanno vivādo kathaṃ devamanussānaṃ ahitāya dukkhāya saṃvattati? Kosambakakkhandhake (mahāva. 451) viya hi dvīsu bhikkhūsu vivādaṃ āpannesu tasmiṃ vihāre tesaṃ antevāsikā vivadanti, tesaṃ ovādaṃ gaṇhanto bhikkhunisaṅgho vivadati, tato tesaṃ upaṭṭhākā vivadanti, atha manussānaṃ ārakkhadevatā dve koṭṭhāsā honti. Tattha dhammavādīnaṃ ārakkhadevatā dhammavādiniyo honti, adhammavādīnaṃ adhammavādiniyo honti. Tato tāsaṃ ārakkhadevatānaṃ mittā bhummadevatā bhijjanti. Evaṃ paramparāya yāva brahmalokā ṭhapetvā ariyasāvake sabbe devamanussā dve koṭṭhāsā honti. Dhammavādīhi pana adhammavādinova bahutarā honti, tato yaṃ bahūhi gahitaṃ, taṃ gaṇhanti. Dhammaṃ vissajjetvā bahutarāva adhammaṃ gaṇhanti. Te adhammaṃ pūretvā viharantā apāye nibbattanti. Evaṃ ekasmiṃ vihāre saṅghamajjhe uppanno vivādo bahūnaṃ ahitāya dukkhāya hoti.
೪೩. ಅಭಿಞ್ಞಾ ದೇಸಿತಾತಿ ಮಹಾಬೋಧಿಮೂಲೇ ನಿಸಿನ್ನೇನ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕತ್ವಾ ಪವೇದಿತಾ। ಪತಿಸ್ಸಯಮಾನರೂಪಾ ವಿಹರನ್ತೀತಿ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ। ಭಗವತೋ ಅಚ್ಚಯೇನಾತಿ ಏತರಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಜೇಟ್ಠಕಂ ಕತ್ವಾ ಸಗಾರವಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಉಗ್ಗತೇಜತಾಯ ದುರಾಸದತಾಯ ವಿವಾದಂ ಜನೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಭಗವತೋ ಪನ ಅಚ್ಚಯೇನ ವಿವಾದಂ ಜನೇಯ್ಯುನ್ತಿ ವದತಿ। ಯತ್ಥ ಪನ ತಂ ವಿವಾದಂ ಜನೇಯ್ಯುಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಅಜ್ಝಾಜೀವೇ ವಾ ಅಧಿಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ವಾತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ಅಜ್ಝಾಜೀವೇತಿ ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ – ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಂ ಉಲ್ಲಪತಿ ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪರಿ॰ ೨೮೭) ನಯೇನ ಪರಿವಾರೇ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಛ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ, ತಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಾನಿ ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಅಧಿಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ನಾಮ। ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಸೋ ಆನನ್ದಾತಿ ಅಜ್ಝಾಜೀವಂ ಅಧಿಪಾತಿಮೋಕ್ಖಞ್ಚ ಆರಬ್ಭ ಉಪ್ಪನ್ನವಿವಾದೋ ನಾಮ ಯಸ್ಮಾ ಪರಸ್ಸ ಕಥಾಯಪಿ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯಪಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸುಪ್ಪಜಹೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ।
43.Abhiññā desitāti mahābodhimūle nisinnena paccakkhaṃ katvā paveditā. Patissayamānarūpā viharantīti upanissāya viharanti. Bhagavatoaccayenāti etarahi bhagavantaṃ jeṭṭhakaṃ katvā sagāravā viharanti, tumhākaṃ, bhante, uggatejatāya durāsadatāya vivādaṃ janetuṃ na sakkonti, bhagavato pana accayena vivādaṃ janeyyunti vadati. Yattha pana taṃ vivādaṃ janeyyuṃ, taṃ dassento ajjhājīve vā adhipātimokkhe vāti āha. Tattha ajjhājīveti ājīvahetu ājīvakāraṇā – ‘‘bhikkhu uttarimanussadhammaṃ ullapati āpatti pārājikassā’’tiādinā (pari. 287) nayena parivāre paññattāni cha sikkhāpadāni, tāni ṭhapetvā sesāni sabbasikkhāpadāni adhipātimokkhaṃ nāma. Appamattako so ānandāti ajjhājīvaṃ adhipātimokkhañca ārabbha uppannavivādo nāma yasmā parassa kathāyapi attano dhammatāyapi sallakkhetvā suppajaho hoti, tasmā ‘‘appamattako’’ti vutto.
ತತ್ರಾಯಂ ನಯೋ – ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಂ ಅನುಲ್ಲಪನ್ತೇನ ಕಿಞ್ಚಿ ಲದ್ಧು’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಜೀವಹೇತು ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಂ ವಾ ಉಲ್ಲಪತಿ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ ವಾ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಯೋ ತೇ ವಿಹಾರೇ ವಸತಿ, ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಾತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸಾಮನ್ತಜಪ್ಪನಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಅಗಿಲಾನೋ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೀ ವಾ ಪನ ತಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಯೋ ಕೋಚಿ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುಕಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಸೂಪೋದನವಿಞ್ಞತ್ತಿಮೇವ ವಾ ಕರೋತಿ, ಅಞ್ಞತರಂ ವಾ ಪನ ಪಣ್ಣತ್ತಿವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಹರತಿ, ತಮೇನಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಏವಂ ಸಞ್ಜಾನನ್ತಿ – ‘‘ಕಿಂ ಇಮಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಲಾಭೇನ ಲದ್ಧೇನ, ಯೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ। ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯಪಿಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ ಇಮಿನಾ ಲಾಭೇನ, ಯ್ವಾಹಂ ಏವಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಮಿ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ತತೋ ಓರಮತಿ। ಏವಂ ಪರಸ್ಸ ಕಥಾಯಪಿ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯಪಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸುಪ್ಪಜಹೋ ಹೋತಿ। ತೇನ ಭಗವಾ ‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ’’ತಿ ಆಹ।
Tatrāyaṃ nayo – idhekacco ‘‘na sakkā uttarimanussadhammaṃ anullapantena kiñci laddhu’’ntiādīni cintetvā ājīvahetu uttarimanussadhammaṃ vā ullapati sañcarittaṃ vā āpajjati, yo te vihāre vasati, so bhikkhu arahātiādinā nayena sāmantajappanaṃ vā karoti, agilāno vā attano atthāya paṇītabhojanāni viññāpetvā bhuñjati, bhikkhunī vā pana tāni viññāpetvā pāṭidesanīyaṃ āpajjati, yo koci dukkaṭavatthukaṃ yaṃkiñci sūpodanaviññattimeva vā karoti, aññataraṃ vā pana paṇṇattivītikkamaṃ karonto viharati, tamenaṃ sabrahmacārī evaṃ sañjānanti – ‘‘kiṃ imassa iminā lābhena laddhena, yo sāsane pabbajitvā micchājīvena jīvikaṃ kappeti, paṇṇattivītikkamaṃ karotī’’ti. Attano dhammatāyapissa evaṃ hoti – ‘‘kissa mayhaṃ iminā lābhena, yvāhaṃ evaṃ svākkhāte dhammavinaye pabbajitvā micchājīvena jīvikaṃ kappemi, paṇṇattivītikkamaṃ karomī’’ti sallakkhetvā tato oramati. Evaṃ parassa kathāyapi attano dhammatāyapi sallakkhetvā suppajaho hoti. Tena bhagavā ‘‘appamattako’’ti āha.
ಮಗ್ಗೇ ವಾ ಹಿ, ಆನನ್ದ, ಪಟಿಪದಾಯ ವಾತಿ ಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗಂ ಪತ್ವಾ ವಿವಾದೋ ನಾಮ ಸಬ್ಬಸೋ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ನತ್ಥಿ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗಾನಂ ವಿವಾದೋ। ಪುಬ್ಬಭಾಗಮಗ್ಗಂ ಪನ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪದಞ್ಚ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ।
Magge vā hi, ānanda, paṭipadāya vāti lokuttaramaggaṃ patvā vivādo nāma sabbaso vūpasammati, natthi adhigatamaggānaṃ vivādo. Pubbabhāgamaggaṃ pana pubbabhāgapaṭipadañca sandhāyetaṃ vuttaṃ.
ತತ್ರಾಯಂ ನಯೋ – ಏವಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಮನುಸ್ಸಾ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೇ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತಿ। ಸೋ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದಯೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಠಿತೇ ಪುಚ್ಛತಿ ‘‘ಕಿಂ ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ। ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ, ಭನ್ತೇತಿ। ನಿಸೀದಥ, ಖಣೇನೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪೇತುಂ ಸಮತ್ಥಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಕಥಂ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವತ್ವಾ ವದತಿ – ‘‘ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಮೂಲಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ಮನಸಿಕರೋತೋ ಓಭಾಸೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ಪಠಮಮಗ್ಗೋ ನಾಮ। ಸೋ ದುತಿಯಂ ಓಭಾಸಞಾಣಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ, ದುತಿಯಮಗ್ಗೋ ಅಧಿಗತೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ತತಿಯಞ್ಚ ಚತುತ್ಥಞ್ಚ। ಏತ್ತಾವತಾ ಮಗ್ಗಪ್ಪತ್ತೋ ಚೇವ ಫಲಪ್ಪತ್ತೋ ಚ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಅಥ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಅಖೀಣಾಸವೋ ನಾಮ ಏವಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಕಥೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅದ್ಧಾಯಂ ಖೀಣಾಸವೋ’’ತಿ ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ।
Tatrāyaṃ nayo – evaṃ bhikkhuṃ manussā lokuttaradhamme sambhāventi. So saddhivihārikādayo āgantvā vanditvā ṭhite pucchati ‘‘kiṃ āgatatthā’’ti. Manasikātabbakammaṭṭhānaṃ pucchituṃ, bhanteti. Nisīdatha, khaṇeneva arahattaṃ pāpetuṃ samatthakammaṭṭhānakathaṃ ācikkhissāmīti vatvā vadati – ‘‘idha bhikkhu attano vasanaṭṭhānaṃ pavisitvā nisinno mūlakammaṭṭhānaṃ manasi karoti, tassa taṃ manasikaroto obhāso uppajjati. Ayaṃ paṭhamamaggo nāma. So dutiyaṃ obhāsañāṇaṃ nibbatteti, dutiyamaggo adhigato hoti, evaṃ tatiyañca catutthañca. Ettāvatā maggappatto ceva phalappatto ca hotī’’ti. Atha te bhikkhū ‘‘akhīṇāsavo nāma evaṃ kammaṭṭhānaṃ kathetuṃ na sakkoti, addhāyaṃ khīṇāsavo’’ti niṭṭhaṃ gacchanti.
ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ। ಸಮನ್ತಾ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಗಾಮೇಹಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ ‘‘ಕೇನಚಿ, ಭನ್ತೇ, ಥೇರೋ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತೋ’’ತಿ। ಉಪಾಸಕಾ ಪುಬ್ಬೇವ ಥೇರೇನ ಪಞ್ಹೋ ಕಥಿತೋ ಅಮ್ಹಾಕನ್ತಿ। ತೇ ಪುಪ್ಫಮಣ್ಡಪಂ ಪುಪ್ಫಕೂಟಾಗಾರಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣೇನ ಅಕ್ಖಿಪಿಧಾನಮುಖಪಿಧಾನಾದಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಸಾಧುಕೀಳಿಕಂ ಕೀಳೇತ್ವಾ ಝಾಪೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠೀನಿ ಆದಾಯ ಚೇತಿಯಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಅಞ್ಞೇ ಆಗನ್ತುಕಾ ವಿಹಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಾದೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾಥೇರಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮ, ಕಹಂ, ಆವುಸೋ, ಮಹಾಥೇರೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ। ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಭನ್ತೇತಿ। ದುಕ್ಕರಂ, ಆವುಸೋ, ಥೇರೇನ ಕತಂ ಮಗ್ಗಫಲಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತೇನ, ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ಥ, ಆವುಸೋತಿ। ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಇಮಿನಾ ನಿಯಾಮೇನ ಕಥೇಸಿ, ಭನ್ತೇತಿ। ನ ಏಸೋ, ಆವುಸೋ, ಮಗ್ಗೋ, ವಿಪಸ್ಸನುಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ನಾಮೇಸ, ನ ತುಮ್ಹೇ ಜಾನಿತ್ಥ, ಪುಥುಜ್ಜನೋ, ಆವುಸೋ, ಥೇರೋತಿ। ತೇ ಕಲಹಂ ಕರೋನ್ತಾ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ‘‘ಸಕಲವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಗಾಮೇಸು ಮನುಸ್ಸಾ ಚ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇಯೇವ ಜಾನಾಥ। ಕತರಮಗ್ಗೇನ ತುಮ್ಹೇ ಆಗತಾ, ಕಿಂ ವೋ ವಿಹಾರದ್ವಾರೇ ಚೇತಿಯಂ ನ ದಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿ। ಏವಂವಾದೀನಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸತಂ ವಾ, ಹೋತು ಸಹಸ್ಸಂ ವಾ, ಯಾವ ತಂ ಲದ್ಧಿಂ ನಪ್ಪಜಹನ್ತಿ, ಸಗ್ಗೋಪಿ ಮಗ್ಗೋಪಿ ವಾರಿತೋಯೇವ।
So aparena samayena kālaṃ karoti. Samantā bhikkhācāragāmehi manussā āgantvā pucchanti ‘‘kenaci, bhante, thero pañhaṃ pucchito’’ti. Upāsakā pubbeva therena pañho kathito amhākanti. Te pupphamaṇḍapaṃ pupphakūṭāgāraṃ sajjetvā suvaṇṇena akkhipidhānamukhapidhānādiṃ karitvā gandhamālādīhi pūjetvā sattāhaṃ sādhukīḷikaṃ kīḷetvā jhāpetvā aṭṭhīni ādāya cetiyaṃ karonti. Aññe āgantukā vihāraṃ āgantvā pāde dhovitvā ‘‘mahātheraṃ passissāma, kahaṃ, āvuso, mahāthero’’ti pucchanti. Parinibbuto, bhanteti. Dukkaraṃ, āvuso, therena kataṃ maggaphalāni nibbattentena, pañhaṃ pucchittha, āvusoti. Bhikkhūnaṃ kammaṭṭhānaṃ kathento iminā niyāmena kathesi, bhanteti. Na eso, āvuso, maggo, vipassanupakkileso nāmesa, na tumhe jānittha, puthujjano, āvuso, theroti. Te kalahaṃ karontā uṭṭhahitvā ‘‘sakalavihāre bhikkhū ca bhikkhācāragāmesu manussā ca na jānanti, tumheyeva jānātha. Kataramaggena tumhe āgatā, kiṃ vo vihāradvāre cetiyaṃ na diṭṭha’’nti. Evaṃvādīnaṃ pana bhikkhūnaṃ sataṃ vā, hotu sahassaṃ vā, yāva taṃ laddhiṃ nappajahanti, saggopi maggopi vāritoyeva.
ಅಪರೋಪಿ ತಾದಿಸೋವ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಏವಂ ಕಥೇತಿ – ಚಿತ್ತೇನೇವ ತೀಸು ಉದ್ಧನೇಸು ತೀಣಿ ಕಪಲ್ಲಾನಿ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಕತ್ವಾ ಚಿತ್ತೇನೇವ ಅತ್ತನೋ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಕಾರಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ಕಪಲ್ಲೇಸು ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚಿತ್ತೇನೇವ ದಣ್ಡಕೇನ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಭಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಯಾ ಝಾಯಮಾನೇ ಛಾರಿಕಾ ಹೋತಿ, ಸಾ ಮುಖವಾತೇನ ಪಲಾಸೇತಬ್ಬಾ। ಏತ್ತಕೇನ ಧೂತಪಾಪೋ ನಾಮೇಸ ಸಮಣೋ ಹೋತಿ। ಸೇಸಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಂ।
Aparopi tādisova kammaṭṭhānaṃ kathento evaṃ katheti – citteneva tīsu uddhanesu tīṇi kapallāni āropetvā heṭṭhā aggiṃ katvā citteneva attano dvattiṃsākāraṃ uppāṭetvā kapallesu pakkhipitvā citteneva daṇḍakena parivattetvā parivattetvā bhajjitabbaṃ, yā jhāyamāne chārikā hoti, sā mukhavātena palāsetabbā. Ettakena dhūtapāpo nāmesa samaṇo hoti. Sesaṃ purimanayeneva vitthāretabbaṃ.
ಅಪರೋ ಏವಂ ಕಥೇತಿ – ಚಿತ್ತೇನೇವ ಮಹಾಚಾಟಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಮತ್ಥುಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಚಿತ್ತೇನೇವ ಅತ್ತನೋ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಕಾರಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮತ್ಥುಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಮನ್ಥಿತಬ್ಬಂ। ಮಥಿಯಮಾನಂ ವಿಲೀಯತಿ, ವಿಲೀನೇ ಉಪರಿ ಫೇಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ ಫೇಣೋ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ। ಏತ್ತಾವತಾ ವೋ ಅಮತಂ ಪರಿಭುತ್ತಂ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತಿ । ಇತೋ ಪರಂ ‘‘ಅಥ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಂ।
Aparo evaṃ katheti – citteneva mahācāṭiṃ ṭhapetvā matthuṃ yojetvā citteneva attano dvattiṃsākāraṃ uppāṭetvā tattha pakkhipitvā matthuṃ otāretvā manthitabbaṃ. Mathiyamānaṃ vilīyati, vilīne upari pheṇo uggacchati. So pheṇo paribhuñjitabbo. Ettāvatā vo amataṃ paribhuttaṃ nāma bhavissati . Ito paraṃ ‘‘atha te bhikkhū’’tiādi sabbaṃ purimanayeneva vitthāretabbaṃ.
೪೪. ಇದಾನಿ ಯೋ ಏವಂ ವಿವಾದೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಮೂಲಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಛಯಿಮಾನೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಗಾರವೋತಿ ಗಾರವವಿರಹಿತೋ। ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸಯೋ ಅನೀಚವುತ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಪನ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥರಿ ಧರಮಾನೇ ತೀಸು ಕಾಲೇಸು ಉಪಟ್ಠಾನಂ ನ ಯಾತಿ, ಸತ್ಥರಿ ಅನುಪಾಹನೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇ ಸಉಪಾಹನೋ ಚಙ್ಕಮತಿ, ನೀಚೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇ ಉಚ್ಚೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ವಸನ್ತೇ ಉಪರಿ ವಸತಿ, ಸತ್ಥು ದಸ್ಸನಟ್ಠಾನೇ ಉಭೋ ಅಂಸೇ ಪಾರುಪತಿ, ಛತ್ತಂ ಧಾರೇತಿ, ಉಪಾಹನಂ ಧಾರೇತಿ, ನ್ಹಾನತಿತ್ಥೇ ಉಚ್ಚಾರಂ ವಾ ಪಸ್ಸಾವಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ವಾ ಪನ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಿತುಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಯನಟ್ಠಾನೇ ಸತ್ಥುದಸ್ಸನಟ್ಠಾನೇ ವುತ್ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಕರೋತಿ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಏವಂ ಕರೋಸಿ, ನ ಇದಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಮ್ಮಾಸಬುದ್ಧಸ್ಸ ನಾಮ ಲಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತೂಣ್ಹೀ ಹೋತಿ, ಕಿಂ ಬುದ್ಧೋ ಬುದ್ಧೋತಿ ವದಸೀ’’ತಿ ಭಣತಿ, ಅಯಂ ಸತ್ಥರಿ ಅಗಾರವೋ ನಾಮ।
44. Idāni yo evaṃ vivādo uppajjeyya, tassa mūlaṃ dassento chayimānītiādimāha. Tattha agāravoti gāravavirahito. Appatissoti appatissayo anīcavutti. Ettha pana yo bhikkhu satthari dharamāne tīsu kālesu upaṭṭhānaṃ na yāti, satthari anupāhane caṅkamante saupāhano caṅkamati, nīce caṅkame caṅkamante ucce caṅkame caṅkamati, heṭṭhā vasante upari vasati, satthu dassanaṭṭhāne ubho aṃse pārupati, chattaṃ dhāreti, upāhanaṃ dhāreti, nhānatitthe uccāraṃ vā passāvaṃ vā karoti, parinibbute vā pana cetiyaṃ vandituṃ na gacchati, cetiyassa paññāyanaṭṭhāne satthudassanaṭṭhāne vuttaṃ sabbaṃ karoti, aññehi ca bhikkhūhi ‘‘kasmā evaṃ karosi, na idaṃ vaṭṭati, sammāsabuddhassa nāma lajjituṃ vaṭṭatī’’ti vutte ‘‘tūṇhī hoti, kiṃ buddho buddhoti vadasī’’ti bhaṇati, ayaṃ satthari agāravo nāma.
ಯೋ ಪನ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇ ಸಙ್ಘುಟ್ಠೇ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮಂ ನ ಸುಣಾತಿ, ನಿದ್ದಾಯತಿ ವಾ ಸಲ್ಲಪೇನ್ತೋ ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ಧಾರೇತಿ, ‘‘ಕಿಂ ಧಮ್ಮೇ ಅಗಾರವಂ ಕರೋಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತುಣ್ಹೀ ಹೋತಿ, ಧಮ್ಮೋ ಧಮ್ಮೋತಿ ವದಸಿ, ಕಿಂ ಧಮ್ಮೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮೇ ಅಗಾರವೋ ನಾಮ।
Yo pana dhammassavane saṅghuṭṭhe sakkaccaṃ na gacchati, sakkaccaṃ dhammaṃ na suṇāti, niddāyati vā sallapento vā nisīdati, sakkaccaṃ na gaṇhāti na dhāreti, ‘‘kiṃ dhamme agāravaṃ karosī’’ti vutte ‘‘tuṇhī hoti, dhammo dhammoti vadasi, kiṃ dhammo nāmā’’ti vadati, ayaṃ dhamme agāravo nāma.
ಯೋ ಪನ ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ನಿಸೀದತಿ ಪಞ್ಹಂ ಕಥೇತಿ, ವುಡ್ಢೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಘಟ್ಟೇನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ, ತಿಟ್ಠತಿ ನಿಸೀದತಿ, ದುಸ್ಸಪಲ್ಲತ್ಥಿಕಂ ವಾ ಹತ್ಥಪಲ್ಲತ್ಥಿಕಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಉಭೋ ಅಂಸೇ ಪಾರುಪತಿ, ಛತ್ತುಪಾಹನಂ ಧಾರೇತಿ, ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಲಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ‘‘ತುಣ್ಹೀ ಹೋತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಸಙ್ಘೋತಿ ವದಸಿ, ಕಿಂ ಸಙ್ಘೋ, ಮಿಗಸಙ್ಘೋ ಅಜಸಙ್ಘೋ’’ತಿಆದೀನಿ ವದತಿ, ಅಯಂ ಸಙ್ಘೇ ಅಗಾರವೋ ನಾಮ। ಏಕಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಹಿ ಅಗಾರವೇ ಕತೇ ಸಙ್ಘೇ ಕತೋಯೇವ ಹೋತಿ। ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ ಪನ ಅಪರಿಪೂರಯಮಾನೋವ ಸಿಕ್ಖಾಯ ನ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ ನಾಮ।
Yo pana therena bhikkhunā anajjhiṭṭho dhammaṃ deseti, nisīdati pañhaṃ katheti, vuḍḍhe bhikkhū ghaṭṭento gacchati, tiṭṭhati nisīdati, dussapallatthikaṃ vā hatthapallatthikaṃ vā karoti, saṅghamajjhe ubho aṃse pārupati, chattupāhanaṃ dhāreti, ‘‘bhikkhusaṅghassa lajjituṃ vaṭṭatī’’ti vuttepi ‘‘tuṇhī hoti, saṅgho saṅghoti vadasi, kiṃ saṅgho, migasaṅgho ajasaṅgho’’tiādīni vadati, ayaṃ saṅghe agāravo nāma. Ekabhikkhusmimpi hi agārave kate saṅghe katoyeva hoti. Tisso sikkhā pana aparipūrayamānova sikkhāya na paripūrakārī nāma.
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾತಿ ಅತ್ತನಿ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಸಾಯ ವಾ। ಬಾಹಿದ್ಧಾತಿ ಪರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಪರಸ್ಸ ಪರಿಸಾಯ ವಾ।
Ajjhattaṃ vāti attani vā attano parisāya vā. Bāhiddhāti parasmiṃ vā parassa parisāya vā.
೪೬. ಇದಾನಿ ಅಯಂ ಛ ಠಾನಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನವಿವಾದೋ ವಡ್ಢನ್ತೋ ಯಾನಿ ಅಧಿಕರಣಾನಿ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಾನಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಚತ್ತಾರಿಮಾನೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವೂಪಸಮನತ್ಥಾಯ ಪವತ್ತಮಾನೇಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಅಧಿಕಾತಬ್ಬಾನೀತಿ ಅಧಿಕರಣಾನಿ। ವಿವಾದೋವ ಅಧಿಕರಣಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ। ಇತರೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
46. Idāni ayaṃ cha ṭhānāni nissāya uppannavivādo vaḍḍhanto yāni adhikaraṇāni pāpuṇāti, tāni dassetuṃ cattārimānītiādimāha. Tattha vūpasamanatthāya pavattamānehi samathehi adhikātabbānīti adhikaraṇāni. Vivādova adhikaraṇaṃ vivādādhikaraṇaṃ. Itaresupi eseva nayo.
ಇದಾನಿ ಇಮಾನಿಪಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಧಿಕರಣಾನಿ ಪತ್ವಾ ಉಪರಿ ವಡ್ಢೇನ್ತೋ ಸೋ ವಿವಾದೋ ಯೇಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ತೇಸಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಸತ್ತ ಖೋ ಪನಿಮೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಧಿಕರಣಾನಿ ಸಮೇನ್ತಿ ವೂಪಸಮೇನ್ತೀತಿ ಅಧಿಕರಣಸಮಥಾ। ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಾನನ್ತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ। ಅಧಿಕರಣಾನನ್ತಿ ಏತೇಸಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ। ಸಮಥಾಯ ವೂಪಸಮಾಯಾತಿ ಸಮನತ್ಥಞ್ಚೇವ ವೂಪಸಮನತ್ಥಞ್ಚ। ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ…ಪೇ॰… ತಿಣವತ್ಥಾರಕೋತಿ ಇಮೇ ಸತ್ತ ಸಮಥಾ ದಾತಬ್ಬಾ।
Idāni imānipi cattāri adhikaraṇāni patvā upari vaḍḍhento so vivādo yehi samathehi vūpasammati, tesaṃ dassanatthaṃ satta kho panimetiādimāha. Tattha adhikaraṇāni samenti vūpasamentīti adhikaraṇasamathā. Uppannuppannānanti uppannānaṃ uppannānaṃ. Adhikaraṇānanti etesaṃ vivādādhikaraṇādīnaṃ catunnaṃ. Samathāya vūpasamāyāti samanatthañceva vūpasamanatthañca. Sammukhāvinayo dātabbo…pe… tiṇavatthārakoti ime satta samathā dātabbā.
ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ – ಅಧಿಕರಣೇಸು ತಾವ ಧಮ್ಮೋತಿ ವಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಾತಿ ಅಟ್ಠಾರಸಹಿ ವತ್ಥೂಹಿ ವಿವದನ್ತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಯೋ ವಿವಾದೋ, ಇದಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ನಾಮ। ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಆಚಾರದಿಟ್ಠಿಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಅನುವದನ್ತಾನಂ ಯೋ ಅನುವಾದೋ ಉಪವದನಾ ಚೇವ ಚೋದನಾ ಚ, ಇದಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ನಾಮ। ಮಾತಿಕಾಯಂ ಆಗತಾ ಪಞ್ಚ ವಿಭಙ್ಗೇ ದ್ವೇತಿ ಸತ್ತ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ನಾಮ। ಯಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅಪಲೋಕನಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಕರಣಂ, ಇದಂ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ನಾಮ।
Tatrāyaṃ vinicchayakathā – adhikaraṇesu tāva dhammoti vā adhammoti vāti aṭṭhārasahi vatthūhi vivadantānaṃ bhikkhūnaṃ yo vivādo, idaṃ vivādādhikaraṇaṃ nāma. Sīlavipattiyā vā ācāradiṭṭhiājīvavipattiyā vā anuvadantānaṃ yo anuvādo upavadanā ceva codanā ca, idaṃ anuvādādhikaraṇaṃ nāma. Mātikāyaṃ āgatā pañca vibhaṅge dveti satta āpattikkhandhā āpattādhikaraṇaṃ nāma. Yaṃ saṅghassa apalokanādīnaṃ catunnaṃ kammānaṃ karaṇaṃ, idaṃ kiccādhikaraṇaṃ nāma.
ತತ್ಥ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಯ ಚ। ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನೇವ ಸಮ್ಮಮಾನಂ ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ವಾ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ವೂಪಸಮೇತುಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ವಾ, ಯತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾತಿತಂ, ತತ್ಥ ಸಙ್ಘೇನ ವಾ ಗಣೇನ ವಾ ವೂಪಸಮೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇ ತತ್ಥೇವ ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ಸಮ್ಮತಪುಗ್ಗಲೇಹಿ ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ಸಮ್ಮತಿ। ಏವಂ ಸಮ್ಮಮಾನೇ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಯಾ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ, ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ, ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ, ಅಯಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೋ ನಾಮ।
Tattha vivādādhikaraṇaṃ dvīhi samathehi sammati sammukhāvinayena ca yebhuyyasikāya ca. Sammukhāvinayeneva sammamānaṃ yasmiṃ vihāre uppannaṃ, tasmiṃyeva vā, aññattha vūpasametuṃ gacchantānaṃ antarāmagge vā, yattha gantvā saṅghassa niyyātitaṃ, tattha saṅghena vā gaṇena vā vūpasametuṃ asakkonte tattheva ubbāhikāya sammatapuggalehi vā vinicchitaṃ sammati. Evaṃ sammamāne pana tasmiṃ yā saṅghasammukhatā dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatā, ayaṃ sammukhāvinayo nāma.
ತತ್ಥ ಚ ಕಾರಕಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಾಮಗ್ಗಿವಸೇನ ಸಮ್ಮುಖೀಭಾವೋ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ। ಸಮೇತಬ್ಬಸ್ಸ ವತ್ಥುನೋ ಭೂತತಾ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ। ಯಥಾ ತಂ ಸಮೇತಬ್ಬಂ, ತಥೇವ ಸಮನಂ ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ। ಯೋ ಚ ವಿವದತಿ, ಯೇನ ಚ ವಿವದತಿ, ತೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಅತ್ತಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾನಂ ಸಮ್ಮುಖೀಭಾವೋ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾ। ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ವೂಪಸಮೇ ಪನೇತ್ಥ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಏವಂ ತಾವ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನೇವ ಸಮ್ಮತಿ।
Tattha ca kārakasaṅghassa sāmaggivasena sammukhībhāvo saṅghasammukhatā. Sametabbassa vatthuno bhūtatā dhammasammukhatā. Yathā taṃ sametabbaṃ, tatheva samanaṃ vinayasammukhatā. Yo ca vivadati, yena ca vivadati, tesaṃ ubhinnaṃ attapaccatthikānaṃ sammukhībhāvo puggalasammukhatā. Ubbāhikāya vūpasame panettha saṅghasammukhatā parihāyati. Evaṃ tāva sammukhāvinayeneva sammati.
ಸಚೇ ಪನೇವಮ್ಪಿ ನ ಸಮ್ಮತಿ, ಅಥ ನಂ ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ಸಮ್ಮತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ನ ಮಯಂ ಸಕ್ಕೋಮ ವೂಪಸಮೇತು’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ನಿಯ್ಯಾತೇನ್ತಿ। ತತೋ ಸಙ್ಘೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ತೇನ ಗುಳ್ಹಕವಿವಟಕಸಕಣ್ಣಜಪ್ಪಕೇಸು ತೀಸು ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇಸು ಅಞ್ಞತರವಸೇನ ಸಲಾಕಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮವಾದೀನಂ ಯೇಭುಯ್ಯತಾಯ ಯಥಾ ತೇ ಧಮ್ಮವಾದಿನೋ ವದನ್ತಿ, ಏವಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಯ ಚ ವೂಪಸನ್ತಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೋ ವುತ್ತನಯೋ ಏವ। ಯಂ ಪನ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಯ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕರಣಂ, ಅಯಂ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾ ನಾಮ। ಏವಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ।
Sace panevampi na sammati, atha naṃ ubbāhikāya sammatā bhikkhū ‘‘na mayaṃ sakkoma vūpasametu’’nti saṅghasseva niyyātenti. Tato saṅgho pañcaṅgasamannāgataṃ bhikkhuṃ salākaggāhakaṃ sammannitvā tena guḷhakavivaṭakasakaṇṇajappakesu tīsu salākaggāhesu aññataravasena salākaṃ gāhetvā sannipatitaparisāya dhammavādīnaṃ yebhuyyatāya yathā te dhammavādino vadanti, evaṃ vūpasantaṃ adhikaraṇaṃ sammukhāvinayena ca yebhuyyasikāya ca vūpasantaṃ hoti. Tattha sammukhāvinayo vuttanayo eva. Yaṃ pana yebhuyyasikāya kammassa karaṇaṃ, ayaṃ yebhuyyasikā nāma. Evaṃ vivādādhikaraṇaṃ dvīhi samathehi sammati.
ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಚತೂಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಸತಿವಿನಯೇನ ಚ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೇನ ಚ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾಯ ಚ। ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನೇವ ಸಮ್ಮಮಾನಂ ಯೋ ಚ ಅನುವದತಿ, ಯಞ್ಚ ಅನುವದತಿ, ತೇಸಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಸಚೇ ಕಾಚಿ ಆಪತ್ತಿ ನತ್ಥಿ, ಉಭೋ ಖಮಾಪೇತ್ವಾ, ಸಚೇ ಅತ್ಥಿ, ಅಯಂ ನಾಮೇತ್ಥ ಆಪತ್ತೀತಿ ಏವಂ ವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ। ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಲಕ್ಖಣಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
Anuvādādhikaraṇaṃ catūhi samathehi sammati sammukhāvinayena ca sativinayena ca amūḷhavinayena ca tassapāpiyasikāya ca. Sammukhāvinayeneva sammamānaṃ yo ca anuvadati, yañca anuvadati, tesaṃ vacanaṃ sutvā, sace kāci āpatti natthi, ubho khamāpetvā, sace atthi, ayaṃ nāmettha āpattīti evaṃ vinicchitaṃ vūpasammati. Tattha sammukhāvinayalakkhaṇaṃ vuttanayameva.
ಯದಾ ಪನ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸಿತಸ್ಸ ಸತಿವಿನಯಂ ಯಾಚಮಾನಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಸತಿವಿನಯಂ ದೇತಿ, ತದಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಸತಿವಿನಯೇನ ಚ ವೂಪಸನ್ತಂ ಹೋತಿ। ದಿನ್ನೇ ಪನ ಸತಿವಿನಯೇ ಪುನ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ಕಸ್ಸಚಿ ಅನುವಾದೋ ನ ರುಹತಿ।
Yadā pana khīṇāsavassa bhikkhuno amūlikāya sīlavipattiyā anuddhaṃsitassa sativinayaṃ yācamānassa saṅgho ñatticatutthena kammena sativinayaṃ deti, tadā sammukhāvinayena ca sativinayena ca vūpasantaṃ hoti. Dinne pana sativinaye puna tasmiṃ puggale kassaci anuvādo na ruhati.
ಯದಾ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮಾದವಸೇನ ಕತೇ ಅಸ್ಸಾಮಣಕೇ ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ‘‘ಸರತಾಯಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿ’’ನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ – ‘‘ಉಮ್ಮತ್ತಕೇನ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ಏತಂ ಕತಂ, ನಾಹಂ ತಂ ಸರಾಮೀ’’ತಿ ಭಣನ್ತೋಪಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಚೋದಿಯಮಾನೋವ ಪುನ ಅಚೋದನತ್ಥಾಯ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಚಸ್ಸ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತಿ, ತದಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೇನ ಚ ವೂಪಸನ್ತಂ ಹೋತಿ। ದಿನ್ನೇ ಪನ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೇ ಪುನ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ಕಸ್ಸಚಿ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಅನುವಾದೋ ನ ರುಹತಿ।
Yadā ummattako bhikkhu ummādavasena kate assāmaṇake ajjhācāre ‘‘saratāyasmā evarūpiṃ āpatti’’nti bhikkhūhi vuccamāno – ‘‘ummattakena me, āvuso, etaṃ kataṃ, nāhaṃ taṃ sarāmī’’ti bhaṇantopi bhikkhūhi codiyamānova puna acodanatthāya amūḷhavinayaṃ yācati, saṅgho cassa ñatticatutthena kammena amūḷhavinayaṃ deti, tadā sammukhāvinayena ca amūḷhavinayena ca vūpasantaṃ hoti. Dinne pana amūḷhavinaye puna tasmiṃ puggale kassaci tappaccayā anuvādo na ruhati.
ಯದಾ ಪನ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತೇನ ವಾ ಚೋದಿಯಮಾನಸ್ಸ ಅಞ್ಞೇನಾಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತೋ ಪಾಪುಸ್ಸನ್ನತಾಯ ಪಾಪಿಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ – ‘‘ಸಚಾಯಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತಿತ್ವಾ ಓಸಾರಣಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ಸಚೇ ಛಿನ್ನಮೂಲೋ, ಅಯಮೇವಸ್ಸ ನಾಸನಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನ ಕಮ್ಮೇನ ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಂ ಕರೋತಿ, ತದಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ತಸ್ಸ ಪಾಪಿಯಸಿಕಾಯ ಚ ವೂಪಸನ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಚತೂಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ।
Yadā pana pārājikena vā pārājikasāmantena vā codiyamānassa aññenāññaṃ paṭicarato pāpussannatāya pāpiyassa puggalassa – ‘‘sacāyaṃ acchinnamūlo bhavissati, sammā vattitvā osāraṇaṃ labhissati, sace chinnamūlo, ayamevassa nāsanā bhavissatī’’ti maññamāno saṅgho ñatticatutthena kammena tassapāpiyasikaṃ karoti, tadā sammukhāvinayena ca tassa pāpiyasikāya ca vūpasantaṃ hoti. Evaṃ anuvādādhikaraṇaṃ catūhi samathehi sammati.
ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ತೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇನ ಚ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ಚ। ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನೇವ ವೂಪಸಮೋ ನತ್ಥಿ। ಯದಾ ಪನ ಏಕಸ್ಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಙ್ಘಗಣಮಜ್ಝೇಸು ವಾ ಭಿಕ್ಖು ಲಹುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ದೇಸೇತಿ, ತದಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇನ ಚ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ। ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೋ ತಾವ ಯೋ ಚ ದೇಸೇತಿ, ಯಸ್ಸ ಚ ದೇಸೇತಿ, ತೇಸಂ ಸಮ್ಮುಖತಾ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಚ ಗಣಸ್ಸ ಚ ದೇಸನಾಕಾಲೇ ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ ಪರಿಹಾಯತಿ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಅಪನ್ನೋ’’ತಿ ಚ, ಆಮ ‘‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚ ಪಟಿಞ್ಞಾತಾಯ ‘‘ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಕರಣಂ, ತಂ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ ನಾಮ। ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇ ಪರಿವಾಸಾದಿಯಾಚನಾ ಪಟಿಞ್ಞಾ, ಪರಿವಾಸಾದೀನಂ ದಾನಂ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಂ ನಾಮ।
Āpattādhikaraṇaṃ tīhi samathehi sammati sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena ca tiṇavatthārakena ca. Tassa sammukhāvinayeneva vūpasamo natthi. Yadā pana ekassa vā bhikkhuno santike saṅghagaṇamajjhesu vā bhikkhu lahukaṃ āpattiṃ deseti, tadā āpattādhikaraṇaṃ sammukhāvinayena ca paṭiññātakaraṇena ca vūpasammati. Tattha sammukhāvinayo tāva yo ca deseti, yassa ca deseti, tesaṃ sammukhatā. Sesaṃ vuttanayameva. Puggalassa ca gaṇassa ca desanākāle saṅghasammukhatā parihāyati. Yaṃ panettha ‘‘ahaṃ, bhante, itthannāmaṃ āpattiṃ apanno’’ti ca, āma ‘‘passāmī’’ti ca paṭiññātāya ‘‘āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti karaṇaṃ, taṃ paṭiññātakaraṇaṃ nāma. Saṅghādisese parivāsādiyācanā paṭiññā, parivāsādīnaṃ dānaṃ paṭiññātakaraṇaṃ nāma.
ದ್ವೇಪಕ್ಖಜಾತಾ ಪನ ಭಣ್ಡನಕಾರಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಾರಂ ಚರಿತ್ವಾ ಪುನ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ‘‘ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಕಾರಾಪನೇ ದೋಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಯದಾ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತದಾ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ಚ ಸಮ್ಮತಿ। ತತ್ರ ಹಿ ಯತ್ತಕಾ ಹತ್ಥಪಾಸುಪಗತಾ ‘‘ನ ಮೇ ತಂ ಖಮತೀ’’ತಿ ಏವಂ ದಿಟ್ಠಾವಿಕಮ್ಮಂ ಅಕತ್ವಾ ‘‘ದುಕ್ಕಟಂ ಕಮ್ಮಂ ಪುನ ಕಾತಬ್ಬಂ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ನ ಉಕ್ಕೋಟೇನ್ತಿ, ನಿದ್ದಮ್ಪಿ ಓಕ್ಕನ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಞ್ಚ ಗಿಹಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಞ್ಚ ಸಬ್ಬಾಪತ್ತಿಯೋ ವುಟ್ಠಹನ್ತಿ। ಏವಂ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ತೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ। ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಏಕೇನ ಸಮಥೇನ ಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನೇವ।
Dvepakkhajātā pana bhaṇḍanakārakā bhikkhū bahuṃ assāmaṇakaṃ ajjhācāraṃ caritvā puna lajjidhamme uppanne ‘‘sace mayaṃ imāhi āpattīhi aññamaññaṃ kāressāma, siyāpi taṃ adhikaraṇaṃ kakkhaḷattāya saṃvatteyyā’’ti aññamaññaṃ āpattiyā kārāpane dosaṃ disvā yadā tiṇavatthārakakammaṃ karonti, tadā āpattādhikaraṇaṃ sammukhāvinayena ca tiṇavatthārakena ca sammati. Tatra hi yattakā hatthapāsupagatā ‘‘na me taṃ khamatī’’ti evaṃ diṭṭhāvikammaṃ akatvā ‘‘dukkaṭaṃ kammaṃ puna kātabbaṃ kamma’’nti na ukkoṭenti, niddampi okkantā honti, sabbesampi ṭhapetvā thullavajjañca gihipaṭisaṃyuttañca sabbāpattiyo vuṭṭhahanti. Evaṃ āpattādhikaraṇaṃ tīhi samathehi sammati. Kiccādhikaraṇaṃ ekena samathena sammati sammukhāvinayeneva.
ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಧಿಕರಣಾನಿ ಯಥಾನುರೂಪಂ ಇಮೇಹಿ ಸತ್ತಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಅಧಿಕರಣಾನಂ ಸಮಥಾಯ ವೂಪಸಮಾಯ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ…ಪೇ॰… ತಿಣವತ್ಥಾರಕೋ’’ತಿ। ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯನಯೋ, ವಿತ್ಥಾರೋ ಪನ ಸಮಥಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಚೂಳವ॰ ೧೮೫) ಆಗತೋಯೇವ। ವಿನಿಚ್ಛಯೋಪಿಸ್ಸ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯ ವುತ್ತೋ।
Imāni cattāri adhikaraṇāni yathānurūpaṃ imehi sattahi samathehi sammanti. Tena vuttaṃ ‘‘uppannuppannānaṃ adhikaraṇānaṃ samathāya vūpasamāya sammukhāvinayo dātabbo…pe… tiṇavatthārako’’ti. Ayamettha vinicchayanayo, vitthāro pana samathakkhandhake (cūḷava. 185) āgatoyeva. Vinicchayopissa samantapāsādikāya vutto.
೪೭. ಯೋ ಪನಾಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ‘‘ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖೂ ವಿವದನ್ತೀ’’ತಿಆದಿಕೋ ವಿತ್ಥಾರೋ ವುತ್ತೋ, ಸೋ ಏತೇನ ನಯೇನ ಸಙ್ಖೇಪತೋವ ವುತ್ತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಧಮ್ಮೋತಿಆದೀಸು ಸುತ್ತನ್ತಪರಿಯಾಯೇನ ತಾವ ದಸ ಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾ ಧಮ್ಮೋ, ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾ ಅಧಮ್ಮೋ। ತಥಾ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ’’ತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಆಗತಾ ಸತ್ತತಿಂಸ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಾ, ತಯೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ತಯೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾ ತಯೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಛ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಛ ಬಲಾನಿ ಅಟ್ಠ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ನವಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ಚಾತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಉಪಾದಾನಾ ಪಞ್ಚ ನೀವರಣಾನೀತಿಆದಯೋ ಸಙ್ಕಲಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾ ಚಾತಿ ಅಯಂ ಅಧಮ್ಮೋ।
47. Yo panāyaṃ imasmiṃ sutte ‘‘idhānanda, bhikkhū vivadantī’’tiādiko vitthāro vutto, so etena nayena saṅkhepatova vuttoti veditabbo. Tattha dhammotiādīsu suttantapariyāyena tāva dasa kusalakammapathā dhammo, akusalakammapathā adhammo. Tathā ‘‘cattāro satipaṭṭhānā’’ti heṭṭhā āgatā sattatiṃsa bodhipakkhiyadhammā, tayo satipaṭṭhānā tayo sammappadhānā tayo iddhipādā cha indriyāni cha balāni aṭṭha bojjhaṅgā navaṅgiko maggo cāti, cattāro upādānā pañca nīvaraṇānītiādayo saṅkaliṭṭhadhammā cāti ayaṃ adhammo.
ತತ್ಥ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಏಕಂ ಅಧಮ್ಮಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋತಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ಏವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯಕುಲಂ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಞ್ಚ ಲೋಕೇ ಪಾಕಟಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತಂ ಅಧಮ್ಮಂ ‘‘ಧಮ್ಮೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಾ ಧಮ್ಮೋತಿ ವಿವದನ್ತಿ। ತತ್ಥೇವ ಧಮ್ಮಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಏಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಅಧಮ್ಮೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಿವದನ್ತಿ।
Tattha yaṃkiñci ekaṃ adhammakoṭṭhāsaṃ gahetvā ‘‘imaṃ adhammaṃ dhammoti karissāma, evaṃ amhākaṃ ācariyakulaṃ niyyānikaṃ bhavissati, mayañca loke pākaṭā bhavissāmā’’ti taṃ adhammaṃ ‘‘dhammo aya’’nti kathentā dhammoti vivadanti. Tattheva dhammakoṭṭhāsesu ekaṃ gahetvā ‘‘adhammo aya’’nti kathentā adhammoti vivadanti.
ವಿನಯಪರಿಯಾಯೇನ ಪನ ಭೂತೇನ ವತ್ಥುನಾ ಚೋದೇತ್ವಾ ಸಾರೇತ್ವಾ ಯಥಾಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಕಾತಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ ನಾಮ, ಅಭೂತೇನ ಪನ ವತ್ಥುನಾ ಅಚೋದೇತ್ವಾ ಅಸಾರೇತ್ವಾ ಅಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಕತಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಅಧಮ್ಮೋ ನಾಮ। ತೇಸುಪಿ ಅಧಮ್ಮಂ ‘‘ಧಮ್ಮೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಾ ಧಮ್ಮೋತಿ ವಿವದನ್ತಿ, ‘‘ಅಧಮ್ಮೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಾ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ವಿವದನ್ತಿ।
Vinayapariyāyena pana bhūtena vatthunā codetvā sāretvā yathāpaṭiññāya kātabbakammaṃ dhammo nāma, abhūtena pana vatthunā acodetvā asāretvā apaṭiññāya katabbakammaṃ adhammo nāma. Tesupi adhammaṃ ‘‘dhammo aya’’nti kathentā dhammoti vivadanti, ‘‘adhammo aya’’nti kathentā adhammoti vivadanti.
ಸುತ್ತನ್ತಪರಿಯಾಯೇನ ಪನ ರಾಗವಿನಯೋ ದೋಸವಿನಯೋ ಮೋಹವಿನಯೋ ಸಂವರೋ ಪಹಾನಂ ಪಟಿಸಙ್ಖಾತಿ ಅಯಂ ವಿನಯೋ ನಾಮ, ರಾಗಾದೀನಂ ಅವಿನಯೋ ಅಸಂವರೋ ಅಪ್ಪಹಾನಂ ಅಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖಾತಿ ಅಯಂ ಅವಿನಯೋ ನಾಮ। ವಿನಯಪರಿಯಾಯೇನ ವತ್ಥುಸಮ್ಪತ್ತಿ ಞತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿ ಅನುಸಾವನಸಮ್ಪತ್ತಿ ಸೀಮಸಮ್ಪತಿ ಪರಿಸಸಮ್ಪತ್ತೀತಿ ಅಯಂ ವಿನಯೋ ನಾಮ, ವತ್ಥುವಿಪತ್ತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಸವಿಪತ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಅವಿನಯೋ ನಾಮ। ತೇಸುಪಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅವಿನಯಂ ‘‘ವಿನಯೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಾ ವಿನಯೋತಿ ವಿವದನ್ತಿ, ವಿನಯಂ ಅವಿನಯೋತಿ ಕಥೇನ್ತಾ ಅವಿನಯೋತಿ ವಿವದನ್ತಿ।
Suttantapariyāyena pana rāgavinayo dosavinayo mohavinayo saṃvaro pahānaṃ paṭisaṅkhāti ayaṃ vinayo nāma, rāgādīnaṃ avinayo asaṃvaro appahānaṃ appaṭisaṅkhāti ayaṃ avinayo nāma. Vinayapariyāyena vatthusampatti ñattisampatti anusāvanasampatti sīmasampati parisasampattīti ayaṃ vinayo nāma, vatthuvipatti…pe… parisavipattīti ayaṃ avinayo nāma. Tesupi yaṃkiñci avinayaṃ ‘‘vinayo aya’’nti kathentā vinayoti vivadanti, vinayaṃ avinayoti kathentā avinayoti vivadanti.
ಧಮ್ಮನೇತ್ತಿ ಸಮನುಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾತಿ ಧಮ್ಮರಜ್ಜು ಅನುಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ ಞಾಣೇನ ಘಂಸಿತಬ್ಬಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಾ। ಸಾ ಪನೇಸಾ ಧಮ್ಮನೇತ್ತಿ ‘‘ಇತಿ ಖೋ ವಚ್ಛ ಇಮೇ ದಸ ಧಮ್ಮಾ ಅಕುಸಲಾ ದಸ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ’’ತಿ ಏವಂ ಮಹಾವಚ್ಛಗೋತ್ತಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೧೯೪) ಆಗತಾತಿ ವುತ್ತಾ। ಸಾ ಏವ ವಾ ಹೋತು, ಯೋ ವಾ ಇಧ ಧಮ್ಮೋತಿ ಚ ವಿನಯೋ ಚ ವುತ್ತೋ। ಯಥಾ ತತ್ಥ ಸಮೇತೀತಿ ಯಥಾ ತಾಯ ಧಮ್ಮನೇತ್ತಿಯಾ ಸಮೇತಿ, ‘‘ಧಮ್ಮೋ ಧಮ್ಮೋವ ಹೋತಿ, ಅಧಮ್ಮೋ ಅಧಮ್ಮೋವ, ವಿನಯೋ ವಿನಯೋವ ಹೋತಿ, ಅವಿನಯೋ ಅವಿನಯೋವ’’। ತಥಾ ತನ್ತಿ ಏವಂ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತಬ್ಬಂ। ಏಕಚ್ಚಾನಂ ಅಧಿಕರಣಾನನ್ತಿ ಇಧ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಮೇವ ದಸ್ಸಿತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೋ ಪನ ನ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಅಧಿಕರಣೇ ನ ಲಬ್ಭತಿ।
Dhammanetti samanumajjitabbāti dhammarajju anumajjitabbā ñāṇena ghaṃsitabbā upaparikkhitabbā. Sā panesā dhammanetti ‘‘iti kho vaccha ime dasa dhammā akusalā dasa dhammā kusalā’’ti evaṃ mahāvacchagottasutte (ma. ni. 2.194) āgatāti vuttā. Sā eva vā hotu, yo vā idha dhammoti ca vinayo ca vutto. Yathā tattha sametīti yathā tāya dhammanettiyā sameti, ‘‘dhammo dhammova hoti, adhammo adhammova, vinayo vinayova hoti, avinayo avinayova’’. Tathā tanti evaṃ taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametabbaṃ. Ekaccānaṃ adhikaraṇānanti idha vivādādhikaraṇameva dassitaṃ, sammukhāvinayo pana na kismiñci adhikaraṇe na labbhati.
೪೮. ತಂ ಪನೇತಂ ಯಸ್ಮಾ ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾಯ ಚ, ತಸ್ಮಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಮಾತಿಕಾಯ ಠಪಿತಾನುಕ್ಕಮೇನ ಇದಾನಿ ಸತಿವಿನಯಸ್ಸ ವಾರೇ ಪತ್ತೇಪಿ ತಂ ಅವತ್ವಾ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಯೇವ ತಾವ ದುತಿಯಸಮಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ, ಯೇಭುಯ್ಯಸಿಕಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಬಹುತರಾತಿ ಅನ್ತಮಸೋ ದ್ವೀಹಿ ತೀಹಿಪಿ ಅತಿರೇಕತರಾ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
48. Taṃ panetaṃ yasmā dvīhi samathehi sammati sammukhāvinayena ca yebhuyyasikāya ca, tasmā heṭṭhā mātikāya ṭhapitānukkamena idāni sativinayassa vāre pattepi taṃ avatvā vivādādhikaraṇayeva tāva dutiyasamathaṃ dassento kathañcānanda, yebhuyyasikātiādimāha. Tattha bahutarāti antamaso dvīhi tīhipi atirekatarā. Sesamettha heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ.
೪೯. ಇದಾನಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಅವಿತ್ಥಾರಿತಂ ಸತಿವಿನಯಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ವಿತ್ಥಾರಿತಾವಸೇಸಸಮಥೇ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಿತ್ಥಾರೇತುಂ ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ, ಸತಿವಿನಯೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತೇನ ವಾತಿ ದ್ವೇ ಸಾಮನ್ತಾನಿ ಖನ್ಧಸಾಮನ್ತಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಸಾಮನ್ತಞ್ಚ। ತತ್ಥ ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯ-ಪಾಚಿತ್ತಿಯ-ಪಾಟಿದೇಸನೀಯ-ದುಕ್ಕಟ-ದುಬ್ಭಾಸಿತಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ಏವಂ ಪುರಿಮಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಖನ್ಧಂ ಖನ್ಧಸಾಮನ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ ಪನ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಸೇಸಾನಂ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯನ್ತಿ ಇದಂ ಆಪತ್ತಿಸಾಮನ್ತಂ ನಾಮ। ತತ್ಥ ಖನ್ಧಸಾಮನ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಸಾಮನ್ತಂ ಗರುಕಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಸರತಾಯಸ್ಮಾತಿ ಸರತು ಆಯಸ್ಮಾ। ಏಕಚ್ಚಾನಂ ಅಧಿಕರಣಾನನ್ತಿ ಇಧ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಮೇವ ದಸ್ಸಿತಂ।
49. Idāni heṭṭhā avitthāritaṃ sativinayaṃ ādiṃ katvā vitthāritāvasesasamathe paṭipāṭiyā vitthāretuṃ kathañcānanda, sativinayotiādimāha. Tattha pārājikasāmantena vāti dve sāmantāni khandhasāmantañca āpattisāmantañca. Tattha pārājikāpattikkhandho saṅghādisesāpattikkhandho thullaccaya-pācittiya-pāṭidesanīya-dukkaṭa-dubbhāsitāpattikkhandhoti evaṃ purimassa pacchimakhandhaṃ khandhasāmantaṃ nāma hoti. Paṭhamapārājikassa pana pubbabhāge dukkaṭaṃ, sesānaṃ thullaccayanti idaṃ āpattisāmantaṃ nāma. Tattha khandhasāmante pārājikasāmantaṃ garukāpatti nāma hoti. Saratāyasmāti saratu āyasmā. Ekaccānaṃ adhikaraṇānanti idha anuvādādhikaraṇameva dassitaṃ.
೫೦. ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತನ್ತಿ ವಾಚಾಯ ಭಾಸಿತಂ ಕಾಯೇನ ಚ ಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಪರಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಕಚ್ಚಾನನ್ತಿ ಇಧಾಪಿ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಮೇವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇ ‘‘ಏಕಚ್ಚಾನ’’ನ್ತಿ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ ದಸ್ಸಿತಂ।
50.Bhāsitaparikkantanti vācāya bhāsitaṃ kāyena ca parikkantaṃ, parakkamitvā katanti attho. Ekaccānanti idhāpi anuvādādhikaraṇameva adhippetaṃ. Paṭiññātakaraṇe ‘‘ekaccāna’’nti āpattādhikaraṇaṃ dassitaṃ.
೫೨. ದವಾತಿ ಸಹಸಾ। ರವಾತಿ ಅಞ್ಞಂ ಭಣಿತುಕಾಮೇನ ಅಞ್ಞಂ ವುತ್ತಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾ ಹೋತೀತಿ ತಸ್ಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪಾಪುಸ್ಸನ್ನತಾ ಪಾಪಿಯಸಿಕಾ ಹೋತಿ। ಇಮಿನಾ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವತ್ಥು ದಸ್ಸಿತಂ। ಏವರೂಪಸ್ಸ ಹಿ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತ್ತಬ್ಬಂ। ಕಮ್ಮೇನ ಹಿ ಅಧಿಕರಣಸ್ಸ ವೂಪಸಮೋ ಹೋತಿ, ನ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪಾಪುಸ್ಸನ್ನತಾಯ। ಇಧಾಪಿ ಚ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಮೇವ ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
52.Davāti sahasā. Ravāti aññaṃ bhaṇitukāmena aññaṃ vuttaṃ. Evaṃ kho, ānanda, tassapāpiyasikā hotīti tassapuggalassa pāpussannatā pāpiyasikā hoti. Iminā kammassa vatthu dassitaṃ. Evarūpassa hi puggalassa kammaṃ kāttabbaṃ. Kammena hi adhikaraṇassa vūpasamo hoti, na puggalassa pāpussannatāya. Idhāpi ca anuvādādhikaraṇameva adhikaraṇanti veditabbaṃ.
೫೩. ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ , ತಿಣವತ್ಥಾರಕೋತಿ ಏತ್ಥ ಇದಂ ಕಮ್ಮಂ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸದಿಸತ್ತಾ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೋತಿ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾ ಹಿ ಗೂಥಂ ವಾ ಮುತ್ತಂ ವಾ ಘಟ್ಟಿಯಮಾನಂ ದುಗ್ಗನ್ಧತಾಯ ಬಾಧತಿ, ತಿಣೇಹಿ ಅವತ್ಥರಿತ್ವಾ ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿತಸ್ಸ ಪನಸ್ಸ ಸೋ ಗನ್ಧೋ ನ ಬಾಧತಿ, ಏವಮೇವ ಯಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಮೂಲಾನುಮೂಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವೂಪಸಮಿಯಮಾನಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ತಂ ಇಮಿನಾ ಕಮ್ಮೇನ ವೂಪಸನ್ತಂ ಗೂಥಂ ವಿಯ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ಇದಂ ಕಮ್ಮಂ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸದಿಸತ್ತಾ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೋತಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನನ್ತಿಆದಿವಚನೇನ ಆಕಾರಮತ್ತಮೇವ ದಸ್ಸಿತಂ, ಖನ್ಧಕೇ ಆಗತಾಯೇವ ಪನೇತ್ಥ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಪಮಾಣಂ। ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಪನ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜನ್ತಿ ಥೂಲ್ಲವಜ್ಜಂ ಪಾರಾಜಿಕಞ್ಚೇವ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಞ್ಚ। ಗಿಹಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತನ್ತಿ ಗಿಹೀನಂ ಹೀನೇನ ಖುಂಸನವಮ್ಭನಧಮ್ಮಿಕಪಟಿಸ್ಸವೇಸು ಆಪನ್ನಾ ಆಪತ್ತಿ। ಅಧಿಕರಣಾನನ್ತಿ ಇಧ ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಮೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಪನ ವಸೇನ ಇಧ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವುತ್ತಂ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನ ವುತ್ತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನೇವ ಪನಸ್ಸ ವೂಪಸಮೋ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
53.Kathañcānanda, tiṇavatthārakoti ettha idaṃ kammaṃ tiṇavatthārakasadisattā tiṇavatthārakoti vuttaṃ. Yathā hi gūthaṃ vā muttaṃ vā ghaṭṭiyamānaṃ duggandhatāya bādhati, tiṇehi avattharitvā suppaṭicchāditassa panassa so gandho na bādhati, evameva yaṃ adhikaraṇaṃ mūlānumūlaṃ gantvā vūpasamiyamānaṃ kakkhaḷattāya vāḷattāya bhedāya saṃvattati, taṃ iminā kammena vūpasantaṃ gūthaṃ viya tiṇavatthārakena paṭicchannaṃ vūpasantaṃ hotīti idaṃ kammaṃ tiṇavatthārakasadisattā tiṇavatthārakoti vuttaṃ. Tassa idhānanda, bhikkhūnaṃ bhaṇḍanajātānantiādivacanena ākāramattameva dassitaṃ, khandhake āgatāyeva panettha kammavācā pamāṇaṃ. Ṭhapetvā thullavajjaṃ ṭhapetvā gihipaṭisaṃyuttanti. Ettha pana thullavajjanti thūllavajjaṃ pārājikañceva saṅghādisesañca. Gihipaṭisaṃyuttanti gihīnaṃ hīnena khuṃsanavambhanadhammikapaṭissavesu āpannā āpatti. Adhikaraṇānanti idha āpattādhikaraṇameva veditabbaṃ. Kiccādhikaraṇassa pana vasena idha na kiñci vuttaṃ. Kiñcāpi na vuttaṃ, sammukhāvinayeneva panassa vūpasamo hotīti veditabbo.
೫೪. ಛಯಿಮೇ , ಆನನ್ದ, ಧಮ್ಮಾ ಸಾರಣೀಯಾತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಕಲಹವಸೇನ ಸುತ್ತಂ ಆರದ್ಧಂ, ಉಪರಿ ಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮಾ ಆಗತಾ। ಇತಿ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿನಾವ ದೇಸನಾ ಗತಾ ಹೋತಿ। ಹೇಟ್ಠಾ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೪೯೮-೫೦೦) ಪನ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಕಥಿತಾ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ವುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಣುನ್ತಿ ಅಪ್ಪಸಾವಜ್ಜಂ। ಥೂಲನ್ತಿ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
54.Chayime, ānanda, dhammā sāraṇīyāti heṭṭhā kalahavasena suttaṃ āraddhaṃ, upari sāraṇīyadhammā āgatā. Iti yathānusandhināva desanā gatā hoti. Heṭṭhā kosambiyasutte (ma. ni. 1.498-500) pana sotāpattimaggasammādiṭṭhi kathitā, imasmiṃ sutte sotāpattiphalasammādiṭṭhi vuttāti veditabbā. Aṇunti appasāvajjaṃ. Thūlanti mahāsāvajjaṃ. Sesamettha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಸಾಮಗಾಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sāmagāmasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೪. ಸಾಮಗಾಮಸುತ್ತಂ • 4. Sāmagāmasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೪. ಸಾಮಗಾಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Sāmagāmasuttavaṇṇanā
