| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
३. अनुत्तरियवग्गो
3. Anuttariyavaggo
१-२. सामकसुत्तादिवण्णना
1-2. Sāmakasuttādivaṇṇanā
२१-२२. ततियस्स पठमे केवलकप्पन्ति एत्थ केवल-सद्दो अनवसेसत्थो, कप्प-सद्दो समन्तभावत्थो। तस्मा केवलकप्पं पोक्खरणियन्ति एवमत्थो दट्ठब्बो। अनवसेसं फरितुं समत्थस्सपि ओभासस्स केनचि कारणेन एकदेसफरणम्पि सिया, अयं पन सब्बसोव फरतीति दस्सेतुं समन्तत्थो कप्प-सद्दो गहितो। अत्तनो ओभासेन फरित्वाति वत्थालङ्कारसरीरसमुट्ठितेन ओभासेन फरित्वा, चन्दिमा विय एकोभासं एकपज्जोतं करित्वाति अत्थो। समनुञ्ञोति सम्मदेव कतमनुञ्ञो। तेनाह ‘‘समानचित्तो’’ति, समानज्झासयोति अत्थो। दुक्खं वचो एतस्मिन्ति दुब्बचो, तस्स कम्मं दोवचस्सं, तस्स पुग्गलस्स अनादरियवसेन पवत्ता चेतना, तस्स भावो अत्थिता दोवचस्सता। अथ वा दोवचस्समेव दोवचस्सता। सा अत्थतो सङ्खारक्खन्धो होति। चेतनापधानो हि सङ्खारक्खन्धो। चतुन्नं वा खन्धानं अपदक्खिणग्गाहिताकारेन पवत्तानं एतं अधिवचनन्ति वदन्ति। पापा अस्सद्धादयो पुग्गला एतस्स मित्ताति पापमित्तो, तस्स भावो पापमित्तता। सापि अत्थतो दोवचस्सता विय दट्ठब्बा। याय हि चेतनाय पुग्गलो पापमित्तो पापसम्पवङ्को नाम होति, सा चेतना पापमित्तता। चत्तारोपि वा अरूपिनो खन्धा तदाकारप्पवत्ता पापमित्तता। दुतियं उत्तानमेव।
21-22. Tatiyassa paṭhame kevalakappanti ettha kevala-saddo anavasesattho, kappa-saddo samantabhāvattho. Tasmā kevalakappaṃ pokkharaṇiyanti evamattho daṭṭhabbo. Anavasesaṃ pharituṃ samatthassapi obhāsassa kenaci kāraṇena ekadesapharaṇampi siyā, ayaṃ pana sabbasova pharatīti dassetuṃ samantattho kappa-saddo gahito. Attano obhāsena pharitvāti vatthālaṅkārasarīrasamuṭṭhitena obhāsena pharitvā, candimā viya ekobhāsaṃ ekapajjotaṃ karitvāti attho. Samanuññoti sammadeva katamanuñño. Tenāha ‘‘samānacitto’’ti, samānajjhāsayoti attho. Dukkhaṃ vaco etasminti dubbaco, tassa kammaṃ dovacassaṃ, tassa puggalassa anādariyavasena pavattā cetanā, tassa bhāvo atthitā dovacassatā. Atha vā dovacassameva dovacassatā. Sā atthato saṅkhārakkhandho hoti. Cetanāpadhāno hi saṅkhārakkhandho. Catunnaṃ vā khandhānaṃ apadakkhiṇaggāhitākārena pavattānaṃ etaṃ adhivacananti vadanti. Pāpā assaddhādayo puggalā etassa mittāti pāpamitto, tassa bhāvo pāpamittatā. Sāpi atthato dovacassatā viya daṭṭhabbā. Yāya hi cetanāya puggalo pāpamitto pāpasampavaṅko nāma hoti, sā cetanā pāpamittatā. Cattāropi vā arūpino khandhā tadākārappavattā pāpamittatā. Dutiyaṃ uttānameva.
सामकसुत्तादिवण्णना निट्ठिता।
Sāmakasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya
१. सामकसुत्तं • 1. Sāmakasuttaṃ
२. अपरिहानियसुत्तं • 2. Aparihāniyasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / १-२. सामकसुत्तादिवण्णना • 1-2. Sāmakasuttādivaṇṇanā
