| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi |
४. समणब्राह्मणसुत्तं
4. Samaṇabrāhmaṇasuttaṃ
१०३. वुत्तञ्हेतं भगवता, वुत्तमरहताति मे सुतं –
103. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –
‘‘ये हि केचि, भिक्खवे, समणा वा ब्राह्मणा वा ‘इदं दुक्ख’न्ति यथाभूतं नप्पजानन्ति; ‘अयं दुक्खसमुदयो’ति यथाभूतं नप्पजानन्ति; ‘अयं दुक्खनिरोधो’ति यथाभूतं नप्पजानन्ति; ‘अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा’ति यथाभूतं नप्पजानन्ति – न मे ते, भिक्खवे, समणा वा ब्राह्मणा वा समणेसु वा समणसम्मता ब्राह्मणेसु वा ब्राह्मणसम्मता, न च पनेते आयस्मन्तो सामञ्ञत्थं वा ब्रह्मञ्ञत्थं वा दिट्ठेव धम्मे सयं अभिञ्ञा सच्छिकत्वा उपसम्पज्ज विहरन्ति।
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ nappajānanti; ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ nappajānanti; ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ nappajānanti; ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ nappajānanti – na me te, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā samaṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā, na ca panete āyasmanto sāmaññatthaṃ vā brahmaññatthaṃ vā diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti.
‘‘ये च खो केचि, भिक्खवे, समणा वा ब्राह्मणा वा ‘इदं दुक्ख’न्ति यथाभूतं पजानन्ति; ‘अयं दुक्खसमुदयो’ति यथाभूतं पजानन्ति; ‘अयं दुक्खनिरोधो’ति यथाभूतं पजानन्ति; ‘अयं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा’ति यथाभूतं पजानन्ति – ते खो मे, भिक्खवे, समणा वा ब्राह्मणा वा समणेसु चेव समणसम्मता ब्राह्मणेसु च ब्राह्मणसम्मता, ते च पनायस्मन्तो सामञ्ञत्थञ्च ब्रह्मञ्ञत्थञ्च दिट्ठेव धम्मे सयं अभिञ्ञा सच्छिकत्वा उपसम्पज्ज विहरन्ती’’ति। एतमत्थं भगवा अवोच। तत्थेतं इति वुच्चति –
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānanti; ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānanti; ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānanti; ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānanti – te kho me, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu ceva samaṇasammatā brāhmaṇesu ca brāhmaṇasammatā, te ca panāyasmanto sāmaññatthañca brahmaññatthañca diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharantī’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –
‘‘ये दुक्खं नप्पजानन्ति, अथो दुक्खस्स सम्भवं।
‘‘Ye dukkhaṃ nappajānanti, atho dukkhassa sambhavaṃ;
यत्थ च सब्बसो दुक्खं, असेसं उपरुज्झति।
Yattha ca sabbaso dukkhaṃ, asesaṃ uparujjhati;
तञ्च मग्गं न जानन्ति, दुक्खूपसमगामिनं॥
Tañca maggaṃ na jānanti, dukkhūpasamagāminaṃ.
‘‘चेतोविमुत्तिहीना ते, अथो पञ्ञाविमुत्तिया।
‘‘Cetovimuttihīnā te, atho paññāvimuttiyā;
अभब्बा ते अन्तकिरियाय, ते वे जातिजरूपगा॥
Abhabbā te antakiriyāya, te ve jātijarūpagā.
‘‘ये च दुक्खं पजानन्ति, अथो दुक्खस्स सम्भवं।
‘‘Ye ca dukkhaṃ pajānanti, atho dukkhassa sambhavaṃ;
यत्थ च सब्बसो दुक्खं, असेसं उपरुज्झति।
Yattha ca sabbaso dukkhaṃ, asesaṃ uparujjhati;
तञ्च मग्गं पजानन्ति, दुक्खूपसमगामिनं॥
Tañca maggaṃ pajānanti, dukkhūpasamagāminaṃ.
‘‘चेतोविमुत्तिसम्पन्ना, अथो पञ्ञाविमुत्तिया।
‘‘Cetovimuttisampannā, atho paññāvimuttiyā;
भब्बा ते अन्तकिरियाय, न ते जातिजरूपगा’’ति॥
Bhabbā te antakiriyāya, na te jātijarūpagā’’ti.
अयम्पि अत्थो वुत्तो भगवता, इति मे सुतन्ति। चतुत्थं।
Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Catutthaṃ.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā / ४. समणब्राह्मणसुत्तवण्णना • 4. Samaṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
