| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
३. समणब्राह्मणसुत्तवण्णना
3. Samaṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
१३. ये पच्चयसमवाये तेनत्तभावेन सच्चानि पटिविज्झितुं समत्था, ते बाहिरकलिङ्गे ठितापि तेनेव तत्थ समत्थतायोगेन भाविनं समितबाहितपापतं अपेक्खित्वा समणसम्मतायेव ब्राह्मणसम्मतायेवाति ते निवत्तेतुं ‘‘सच्चानि पटिविज्झितुं असमत्था’’ति वुत्तं। दुक्खसच्चवसेनाति दुक्खअरियसच्चवसेन। अञ्ञथा कथं बाहिरकापि जरामरणं दुक्खन्ति न जानन्ति। सच्चदेसनाभावतो ‘‘सह तण्हाया’’ति वुत्तन्ति केचि। तं न सुट्ठु। यस्मा तत्थ तत्थ भवे पठमाभिनिब्बत्ति, इध जातीति अधिप्पेता, सा च तण्हा एव सन्तानेन, तण्हेव सा जाति। जरामरणञ्चेत्थ पाकटमेव अधिप्पेतं, न खणिकं, तस्मा सतण्हा एव जातिजरामरणस्स समुदयोति भूतकथनमेतं दट्ठब्बं। समुदयसच्चवसेन न जानन्तीति योजना। एस नयो सेसपदेसुपि। सब्बपदेसूति यत्थ तण्हा विसेसनभावेन वत्तब्बा, तेसु सब्बपदेसु। येन समन्नागतत्ता पुग्गलो परमत्थतो समणो ब्राह्मणोति वुच्चति, तं सामञ्ञं ब्रह्मञ्ञञ्चाति आह ‘‘अरिय…पे॰… ब्रह्मञ्ञञ्चा’’ति। येन हि पवत्तिनिमित्तेन समण-सद्दो ब्राह्मण-सद्दो च सके अत्थे निरुळ्हो, तस्स वसेन अभिन्नोपि वेनेय्यज्झासयतो द्विधा कत्वा वत्तुं अरहतीति वुत्तं ‘‘उभयत्थापी’’ति। एकादससु ठानेसु चत्तारि सच्चानि कथेसि अविज्जासमुदयस्स अनुद्धटत्ता।
13. Ye paccayasamavāye tenattabhāvena saccāni paṭivijjhituṃ samatthā, te bāhirakaliṅge ṭhitāpi teneva tattha samatthatāyogena bhāvinaṃ samitabāhitapāpataṃ apekkhitvā samaṇasammatāyeva brāhmaṇasammatāyevāti te nivattetuṃ ‘‘saccāni paṭivijjhituṃ asamatthā’’ti vuttaṃ. Dukkhasaccavasenāti dukkhaariyasaccavasena. Aññathā kathaṃ bāhirakāpi jarāmaraṇaṃ dukkhanti na jānanti. Saccadesanābhāvato ‘‘saha taṇhāyā’’ti vuttanti keci. Taṃ na suṭṭhu. Yasmā tattha tattha bhave paṭhamābhinibbatti, idha jātīti adhippetā, sā ca taṇhā eva santānena, taṇheva sā jāti. Jarāmaraṇañcettha pākaṭameva adhippetaṃ, na khaṇikaṃ, tasmā sataṇhā eva jātijarāmaraṇassa samudayoti bhūtakathanametaṃ daṭṭhabbaṃ. Samudayasaccavasena na jānantīti yojanā. Esa nayo sesapadesupi. Sabbapadesūti yattha taṇhā visesanabhāvena vattabbā, tesu sabbapadesu. Yena samannāgatattā puggalo paramatthato samaṇo brāhmaṇoti vuccati, taṃ sāmaññaṃ brahmaññañcāti āha ‘‘ariya…pe… brahmaññañcā’’ti. Yena hi pavattinimittena samaṇa-saddo brāhmaṇa-saddo ca sake atthe niruḷho, tassa vasena abhinnopi veneyyajjhāsayato dvidhā katvā vattuṃ arahatīti vuttaṃ ‘‘ubhayatthāpī’’ti. Ekādasasu ṭhānesu cattāri saccāni kathesi avijjāsamudayassa anuddhaṭattā.
समणब्राह्मणसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Samaṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ३. समणब्राह्मणसुत्तं • 3. Samaṇabrāhmaṇasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३. समणब्राह्मणसुत्तवण्णना • 3. Samaṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
