| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๓. สมณพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา
3. Samaṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
๑๓. เย ปจฺจยสมวาเย เตนตฺตภาเวน สจฺจานิ ปฎิวิชฺฌิตุํ สมตฺถา, เต พาหิรกลิเงฺค ฐิตาปิ เตเนว ตตฺถ สมตฺถตาโยเคน ภาวินํ สมิตพาหิตปาปตํ อเปกฺขิตฺวา สมณสมฺมตาเยว พฺราหฺมณสมฺมตาเยวาติ เต นิวเตฺตตุํ ‘‘สจฺจานิ ปฎิวิชฺฌิตุํ อสมตฺถา’’ติ วุตฺตํฯ ทุกฺขสจฺจวเสนาติ ทุกฺขอริยสจฺจวเสนฯ อญฺญถา กถํ พาหิรกาปิ ชรามรณํ ทุกฺขนฺติ น ชานนฺติฯ สจฺจเทสนาภาวโต ‘‘สห ตณฺหายา’’ติ วุตฺตนฺติ เกจิฯ ตํ น สุฎฺฐุฯ ยสฺมา ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปฐมาภินิพฺพตฺติ, อิธ ชาตีติ อธิเปฺปตา, สา จ ตณฺหา เอว สนฺตาเนน, ตเณฺหว สา ชาติฯ ชรามรณเญฺจตฺถ ปากฎเมว อธิเปฺปตํ, น ขณิกํ, ตสฺมา สตณฺหา เอว ชาติชรามรณสฺส สมุทโยติ ภูตกถนเมตํ ทฎฺฐพฺพํฯ สมุทยสจฺจวเสน น ชานนฺตีติ โยชนาฯ เอส นโย เสสปเทสุปิฯ สพฺพปเทสูติ ยตฺถ ตณฺหา วิเสสนภาเวน วตฺตพฺพา, เตสุ สพฺพปเทสุฯ เยน สมนฺนาคตตฺตา ปุคฺคโล ปรมตฺถโต สมโณ พฺราหฺมโณติ วุจฺจติ, ตํ สามญฺญํ พฺรหฺมญฺญญฺจาติ อาห ‘‘อริย…เป.… พฺรหฺมญฺญญฺจา’’ติฯ เยน หิ ปวตฺตินิมิเตฺตน สมณ-สโทฺท พฺราหฺมณ-สโทฺท จ สเก อเตฺถ นิรุโฬฺห, ตสฺส วเสน อภิโนฺนปิ เวเนยฺยชฺฌาสยโต ทฺวิธา กตฺวา วตฺตุํ อรหตีติ วุตฺตํ ‘‘อุภยตฺถาปี’’ติฯ เอกาทสสุ ฐาเนสุ จตฺตาริ สจฺจานิ กเถสิ อวิชฺชาสมุทยสฺส อนุทฺธฎตฺตาฯ
13. Ye paccayasamavāye tenattabhāvena saccāni paṭivijjhituṃ samatthā, te bāhirakaliṅge ṭhitāpi teneva tattha samatthatāyogena bhāvinaṃ samitabāhitapāpataṃ apekkhitvā samaṇasammatāyeva brāhmaṇasammatāyevāti te nivattetuṃ ‘‘saccāni paṭivijjhituṃ asamatthā’’ti vuttaṃ. Dukkhasaccavasenāti dukkhaariyasaccavasena. Aññathā kathaṃ bāhirakāpi jarāmaraṇaṃ dukkhanti na jānanti. Saccadesanābhāvato ‘‘saha taṇhāyā’’ti vuttanti keci. Taṃ na suṭṭhu. Yasmā tattha tattha bhave paṭhamābhinibbatti, idha jātīti adhippetā, sā ca taṇhā eva santānena, taṇheva sā jāti. Jarāmaraṇañcettha pākaṭameva adhippetaṃ, na khaṇikaṃ, tasmā sataṇhā eva jātijarāmaraṇassa samudayoti bhūtakathanametaṃ daṭṭhabbaṃ. Samudayasaccavasena na jānantīti yojanā. Esa nayo sesapadesupi. Sabbapadesūti yattha taṇhā visesanabhāvena vattabbā, tesu sabbapadesu. Yena samannāgatattā puggalo paramatthato samaṇo brāhmaṇoti vuccati, taṃ sāmaññaṃ brahmaññañcāti āha ‘‘ariya…pe… brahmaññañcā’’ti. Yena hi pavattinimittena samaṇa-saddo brāhmaṇa-saddo ca sake atthe niruḷho, tassa vasena abhinnopi veneyyajjhāsayato dvidhā katvā vattuṃ arahatīti vuttaṃ ‘‘ubhayatthāpī’’ti. Ekādasasu ṭhānesu cattāri saccāni kathesi avijjāsamudayassa anuddhaṭattā.
สมณพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Samaṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๓. สมณพฺราหฺมณสุตฺตํ • 3. Samaṇabrāhmaṇasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๓. สมณพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา • 3. Samaṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
