Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā)

    ൮. സമണമുണ്ഡികാപുത്തസുത്തവണ്ണനാ

    8. Samaṇamuṇḍikāputtasuttavaṇṇanā

    ൨൬൦. ഉഗ്ഗഹിതുന്തി സിക്ഖിതും. ഉഗ്ഗാഹേതുന്തി സിക്ഖാപേതും, പാഠതോ അത്തനാ യഥാഉഗ്ഗഹിതമത്ഥം തബ്ബിഭാവനത്ഥായ ഉച്ചാരണവസേന പരേസം ഗാഹേതുന്തി അത്ഥോ. സമയന്തി ദിട്ഠിം. സാ ഹി സംയോജനഭാവതോ സമേതി സമ്ബന്ധാ ഏതി പവത്തതി, ദള്ഹഗ്ഗഹണഭാവതോ വാ സംയുത്താ അയന്തി പവത്തന്തി സത്താ യഥാഭിനിവേസം ഏതേനാതി സമയോതി വുച്ചതി. ദിട്ഠിസംയോജനേന ഹി സത്താ അതിവിയ ബജ്ഝന്തീതി. സൂരിയസ്സ ഉഗ്ഗമനതോ അത്ഥങ്ഗമാ അയം ഏത്തകോ കാലോ രത്തന്ധകാരവിധമനതോ ദിവാ നാമ, തസ്സ പന മജ്ഝിമപഹാരസഞ്ഞിതോ കാലോ സമുജ്ജലിതപഭാതേജദഹനഭാവേന ദിവാ നാമ. തേനാഹ ‘‘ദിവസസ്സപി ദിവാഭൂതേ’’തി. പടിസംഹരിത്വാതി നിവത്തേത്വാ. ഏവം ചിത്തസ്സ പടിസംഹരണം നാമ ഗോചരക്ഖേത്തേ ഠപനന്തി ആഹ ‘‘ഝാനരതിസേവനവസേന ഏകീഭാവം ഗതോ’’തി. ഏതേന കായവിവേകപുബ്ബകം ചിത്തവിവേകമാഹ. സീലാദിഗുണവിസേസയോഗതോ മനസാ സമ്ഭാവനീയാ, തേ പന യസ്മാ അത്തനോ സീലാദിഗുണേഹി വിഞ്ഞൂനം മനാപാ ഹോന്തി (കിലേസഅനിഗ്ഗഹസ്സ പഞ്ചപസാദായത്തത്താ,) തസ്മാ ആഹ ‘‘മനവഡ്ഢനകാന’’ന്തിആദി. തത്ഥ ഉന്നമതീതി ഉദഗ്ഗം ഹോതി. വഡ്ഢതീതി സദ്ധാവസേന വഡ്ഢതി. തേനാഹ ഭഗവാ – ‘‘അനുസ്സരണമ്പഹം, ഭിക്ഖവേ, തേസം ഭിക്ഖൂനം ബഹൂപകാരം വദാമീ’’തി (ഇതിവു॰ ൧൦൪; സം॰ നി॰ ൫.൧൮൪).

    260.Uggahitunti sikkhituṃ. Uggāhetunti sikkhāpetuṃ, pāṭhato attanā yathāuggahitamatthaṃ tabbibhāvanatthāya uccāraṇavasena paresaṃ gāhetunti attho. Samayanti diṭṭhiṃ. Sā hi saṃyojanabhāvato sameti sambandhā eti pavattati, daḷhaggahaṇabhāvato vā saṃyuttā ayanti pavattanti sattā yathābhinivesaṃ etenāti samayoti vuccati. Diṭṭhisaṃyojanena hi sattā ativiya bajjhantīti. Sūriyassa uggamanato atthaṅgamā ayaṃ ettako kālo rattandhakāravidhamanato divā nāma, tassa pana majjhimapahārasaññito kālo samujjalitapabhātejadahanabhāvena divā nāma. Tenāha ‘‘divasassapi divābhūte’’ti. Paṭisaṃharitvāti nivattetvā. Evaṃ cittassa paṭisaṃharaṇaṃ nāma gocarakkhette ṭhapananti āha ‘‘jhānaratisevanavasena ekībhāvaṃ gato’’ti. Etena kāyavivekapubbakaṃ cittavivekamāha. Sīlādiguṇavisesayogato manasā sambhāvanīyā, te pana yasmā attano sīlādiguṇehi viññūnaṃ manāpā honti (kilesaaniggahassa pañcapasādāyattattā,) tasmā āha ‘‘manavaḍḍhanakāna’’ntiādi. Tattha unnamatīti udaggaṃ hoti. Vaḍḍhatīti saddhāvasena vaḍḍhati. Tenāha bhagavā – ‘‘anussaraṇampahaṃ, bhikkhave, tesaṃ bhikkhūnaṃ bahūpakāraṃ vadāmī’’ti (itivu. 104; saṃ. ni. 5.184).

    ൨൬൧. പഞ്ഞപേമീതി പജാനനഭാവേന ഞാപേമി തഥാ വവത്ഥപേമി. തേനാഹ ‘‘ദസ്സേമി ഠപേമീ’’തി. പരിപുണ്ണകുസലന്തി സബ്ബസോ പുണ്ണകുസലധമ്മം, ഉത്തമകുസലന്തി ഉത്തമഭാവം സേട്ഠഭാവം പത്തകുസലധമ്മം. അയോജ്ഝന്തി വാദയുദ്ധേന അയോധനീയം, വാദയുദ്ധം ഹോതു, തേന പരാജയോ ന ഹോതീതി ദസ്സേതി, തേനാഹ ‘‘വാദയുദ്ധേനാ’’തിആദി. സംവരപ്പഹാനന്തി പഞ്ചസു സംവരേസു യേന കേനചി സംവരേന സംവരലക്ഖണം പഹാനം. പടിസേവനപ്പഹാനം വാതി വാ-സദ്ദേന പരിവജ്ജനപ്പഹാനാദിം സങ്ഗണ്ഹാതി. സേസപദേസൂതി ‘‘ന ഭാസതീ’’തിആദീസു പദേസു. ഏസേവ നയോതി ഇമിനാ ‘‘അഭാസനമത്തമേവ വദതീ’’തി ഏവമാദിം അതിദിസതി.

    261.Paññapemīti pajānanabhāvena ñāpemi tathā vavatthapemi. Tenāha ‘‘dassemi ṭhapemī’’ti. Paripuṇṇakusalanti sabbaso puṇṇakusaladhammaṃ, uttamakusalanti uttamabhāvaṃ seṭṭhabhāvaṃ pattakusaladhammaṃ. Ayojjhanti vādayuddhena ayodhanīyaṃ, vādayuddhaṃ hotu, tena parājayo na hotīti dasseti, tenāha ‘‘vādayuddhenā’’tiādi. Saṃvarappahānanti pañcasu saṃvaresu yena kenaci saṃvarena saṃvaralakkhaṇaṃ pahānaṃ. Paṭisevanappahānaṃ vāti vā-saddena parivajjanappahānādiṃ saṅgaṇhāti. Sesapadesūti ‘‘na bhāsatī’’tiādīsu padesu. Eseva nayoti iminā ‘‘abhāsanamattameva vadatī’’ti evamādiṃ atidisati.

    നാഭിനന്ദീതി ന സമ്പടിച്ഛി. സാസനേ തിണ്ണം ദുച്ചരിതാനം മിച്ഛാജീവസ്സ വിവജ്ജനം വണ്ണീയതി, അയഞ്ച ഏവം കഥേതി, തസ്മാ സാസനസ്സ അനുലോമം വിയ വദതി, വദന്തോ ച സമ്മാസമ്ബുദ്ധേ ധമ്മേ ചസ്സ അപ്പസാദം ന ദസ്സേതി, തസ്മാ പസന്നകാരമ്പി വദതീതി മഞ്ഞമാനോ തസ്സ വാദം ന പടിസേധേതി.

    Nābhinandīti na sampaṭicchi. Sāsane tiṇṇaṃ duccaritānaṃ micchājīvassa vivajjanaṃ vaṇṇīyati, ayañca evaṃ katheti, tasmā sāsanassa anulomaṃ viya vadati, vadanto ca sammāsambuddhe dhamme cassa appasādaṃ na dasseti, tasmā pasannakārampi vadatīti maññamāno tassa vādaṃ na paṭisedheti.

    ൨൬൨. യഥാ തസ്സ വചനം, ഏവം സന്തേതി യഥാ തസ്സ പരിബ്ബാജകസ്സ വചനം, ഏവം സമണഭാവേ സന്തേ ലബ്ഭമാനേ. മയം പന ഏവം ന വദാമാതി ഏതേന സമണഭാവോ നാമ ഏവം ന ഹോതീതി ദസ്സേതി. യോ ഹി ധമ്മോ യാദിസോ, തഥേവ തം ബുദ്ധാ ദീപേന്തി. വിസേസഞാണം ന ഹോതീതി കായവിസേസവിസയഞാണം തസ്സ തദാ നത്ഥി, യതോ പരകായേ ഉപക്കമം കരേയ്യാതി ദസ്സേതി, തസ്സ പന തത്ഥ വിസേസഞാണമ്പി നത്ഥേവാതി. യസ്മാ കായപടിബദ്ധം കായകമ്മം, തസ്മാ തം നിവത്തേന്തോ ആഹ ‘‘അഞ്ഞത്ര ഫന്ദിതമത്താ’’തി. കിലേസസഹഗതചിത്തേനേവാതി ദുക്ഖസമ്ഫസ്സസ്സ അസഹനനിമിത്തേന ദോമനസ്സസഹഗതചിത്തേനേവ. ദുതിയവാരേപി ഏസേവ നയോ. ജിഘച്ഛാപിപാസദുക്ഖസ്സ അസഹനനിമിത്തേന ദോമനസ്സേനേവ. വികൂജിതമത്താതി ഏത്ഥ വിരൂപം കൂജിതം വികൂജിതം പുബ്ബേനിവാസസന്നിസ്സയം ഉപയം, തം പനേത്ഥ രോദനഹസനസമുട്ഠാപകചിത്തസഹഗതന്തി ദോസസഹഗതം ലോഭസഹഗതഞ്ചാതി ദട്ഠബ്ബം. ചിത്തന്തി കുസലചിത്തം. അകുസലചിത്തം പന അതീതാരമ്മണം പവത്തതീതി വത്തബ്ബമേവ നത്ഥി. സരിത്വാതി യാവ ന സതിസണ്ഠാപനാ ധമ്മാ ഉപ്പജ്ജന്തി, താവ സുപിനന്തേ അനുഭൂതം വിയ ദുക്ഖം സരിത്വാ രോദന്തി. ഹസന്തീതി ഏത്ഥാപി ഏസേവ നയോ. അയഞ്ച നയോ യേ ലദ്ധസുഖാരമ്മണാ ഹുത്വാ ഗഹിതപടിസന്ധികാ മാതുകുച്ഛിതോപി സുഖേനേവ നിക്ഖമന്തി, തേസം വസേന വുത്തോതി ദട്ഠബ്ബോ. പായന്തിയാതി അത്തനോ ജനപദദേസരൂപേന പായന്തിയാ. അയമ്പീതി ആജീവോപി മാതു അഞ്ഞവിഹിതകാലേ ച ലോകസ്സാദവസേന കിലേസസഹഗതചിത്തേനേവ ഹോതി.

    262.Yathātassa vacanaṃ, evaṃ santeti yathā tassa paribbājakassa vacanaṃ, evaṃ samaṇabhāve sante labbhamāne. Mayaṃ pana evaṃ na vadāmāti etena samaṇabhāvo nāma evaṃ na hotīti dasseti. Yo hi dhammo yādiso, tatheva taṃ buddhā dīpenti. Visesañāṇaṃ na hotīti kāyavisesavisayañāṇaṃ tassa tadā natthi, yato parakāye upakkamaṃ kareyyāti dasseti, tassa pana tattha visesañāṇampi natthevāti. Yasmā kāyapaṭibaddhaṃ kāyakammaṃ, tasmā taṃ nivattento āha ‘‘aññatra phanditamattā’’ti. Kilesasahagatacittenevāti dukkhasamphassassa asahananimittena domanassasahagatacitteneva. Dutiyavārepi eseva nayo. Jighacchāpipāsadukkhassa asahananimittena domanasseneva. Vikūjitamattāti ettha virūpaṃ kūjitaṃ vikūjitaṃ pubbenivāsasannissayaṃ upayaṃ, taṃ panettha rodanahasanasamuṭṭhāpakacittasahagatanti dosasahagataṃ lobhasahagatañcāti daṭṭhabbaṃ. Cittanti kusalacittaṃ. Akusalacittaṃ pana atītārammaṇaṃ pavattatīti vattabbameva natthi. Saritvāti yāva na satisaṇṭhāpanā dhammā uppajjanti, tāva supinante anubhūtaṃ viya dukkhaṃ saritvā rodanti. Hasantīti etthāpi eseva nayo. Ayañca nayo ye laddhasukhārammaṇā hutvā gahitapaṭisandhikā mātukucchitopi sukheneva nikkhamanti, tesaṃ vasena vuttoti daṭṭhabbo. Pāyantiyāti attano janapadadesarūpena pāyantiyā. Ayampīti ājīvopi mātu aññavihitakāle ca lokassādavasena kilesasahagatacitteneva hoti.

    ൨൬൩. സമധിഗയ്ഹാതി സമ്മാ അധിഗതഭാവേന ഗഹേത്വാ അഭിഭവിത്വാ വിസേസേത്വാ വിസിട്ഠോ ഹുത്വാ. ഖീണാസവം സന്ധായാതി ബ്യതിരേകവസേന ഖീണാസവം സന്ധായ. അയഞ്ഹേത്ഥ അത്ഥോ – ഖീണാസവമ്പി സോതാപന്നകുസലം പഞ്ഞപേതി സേക്ഖഭൂമിയം ഠിതത്താ. സേസപദേസുപി ഏസേവ നയോ.

    263.Samadhigayhāti sammā adhigatabhāvena gahetvā abhibhavitvā visesetvā visiṭṭho hutvā. Khīṇāsavaṃ sandhāyāti byatirekavasena khīṇāsavaṃ sandhāya. Ayañhettha attho – khīṇāsavampi sotāpannakusalaṃ paññapeti sekkhabhūmiyaṃ ṭhitattā. Sesapadesupi eseva nayo.

    തീണി പദാനി നിസ്സായാതി ന കായേന പാപകം കമ്മം കരോതി, ന പാപകം വാചം ഭാസതി, ന പാപകം ആജീവം ആജീവതീതി ഇമാനി തീണി പദാനി നിസ്സായ കുസലസീലമൂലകാ ച അകുസലസീലമൂലകാ ചാതി ദ്വേ പഠമചതുക്കാ ഠപിതാ. ഏകം പദം നിസ്സായാതി ന പാപകം സങ്കപ്പം സങ്കപ്പേതീതി ഇമം ഏകപദം നിസ്സായ കുസലസങ്കപ്പമൂലകാ അകുസലസങ്കപ്പമൂലകാ ചാതി ഇമേ ദ്വേ പച്ഛിമചതുക്കാ ഠപിതാ.

    Tīṇi padāni nissāyāti na kāyena pāpakaṃ kammaṃ karoti, na pāpakaṃ vācaṃ bhāsati, na pāpakaṃ ājīvaṃ ājīvatīti imāni tīṇi padāni nissāya kusalasīlamūlakā ca akusalasīlamūlakā cāti dve paṭhamacatukkā ṭhapitā. Ekaṃ padaṃ nissāyāti na pāpakaṃ saṅkappaṃ saṅkappetīti imaṃ ekapadaṃ nissāya kusalasaṅkappamūlakā akusalasaṅkappamūlakā cāti ime dve pacchimacatukkā ṭhapitā.

    ൨൬൪. വിചികിച്ഛുദ്ധച്ചസഹഗതചിത്തദ്വയമ്പി വട്ടതി ബലവതാ മോഹേന സമന്നാഗതത്താ. തഥാ ഹി താനി ‘‘മോമൂഹചിത്താനീ’’തി വുച്ചന്തി.

    264.Vicikicchuddhaccasahagatacittadvayampi vaṭṭati balavatā mohena samannāgatattā. Tathā hi tāni ‘‘momūhacittānī’’ti vuccanti.

    കുഹിന്തി കിംനിമിത്തം. കതരംഠാനം പാപുണിത്വാതി കിം കാരണം ആഗമ്മ. ഏത്ഥേതേതി ഏത്ഥാതി കായവചീമനോസുചരിതഭാവനാസാജീവനിപ്ഫത്തിയം . സാ പന ഹേട്ഠിമകോടിയാ സോതാപത്തിഫലേന ദീപേതബ്ബാതി ആഹ ‘‘സോതാപത്തിഫലേ ഭുമ്മ’’ന്തി. യസ്മാ ആജീവട്ഠമകം അവസിട്ഠഞ്ച സീലം പാതിമോക്ഖസംവരസീലസ്സ ച പാരിസുദ്ധിപാതിമോക്ഖാധിഗമേന സോതാപത്തിഫലപ്പത്തിയാ സിദ്ധോ ഹോതീതി ആഹ – ‘‘പാതിമോക്ഖ…പേ॰… നിരുജ്ഝതീ’’തി. ‘‘സുഖസീലോ ദുക്ഖസീലോ’’തിആദീസു വിയ പകതിഅത്ഥസീലസദ്ദം ഗഹേത്വാ വുത്തം ‘‘അകുസലസീല’’ന്തിആദി.

    Kuhinti kiṃnimittaṃ. Kataraṃṭhānaṃ pāpuṇitvāti kiṃ kāraṇaṃ āgamma. Ettheteti etthāti kāyavacīmanosucaritabhāvanāsājīvanipphattiyaṃ . Sā pana heṭṭhimakoṭiyā sotāpattiphalena dīpetabbāti āha ‘‘sotāpattiphale bhumma’’nti. Yasmā ājīvaṭṭhamakaṃ avasiṭṭhañca sīlaṃ pātimokkhasaṃvarasīlassa ca pārisuddhipātimokkhādhigamena sotāpattiphalappattiyā siddho hotīti āha – ‘‘pātimokkha…pe… nirujjhatī’’ti. ‘‘Sukhasīlo dukkhasīlo’’tiādīsu viya pakatiatthasīlasaddaṃ gahetvā vuttaṃ ‘‘akusalasīla’’ntiādi.

    ൨൬൫. കാമാവചരകുസലചിത്തമേവ വുത്തം സമ്പത്തസമാദാനവിരതിപുബ്ബകസ്സ സീലസ്സ അധിപ്പേതത്താ. തേനാഹ – ‘‘ഏതേന ഹി കുസലസീലം സമുട്ഠാതീ’’തി.

    265.Kāmāvacarakusalacittameva vuttaṃ sampattasamādānaviratipubbakassa sīlassa adhippetattā. Tenāha – ‘‘etena hi kusalasīlaṃ samuṭṭhātī’’ti.

    സീലവാതി ഏത്ഥ വാ-സദ്ദോ പാസംസത്ഥോവ വേദിതബ്ബോതി ആഹ ‘‘സീലസമ്പന്നോ ഹോതീ’’തി. യോ സീലമത്തേ പതിട്ഠിതോ, ന സമാധിപഞ്ഞാസു, സോ സീലമയധമ്മപൂരിതതായ സീലമയോ. തേനാഹ ‘‘അലമേത്താവതാ’’തിആദി. യത്ഥാതി യസ്സം ചേതോവിമുത്തിയം പഞ്ഞാവിമുത്തിയഞ്ച. തദുഭയഞ്ച യസ്മാ അരഹത്തഫലേ സങ്ഗഹിതം, തസ്മാ വുത്തം ‘‘അരഹത്തഫലേ ഭുമ്മ’’ന്തി. അസേസം നിരുജ്ഝതി സുഖവിപാകഭാവസ്സ സബ്ബസോ പടിപ്പസ്സമ്ഭനതോ.

    Sīlavāti ettha -saddo pāsaṃsatthova veditabboti āha ‘‘sīlasampanno hotī’’ti. Yo sīlamatte patiṭṭhito, na samādhipaññāsu, so sīlamayadhammapūritatāya sīlamayo. Tenāha ‘‘alamettāvatā’’tiādi. Yatthāti yassaṃ cetovimuttiyaṃ paññāvimuttiyañca. Tadubhayañca yasmā arahattaphale saṅgahitaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘arahattaphale bhumma’’nti. Asesaṃ nirujjhati sukhavipākabhāvassa sabbaso paṭippassambhanato.

    ൨൬൬. കാമപടിസംയുത്താ സഞ്ഞാ കാമസഞ്ഞാ. സേസേസുപി ഏസേവ നയോ. ഇതരാ ദ്വേതി ബ്യാപാദവിഹിംസാസഞ്ഞാ.

    266. Kāmapaṭisaṃyuttā saññā kāmasaññā. Sesesupi eseva nayo. Itarā dveti byāpādavihiṃsāsaññā.

    അനാഗാമിഫലപഠമജ്ഝാനന്തി അനാഗാമിഫലസഹഗതം പഠമജ്ഝാനം. ഏത്ഥാതി യഥാവുത്തേ പഠമജ്ഝാനേ. ഏത്ഥ ച ഉജുവിപച്ചനീകേന പടിപക്ഖപ്പഹാനം സാതിസയന്തി പഠമജ്ഝാനഗ്ഗഹണം. തേനാഹ ‘‘അപരിസേസാ നിരുജ്ഝന്തീ’’തി. നേക്ഖമ്മസഞ്ഞാനം കാമാവചരചിത്തസഹഗതതാ തസ്സ സീലസ്സ സമുട്ഠാനതാ ച സമ്പയുത്തനയേന വേദിതബ്ബാ.

    Anāgāmiphalapaṭhamajjhānanti anāgāmiphalasahagataṃ paṭhamajjhānaṃ. Etthāti yathāvutte paṭhamajjhāne. Ettha ca ujuvipaccanīkena paṭipakkhappahānaṃ sātisayanti paṭhamajjhānaggahaṇaṃ. Tenāha ‘‘aparisesā nirujjhantī’’ti. Nekkhammasaññānaṃ kāmāvacaracittasahagatatā tassa sīlassa samuṭṭhānatā ca sampayuttanayena veditabbā.

    ൨൬൭. കുസലസങ്കപ്പനിരോധദുതിയജ്ഝാനികഅരഹത്തഫലഅകുസലസങ്കപ്പനിരോധ- പഠമജ്ഝാനികഅനാഗാമിഫലഗ്ഗഹണേന സമണോ ദസ്സിതോ. സേസം സുവിഞ്ഞേയ്യമേവ.

    267. Kusalasaṅkappanirodhadutiyajjhānikaarahattaphalaakusalasaṅkappanirodha- paṭhamajjhānikaanāgāmiphalaggahaṇena samaṇo dassito. Sesaṃ suviññeyyameva.

    സമണമുണ്ഡികാപുത്തസുത്തവണ്ണനായ ലീനത്ഥപ്പകാസനാ സമത്താ.

    Samaṇamuṇḍikāputtasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya / ൮. സമണമുണ്ഡികസുത്തം • 8. Samaṇamuṇḍikasuttaṃ

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൮. സമണമുണ്ഡികസുത്തവണ്ണനാ • 8. Samaṇamuṇḍikasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact