Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
මජ්ඣිම නිකාය 78
The Middle-Length Suttas Collection 78
සමණමුණ්ඩිකසුත්ත
With Uggāhamāna Samaṇamuṇḍika
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
තේන ඛෝ පන සමයේන උග්ගාහමානෝ පරිබ්බාජකෝ සමණමුණ්ඩිකාපුත්තෝ සමයප්පවාදකේ තින්දුකාචීරේ ඒකසාලකේ මල්ලිකාය ආරාමේ පටිවසති මහතියා පරිබ්බාජකපරිසාය සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි පරිබ්බාජකසතේහි.
Now at that time the wanderer Uggāhamāna Samaṇamuṇḍikāputta was residing together with around three hundred wanderers in Mallikā’s single-halled monastery for philosophical debates, hedged by pale-moon ebony trees.
අථ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති සාවත්ථියා නික්ඛමි දිවා දිවස්ස භගවන්තං දස්සනාය. අථ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගස්ස ථපතිස්ස ඒතදහෝසි: “අකාලෝ ඛෝ තාව භගවන්තං දස්සනාය; පටිසල්ලීනෝ භගවා. මනෝභාවනියානම්පි භික්ඛූනං අසමයෝ දස්සනාය; පටිසල්ලීනා මනෝභාවනියා භික්ඛූ. යන්නූනාහං යේන සමයප්පවාදකෝ තින්දුකාචීරෝ ඒකසාලකෝ මල්ලිකාය ආරාමෝ යේන උග්ගාහමානෝ පරිබ්බාජකෝ සමණමුණ්ඩිකාපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමේය්යන්”ති. අථ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති යේන සමයප්පවාදකෝ තින්දුකාචීරෝ ඒකසාලකෝ මල්ලිකාය ආරාමෝ යේන උග්ගාහමානෝ පරිබ්බාජකෝ සමණමුණ්ඩිකාපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමි.
Then the master builder Pañcakaṅga left Sāvatthī in the middle of the day to see the Buddha. It occurred to him, “It’s the wrong time to see the Buddha, as he’s in retreat. And it’s the wrong time to see the esteemed bhikkhus, as they’re in retreat. Why don’t I go to Mallikā’s monastery to visit the wanderer Uggāhamāna?” So that’s what he did.
තේන ඛෝ පන සමයේන උග්ගාහමානෝ පරිබ්බාජකෝ සමණමුණ්ඩිකාපුත්තෝ මහතියා පරිබ්බාජකපරිසාය සද්ධිං නිසින්නෝ හෝති උන්නාදිනියා උච්චාසද්දමහාසද්දාය අනේකවිහිතං තිරච්ඡානකථං කථේන්තියා, සේය්යථිදං—රාජකථං චෝරකථං මහාමත්තකථං සේනාකථං භයකථං යුද්ධකථං අන්නකථං පානකථං වත්ථකථං සයනකථං මාලාකථං ගන්ධකථං ඤාතිකථං යානකථං ගාමකථං නිගමකථං නගරකථං ජනපදකථං ඉත්ථිකථං සූරකථං විසිඛාකථං කුම්භට්ඨානකථං පුබ්බපේතකථං නානත්තකථං ලෝකක්ඛායිකං සමුද්දක්ඛායිකං ඉතිභවාභවකථං ඉති වා.
Now at that time, Uggāhamāna was sitting together with a large assembly of wanderers making an uproar, a dreadful racket. They engaged in all kinds of low talk, such as talk about kings, bandits, and ministers; talk about armies, threats, and wars; talk about food, drink, clothes, and beds; talk about garlands and fragrances; talk about family, vehicles, villages, towns, cities, and countries; talk about women and heroes; street talk and well talk; talk about the departed; motley talk; tales of land and sea; and talk about being reborn in this or that state of existence.
අද්දසා ඛෝ උග්ගාහමානෝ පරිබ්බාජකෝ සමණමුණ්ඩිකාපුත්තෝ පඤ්චකඞ්ගං ථපතිං දූරතෝව ආගච්ඡන්තං. දිස්වාන සකං පරිසං සණ්ඨාපේසි: “අප්පසද්දා භෝන්තෝ හෝන්තු, මා භෝන්තෝ සද්දමකත්ථ; අයං සමණස්ස ගෝතමස්ස සාවකෝ ආගච්ඡති පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති. යාවතා ඛෝ පන සමණස්ස ගෝතමස්ස සාවකා ගිහී ඕදාතවසනා සාවත්ථියං පටිවසන්ති අයං තේසං අඤ්ඤතරෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති. අප්පසද්දකාමා ඛෝ පන තේ ආයස්මන්තෝ අප්පසද්දවිනීතා අප්පසද්දස්ස වණ්ණවාදිනෝ; අප්පේව නාම අප්පසද්දං පරිසං විදිත්වා උපසඞ්කමිතබ්බං මඤ්ඤේය්යා”ති. අථ ඛෝ තේ පරිබ්බාජකා තුණ්හී අහේසුං.
Uggāhamāna saw Pañcakaṅga coming off in the distance, and hushed his own assembly, “Be quiet, good sirs, don’t make a sound. Here comes Pañcakaṅga, a disciple of the ascetic Gotama. He is included among the white-clothed lay disciples of the ascetic Gotama, who is residing in Sāvatthī. Such venerables like the quiet, are educated to be quiet, and praise the quiet. Hopefully if he sees that our assembly is quiet he’ll see fit to approach.” Then those wanderers fell silent.
අථ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති යේන උග්ගාහමානෝ පරිබ්බාජකෝ සමණමුණ්ඩිකාපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා උග්ගාහමානේන පරිබ්බාජකේන සමණමුණ්ඩිකාපුත්තේන සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නං ඛෝ පඤ්චකඞ්ගං ථපතිං උග්ගාහමානෝ පරිබ්බාජකෝ සමණමුණ්ඩිකාපුත්තෝ ඒතදවෝච:
Then Pañcakaṅga approached Uggāhamāna, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side. Uggāhamāna said to him:
“චතූහි ඛෝ අහං, ගහපති, ධම්මේහි සමන්නාගතං පුරිසපුග්ගලං පඤ්ඤපේමි සම්පන්නකුසලං පරමකුසලං උත්තමපත්තිපත්තං සමණං අයෝජ්ඣං. කතමේහි චතූහි? ඉධ, ගහපති, න කායේන පාපකම්මං කරෝති, න පාපකං වාචං භාසති, න පාපකං සඞ්කප්පං සඞ්කප්පේති, න පාපකං ආජීවං ආජීවති—ඉමේහි ඛෝ අහං, ගහපති, චතූහි ධම්මේහි සමන්නාගතං පුරිසපුග්ගලං පඤ්ඤපේමි සම්පන්නකුසලං පරමකුසලං උත්තමපත්තිපත්තං සමණං අයෝජ්ඣන්”ති.
“Householder, when an individual has four qualities I describe them as an invincible ascetic—accomplished in the skillful, excelling in the skillful, attained to the highest attainment. What four? It’s when they do no bad deeds with their body; speak no bad words; think no bad thoughts; and don’t earn a living by bad livelihood. When an individual has these four qualities I describe them as an invincible ascetic.”
අථ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති උග්ගාහමානස්ස පරිබ්බාජකස්ස සමණමුණ්ඩිකාපුත්තස්ස භාසිතං නේව අභිනන්දි නප්පටික්කෝසි. අනභිනන්දිත්වා අප්පටික්කෝසිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කාමි: “භගවතෝ සන්තිකේ ඒතස්ස භාසිතස්ස අත්ථං ආජානිස්සාමී”ති.
Then Pañcakaṅga neither approved nor dismissed that bhikkhu’s statement. He got up from his seat, thinking, “I will learn the meaning of this statement from the Buddha himself.”
අථ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති යාවතකෝ අහෝසි උග්ගාහමානේන පරිබ්බාජකේන සමණමුණ්ඩිකාපුත්තේන සද්ධිං කථාසල්ලාපෝ තං සබ්බං භගවතෝ ආරෝචේසි.
Then he went to the Buddha, bowed, sat down to one side, and informed the Buddha of all that had been discussed.
ඒවං වුත්තේ, භගවා පඤ්චකඞ්ගං ථපතිං ඒතදවෝච: “ඒවං සන්තේ ඛෝ, ථපති, දහරෝ කුමාරෝ මන්දෝ උත්තානසේය්යකෝ සම්පන්නකුසලෝ භවිස්සති පරමකුසලෝ උත්තමපත්තිපත්තෝ සමණෝ අයෝජ්ඣෝ, යථා උග්ගාහමානස්ස පරිබ්බාජකස්ස සමණමුණ්ඩිකාපුත්තස්ස වචනං. දහරස්ස හි, ථපති, කුමාරස්ස මන්දස්ස උත්තානසේය්යකස්ස කායෝතිපි න හෝති, කුතෝ පන කායේන පාපකම්මං කරිස්සති, අඤ්ඤත්ර ඵන්දිතමත්තා. දහරස්ස හි, ථපති, කුමාරස්ස මන්දස්ස උත්තානසේය්යකස්ස වාචාතිපි න හෝති, කුතෝ පන පාපකං වාචං භාසිස්සති, අඤ්ඤත්ර රෝදිතමත්තා. දහරස්ස හි, ථපති, කුමාරස්ස මන්දස්ස උත්තානසේය්යකස්ස සඞ්කප්පෝතිපි න හෝති, කුතෝ පන පාපකං සඞ්කප්පං සඞ්කප්පිස්සති, අඤ්ඤත්ර විකූජිතමත්තා. දහරස්ස හි, ථපති, කුමාරස්ස මන්දස්ස උත්තානසේය්යකස්ස ආජීවෝතිපි න හෝති, කුතෝ පන පාපකං ආජීවං ආජීවිස්සති, අඤ්ඤත්ර මාතුථඤ්ඤා. ඒවං සන්තේ ඛෝ, ථපති, දහරෝ කුමාරෝ මන්දෝ උත්තානසේය්යකෝ සම්පන්නකුසලෝ භවිස්සති පරමකුසලෝ උත්තමපත්තිපත්තෝ සමණෝ අයෝජ්ඣෝ, යථා උග්ගාහමානස්ස පරිබ්බාජකස්ස සමණමුණ්ඩිකාපුත්තස්ස වචනං.
When he had spoken, the Buddha said to him, “Master builder, if what Uggāhamāna says is true, a little baby boy is an invincible ascetic—accomplished in the skillful, excelling in the skillful, attained to the highest attainment. For a little baby doesn’t even have a concept of ‘a body’, so how could they possibly do a bad deed with their body, apart from just wriggling? And a little baby doesn’t even have a concept of ‘speech’, so how could they possibly speak bad words, apart from just crying? And a little baby doesn’t even have a concept of ‘thought’, so how could they possibly think bad thoughts, apart from just whimpering? And a little baby doesn’t even have a concept of ‘livelihood’, so how could they possibly earn a living by bad livelihood, apart from their mother’s breast? If what Uggāhamāna says is true, a little baby boy is an invincible ascetic—accomplished in the skillful, excelling in the skillful, attained to the highest attainment.
චතූහි ඛෝ අහං, ථපති, ධම්මේහි සමන්නාගතං පුරිසපුග්ගලං පඤ්ඤපේමි න චේව සම්පන්නකුසලං න පරමකුසලං න උත්තමපත්තිපත්තං සමණං අයෝජ්ඣං, අපි චිමං දහරං කුමාරං මන්දං උත්තානසේය්යකං සමධිගය්හ තිට්ඨති. කතමේහි චතූහි? ඉධ, ථපති, න කායේන පාපකම්මං කරෝති, න පාපකං වාචං භාසති, න පාපකං සඞ්කප්පං සඞ්කප්පේති, න පාපකං ආජීවං ආජීවති—ඉමේහි ඛෝ අහං, ථපති, චතූහි ධම්මේහි සමන්නාගතං පුරිසපුග්ගලං පඤ්ඤපේමි න චේව සම්පන්නකුසලං න පරමකුසලං න උත්තමපත්තිපත්තං සමණං අයෝජ්ඣං, අපි චිමං දහරං කුමාරං මන්දං උත්තානසේය්යකං සමධිගය්හ තිට්ඨති.
When an individual has four qualities I describe them, not as an invincible ascetic—accomplished in the skillful, excelling in the skillful, attained to the highest attainment—but as having achieved the same level as a little baby. What four? It’s when they do no bad deeds with their body; speak no bad words; think no bad thoughts; and don’t earn a living by bad livelihood. When an individual has these four qualities I describe them, not as an invincible ascetic, but as having achieved the same level as a little baby.
දසහි ඛෝ අහං, ථපති, ධම්මේහි සමන්නාගතං පුරිසපුග්ගලං පඤ්ඤපේමි සම්පන්නකුසලං පරමකුසලං උත්තමපත්තිපත්තං සමණං අයෝජ්ඣං.
When an individual has ten qualities, master builder, I describe them as an invincible ascetic—accomplished in the skillful, excelling in the skillful, attained to the highest attainment.
ඉමේ අකුසලා සීලා; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඉතෝසමුට්ඨානා අකුසලා සීලා; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඉධ අකුසලා සීලා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඒවං පටිපන්නෝ අකුසලානං සීලානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි.
But certain things must first be understood, I say. ‘These are unskillful behaviors.’ ‘Unskillful behaviors stem from this.’ ‘Here unskillful behaviors cease without anything left over.’ ‘Someone practicing like this is practicing for the cessation of unskillful behaviors.’
ඉමේ කුසලා සීලා; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඉතෝසමුට්ඨානා කුසලා සීලා; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඉධ කුසලා සීලා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඒවං පටිපන්නෝ කුසලානං සීලානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි.
‘These are skillful behaviors.’ ‘Skillful behaviors stem from this.’ ‘Here skillful behaviors cease without anything left over.’ ‘Someone practicing like this is practicing for the cessation of skillful behaviors.’
ඉමේ අකුසලා සඞ්කප්පා; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඉතෝසමුට්ඨානා අකුසලා සඞ්කප්පා; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඉධ අකුසලා සඞ්කප්පා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඒවං පටිපන්නෝ අකුසලානං සඞ්කප්පානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි.
‘These are unskillful thoughts.’ ‘Unskillful thoughts stem from this.’ ‘Here unskillful thoughts cease without anything left over.’ ‘Someone practicing like this is practicing for the cessation of unskillful thoughts.’
ඉමේ කුසලා සඞ්කප්පා; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඉතෝසමුට්ඨානා කුසලා සඞ්කප්පා; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඉධ කුසලා සඞ්කප්පා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි. ඒවං පටිපන්නෝ කුසලානං සඞ්කප්පානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති; තමහං, ථපති, වේදිතබ්බන්ති වදාමි.
‘These are skillful thoughts.’ ‘Skillful thoughts stem from this.’ ‘Here skillful thoughts cease without anything left over.’ ‘Someone practicing like this is practicing for the cessation of skillful thoughts.’
කතමේ ච, ථපති, අකුසලා සීලා? අකුසලං කායකම්මං, අකුසලං වචීකම්මං, පාපකෝ ආජීවෝ—ඉමේ වුච්චන්ති, ථපති, අකුසලා සීලා.
And what, master builder, are unskillful behaviors? Unskillful deeds by way of body and speech, and bad livelihood. These are called unskillful behaviors.
ඉමේ ච, ථපති, අකුසලා සීලා කිංසමුට්ඨානා? සමුට්ඨානම්පි නේසං වුත්තං. ‘චිත්තසමුට්ඨානා(අ)තිස්ස වචනීයං. කතමං චිත්තං? චිත්තම්පි හි බහුං අනේකවිධං නානප්පකාරකං. යං චිත්තං සරාගං සදෝසං සමෝහං, ඉතෝසමුට්ඨානා අකුසලා සීලා.
And where do these unskillful behaviors stem from? Where they stem from has been stated. You should say that they stem from the mind. What mind? The mind takes many and diverse forms. But unskillful behaviors stem from a mind that has greed, hate, and delusion.
ඉමේ ච, ථපති, අකුසලා සීලා කුහිං අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති? නිරෝධෝපි නේසං වුත්තෝ. ඉධ, ථපති, භික්ඛු කායදුච්චරිතං පහාය කායසුචරිතං භාවේති, වචීදුච්චරිතං පහාය වචීසුචරිතං භාවේති, මනෝදුච්චරිතං පහාය මනෝසුචරිතං භාවේති, මිච්ඡාජීවං පහාය සම්මාජීවේන ජීවිතං කප්පේති—ඒත්ථේතේ අකුසලා සීලා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති.
And where do these unskillful behaviors cease without anything left over? Their cessation has also been stated. It’s when a bhikkhu gives up bad conduct by way of body, speech, and mind, and develops good conduct by way of body, speech, and mind; they give up wrong livelihood and earn a living by right livelihood. This is where these unskillful behaviors cease without anything left over.
කථං පටිපන්නෝ, ථපති, අකුසලානං සීලානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති? ඉධ, ථපති, භික්ඛු අනුප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං අනුප්පාදාය ඡන්දං ජනේති වායමති වීරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති; උප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං පහානාය ඡන්දං ජනේති වායමති වීරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති; අනුප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං උප්පාදාය ඡන්දං ජනේති වායමති වීරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති; උප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං ඨිතියා අසම්මෝසාය භිය්යෝභාවාය වේපුල්ලාය භාවනාය පාරිපූරියා ඡන්දං ජනේති වායමති වීරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති. ඒවං පටිපන්නෝ ඛෝ, ථපති, අකුසලානං සීලානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති.
And how is someone practicing for the cessation of unskillful behaviors? It’s when a bhikkhu generates enthusiasm, tries, makes an effort, exerts the mind, and strives so that bad, unskillful qualities don’t arise. They generate enthusiasm, try, make an effort, exert the mind, and strive so that bad, unskillful qualities that have arisen are given up. They generate enthusiasm, try, make an effort, exert the mind, and strive so that skillful qualities arise. They generate enthusiasm, try, make an effort, exert the mind, and strive so that skillful qualities that have arisen remain, are not lost, but increase, mature, and are completed by development. Someone practicing like this is practicing for the cessation of unskillful behaviors.
කතමේ ච, ථපති, කුසලා සීලා? කුසලං කායකම්මං, කුසලං වචීකම්මං, ආජීවපරිසුද්ධම්පි ඛෝ අහං, ථපති, සීලස්මිං වදාමි. ඉමේ වුච්චන්ති, ථපති, කුසලා සීලා.
And what are skillful behaviors? Skillful deeds by way of body and speech, and purified livelihood are included in behavior, I say. These are called skillful behaviors.
ඉමේ ච, ථපති, කුසලා සීලා කිංසමුට්ඨානා? සමුට්ඨානම්පි නේසං වුත්තං. ‘චිත්තසමුට්ඨානා(අ)තිස්ස වචනීයං. කතමං චිත්තං? චිත්තම්පි හි බහුං අනේකවිධං නානප්පකාරකං. යං චිත්තං වීතරාගං වීතදෝසං වීතමෝහං, ඉතෝසමුට්ඨානා කුසලා සීලා.
And where do these skillful behaviors stem from? Where they stem from has been stated. You should say that they stem from the mind. What mind? The mind takes many and diverse forms. But skillful behaviors stem from a mind that is free from greed, hate, and delusion.
ඉමේ ච, ථපති, කුසලා සීලා කුහිං අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති? නිරෝධෝපි නේසං වුත්තෝ. ඉධ, ථපති, භික්ඛු සීලවා හෝති නෝ ච සීලමයෝ, තඤ්ච චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං යථාභූතං පජානාති; යත්ථස්ස තේ කුසලා සීලා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති.
And where do these skillful behaviors cease without anything left over? Their cessation has also been stated. It’s when a bhikkhu behaves ethically, but they don’t identify with their ethical behavior. And they truly understand the freedom of heart and freedom by wisdom where these skillful behaviors cease without anything left over.
කථං පටිපන්නෝ ච, ථපති, කුසලානං සීලානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති? ඉධ, ථපති, භික්ඛු අනුප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං අනුප්පාදාය ඡන්දං ජනේති වායමති වීරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති; උප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං පහානාය …පේ… අනුප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං උප්පාදාය …පේ… උප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං ඨිතියා අසම්මෝසාය භිය්යෝභාවාය වේපුල්ලාය භාවනාය පාරිපූරියා ඡන්දං ජනේති වායමති වීරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති. ඒවං පටිපන්නෝ ඛෝ, ථපති, කුසලානං සීලානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති.
And how is someone practicing for the cessation of skillful behaviors? It’s when a bhikkhu generates enthusiasm, tries, makes an effort, exerts the mind, and strives so that bad, unskillful qualities don’t arise … so that unskillful qualities are given up … so that skillful qualities arise … so that skillful qualities that have arisen remain, are not lost, but increase, mature, and are fulfilled by development. Someone practicing like this is practicing for the cessation of skillful behaviors.
කතමේ ච, ථපති, අකුසලා සඞ්කප්පා? කාමසඞ්කප්පෝ, බ්යාපාදසඞ්කප්පෝ, විහිංසාසඞ්කප්පෝ—ඉමේ වුච්චන්ති, ථපති, අකුසලා සඞ්කප්පා.
And what are unskillful thoughts? Thoughts of sensuality, of malice, and of cruelty. These are called unskillful thoughts.
ඉමේ ච, ථපති, අකුසලා සඞ්කප්පා කිංසමුට්ඨානා? සමුට්ඨානම්පි නේසං වුත්තං. ‘සඤ්ඤාසමුට්ඨානා(අ)තිස්ස වචනීයං. කතමා සඤ්ඤා? සඤ්ඤාපි හි බහූ අනේකවිධා නානප්පකාරකා. කාමසඤ්ඤා, බ්යාපාදසඤ්ඤා, විහිංසාසඤ්ඤා—ඉතෝසමුට්ඨානා අකුසලා සඞ්කප්පා.
And where do these unskillful thoughts stem from? Where they stem from has been stated. You should say that they stem from perception. What perception? Perception takes many and diverse forms. Perceptions of sensuality, malice, and cruelty—unskillful thoughts stem from this.
ඉමේ ච, ථපති, අකුසලා සඞ්කප්පා කුහිං අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති? නිරෝධෝපි නේසං වුත්තෝ. ඉධ, ථපති, භික්ඛු විවිච්චේව කාමේහි …පේ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; ඒත්ථේතේ අකුසලා සඞ්කප්පා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති.
And where do these unskillful thoughts cease without anything left over? Their cessation has also been stated. It’s when a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. This is where these unskillful thoughts cease without anything left over.
කථං පටිපන්නෝ ච, ථපති, අකුසලානං සඞ්කප්පානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති? ඉධ, ථපති, භික්ඛු අනුප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං අනුප්පාදාය ඡන්දං ජනේති වායමති වීරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති; උප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං පහානාය …පේ… අනුප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං උප්පාදාය …පේ… උප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං ඨිතියා අසම්මෝසාය භිය්යෝභාවාය වේපුල්ලාය භාවනාය පාරිපූරියා ඡන්දං ජනේති වායමති වීරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති. ඒවං පටිපන්නෝ ඛෝ, ථපති, අකුසලානං සඞ්කප්පානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති.
And how is someone practicing for the cessation of unskillful thoughts? It’s when a bhikkhu generates enthusiasm, tries, makes an effort, exerts the mind, and strives so that bad, unskillful qualities don’t arise … so that unskillful qualities are given up … so that skillful qualities arise … so that skillful qualities that have arisen remain, are not lost, but increase, mature, and are fulfilled by development. Someone practicing like this is practicing for the cessation of unskillful thoughts.
කතමේ ච, ථපති, කුසලා සඞ්කප්පා? නේක්ඛම්මසඞ්කප්පෝ, අබ්යාපාදසඞ්කප්පෝ, අවිහිංසාසඞ්කප්පෝ—ඉමේ වුච්චන්ති, ථපති, කුසලා සඞ්කප්පා.
And what are skillful thoughts? Thoughts of renunciation, good will, and harmlessness. These are called skillful thoughts.
ඉමේ ච, ථපති, කුසලා සඞ්කප්පා කිංසමුට්ඨානා? සමුට්ඨානම්පි නේසං වුත්තං. ‘සඤ්ඤාසමුට්ඨානා(අ)තිස්ස වචනීයං. කතමා සඤ්ඤා? සඤ්ඤාපි හි බහූ අනේකවිධා නානප්පකාරකා. නේක්ඛම්මසඤ්ඤා, අබ්යාපාදසඤ්ඤා, අවිහිංසාසඤ්ඤා—ඉතෝසමුට්ඨානා කුසලා සඞ්කප්පා.
And where do these skillful thoughts stem from? Where they stem from has been stated. You should say that they stem from perception. What perception? Perception takes many and diverse forms. Perceptions of renunciation, good will, and harmlessness—skillful thoughts stem from this.
ඉමේ ච, ථපති, කුසලා සඞ්කප්පා කුහිං අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති? නිරෝධෝපි නේසං වුත්තෝ. ඉධ, ථපති, භික්ඛු විතක්කවිචාරානං වූපසමා …පේ… දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; ඒත්ථේතේ කුසලා සඞ්කප්පා අපරිසේසා නිරුජ්ඣන්ති.
And where do these skillful thoughts cease without anything left over? Their cessation has also been stated. It’s when, as the placing of the mind and keeping it connected are stilled, a bhikkhu enters and remains in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. This is where these skillful thoughts cease without anything left over.
කථං පටිපන්නෝ ච, ථපති, කුසලානං සඞ්කප්පානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති? ඉධ, ථපති, භික්ඛු අනුප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං අනුප්පාදාය ඡන්දං ජනේති වායමති වීරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති; උප්පන්නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං පහානාය …පේ… අනුප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං උප්පාදාය …පේ… උප්පන්නානං කුසලානං ධම්මානං ඨිතියා අසම්මෝසාය භිය්යෝභාවාය වේපුල්ලාය භාවනාය පාරිපූරියා ඡන්දං ජනේති වායමති වීරියං ආරභති චිත්තං පග්ගණ්හාති පදහති. ඒවං පටිපන්නෝ ඛෝ, ථපති, කුසලානං සඞ්කප්පානං නිරෝධාය පටිපන්නෝ හෝති.
And how is someone practicing for the cessation of skillful thoughts? It’s when a bhikkhu generates enthusiasm, tries, makes an effort, exerts the mind, and strives so that bad, unskillful qualities don’t arise … so that unskillful qualities are given up … so that skillful qualities arise … so that skillful qualities that have arisen remain, are not lost, but increase, mature, and are fulfilled by development. Someone practicing like this is practicing for the cessation of skillful thoughts.
කතමේහි චාහං, ථපති, දසහි ධම්මේහි සමන්නාගතං පුරිසපුග්ගලං පඤ්ඤපේමි සම්පන්නකුසලං පරමකුසලං උත්තමපත්තිපත්තං සමණං අයෝජ්ඣං? ඉධ, ථපති, භික්ඛු අසේඛාය සම්මාදිට්ඨියා සමන්නාගතෝ හෝති, අසේඛේන සම්මාසඞ්කප්පේන සමන්නාගතෝ හෝති, අසේඛාය සම්මාවාචාය සමන්නාගතෝ හෝති, අසේඛේන සම්මාකම්මන්තේන සමන්නාගතෝ හෝති, අසේඛේන සම්මාආජීවේන සමන්නාගතෝ හෝති, අසේඛේන සම්මාවායාමේන සමන්නාගතෝ හෝති, අසේඛාය සම්මාසතියා සමන්නාගතෝ හෝති, අසේඛේන සම්මාසමාධිනා සමන්නාගතෝ හෝති, අසේඛේන සම්මාඤාණේන සමන්නාගතෝ හෝති, අසේඛාය සම්මාවිමුත්තියා සමන්නාගතෝ හෝති—ඉමේහි ඛෝ අහං, ථපති, දසහි ධම්මේහි සමන්නාගතං පුරිසපුග්ගලං පඤ්ඤපේමි සම්පන්නකුසලං පරමකුසලං උත්තමපත්තිපත්තං සමණං අයෝජ්ඣන්”ති.
Master builder, when an individual has what ten qualities do I describe them as an invincible ascetic—accomplished in the skillful, excelling in the skillful, attained to the highest attainment? It’s when a bhikkhu has an adept’s right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, right immersion, right knowledge, and right freedom. When an individual has these ten qualities, I describe them as an invincible ascetic—accomplished in the skillful, excelling in the skillful, attained to the highest attainment.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනෝ පඤ්චකඞ්ගෝ ථපති භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දීති.
That is what the Buddha said. Satisfied, Pañcakaṅga the master builder was happy with what the Buddha said.
සමණමුණ්ඩිකසුත්තං නිට්ඨිතං අට්ඨමං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]