Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ೧೦-೧೧. ಸಮಣಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ

    10-11. Samaṇasuttādivaṇṇanā

    ೨೪೧-೨. ದಸಮೇ ಸೇಸಪದೇಸುಪೀತಿ ‘‘ಇಧ ದುತಿಯೋ ಸಮಣೋ’’ತಿಆದೀಸು ಸೇಸಪದೇಸುಪಿ। ಯಥಾ ಹಿ ‘‘ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹೀ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೨೨೬; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೭೧, ೨೮೭, ೨೯೭; ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೧೫೨; ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೧೨೩) ಏತ್ಥ ಕತೋ ನಿಯಮೋ ‘‘ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹೀ’’ತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಕತೋಯೇವ ಹೋತಿ ಸಾವಧಾರಣಅತ್ಥಸ್ಸ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬತ್ತಾ, ಏವಮಿಧಾಪೀತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ದುತಿಯಾದಯೋಪಿ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾಧಿಗಮವಸೇನ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯತೋ ಸಮಣಭಾವೋತಿ ತೇಸಂ ವಸೇನೇತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ಸಮಣಾ ದೇಸಿತಾ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಠಾನೇ ಚತ್ತಾರೋ ಫಲಟ್ಠಕಸಮಣಾವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ ಸಮಿತಪಾಪಸಮಣಗ್ಗಹಣತೋ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಮಹಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇ ವಿಯ ಮಗ್ಗಟ್ಠಾ ತದತ್ಥಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಾಪಿ ನ ಗಹಿತಾತಿ? ವೇನೇಯ್ಯಜ್ಝಾಸಯತೋ। ತತ್ಥ ಹಿ ಮಗ್ಗಾಧಿಗಮತ್ಥಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಿ ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ನತ್ಥಿ, ಕುತೋ ಮಗ್ಗಫಲಾನೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ಭಗವತಾ ‘‘ಞಾಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪದೇಸವತ್ತೀ, ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಸಮಣೋಪಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೨೧೪) ವುತ್ತಂ। ಇಧ ಪನ ನಿಟ್ಠಾನಪ್ಪತ್ತಮೇವ ತಂತಂಸಮಣಭಾವಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಫಲಟ್ಠಕಸಮಣಾವ ಗಹಿತಾ, ಮಗ್ಗಟ್ಠತೋ ಫಲಟ್ಠೋ ಸವಿಸೇಸಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋತಿ। ಸ್ವಾಯಮತ್ಥೋ ದ್ವೀಸು ಸುತ್ತೇಸು ದೇಸನಾಭೇದೇನೇವ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ। ರಿತ್ತಾತಿ ವಿವಿತ್ತಾ। ತುಚ್ಛಾತಿ ನಿಸ್ಸಾರಾ ಪಟಿಪನ್ನಕಸಾರಾಭಾವತೋ।

    241-2. Dasame sesapadesupīti ‘‘idha dutiyo samaṇo’’tiādīsu sesapadesupi. Yathā hi ‘‘vivicceva kāmehī’’ti (dī. ni. 1.226; ma. ni. 1.271, 287, 297; saṃ. ni. 2.152; a. ni. 4.123) ettha kato niyamo ‘‘vivicca akusalehī’’ti etthāpi katoyeva hoti sāvadhāraṇaatthassa icchitabbattā, evamidhāpīti. Tenāha ‘‘dutiyādayopi hī’’tiādi. Sāmaññaphalādhigamavasena nippariyāyato samaṇabhāvoti tesaṃ vasenettha cattāro samaṇā desitā. Imasmiñhi ṭhāne cattāro phalaṭṭhakasamaṇāva adhippetā samitapāpasamaṇaggahaṇato. Kasmā panettha mahāparinibbāne viya maggaṭṭhā tadatthāya paṭipannāpi na gahitāti? Veneyyajjhāsayato. Tattha hi maggādhigamatthāya vipassanāpi ito bahiddhā natthi, kuto maggaphalānīti dassentena bhagavatā ‘‘ñāyassa dhammassa padesavattī, ito bahiddhā samaṇopi natthī’’ti (dī. ni. 2.214) vuttaṃ. Idha pana niṭṭhānappattameva taṃtaṃsamaṇabhāvaṃ gaṇhantena phalaṭṭhakasamaṇāva gahitā, maggaṭṭhato phalaṭṭho savisesaṃ dakkhiṇeyyoti. Svāyamattho dvīsu suttesu desanābhedeneva viññāyatīti. Rittāti vivittā. Tucchāti nissārā paṭipannakasārābhāvato.

    ಪವದನ್ತಿ ಏತೇಹೀತಿ ಪವಾದಾ। ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾನಂ ನಾನಾದಿಟ್ಠಿದೀಪಕಸಮಯಾತಿ ಆಹ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಸಸ್ಸತವಾದಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ಸಸ್ಸತವಾದಾತಿ ಲಾಭಿವಸೇನ ತಯೋ, ತಕ್ಕಿವಸೇನ ಏಕೋತಿ ಏವಂ ಚತ್ತಾರೋ ಸಸ್ಸತವಾದಾ। ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಲಾಭೀ ತಿತ್ಥಿಯೋ ಮನ್ದಪಞ್ಞೋ ಅನೇಕಜಾತಿಸತಸಹಸ್ಸಮತ್ತಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಮಜ್ಝಪಞ್ಞೋ ದಸ ಸಂವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಕಪ್ಪಾನಿ, ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞೋ ಚತ್ತಾಲೀಸ ಸಂವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಕಪ್ಪಾನಿ, ನ ತತೋ ಪರಂ। ಸೋ ಏವಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾ’’ತಿ ಅಭಿವದತಿ, ತಕ್ಕೀ ಪನ ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನಂ ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾ’’ತಿ ಅಭಿವದತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಲಾಭಿವಸೇನ ತಯೋ, ತಕ್ಕಿವಸೇನ ಏಕೋತಿ ಏವಂ ಚತ್ತಾರೋ ಸಸ್ಸತವಾದಾ’’ತಿ।

    Pavadanti etehīti pavādā. Diṭṭhigatikānaṃ nānādiṭṭhidīpakasamayāti āha ‘‘cattāro sassatavādā’’tiādi. Tattha cattāro sassatavādāti lābhivasena tayo, takkivasena ekoti evaṃ cattāro sassatavādā. Pubbenivāsañāṇalābhī titthiyo mandapañño anekajātisatasahassamattaṃ anussarati, majjhapañño dasa saṃvaṭṭavivaṭṭakappāni, tikkhapañño cattālīsa saṃvaṭṭavivaṭṭakappāni, na tato paraṃ. So evaṃ anussaranto ‘‘sassato attā ca loko cā’’ti abhivadati, takkī pana takkapariyāhataṃ vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ ‘‘sassato attā ca loko cā’’ti abhivadati. Tena vuttaṃ ‘‘lābhivasena tayo, takkivasena ekoti evaṃ cattāro sassatavādā’’ti.

    ಸತ್ತೇಸು ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಚ ಏಕಚ್ಚಂ ಸಸ್ಸತನ್ತಿ ಪವತ್ತೋ ವಾದೋ ಏಕಚ್ಚಸಸ್ಸತವಾದೋ। ಸೋ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕಖಿಡ್ಡಾಪದೋಸಿಕಮನೋಪದೋಸಿಕತ್ತಭಾವತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಇಧಾಗತಾನಂ ತಕ್ಕಿನೋ ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜನವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧೋತಿ ಆಹ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಏಕಚ್ಚಸಸ್ಸತವಾದಾ’’ತಿ।

    Sattesu saṅkhāresu ca ekaccaṃ sassatanti pavatto vādo ekaccasassatavādo. So pana brahmakāyikakhiḍḍāpadosikamanopadosikattabhāvato cavitvā idhāgatānaṃ takkino ca uppajjanavasena catubbidhoti āha ‘‘cattāro ekaccasassatavādā’’ti.

    ಚತ್ತಾರೋ ಅನ್ತಾನನ್ತಿಕಾತಿ ಏತ್ಥ ಅಮತಿ ಗಚ್ಛತಿ ಏತ್ಥ ವೋಸಾನನ್ತಿ ಅನ್ತೋ, ಮರಿಯಾದಾ। ತಪ್ಪಟಿಸೇಧೇನ ಅನನ್ತೋ। ಅನ್ತೋ ಚ ಅನನ್ತೋ ಚ ಅನ್ತಾನನ್ತೋ ಸಾಮಞ್ಞನಿದ್ದೇಸೇನ, ಏಕಸೇಸೇನ ವಾ ‘‘ನಾಮರೂಪಪಚ್ಚಯಾ ಸಳಾಯತನ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೧೨೬; ಉದಾ॰ ೧) ವಿಯ। ಅನ್ತಾನನ್ತಸಹಚರಿತೋ ವಾದೋ ಅನ್ತಾನನ್ತೋ ಯಥಾ ‘‘ಕುನ್ತಾ ಚರನ್ತೀ’’ತಿ। ಅನ್ತಾನನ್ತಸನ್ನಿಸ್ಸಯೋ ವಾ ಯಥಾ ‘‘ಮಞ್ಚಾ ಘೋಸನ್ತೀ’’ತಿ। ಸೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಅನ್ತಾನನ್ತಿಕಾ। ‘‘ಅನ್ತವಾ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಅನನ್ತವಾ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಅನ್ತವಾ ಚ ಅನನ್ತವಾ ಚ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ನೇವನ್ತವಾ ನಾನನ್ತವಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತವಾದಾ ಚತ್ತಾರೋ। ಅವಡ್ಢಿತಕಸಿಣಸ್ಸ ತಂ ಕಸಿಣಂ ಅತ್ತಾತಿ ಚ ಲೋಕೋತಿ ಚ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಪಠಮೋ ವುತ್ತೋ, ದುತಿಯೋ ವಡ್ಢಿತಕಸಿಣಸ್ಸ ವಸೇನ ವುತ್ತೋ, ತತಿಯೋ ತಿರಿಯಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಉದ್ಧಮಧೋ ಅವಡ್ಢಿತಕಸಿಣಸ್ಸ, ಚತುತ್ಥೋ ತಕ್ಕಿವಸೇನ ವುತ್ತೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಯುತ್ತಂ ತಾವ ಪುರಿಮಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ವಾದಾನಂ ಅನ್ತಞ್ಚ ಅನನ್ತಞ್ಚ ಅನ್ತಾನನ್ತಞ್ಚ ಆರಬ್ಭ ಪವತ್ತವಾದತ್ತಾ ಅನ್ತಾನನ್ತಿಕತ್ತಂ, ಪಚ್ಛಿಮಸ್ಸ ಪನ ತದುಭಯನಿಸೇಧನವಸೇನ ಪವತ್ತವಾದತ್ತಾ ಕಥಮನ್ತಾನನ್ತಿಕತ್ತನ್ತಿ? ತದುಭಯಪ್ಪಟಿಸೇಧನವಸೇನ ಪವತ್ತವಾದತ್ತಾ ಏವ। ಅನ್ತಾನನ್ತಿಕಪ್ಪಟಿಸೇಧವಾದೋಪಿ ಹಿ ಅನ್ತಾನನ್ತವಿಸಯೋ ಏವ ತಂ ಆರಬ್ಭ ಪವತ್ತತ್ತಾ।

    Cattāro antānantikāti ettha amati gacchati ettha vosānanti anto, mariyādā. Tappaṭisedhena ananto. Anto ca ananto ca antānanto sāmaññaniddesena, ekasesena vā ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatana’’ntiādīsu (ma. ni. 3.126; udā. 1) viya. Antānantasahacarito vādo antānanto yathā ‘‘kuntā carantī’’ti. Antānantasannissayo vā yathā ‘‘mañcā ghosantī’’ti. So etesaṃ atthīti antānantikā. ‘‘Antavā attā ca loko ca, anantavā attā ca loko ca, antavā ca anantavā ca attā ca loko ca, nevantavā nānantavā’’ti evaṃ pavattavādā cattāro. Avaḍḍhitakasiṇassa taṃ kasiṇaṃ attāti ca lokoti ca gaṇhantassa vasena paṭhamo vutto, dutiyo vaḍḍhitakasiṇassa vasena vutto, tatiyo tiriyaṃ vaḍḍhetvā uddhamadho avaḍḍhitakasiṇassa, catuttho takkivasena vutto. Ettha ca yuttaṃ tāva purimānaṃ tiṇṇaṃ vādānaṃ antañca anantañca antānantañca ārabbha pavattavādattā antānantikattaṃ, pacchimassa pana tadubhayanisedhanavasena pavattavādattā kathamantānantikattanti? Tadubhayappaṭisedhanavasena pavattavādattā eva. Antānantikappaṭisedhavādopi hi antānantavisayo eva taṃ ārabbha pavattattā.

    ನ ಮರತೀತಿ ಅಮರಾ। ಕಾ ಸಾ? ‘‘ಏವನ್ತಿಪಿ ಮೇ ನೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೬೨) ನಯೇನ ಪರಿಯನ್ತರಹಿತಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿ ಚೇವ ವಾಚಾ ಚ। ವಿವಿಧೋ ಖೇಪೋತಿ ವಿಕ್ಖೇಪೋ, ಅಮರಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ, ವಾಚಾಯ ವಾ ವಿಕ್ಖೇಪೋತಿ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪೋ, ಸೋ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪಿಕೋ। ಅಥ ವಾ ಅಮರಾ ನಾಮ ಮಚ್ಛಜಾತಿ, ಸಾ ಉಮ್ಮುಜ್ಜನಾದಿವಸೇನ ಉದಕೇ ಸನ್ಧಾವಮಾನಾ ಗಾಹಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಏವಮೇವಂ ಅಯಮ್ಪಿ ವಾದೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸನ್ಧಾವತಿ, ಗಾಹಂ ನ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಸೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪಿಕಾ। ಸ್ವಾಯಂ ವಾದೋ ಮುಸಾವಾದಾನುಯೋಗಛನ್ದರಾಗಭಯಮೋಹಭಾವಹೇತುಕತಾಯ ಚತುಧಾ ಪವತ್ತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪಿಕಾ’’ತಿ।

    Na maratīti amarā. Kā sā? ‘‘Evantipi me no’’tiādinā (dī. ni. 1.62) nayena pariyantarahitā diṭṭhigatikassa diṭṭhi ceva vācā ca. Vividho khepoti vikkhepo, amarāya diṭṭhiyā, vācāya vā vikkhepoti amarāvikkhepo, so etassa atthīti amarāvikkhepiko. Atha vā amarā nāma macchajāti, sā ummujjanādivasena udake sandhāvamānā gāhaṃ na gacchati, evamevaṃ ayampi vādo ito cito ca sandhāvati, gāhaṃ na upagacchatīti amarāvikkhepoti vuccati, so etesaṃ atthīti amarāvikkhepikā. Svāyaṃ vādo musāvādānuyogachandarāgabhayamohabhāvahetukatāya catudhā pavattoti āha ‘‘cattāro amarāvikkhepikā’’ti.

    ಅಧಿಚ್ಚ ಯಥಿಚ್ಛಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾರಣಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಬುದ್ಧಿಪುಬ್ಬಂ ವಾ ವಿನಾ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೋತಿ ಅತ್ತಲೋಕಸಞ್ಞಿತಾನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಅಧಿಚ್ಚ ಪವತ್ತಿಆಕಾರಾರಮ್ಮಣಂ ದಸ್ಸನಂ ತದಾಕಾರಸನ್ನಿಸ್ಸಯೇನ ಪವತ್ತಿತೋ ತದಾಕಾರಸಹಚರಿತತಾಯ ಚ ‘‘ಅಧಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಯಥಾ ‘‘ಮಞ್ಚಾ ಘೋಸನ್ತಿ’’, ‘‘ಕುನ್ತಾ ಚರನ್ತೀ’’ತಿ ಚ। ತಂ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಅಧಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಿಕಾ। ಲಾಭಿವಸೇನ ತಕ್ಕಿವಸೇನ ಚ ‘‘ದ್ವೇ ಅಧಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಿಕಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

    Adhicca yathicchakaṃ yaṃ kiñci kāraṇaṃ kassaci buddhipubbaṃ vā vinā samuppannoti attalokasaññitānaṃ khandhānaṃ adhicca pavattiākārārammaṇaṃ dassanaṃ tadākārasannissayena pavattito tadākārasahacaritatāya ca ‘‘adhiccasamuppanna’’nti vuccati yathā ‘‘mañcā ghosanti’’, ‘‘kuntā carantī’’ti ca. Taṃ etesaṃ atthīti adhiccasamuppannikā. Lābhivasena takkivasena ca ‘‘dve adhiccasamuppannikā’’ti vuttaṃ.

    ಸಞ್ಞೀತಿ ಪವತ್ತೋ ವಾದೋ ಸಞ್ಞಿವಾದೋ, ಸೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಞ್ಞಿವಾದಾ। ರೂಪಿಚತುಕ್ಕಂ ಏಕನ್ತಸುಖಚತುಕ್ಕನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ ಚತುಕ್ಕಾನಂ ವಸೇನ ಸೋಳಸ ಸಞ್ಞಿವಾದಾ। ಇಮೇಸುಯೇವ ಪುರಿಮಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಚತುಕ್ಕಾನಂ ವಸೇನ ಅಟ್ಠ ಸಞ್ಞಿವಾದಾ, ಅಟ್ಠ ನೇವಸಞ್ಞಿನಾಸಞ್ಞಿವಾದಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಕೇವಲಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ‘‘ಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ’’ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ತಾ ದಿಟ್ಠಿಯೋ, ಇಧ ಅಸಞ್ಞೀತಿ ಚ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞೀತಿ ಚ।

    Saññīti pavatto vādo saññivādo, so etesaṃ atthīti saññivādā. Rūpicatukkaṃ ekantasukhacatukkanti imesaṃ catunnaṃ catukkānaṃ vasena soḷasa saññivādā. Imesuyeva purimānaṃ dvinnaṃ catukkānaṃ vasena aṭṭha saññivādā, aṭṭha nevasaññināsaññivādā veditabbā. Kevalañhi tattha ‘‘saññī attā’’ti gaṇhantānaṃ tā diṭṭhiyo, idha asaññīti ca nevasaññīnāsaññīti ca.

    ಸತ್ತ ಉಚ್ಛೇದವಾದಾತಿ ಮನುಸ್ಸತ್ತಭಾವೇ ಕಾಮಾವಚರದೇವತ್ತಭಾವೇ ರೂಪಾವಚರತ್ತಭಾವೇ ಚತುಬ್ಬಿಧಾರೂಪತ್ತಭಾವೇ ಚ ಠತ್ವಾ ಸತ್ತಸ್ಸ ಉಚ್ಛೇದಪಞ್ಞಾಪನವಸೇನ ಸತ್ತ ಉಚ್ಛೇದವಾದಾ।

    Satta ucchedavādāti manussattabhāve kāmāvacaradevattabhāve rūpāvacarattabhāve catubbidhārūpattabhāve ca ṭhatvā sattassa ucchedapaññāpanavasena satta ucchedavādā.

    ಪಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನವಾದಾತಿ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಉಪಭೋಗವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧರೂಪಜ್ಝಾನಸುಖಪರಿಭೋಗವಸೇನ ಚ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ ನಿಬ್ಬೂತಿಪಞ್ಞಾಪನವಾದಾ। ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೋತಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖಧಮ್ಮೋ ವುಚ್ಚತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಟಿಲದ್ಧತ್ತಭಾವಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ ನಿಬ್ಬಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನಂ, ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ ದುಕ್ಖವೂಪಸಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ವದನ್ತೀತಿ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನವಾದಾ

    Pañca diṭṭhadhammanibbānavādāti pañcakāmaguṇaupabhogavasena catubbidharūpajjhānasukhaparibhogavasena ca diṭṭhadhamme nibbūtipaññāpanavādā. Diṭṭhadhammoti paccakkhadhammo vuccati, tattha tattha paṭiladdhattabhāvassetaṃ adhivacanaṃ. Diṭṭhadhamme nibbānaṃ diṭṭhadhammanibbānaṃ, imasmiṃyeva attabhāve dukkhavūpasamanti attho. Taṃ vadantīti diṭṭhadhammanibbānavādā.

    ಞಾಯತಿ ಕಮತಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝತೀತಿ ಞಾಯೋ, ಸೋ ಏವ ನಿಬ್ಬಾನಸಮ್ಪಾಪಕಹೇತುತಾಯ ಧಮ್ಮೋತಿ ಆಹ ‘‘ಞಾಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಸಮಣೋಪಿ ನತ್ಥೀತಿಆದೀಸು ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತೇ ಅಞ್ಞತ್ಥ ನತ್ಥೀತಿ? ಅಕ್ಖೇತ್ತತಾಯ। ಯಥಾ ಹಿ ನ ಆರಗ್ಗೇ ಸಾಸಪೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ನ ಉದಕಪಿಟ್ಠೇ ಅಗ್ಗಿ ಜಲತಿ, ನ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇ ಬೀಜಾನಿ ವಿರುಹನ್ತಿ, ಏವಮೇವಂ ಬಾಹಿರೇಸು ತಿತ್ಥಾಯತನೇಸು ನ ಇಮೇ ಸಮಣಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಸಾಸನೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಸುಕ್ಖೇತ್ತತಾಯ। ಸಾ ಪನ ನೇಸಂ ಅಕ್ಖೇತ್ತತಾ ಸುಕ್ಖೇತ್ತತಾ ಚ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ಭಾವತೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

    Ñāyati kamati paṭivijjhatīti ñāyo, so eva nibbānasampāpakahetutāya dhammoti āha ‘‘ñāyassa dhammassā’’ti. Ito bahiddhā samaṇopi natthītiādīsu kasmā panete aññattha natthīti? Akkhettatāya. Yathā hi na āragge sāsapo tiṭṭhati, na udakapiṭṭhe aggi jalati, na piṭṭhipāsāṇe bījāni viruhanti, evamevaṃ bāhiresu titthāyatanesu na ime samaṇā uppajjanti, imasmiṃyeva sāsane uppajjanti. Kasmā? Sukkhettatāya. Sā pana nesaṃ akkhettatā sukkhettatā ca ariyamaggassa abhāvato bhāvato ca veditabbā. Tenāha bhagavā –

    ‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ಸುಭದ್ದ, ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ನ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಸಮಣೋಪಿ ತತ್ಥ ನ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ದುತಿಯೋಪಿ ತತ್ಥ ಸಮಣೋ ನ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ತತಿಯೋಪಿ ತತ್ಥ ಸಮಣೋ ನ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಚತುತ್ಥೋಪಿ ತತ್ಥ ಸಮಣೋ ನ ಉಪಲಬ್ಭತಿ। ಯಸ್ಮಿಞ್ಚ ಖೋ, ಸುಭದ್ದ, ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಸಮಣೋಪಿ ತತ್ಥ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ದುತಿಯೋಪಿ ತತ್ಥ… ತತಿಯೋಪಿ ತತ್ಥ… ಚತುತ್ಥೋಪಿ ತತ್ಥ ಸಮಣೋ ಉಪಲಬ್ಭತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ಸುಭದ್ದ, ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ಉಪಲಬ್ಭತಿ। ಇಧೇವ, ಸುಭದ್ದ, ಸಮಣೋ, ಇಧ ದುತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ತತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ಚತುತ್ಥೋ ಸಮಣೋ, ಸುಞ್ಞಾ ಪರಪ್ಪವಾದಾ ಸಮಣೇಭಿ ಅಞ್ಞೇಹೀ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೨೧೪)।

    ‘‘Yasmiṃ kho, subhadda, dhammavinaye ariyo aṭṭhaṅgiko maggo na upalabbhati, samaṇopi tattha na upalabbhati, dutiyopi tattha samaṇo na upalabbhati, tatiyopi tattha samaṇo na upalabbhati, catutthopi tattha samaṇo na upalabbhati. Yasmiñca kho, subhadda, dhammavinaye ariyo aṭṭhaṅgiko maggo upalabbhati, samaṇopi tattha upalabbhati, dutiyopi tattha… tatiyopi tattha… catutthopi tattha samaṇo upalabbhati. Imasmiṃ kho, subhadda, dhammavinaye ariyo aṭṭhaṅgiko maggo upalabbhati. Idheva, subhadda, samaṇo, idha dutiyo samaṇo, idha tatiyo samaṇo, idha catuttho samaṇo, suññā parappavādā samaṇebhi aññehī’’ti (dī. ni. 2.214).

    ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಚ ಅಭಾವೋ ಭಾವೋ ಚ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಸ್ಸ ಸೀಲಸ್ಸ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಾಯ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾಯ ಅಭಾವತೋ ಭಾವತೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತದುಭಯಞ್ಚ ದುರಕ್ಖಾತಸ್ವಾಕ್ಖಾತಭಾವಹೇತುಕಂ । ಸೋ ಚ ಅಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಪ್ಪವೇದಿತತ್ತಾ। ಯಸ್ಮಾ ತಿತ್ಥಾಯತನಂ ಅಕ್ಖೇತ್ತಂ, ಸಾಸನಂ ಖೇತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಸುರತ್ತಹತ್ಥಪಾದೋ ಭಾಸುರಕೇಸರಭಾರೋ ಸೀಹೋ ಮಿಗರಾಜಾ ನ ಸುಸಾನೇ ವಾ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟೇ ವಾ ಪಟಿವಸತಿ, ತಿಯೋಜನಸಹಸ್ಸವಿತ್ಥತಂ ಪನ ಹಿಮವನ್ತಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಮಣಿಗುಹಾಯಮೇವ ವಸತಿ, ಯಥಾ ಚ ಛದ್ದನ್ತೋ ನಾಗರಾಜಾ ನ ಗೋಚರಿಯಹತ್ಥಿಕುಲಾದೀಸು ನವಸು ಕುಲೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಯಥಾ ಚ ವಲಾಹಕೋ ಅಸ್ಸರಾಜಾ ನ ಗದ್ರಭಕುಲೇ ವಾ ಘೋಟಕಕುಲೇ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಿನ್ಧುತೀರೇ ಪನ ಸಿನ್ಧವಕುಲೇಯೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಯಥಾ ಚ ಸಬ್ಬಕಾಮದದಂ ಮನೋಹರಂ ಮಣಿರತನಂ ನ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟೇ ವಾ ಪಂಸುಪಬ್ಬತಾದೀಸು ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ವಿಪುಲಪಬ್ಬತಬ್ಭನ್ತರೇಯೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಯಥಾ ಚ ತಿಮಿರಪಿಙ್ಗಲೋ ಮಚ್ಛರಾಜಾ ನ ಖುದ್ದಕಪೋಕ್ಖರಣೀಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಚತುರಾಸೀತಿಯೋಜನಸಹಸ್ಸಗಮ್ಭೀರೇ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇಯೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಯಥಾ ಚ ದಿಯಡ್ಢಯೋಜನಸತಿಕೋ ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾ ನ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ಏರಣ್ಡವನಾದೀಸು ಪಟಿವಸತಿ, ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಪನ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಸಿಮ್ಬಲಿದಹವನೇಯೇವ ಪಟಿವಸತಿ, ಯಥಾ ಚ ಧತರಟ್ಠೋ ಸುವಣ್ಣಹಂಸೋ ನ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ಆವಾಟಕಾದೀಸು ಪಟಿವಸತಿ, ನವುತಿಹಂಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಚಿತ್ತಕೂಟೇಯೇವ ಪಟಿವಸತಿ, ಯಥಾ ಚ ಚತುದ್ದೀಪಿಸ್ಸರೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾ ನ ನೀಚಕುಲೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಜಾತಿಯಖತ್ತಿಯಕುಲೇಯೇವ ಪನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಏವಮೇವಂ ಇಮೇಸು ಸಮಣೇಸು ಏಕಸಮಣೋಪಿ ನ ಅಞ್ಞತ್ಥ ತಿತ್ಥಾಯತನೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅರಿಯಮಗ್ಗಪರಿಕ್ಖತೇ ಪನ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇಯೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಇಧೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣೋ…ಪೇ॰… ಸುಞ್ಞಾ ಪರಪ್ಪವಾದಾ ಸಮಣೇಭಿ ಅಞ್ಞೇಹೀ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೩೯-೧೪೦; ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೨೪೧)। ಏಕಾದಸಮೇ ನತ್ಥಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ।

    Ariyamaggassa ca abhāvo bhāvo ca suparisuddhassa sīlassa suparisuddhāya samathavipassanābhāvanāya abhāvato bhāvato ca veditabbo. Tadubhayañca durakkhātasvākkhātabhāvahetukaṃ . So ca asammāsambuddhappaveditattā. Yasmā titthāyatanaṃ akkhettaṃ, sāsanaṃ khettaṃ, tasmā yathā surattahatthapādo bhāsurakesarabhāro sīho migarājā na susāne vā saṅkārakūṭe vā paṭivasati, tiyojanasahassavitthataṃ pana himavantaṃ ajjhogāhetvā maṇiguhāyameva vasati, yathā ca chaddanto nāgarājā na gocariyahatthikulādīsu navasu kulesu uppajjati, yathā ca valāhako assarājā na gadrabhakule vā ghoṭakakule vā uppajjati, sindhutīre pana sindhavakuleyeva uppajjati, yathā ca sabbakāmadadaṃ manoharaṃ maṇiratanaṃ na saṅkārakūṭe vā paṃsupabbatādīsu vā uppajjati, vipulapabbatabbhantareyeva uppajjati, yathā ca timirapiṅgalo maccharājā na khuddakapokkharaṇīsu uppajjati, caturāsītiyojanasahassagambhīre mahāsamuddeyeva uppajjati, yathā ca diyaḍḍhayojanasatiko supaṇṇarājā na gāmadvāre eraṇḍavanādīsu paṭivasati, mahāsamuddaṃ pana ajjhogāhetvā simbalidahavaneyeva paṭivasati, yathā ca dhataraṭṭho suvaṇṇahaṃso na gāmadvāre āvāṭakādīsu paṭivasati, navutihaṃsasahassaparivāro pana hutvā cittakūṭeyeva paṭivasati, yathā ca catuddīpissaro cakkavattirājā na nīcakule uppajjati, asambhinnajātiyakhattiyakuleyeva pana uppajjati, evamevaṃ imesu samaṇesu ekasamaṇopi na aññattha titthāyatane uppajjati, ariyamaggaparikkhate pana buddhasāsaneyeva uppajjati. Tenāha bhagavā – ‘‘idheva, bhikkhave, samaṇo…pe… suññā parappavādā samaṇebhi aññehī’’ti (ma. ni. 1.139-140; a. ni. 4.241). Ekādasame natthi vattabbaṃ.

    ಸಮಣಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Samaṇasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.

    ಕಮ್ಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Kammavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya
    ೧೦. ಸಮಣಸುತ್ತಂ • 10. Samaṇasuttaṃ
    ೧೧. ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಿಸಂಸಸುತ್ತಂ • 11. Sappurisānisaṃsasuttaṃ

    ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಸಮಣಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Samaṇasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact