Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ദീഘനികായ • Dīghanikāya |
൨. സാമഞ്ഞഫലസുത്തം
2. Sāmaññaphalasuttaṃ
രാജാമച്ചകഥാ
Rājāmaccakathā
൧൫൦. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ രാജഗഹേ വിഹരതി ജീവകസ്സ കോമാരഭച്ചസ്സ അമ്ബവനേ മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം അഡ്ഢതേളസേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി. തേന ഖോ പന സമയേന രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ തദഹുപോസഥേ പന്നരസേ കോമുദിയാ ചാതുമാസിനിയാ പുണ്ണായ പുണ്ണമായ രത്തിയാ രാജാമച്ചപരിവുതോ ഉപരിപാസാദവരഗതോ നിസിന്നോ ഹോതി. അഥ ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ തദഹുപോസഥേ ഉദാനം ഉദാനേസി – ‘‘രമണീയാ വത ഭോ ദോസിനാ രത്തി, അഭിരൂപാ വത ഭോ ദോസിനാ രത്തി, ദസ്സനീയാ വത ഭോ ദോസിനാ രത്തി, പാസാദികാ വത ഭോ ദോസിനാ രത്തി, ലക്ഖഞ്ഞാ വത ഭോ ദോസിനാ രത്തി. കം നു ഖ്വജ്ജ സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ പയിരുപാസേയ്യാമ, യം നോ പയിരുപാസതോ ചിത്തം പസീദേയ്യാ’’തി?
150. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati jīvakassa komārabhaccassa ambavane mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhateḷasehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tadahuposathe pannarase komudiyā cātumāsiniyā puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā rājāmaccaparivuto uparipāsādavaragato nisinno hoti. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tadahuposathe udānaṃ udānesi – ‘‘ramaṇīyā vata bho dosinā ratti, abhirūpā vata bho dosinā ratti, dassanīyā vata bho dosinā ratti, pāsādikā vata bho dosinā ratti, lakkhaññā vata bho dosinā ratti. Kaṃ nu khvajja samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā payirupāseyyāma, yaṃ no payirupāsato cittaṃ pasīdeyyā’’ti?
൧൫൧. ഏവം വുത്തേ, അഞ്ഞതരോ രാജാമച്ചോ രാജാനം മാഗധം അജാതസത്തും വേദേഹിപുത്തം ഏതദവോച – ‘‘അയം, ദേവ, പൂരണോ കസ്സപോ സങ്ഘീ ചേവ ഗണീ ച ഗണാചരിയോ ച ഞാതോ യസസ്സീ തിത്ഥകരോ സാധുസമ്മതോ ബഹുജനസ്സ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ. തം ദേവോ പൂരണം കസ്സപം പയിരുപാസതു. അപ്പേവ നാമ ദേവസ്സ പൂരണം കസ്സപം പയിരുപാസതോ ചിത്തം പസീദേയ്യാ’’തി. ഏവം വുത്തേ, രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ തുണ്ഹീ അഹോസി.
151. Evaṃ vutte, aññataro rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, deva, pūraṇo kassapo saṅghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto. Taṃ devo pūraṇaṃ kassapaṃ payirupāsatu. Appeva nāma devassa pūraṇaṃ kassapaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyā’’ti. Evaṃ vutte, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi.
൧൫൨. അഞ്ഞതരോപി ഖോ രാജാമച്ചോ രാജാനം മാഗധം അജാതസത്തും വേദേഹിപുത്തം ഏതദവോച – ‘‘അയം, ദേവ, മക്ഖലി ഗോസാലോ സങ്ഘീ ചേവ ഗണീ ച ഗണാചരിയോ ച ഞാതോ യസസ്സീ തിത്ഥകരോ സാധുസമ്മതോ ബഹുജനസ്സ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ. തം ദേവോ മക്ഖലിം ഗോസാലം പയിരുപാസതു. അപ്പേവ നാമ ദേവസ്സ മക്ഖലിം ഗോസാലം പയിരുപാസതോ ചിത്തം പസീദേയ്യാ’’തി. ഏവം വുത്തേ, രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ തുണ്ഹീ അഹോസി.
152. Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, deva, makkhali gosālo saṅghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto. Taṃ devo makkhaliṃ gosālaṃ payirupāsatu. Appeva nāma devassa makkhaliṃ gosālaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyā’’ti. Evaṃ vutte, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi.
൧൫൩. അഞ്ഞതരോപി ഖോ രാജാമച്ചോ രാജാനം മാഗധം അജാതസത്തും വേദേഹിപുത്തം ഏതദവോച – ‘‘അയം, ദേവ, അജിതോ കേസകമ്ബലോ സങ്ഘീ ചേവ ഗണീ ച ഗണാചരിയോ ച ഞാതോ യസസ്സീ തിത്ഥകരോ സാധുസമ്മതോ ബഹുജനസ്സ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ. തം ദേവോ അജിതം കേസകമ്ബലം പയിരുപാസതു. അപ്പേവ നാമ ദേവസ്സ അജിതം കേസകമ്ബലം പയിരുപാസതോ ചിത്തം പസീദേയ്യാ’’തി. ഏവം വുത്തേ, രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ തുണ്ഹീ അഹോസി.
153. Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, deva, ajito kesakambalo saṅghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto. Taṃ devo ajitaṃ kesakambalaṃ payirupāsatu. Appeva nāma devassa ajitaṃ kesakambalaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyā’’ti. Evaṃ vutte, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi.
൧൫൪. അഞ്ഞതരോപി ഖോ രാജാമച്ചോ രാജാനം മാഗധം അജാതസത്തും വേദേഹിപുത്തം ഏതദവോച – ‘‘അയം, ദേവ, പകുധോ 1 കച്ചായനോ സങ്ഘീ ചേവ ഗണീ ച ഗണാചരിയോ ച ഞാതോ യസസ്സീ തിത്ഥകരോ സാധുസമ്മതോ ബഹുജനസ്സ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ. തം ദേവോ പകുധം കച്ചായനം പയിരുപാസതു. അപ്പേവ നാമ ദേവസ്സ പകുധം കച്ചായനം പയിരുപാസതോ ചിത്തം പസീദേയ്യാ’’തി. ഏവം വുത്തേ, രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ തുണ്ഹീ അഹോസി.
154. Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, deva, pakudho 2 kaccāyano saṅghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto. Taṃ devo pakudhaṃ kaccāyanaṃ payirupāsatu. Appeva nāma devassa pakudhaṃ kaccāyanaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyā’’ti. Evaṃ vutte, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi.
൧൫൫. അഞ്ഞതരോപി ഖോ രാജാമച്ചോ രാജാനം മാഗധം അജാതസത്തും വേദേഹിപുത്തം ഏതദവോച – ‘‘അയം, ദേവ, സഞ്ചയോ 3 ബേലട്ഠപുത്തോ 4 സങ്ഘീ ചേവ ഗണീ ച ഗണാചരിയോ ച ഞാതോ യസസ്സീ തിത്ഥകരോ സാധുസമ്മതോ ബഹുജനസ്സ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ. തം ദേവോ സഞ്ചയം ബേലട്ഠപുത്തം പയിരുപാസതു. അപ്പേവ നാമ ദേവസ്സ സഞ്ചയം ബേലട്ഠപുത്തം പയിരുപാസതോ ചിത്തം പസീദേയ്യാ’’തി. ഏവം വുത്തേ, രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ തുണ്ഹീ അഹോസി.
155. Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, deva, sañcayo 5 belaṭṭhaputto 6 saṅghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto. Taṃ devo sañcayaṃ belaṭṭhaputtaṃ payirupāsatu. Appeva nāma devassa sañcayaṃ belaṭṭhaputtaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyā’’ti. Evaṃ vutte, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi.
൧൫൬. അഞ്ഞതരോപി ഖോ രാജാമച്ചോ രാജാനം മാഗധം അജാതസത്തും വേദേഹിപുത്തം ഏതദവോച – ‘‘അയം, ദേവ, നിഗണ്ഠോ നാടപുത്തോ 7 സങ്ഘീ ചേവ ഗണീ ച ഗണാചരിയോ ച ഞാതോ യസസ്സീ തിത്ഥകരോ സാധുസമ്മതോ ബഹുജനസ്സ രത്തഞ്ഞൂ ചിരപബ്ബജിതോ അദ്ധഗതോ വയോഅനുപ്പത്തോ. തം ദേവോ നിഗണ്ഠം നാടപുത്തം പയിരുപാസതു. അപ്പേവ നാമ ദേവസ്സ നിഗണ്ഠം നാടപുത്തം പയിരുപാസതോ ചിത്തം പസീദേയ്യാ’’തി. ഏവം വുത്തേ, രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ തുണ്ഹീ അഹോസി.
156. Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, deva, nigaṇṭho nāṭaputto 8 saṅghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto. Taṃ devo nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ payirupāsatu. Appeva nāma devassa nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyā’’ti. Evaṃ vutte, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi.
കോമാരഭച്ചജീവകകഥാ
Komārabhaccajīvakakathā
൧൫൭. തേന ഖോ പന സമയേന ജീവകോ കോമാരഭച്ചോ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ അജാതസത്തുസ്സ വേദേഹിപുത്തസ്സ അവിദൂരേ തുണ്ഹീഭൂതോ നിസിന്നോ ഹോതി. അഥ ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ ജീവകം കോമാരഭച്ചം ഏതദവോച – ‘‘ത്വം പന, സമ്മ ജീവക, കിം തുണ്ഹീ’’തി? ‘‘അയം, ദേവ, ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ അമ്ഹാകം അമ്ബവനേ വിഹരതി മഹതാ ഭിക്ഖുസങ്ഘേന സദ്ധിം അഡ്ഢതേളസേഹി ഭിക്ഖുസതേഹി. തം ഖോ പന ഭഗവന്തം 9 ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’തി. തം ദേവോ ഭഗവന്തം പയിരുപാസതു. അപ്പേവ നാമ ദേവസ്സ ഭഗവന്തം പയിരുപാസതോ ചിത്തം പസീദേയ്യാ’തി.
157. Tena kho pana samayena jīvako komārabhacco rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa avidūre tuṇhībhūto nisinno hoti. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca – ‘‘tvaṃ pana, samma jīvaka, kiṃ tuṇhī’’ti? ‘‘Ayaṃ, deva, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho amhākaṃ ambavane viharati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhateḷasehi bhikkhusatehi. Taṃ kho pana bhagavantaṃ 10 evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Taṃ devo bhagavantaṃ payirupāsatu. Appeva nāma devassa bhagavantaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyā’ti.
൧൫൮. ‘‘തേന ഹി, സമ്മ ജീവക, ഹത്ഥിയാനാനി കപ്പാപേഹീ’’തി. ‘‘ഏവം, ദേവാ’’തി ഖോ ജീവകോ കോമാരഭച്ചോ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ അജാതസത്തുസ്സ വേദേഹിപുത്തസ്സ പടിസ്സുണിത്വാ പഞ്ചമത്താനി ഹത്ഥിനികാസതാനി കപ്പാപേത്വാ രഞ്ഞോ ച ആരോഹണീയം നാഗം, രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ അജാതസത്തുസ്സ വേദേഹിപുത്തസ്സ പടിവേദേസി – ‘‘കപ്പിതാനി ഖോ തേ, ദേവ, ഹത്ഥിയാനാനി, യസ്സദാനി കാലം മഞ്ഞസീ’’തി.
158. ‘‘Tena hi, samma jīvaka, hatthiyānāni kappāpehī’’ti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho jīvako komārabhacco rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa paṭissuṇitvā pañcamattāni hatthinikāsatāni kappāpetvā rañño ca ārohaṇīyaṃ nāgaṃ, rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa paṭivedesi – ‘‘kappitāni kho te, deva, hatthiyānāni, yassadāni kālaṃ maññasī’’ti.
൧൫൯. അഥ ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ പഞ്ചസു ഹത്ഥിനികാസതേസു പച്ചേകാ ഇത്ഥിയോ ആരോപേത്വാ ആരോഹണീയം നാഗം അഭിരുഹിത്വാ ഉക്കാസു ധാരിയമാനാസു രാജഗഹമ്ഹാ നിയ്യാസി മഹച്ചരാജാനുഭാവേന, യേന ജീവകസ്സ കോമാരഭച്ചസ്സ അമ്ബവനം തേന പായാസി.
159. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto pañcasu hatthinikāsatesu paccekā itthiyo āropetvā ārohaṇīyaṃ nāgaṃ abhiruhitvā ukkāsu dhāriyamānāsu rājagahamhā niyyāsi mahaccarājānubhāvena, yena jīvakassa komārabhaccassa ambavanaṃ tena pāyāsi.
അഥ ഖോ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ അജാതസത്തുസ്സ വേദേഹിപുത്തസ്സ അവിദൂരേ അമ്ബവനസ്സ അഹുദേവ ഭയം, അഹു ഛമ്ഭിതത്തം, അഹു ലോമഹംസോ. അഥ ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ ഭീതോ സംവിഗ്ഗോ ലോമഹട്ഠജാതോ ജീവകം കോമാരഭച്ചം ഏതദവോച – ‘‘കച്ചി മം, സമ്മ ജീവക, ന വഞ്ചേസി? കച്ചി മം, സമ്മ ജീവക, ന പലമ്ഭേസി? കച്ചി മം, സമ്മ ജീവക, ന പച്ചത്ഥികാനം ദേസി ? കഥഞ്ഹി നാമ താവ മഹതോ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ അഡ്ഢതേളസാനം ഭിക്ഖുസതാനം നേവ ഖിപിതസദ്ദോ ഭവിസ്സതി, ന ഉക്കാസിതസദ്ദോ ന നിഗ്ഘോസോ’’തി.
Atha kho rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa avidūre ambavanassa ahudeva bhayaṃ, ahu chambhitattaṃ, ahu lomahaṃso. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhīto saṃviggo lomahaṭṭhajāto jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca – ‘‘kacci maṃ, samma jīvaka, na vañcesi? Kacci maṃ, samma jīvaka, na palambhesi? Kacci maṃ, samma jīvaka, na paccatthikānaṃ desi ? Kathañhi nāma tāva mahato bhikkhusaṅghassa aḍḍhateḷasānaṃ bhikkhusatānaṃ neva khipitasaddo bhavissati, na ukkāsitasaddo na nigghoso’’ti.
‘‘മാ ഭായി, മഹാരാജ, മാ ഭായി, മഹാരാജ. ന തം ദേവ, വഞ്ചേമി; ന തം, ദേവ, പലമ്ഭാമി ; ന തം, ദേവ, പച്ചത്ഥികാനം ദേമി. അഭിക്കമ, മഹാരാജ, അഭിക്കമ, മഹാരാജ, ഏതേ മണ്ഡലമാളേ ദീപാ 11 ഝായന്തീ’’തി.
‘‘Mā bhāyi, mahārāja, mā bhāyi, mahārāja. Na taṃ deva, vañcemi; na taṃ, deva, palambhāmi ; na taṃ, deva, paccatthikānaṃ demi. Abhikkama, mahārāja, abhikkama, mahārāja, ete maṇḍalamāḷe dīpā 12 jhāyantī’’ti.
സാമഞ്ഞഫലപുച്ഛാ
Sāmaññaphalapucchā
൧൬൦. അഥ ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ യാവതികാ നാഗസ്സ ഭൂമി നാഗേന ഗന്ത്വാ, നാഗാ പച്ചോരോഹിത്വാ, പത്തികോവ 13 യേന മണ്ഡലമാളസ്സ ദ്വാരം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ജീവകം കോമാരഭച്ചം ഏതദവോച – ‘‘കഹം പന, സമ്മ ജീവക, ഭഗവാ’’തി? ‘‘ഏസോ, മഹാരാജ, ഭഗവാ; ഏസോ, മഹാരാജ, ഭഗവാ മജ്ഝിമം ഥമ്ഭം നിസ്സായ പുരത്ഥാഭിമുഖോ നിസിന്നോ പുരക്ഖതോ ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സാ’’തി.
160. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto yāvatikā nāgassa bhūmi nāgena gantvā, nāgā paccorohitvā, pattikova 14 yena maṇḍalamāḷassa dvāraṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca – ‘‘kahaṃ pana, samma jīvaka, bhagavā’’ti? ‘‘Eso, mahārāja, bhagavā; eso, mahārāja, bhagavā majjhimaṃ thambhaṃ nissāya puratthābhimukho nisinno purakkhato bhikkhusaṅghassā’’ti.
൧൬൧. അഥ ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഏകമന്തം അട്ഠാസി. ഏകമന്തം ഠിതോ ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ തുണ്ഹീഭൂതം തുണ്ഹീഭൂതം ഭിക്ഖുസങ്ഘം അനുവിലോകേത്വാ രഹദമിവ വിപ്പസന്നം ഉദാനം ഉദാനേസി – ‘‘ഇമിനാ മേ ഉപസമേന ഉദയഭദ്ദോ 15 കുമാരോ സമന്നാഗതോ ഹോതു, യേനേതരഹി ഉപസമേന ഭിക്ഖുസങ്ഘോ സമന്നാഗതോ’’തി. ‘‘അഗമാ ഖോ ത്വം, മഹാരാജ, യഥാപേമ’’ന്തി. ‘‘പിയോ മേ, ഭന്തേ, ഉദയഭദ്ദോ കുമാരോ. ഇമിനാ മേ, ഭന്തേ, ഉപസമേന ഉദയഭദ്ദോ കുമാരോ സമന്നാഗതോ ഹോതു യേനേതരഹി ഉപസമേന ഭിക്ഖുസങ്ഘോ സമന്നാഗതോ’’തി.
161. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṅghaṃ anuviloketvā rahadamiva vippasannaṃ udānaṃ udānesi – ‘‘iminā me upasamena udayabhaddo 16 kumāro samannāgato hotu, yenetarahi upasamena bhikkhusaṅgho samannāgato’’ti. ‘‘Agamā kho tvaṃ, mahārāja, yathāpema’’nti. ‘‘Piyo me, bhante, udayabhaddo kumāro. Iminā me, bhante, upasamena udayabhaddo kumāro samannāgato hotu yenetarahi upasamena bhikkhusaṅgho samannāgato’’ti.
൧൬൨. അഥ ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ, ഭിക്ഖുസങ്ഘസ്സ അഞ്ജലിം പണാമേത്വാ , ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘പുച്ഛേയ്യാമഹം, ഭന്തേ, ഭഗവന്തം കിഞ്ചിദേവ ദേസം 17; സചേ മേ ഭഗവാ ഓകാസം കരോതി പഞ്ഹസ്സ വേയ്യാകരണായാ’’തി. ‘‘പുച്ഛ, മഹാരാജ, യദാകങ്ഖസീ’’തി.
162. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavantaṃ abhivādetvā, bhikkhusaṅghassa añjaliṃ paṇāmetvā , ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘puccheyyāmahaṃ, bhante, bhagavantaṃ kiñcideva desaṃ 18; sace me bhagavā okāsaṃ karoti pañhassa veyyākaraṇāyā’’ti. ‘‘Puccha, mahārāja, yadākaṅkhasī’’ti.
൧൬൩. ‘‘യഥാ നു ഖോ ഇമാനി, ഭന്തേ, പുഥുസിപ്പായതനാനി, സേയ്യഥിദം – ഹത്ഥാരോഹാ അസ്സാരോഹാ രഥികാ ധനുഗ്ഗഹാ ചേലകാ ചലകാ പിണ്ഡദായകാ ഉഗ്ഗാ രാജപുത്താ പക്ഖന്ദിനോ മഹാനാഗാ സൂരാ ചമ്മയോധിനോ ദാസികപുത്താ ആളാരികാ കപ്പകാ ന്ഹാപകാ 19 സൂദാ മാലാകാരാ രജകാ പേസകാരാ നളകാരാ കുമ്ഭകാരാ ഗണകാ മുദ്ദികാ, യാനി വാ പനഞ്ഞാനിപി ഏവംഗതാനി പുഥുസിപ്പായതനാനി, തേ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സിപ്പഫലം ഉപജീവന്തി; തേ തേന അത്താനം സുഖേന്തി പീണേന്തി 20, മാതാപിതരോ സുഖേന്തി പീണേന്തി, പുത്തദാരം സുഖേന്തി പീണേന്തി, മിത്താമച്ചേ സുഖേന്തി പീണേന്തി, സമണബ്രാഹ്മണേസു 21 ഉദ്ധഗ്ഗികം ദക്ഖിണം പതിട്ഠപേന്തി സോവഗ്ഗികം സുഖവിപാകം സഗ്ഗസംവത്തനികം. സക്കാ നു ഖോ, ഭന്തേ, ഏവമേവ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞപേതു’’ന്തി?
163. ‘‘Yathā nu kho imāni, bhante, puthusippāyatanāni, seyyathidaṃ – hatthārohā assārohā rathikā dhanuggahā celakā calakā piṇḍadāyakā uggā rājaputtā pakkhandino mahānāgā sūrā cammayodhino dāsikaputtā āḷārikā kappakā nhāpakā 22 sūdā mālākārā rajakā pesakārā naḷakārā kumbhakārā gaṇakā muddikā, yāni vā panaññānipi evaṃgatāni puthusippāyatanāni, te diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sippaphalaṃ upajīvanti; te tena attānaṃ sukhenti pīṇenti 23, mātāpitaro sukhenti pīṇenti, puttadāraṃ sukhenti pīṇenti, mittāmacce sukhenti pīṇenti, samaṇabrāhmaṇesu 24 uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhapenti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Sakkā nu kho, bhante, evameva diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetu’’nti?
൧൬൪. ‘‘അഭിജാനാസി നോ ത്വം, മഹാരാജ, ഇമം പഞ്ഹം അഞ്ഞേ സമണബ്രാഹ്മണേ പുച്ഛിതാ’’തി ? ‘‘അഭിജാനാമഹം, ഭന്തേ, ഇമം പഞ്ഹം അഞ്ഞേ സമണബ്രാഹ്മണേ പുച്ഛിതാ’’തി. ‘‘യഥാ കഥം പന തേ, മഹാരാജ, ബ്യാകരിംസു, സചേ തേ അഗരു ഭാസസ്സൂ’’തി. ‘‘ന ഖോ മേ, ഭന്തേ, ഗരു, യത്ഥസ്സ ഭഗവാ നിസിന്നോ, ഭഗവന്തരൂപോ വാ’’തി 25. ‘‘തേന ഹി, മഹാരാജ, ഭാസസ്സൂ’’തി.
164. ‘‘Abhijānāsi no tvaṃ, mahārāja, imaṃ pañhaṃ aññe samaṇabrāhmaṇe pucchitā’’ti ? ‘‘Abhijānāmahaṃ, bhante, imaṃ pañhaṃ aññe samaṇabrāhmaṇe pucchitā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana te, mahārāja, byākariṃsu, sace te agaru bhāsassū’’ti. ‘‘Na kho me, bhante, garu, yatthassa bhagavā nisinno, bhagavantarūpo vā’’ti 26. ‘‘Tena hi, mahārāja, bhāsassū’’ti.
പൂരണകസ്സപവാദോ
Pūraṇakassapavādo
൧൬൫. ‘‘ഏകമിദാഹം, ഭന്തേ, സമയം യേന പൂരണോ കസ്സപോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ പൂരണേന കസ്സപേന സദ്ധിം സമ്മോദിം. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിം. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, പൂരണം കസ്സപം ഏതദവോചം – ‘യഥാ നു ഖോ ഇമാനി, ഭോ കസ്സപ, പുഥുസിപ്പായതനാനി, സേയ്യഥിദം – ഹത്ഥാരോഹാ അസ്സാരോഹാ രഥികാ ധനുഗ്ഗഹാ ചേലകാ ചലകാ പിണ്ഡദായകാ ഉഗ്ഗാ രാജപുത്താ പക്ഖന്ദിനോ മഹാനാഗാ സൂരാ ചമ്മയോധിനോ ദാസികപുത്താ ആളാരികാ കപ്പകാ ന്ഹാപകാ സൂദാ മാലാകാരാ രജകാ പേസകാരാ നളകാരാ കുമ്ഭകാരാ ഗണകാ മുദ്ദികാ, യാനി വാ പനഞ്ഞാനിപി ഏവംഗതാനി പുഥുസിപ്പായതനാനി- തേ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സിപ്പഫലം ഉപജീവന്തി; തേ തേന അത്താനം സുഖേന്തി പീണേന്തി, മാതാപിതരോ സുഖേന്തി പീണേന്തി, പുത്തദാരം സുഖേന്തി പീണേന്തി, മിത്താമച്ചേ സുഖേന്തി പീണേന്തി, സമണബ്രാഹ്മണേസു ഉദ്ധഗ്ഗികം ദക്ഖിണം പതിട്ഠപേന്തി സോവഗ്ഗികം സുഖവിപാകം സഗ്ഗസംവത്തനികം. സക്കാ നു ഖോ, ഭോ കസ്സപ, ഏവമേവ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞപേതു’ന്തി?
165. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhante, samayaṃ yena pūraṇo kassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā pūraṇena kassapena saddhiṃ sammodiṃ. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ. Ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ, bhante, pūraṇaṃ kassapaṃ etadavocaṃ – ‘yathā nu kho imāni, bho kassapa, puthusippāyatanāni, seyyathidaṃ – hatthārohā assārohā rathikā dhanuggahā celakā calakā piṇḍadāyakā uggā rājaputtā pakkhandino mahānāgā sūrā cammayodhino dāsikaputtā āḷārikā kappakā nhāpakā sūdā mālākārā rajakā pesakārā naḷakārā kumbhakārā gaṇakā muddikā, yāni vā panaññānipi evaṃgatāni puthusippāyatanāni- te diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sippaphalaṃ upajīvanti; te tena attānaṃ sukhenti pīṇenti, mātāpitaro sukhenti pīṇenti, puttadāraṃ sukhenti pīṇenti, mittāmacce sukhenti pīṇenti, samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhapenti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Sakkā nu kho, bho kassapa, evameva diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetu’nti?
൧൬൬. ‘‘ഏവം വുത്തേ, ഭന്തേ, പൂരണോ കസ്സപോ മം ഏതദവോച – ‘കരോതോ ഖോ, മഹാരാജ, കാരയതോ, ഛിന്ദതോ ഛേദാപയതോ, പചതോ പാചാപയതോ സോചയതോ, സോചാപയതോ, കിലമതോ കിലമാപയതോ, ഫന്ദതോ ഫന്ദാപയതോ, പാണമതിപാതാപയതോ, അദിന്നം ആദിയതോ, സന്ധിം ഛിന്ദതോ, നില്ലോപം ഹരതോ, ഏകാഗാരികം കരോതോ, പരിപന്ഥേ തിട്ഠതോ, പരദാരം ഗച്ഛതോ, മുസാ ഭണതോ, കരോതോ ന കരീയതി പാപം. ഖുരപരിയന്തേന ചേപി ചക്കേന യോ ഇമിസ്സാ പഥവിയാ പാണേ ഏകം മംസഖലം ഏകം മംസപുഞ്ജം കരേയ്യ, നത്ഥി തതോനിദാനം പാപം, നത്ഥി പാപസ്സ ആഗമോ. ദക്ഖിണം ചേപി ഗങ്ഗായ തീരം ഗച്ഛേയ്യ ഹനന്തോ ഘാതേന്തോ ഛിന്ദന്തോ ഛേദാപേന്തോ പചന്തോ പാചാപേന്തോ, നത്ഥി തതോനിദാനം പാപം, നത്ഥി പാപസ്സ ആഗമോ. ഉത്തരഞ്ചേപി ഗങ്ഗായ തീരം ഗച്ഛേയ്യ ദദന്തോ ദാപേന്തോ യജന്തോ യജാപേന്തോ, നത്ഥി തതോനിദാനം പുഞ്ഞം, നത്ഥി പുഞ്ഞസ്സ ആഗമോ. ദാനേന ദമേന സംയമേന സച്ചവജ്ജേന നത്ഥി പുഞ്ഞം, നത്ഥി പുഞ്ഞസ്സ ആഗമോ’തി. ഇത്ഥം ഖോ മേ, ഭന്തേ, പൂരണോ കസ്സപോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ അകിരിയം ബ്യാകാസി.
166. ‘‘Evaṃ vutte, bhante, pūraṇo kassapo maṃ etadavoca – ‘karoto kho, mahārāja, kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato socayato, socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātāpayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto na karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇaṃ cepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento yajanto yajāpento, natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti. Itthaṃ kho me, bhante, pūraṇo kassapo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno akiriyaṃ byākāsi.
‘‘സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ, അമ്ബം വാ പുട്ഠോ ലബുജം ബ്യാകരേയ്യ , ലബുജം വാ പുട്ഠോ അമ്ബം ബ്യാകരേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ, പൂരണോ കസ്സപോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ അകിരിയം ബ്യാകാസി. തസ്സ മയ്ഹം, ഭന്തേ, ഏതദഹോസി – ‘കഥഞ്ഹി നാമ മാദിസോ സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ വിജിതേ വസന്തം അപസാദേതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യാ’തി. സോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, പൂരണസ്സ കസ്സപസ്സ ഭാസിതം നേവ അഭിനന്ദിം നപ്പടിക്കോസിം. അനഭിനന്ദിത്വാ അപ്പടികോസിത്വാ അനത്തമനോ, അനത്തമനവാചം അനിച്ഛാരേത്വാ, തമേവ വാചം അനുഗ്ഗണ്ഹന്തോ അനിക്കുജ്ജന്തോ 27 ഉട്ഠായാസനാ പക്കമിം 28.
‘‘Seyyathāpi, bhante, ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya , labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya; evameva kho me, bhante, pūraṇo kassapo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno akiriyaṃ byākāsi. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘kathañhi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyā’ti. So kho ahaṃ, bhante, pūraṇassa kassapassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ. Anabhinanditvā appaṭikositvā anattamano, anattamanavācaṃ anicchāretvā, tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjanto 29 uṭṭhāyāsanā pakkamiṃ 30.
മക്ഖലിഗോസാലവാദോ
Makkhaligosālavādo
൧൬൭. ‘‘ഏകമിദാഹം, ഭന്തേ, സമയം യേന മക്ഖലി ഗോസാലോ തേനുപസങ്കമിം; ഉപസങ്കമിത്വാ മക്ഖലിനാ ഗോസാലേന സദ്ധിം സമ്മോദിം. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിം. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, മക്ഖലിം ഗോസാലം ഏതദവോചം – ‘യഥാ നു ഖോ ഇമാനി, ഭോ ഗോസാല, പുഥുസിപ്പായതനാനി…പേ॰… സക്കാ നു ഖോ, ഭോ ഗോസാല, ഏവമേവ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞപേതു’ന്തി?
167. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhante, samayaṃ yena makkhali gosālo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā makkhalinā gosālena saddhiṃ sammodiṃ. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ. Ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ, bhante, makkhaliṃ gosālaṃ etadavocaṃ – ‘yathā nu kho imāni, bho gosāla, puthusippāyatanāni…pe… sakkā nu kho, bho gosāla, evameva diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetu’nti?
൧൬൮. ‘‘ഏവം വുത്തേ, ഭന്തേ, മക്ഖലി ഗോസാലോ മം ഏതദവോച – ‘നത്ഥി മഹാരാജ ഹേതു നത്ഥി പച്ചയോ സത്താനം സംകിലേസായ, അഹേതൂ 31 അപച്ചയാ സത്താ സംകിലിസ്സന്തി. നത്ഥി ഹേതു, നത്ഥി പച്ചയോ സത്താനം വിസുദ്ധിയാ, അഹേതൂ അപച്ചയാ സത്താ വിസുജ്ഝന്തി. നത്ഥി അത്തകാരേ, നത്ഥി പരകാരേ, നത്ഥി പുരിസകാരേ, നത്ഥി ബലം, നത്ഥി വീരിയം, നത്ഥി പുരിസഥാമോ, നത്ഥി പുരിസപരക്കമോ . സബ്ബേ സത്താ സബ്ബേ പാണാ സബ്ബേ ഭൂതാ സബ്ബേ ജീവാ അവസാ അബലാ അവീരിയാ നിയതിസങ്ഗതിഭാവപരിണതാ ഛസ്വേവാഭിജാതീസു സുഖദുക്ഖം 32 പടിസംവേദേന്തി. ചുദ്ദസ ഖോ പനിമാനി യോനിപമുഖസതസഹസ്സാനി സട്ഠി ച സതാനി ഛ ച സതാനി പഞ്ച ച കമ്മുനോ സതാനി പഞ്ച ച കമ്മാനി തീണി ച കമ്മാനി കമ്മേ ച അഡ്ഢകമ്മേ ച ദ്വട്ഠിപടിപദാ ദ്വട്ഠന്തരകപ്പാ ഛളാഭിജാതിയോ അട്ഠ പുരിസഭൂമിയോ ഏകൂനപഞ്ഞാസ ആജീവകസതേ ഏകൂനപഞ്ഞാസ പരിബ്ബാജകസതേ ഏകൂനപഞ്ഞാസ നാഗാവാസസതേ വീസേ ഇന്ദ്രിയസതേ തിംസേ നിരയസതേ ഛത്തിംസ രജോധാതുയോ സത്ത സഞ്ഞീഗബ്ഭാ സത്ത അസഞ്ഞീഗബ്ഭാ സത്ത നിഗണ്ഠിഗബ്ഭാ സത്ത ദേവാ സത്ത മാനുസാ സത്ത പിസാചാ സത്ത സരാ സത്ത പവുടാ 33 സത്ത പവുടസതാനി സത്ത പപാതാ സത്ത പപാതസതാനി സത്ത സുപിനാ സത്ത സുപിനസതാനി ചുല്ലാസീതി മഹാകപ്പിനോ 34 സതസഹസ്സാനി, യാനി ബാലേ ച പണ്ഡിതേ ച സന്ധാവിത്വാ സംസരിത്വാ ദുക്ഖസ്സന്തം കരിസ്സന്തി. തത്ഥ നത്ഥി ‘‘ഇമിനാഹം സീലേന വാ വതേന വാ തപേന വാ ബ്രഹ്മചരിയേന വാ അപരിപക്കം വാ കമ്മം പരിപാചേസ്സാമി, പരിപക്കം വാ കമ്മം ഫുസ്സ ഫുസ്സ ബ്യന്തിം കരിസ്സാമീ’തി ഹേവം നത്ഥി. ദോണമിതേ സുഖദുക്ഖേ പരിയന്തകതേ സംസാരേ , നത്ഥി ഹായനവഡ്ഢനേ, നത്ഥി ഉക്കംസാവകംസേ. സേയ്യഥാപി നാമ സുത്തഗുളേ ഖിത്തേ നിബ്ബേഠിയമാനമേവ പലേതി, ഏവമേവ ബാലേ ച പണ്ഡിതേ ച സന്ധാവിത്വാ സംസരിത്വാ ദുക്ഖസ്സന്തം കരിസ്സന്തീ’തി.
168. ‘‘Evaṃ vutte, bhante, makkhali gosālo maṃ etadavoca – ‘natthi mahārāja hetu natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya, ahetū 35 apaccayā sattā saṃkilissanti. Natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā, ahetū apaccayā sattā visujjhanti. Natthi attakāre, natthi parakāre, natthi purisakāre, natthi balaṃ, natthi vīriyaṃ, natthi purisathāmo, natthi purisaparakkamo . Sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṅgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ 36 paṭisaṃvedenti. Cuddasa kho panimāni yonipamukhasatasahassāni saṭṭhi ca satāni cha ca satāni pañca ca kammuno satāni pañca ca kammāni tīṇi ca kammāni kamme ca aḍḍhakamme ca dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā chaḷābhijātiyo aṭṭha purisabhūmiyo ekūnapaññāsa ājīvakasate ekūnapaññāsa paribbājakasate ekūnapaññāsa nāgāvāsasate vīse indriyasate tiṃse nirayasate chattiṃsa rajodhātuyo satta saññīgabbhā satta asaññīgabbhā satta nigaṇṭhigabbhā satta devā satta mānusā satta pisācā satta sarā satta pavuṭā 37 satta pavuṭasatāni satta papātā satta papātasatāni satta supinā satta supinasatāni cullāsīti mahākappino 38 satasahassāni, yāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti. Tattha natthi ‘‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā aparipakkaṃ vā kammaṃ paripācessāmi, paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa byantiṃ karissāmī’ti hevaṃ natthi. Doṇamite sukhadukkhe pariyantakate saṃsāre , natthi hāyanavaḍḍhane, natthi ukkaṃsāvakaṃse. Seyyathāpi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānameva paleti, evameva bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissantī’ti.
൧൬൯. ‘‘ഇത്ഥം ഖോ മേ, ഭന്തേ, മക്ഖലി ഗോസാലോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ സംസാരസുദ്ധിം ബ്യാകാസി. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ, അമ്ബം വാ പുട്ഠോ ലബുജം ബ്യാകരേയ്യ, ലബുജം വാ പുട്ഠോ അമ്ബം ബ്യാകരേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ, മക്ഖലി ഗോസാലോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ സംസാരസുദ്ധിം ബ്യാകാസി. തസ്സ മയ്ഹം, ഭന്തേ, ഏതദഹോസി – ‘കഥഞ്ഹി നാമ മാദിസോ സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ വിജിതേ വസന്തം അപസാദേതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യാ’തി. സോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, മക്ഖലിസ്സ ഗോസാലസ്സ ഭാസിതം നേവ അഭിനന്ദിം നപ്പടിക്കോസിം. അനഭിനന്ദിത്വാ അപ്പടിക്കോസിത്വാ അനത്തമനോ, അനത്തമനവാചം അനിച്ഛാരേത്വാ, തമേവ വാചം അനുഗ്ഗണ്ഹന്തോ അനിക്കുജ്ജന്തോ ഉട്ഠായാസനാ പക്കമിം.
169. ‘‘Itthaṃ kho me, bhante, makkhali gosālo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno saṃsārasuddhiṃ byākāsi. Seyyathāpi, bhante, ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya, labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya; evameva kho me, bhante, makkhali gosālo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno saṃsārasuddhiṃ byākāsi. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘kathañhi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyā’ti. So kho ahaṃ, bhante, makkhalissa gosālassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano, anattamanavācaṃ anicchāretvā, tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjanto uṭṭhāyāsanā pakkamiṃ.
അജിതകേസകമ്ബലവാദോ
Ajitakesakambalavādo
൧൭൦. ‘‘ഏകമിദാഹം, ഭന്തേ, സമയം യേന അജിതോ കേസകമ്ബലോ തേനുപസങ്കമിം; ഉപസങ്കമിത്വാ അജിതേന കേസകമ്ബലേന സദ്ധിം സമ്മോദിം. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിം. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, അജിതം കേസകമ്ബലം ഏതദവോചം – ‘യഥാ നു ഖോ ഇമാനി, ഭോ അജിത, പുഥുസിപ്പായതനാനി…പേ॰… സക്കാ നു ഖോ, ഭോ അജിത, ഏവമേവ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞപേതു’ന്തി?
170. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhante, samayaṃ yena ajito kesakambalo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā ajitena kesakambalena saddhiṃ sammodiṃ. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ. Ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ, bhante, ajitaṃ kesakambalaṃ etadavocaṃ – ‘yathā nu kho imāni, bho ajita, puthusippāyatanāni…pe… sakkā nu kho, bho ajita, evameva diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetu’nti?
൧൭൧. ‘‘ഏവം വുത്തേ, ഭന്തേ, അജിതോ കേസകമ്ബലോ മം ഏതദവോച – ‘നത്ഥി, മഹാരാജ, ദിന്നം , നത്ഥി യിട്ഠം, നത്ഥി ഹുതം, നത്ഥി സുകതദുക്കടാനം കമ്മാനം ഫലം വിപാകോ, നത്ഥി അയം ലോകോ 39, നത്ഥി പരോ ലോകോ, നത്ഥി മാതാ, നത്ഥി പിതാ, നത്ഥി സത്താ ഓപപാതികാ, നത്ഥി ലോകേ സമണബ്രാഹ്മണാ സമ്മഗ്ഗതാ 40 സമ്മാപടിപന്നാ, യേ ഇമഞ്ച ലോകം പരഞ്ച ലോകം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേന്തി. ചാതുമഹാഭൂതികോ അയം പുരിസോ, യദാ കാലങ്കരോതി, പഥവീ പഥവികായം അനുപേതി അനുപഗച്ഛതി, ആപോ ആപോകായം അനുപേതി അനുപഗച്ഛതി, തേജോ തേജോകായം അനുപേതി അനുപഗച്ഛതി, വായോ വായോകായം അനുപേതി അനുപഗച്ഛതി, ആകാസം ഇന്ദ്രിയാനി സങ്കമന്തി. ആസന്ദിപഞ്ചമാ പുരിസാ മതം ആദായ ഗച്ഛന്തി. യാവാളാഹനാ പദാനി പഞ്ഞായന്തി. കാപോതകാനി അട്ഠീനി ഭവന്തി, ഭസ്സന്താ ആഹുതിയോ. ദത്തുപഞ്ഞത്തം യദിദം ദാനം. തേസം തുച്ഛം മുസാ വിലാപോ യേ കേചി അത്ഥികവാദം വദന്തി. ബാലേ ച പണ്ഡിതേ ച കായസ്സ ഭേദാ ഉച്ഛിജ്ജന്തി വിനസ്സന്തി, ന ഹോന്തി പരം മരണാ’തി.
171. ‘‘Evaṃ vutte, bhante, ajito kesakambalo maṃ etadavoca – ‘natthi, mahārāja, dinnaṃ , natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko 41, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā 42 sammāpaṭipannā, ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedenti. Cātumahābhūtiko ayaṃ puriso, yadā kālaṅkaroti, pathavī pathavikāyaṃ anupeti anupagacchati, āpo āpokāyaṃ anupeti anupagacchati, tejo tejokāyaṃ anupeti anupagacchati, vāyo vāyokāyaṃ anupeti anupagacchati, ākāsaṃ indriyāni saṅkamanti. Āsandipañcamā purisā mataṃ ādāya gacchanti. Yāvāḷāhanā padāni paññāyanti. Kāpotakāni aṭṭhīni bhavanti, bhassantā āhutiyo. Dattupaññattaṃ yadidaṃ dānaṃ. Tesaṃ tucchaṃ musā vilāpo ye keci atthikavādaṃ vadanti. Bāle ca paṇḍite ca kāyassa bhedā ucchijjanti vinassanti, na honti paraṃ maraṇā’ti.
൧൭൨. ‘‘ഇത്ഥം ഖോ മേ, ഭന്തേ, അജിതോ കേസകമ്ബലോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ ഉച്ഛേദം ബ്യാകാസി. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ, അമ്ബം വാ പുട്ഠോ ലബുജം ബ്യാകരേയ്യ , ലബുജം വാ പുട്ഠോ അമ്ബം ബ്യാകരേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ, അജിതോ കേസകമ്ബലോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ ഉച്ഛേദം ബ്യാകാസി. തസ്സ മയ്ഹം, ഭന്തേ, ഏതദഹോസി – ‘കഥഞ്ഹി നാമ മാദിസോ സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ വിജിതേ വസന്തം അപസാദേതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യാ’തി. സോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, അജിതസ്സ കേസകമ്ബലസ്സ ഭാസിതം നേവ അഭിനന്ദിം നപ്പടിക്കോസിം. അനഭിനന്ദിത്വാ അപ്പടിക്കോസിത്വാ അനത്തമനോ അനത്തമനവാചം അനിച്ഛാരേത്വാ തമേവ വാചം അനുഗ്ഗണ്ഹന്തോ അനിക്കുജ്ജന്തോ ഉട്ഠായാസനാ പക്കമിം.
172. ‘‘Itthaṃ kho me, bhante, ajito kesakambalo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno ucchedaṃ byākāsi. Seyyathāpi, bhante, ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya , labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya; evameva kho me, bhante, ajito kesakambalo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno ucchedaṃ byākāsi. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘kathañhi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyā’ti. So kho ahaṃ, bhante, ajitassa kesakambalassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjanto uṭṭhāyāsanā pakkamiṃ.
പകുധകച്ചായനവാദോ
Pakudhakaccāyanavādo
൧൭൩. ‘‘ഏകമിദാഹം, ഭന്തേ, സമയം യേന പകുധോ കച്ചായനോ തേനുപസങ്കമിം; ഉപസങ്കമിത്വാ പകുധേന കച്ചായനേന സദ്ധിം സമ്മോദിം. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിം. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, പകുധം കച്ചായനം ഏതദവോചം – ‘യഥാ നു ഖോ ഇമാനി, ഭോ കച്ചായന, പുഥുസിപ്പായതനാനി…പേ॰… സക്കാ നു ഖോ, ഭോ കച്ചായന, ഏവമേവ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞപേതു’ന്തി?
173. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhante, samayaṃ yena pakudho kaccāyano tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā pakudhena kaccāyanena saddhiṃ sammodiṃ. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ. Ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ, bhante, pakudhaṃ kaccāyanaṃ etadavocaṃ – ‘yathā nu kho imāni, bho kaccāyana, puthusippāyatanāni…pe… sakkā nu kho, bho kaccāyana, evameva diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetu’nti?
൧൭൪. ‘‘ഏവം വുത്തേ, ഭന്തേ, പകുധോ കച്ചായനോ മം ഏതദവോച – ‘സത്തിമേ, മഹാരാജ, കായാ അകടാ അകടവിധാ അനിമ്മിതാ അനിമ്മാതാ വഞ്ഝാ കൂടട്ഠാ ഏസികട്ഠായിട്ഠിതാ. തേ ന ഇഞ്ജന്തി , ന വിപരിണമന്തി, ന അഞ്ഞമഞ്ഞം ബ്യാബാധേന്തി, നാലം അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ സുഖായ വാ ദുക്ഖായ വാ സുഖദുക്ഖായ വാ. കതമേ സത്ത? പഥവികായോ, ആപോകായോ, തേജോകായോ, വായോകായോ, സുഖേ, ദുക്ഖേ, ജീവേ സത്തമേ – ഇമേ സത്ത കായാ അകടാ അകടവിധാ അനിമ്മിതാ അനിമ്മാതാ വഞ്ഝാ കൂടട്ഠാ ഏസികട്ഠായിട്ഠിതാ. തേ ന ഇഞ്ജന്തി, ന വിപരിണമന്തി, ന അഞ്ഞമഞ്ഞം ബ്യാബാധേന്തി, നാലം അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ സുഖായ വാ ദുക്ഖായ വാ സുഖദുക്ഖായ വാ. തത്ഥ നത്ഥി ഹന്താ വാ ഘാതേതാ വാ, സോതാ വാ സാവേതാ വാ, വിഞ്ഞാതാ വാ വിഞ്ഞാപേതാ വാ. യോപി തിണ്ഹേന സത്ഥേന സീസം ഛിന്ദതി, ന കോചി കിഞ്ചി 43 ജീവിതാ വോരോപേതി; സത്തന്നം ത്വേവ 44 കായാനമന്തരേന സത്ഥം വിവരമനുപതതീ’തി.
174. ‘‘Evaṃ vutte, bhante, pakudho kaccāyano maṃ etadavoca – ‘sattime, mahārāja, kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā. Te na iñjanti , na vipariṇamanti, na aññamaññaṃ byābādhenti, nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Katame satta? Pathavikāyo, āpokāyo, tejokāyo, vāyokāyo, sukhe, dukkhe, jīve sattame – ime satta kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā. Te na iñjanti, na vipariṇamanti, na aññamaññaṃ byābādhenti, nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Tattha natthi hantā vā ghātetā vā, sotā vā sāvetā vā, viññātā vā viññāpetā vā. Yopi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati, na koci kiñci 45 jīvitā voropeti; sattannaṃ tveva 46 kāyānamantarena satthaṃ vivaramanupatatī’ti.
൧൭൫. ‘‘ഇത്ഥം ഖോ മേ, ഭന്തേ, പകുധോ കച്ചായനോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ അഞ്ഞേന അഞ്ഞം ബ്യാകാസി. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ, അമ്ബം വാ പുട്ഠോ ലബുജം ബ്യാകരേയ്യ, ലബുജം വാ പുട്ഠോ അമ്ബം ബ്യാകരേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ, പകുധോ കച്ചായനോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ അഞ്ഞേന അഞ്ഞം ബ്യാകാസി. തസ്സ മയ്ഹം, ഭന്തേ, ഏതദഹോസി – ‘കഥഞ്ഹി നാമ മാദിസോ സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ വിജിതേ വസന്തം അപസാദേതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യാ’തി. സോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, പകുധസ്സ കച്ചായനസ്സ ഭാസിതം നേവ അഭിനന്ദിം നപ്പടിക്കോസിം, അനഭിനന്ദിത്വാ അപ്പടിക്കോസിത്വാ അനത്തമനോ, അനത്തമനവാചം അനിച്ഛാരേത്വാ തമേവ വാചം അനുഗ്ഗണ്ഹന്തോ അനിക്കുജ്ജന്തോ ഉട്ഠായാസനാ പക്കമിം.
175. ‘‘Itthaṃ kho me, bhante, pakudho kaccāyano sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno aññena aññaṃ byākāsi. Seyyathāpi, bhante, ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya, labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya; evameva kho me, bhante, pakudho kaccāyano sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno aññena aññaṃ byākāsi. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘kathañhi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyā’ti. So kho ahaṃ, bhante, pakudhassa kaccāyanassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ, anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano, anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjanto uṭṭhāyāsanā pakkamiṃ.
നിഗണ്ഠനാടപുത്തവാദോ
Nigaṇṭhanāṭaputtavādo
൧൭൬. ‘‘ഏകമിദാഹം, ഭന്തേ, സമയം യേന നിഗണ്ഠോ നാടപുത്തോ തേനുപസങ്കമിം ; ഉപസങ്കമിത്വാ നിഗണ്ഠേന നാടപുത്തേന സദ്ധിം സമ്മോദിം. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിം. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, നിഗണ്ഠം നാടപുത്തം ഏതദവോചം – ‘യഥാ നു ഖോ ഇമാനി, ഭോ അഗ്ഗിവേസ്സന, പുഥുസിപ്പായതനാനി…പേ॰… സക്കാ നു ഖോ, ഭോ അഗ്ഗിവേസ്സന, ഏവമേവ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞപേതു’ന്തി?
176. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhante, samayaṃ yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkamiṃ ; upasaṅkamitvā nigaṇṭhena nāṭaputtena saddhiṃ sammodiṃ. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ. Ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ, bhante, nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavocaṃ – ‘yathā nu kho imāni, bho aggivessana, puthusippāyatanāni…pe… sakkā nu kho, bho aggivessana, evameva diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetu’nti?
൧൭൭. ‘‘ഏവം വുത്തേ, ഭന്തേ, നിഗണ്ഠോ നാടപുത്തോ മം ഏതദവോച – ‘ഇധ, മഹാരാജ, നിഗണ്ഠോ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി. കഥഞ്ച, മഹാരാജ, നിഗണ്ഠോ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി? ഇധ, മഹാരാജ, നിഗണ്ഠോ സബ്ബവാരിവാരിതോ ച ഹോതി, സബ്ബവാരിയുത്തോ ച, സബ്ബവാരിധുതോ ച, സബ്ബവാരിഫുടോ ച. ഏവം ഖോ, മഹാരാജ, നിഗണ്ഠോ ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി . യതോ ഖോ, മഹാരാജ, നിഗണ്ഠോ ഏവം ചാതുയാമസംവരസംവുതോ ഹോതി; അയം വുച്ചതി, മഹാരാജ, നിഗണ്ഠോ 47 ഗതത്തോ ച യതത്തോ ച ഠിതത്തോ ചാ’തി.
177. ‘‘Evaṃ vutte, bhante, nigaṇṭho nāṭaputto maṃ etadavoca – ‘idha, mahārāja, nigaṇṭho cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti. Kathañca, mahārāja, nigaṇṭho cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti? Idha, mahārāja, nigaṇṭho sabbavārivārito ca hoti, sabbavāriyutto ca, sabbavāridhuto ca, sabbavāriphuṭo ca. Evaṃ kho, mahārāja, nigaṇṭho cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti . Yato kho, mahārāja, nigaṇṭho evaṃ cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti; ayaṃ vuccati, mahārāja, nigaṇṭho 48 gatatto ca yatatto ca ṭhitatto cā’ti.
൧൭൮. ‘‘ഇത്ഥം ഖോ മേ, ഭന്തേ, നിഗണ്ഠോ നാടപുത്തോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ ചാതുയാമസംവരം ബ്യാകാസി. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ, അമ്ബം വാ പുട്ഠോ ലബുജം ബ്യാകരേയ്യ, ലബുജം വാ പുട്ഠോ അമ്ബം ബ്യാകരേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ, നിഗണ്ഠോ നാടപുത്തോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ ചാതുയാമസംവരം ബ്യാകാസി. തസ്സ മയ്ഹം, ഭന്തേ, ഏതദഹോസി – ‘കഥഞ്ഹി നാമ മാദിസോ സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ വിജിതേ വസന്തം അപസാദേതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യാ’തി . സോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, നിഗണ്ഠസ്സ നാടപുത്തസ്സ ഭാസിതം നേവ അഭിനന്ദിം നപ്പടിക്കോസിം. അനഭിനന്ദിത്വാ അപ്പടിക്കോസിത്വാ അനത്തമനോ അനത്തമനവാചം അനിച്ഛാരേത്വാ തമേവ വാചം അനുഗ്ഗണ്ഹന്തോ അനിക്കുജ്ജന്തോ ഉട്ഠായാസനാ പക്കമിം.
178. ‘‘Itthaṃ kho me, bhante, nigaṇṭho nāṭaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno cātuyāmasaṃvaraṃ byākāsi. Seyyathāpi, bhante, ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya, labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya; evameva kho me, bhante, nigaṇṭho nāṭaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno cātuyāmasaṃvaraṃ byākāsi. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘kathañhi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyā’ti . So kho ahaṃ, bhante, nigaṇṭhassa nāṭaputtassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjanto uṭṭhāyāsanā pakkamiṃ.
സഞ്ചയബേലട്ഠപുത്തവാദോ
Sañcayabelaṭṭhaputtavādo
൧൭൯. ‘‘ഏകമിദാഹം, ഭന്തേ, സമയം യേന സഞ്ചയോ ബേലട്ഠപുത്തോ തേനുപസങ്കമിം; ഉപസങ്കമിത്വാ സഞ്ചയേന ബേലട്ഠപുത്തേന സദ്ധിം സമ്മോദിം. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിം. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ അഹം ഭന്തേ, സഞ്ചയം ബേലട്ഠപുത്തം ഏതദവോചം – ‘യഥാ നു ഖോ ഇമാനി, ഭോ സഞ്ചയ, പുഥുസിപ്പായതനാനി…പേ॰… സക്കാ നു ഖോ, ഭോ സഞ്ചയ, ഏവമേവ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞപേതു’ന്തി?
179. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhante, samayaṃ yena sañcayo belaṭṭhaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā sañcayena belaṭṭhaputtena saddhiṃ sammodiṃ. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ. Ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ bhante, sañcayaṃ belaṭṭhaputtaṃ etadavocaṃ – ‘yathā nu kho imāni, bho sañcaya, puthusippāyatanāni…pe… sakkā nu kho, bho sañcaya, evameva diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetu’nti?
൧൮൦. ‘‘ഏവം വുത്തേ, ഭന്തേ, സഞ്ചയോ ബേലട്ഠപുത്തോ മം ഏതദവോച – ‘അത്ഥി പരോ ലോകോതി ഇതി ചേ മം പുച്ഛസി, അത്ഥി പരോ ലോകോതി ഇതി ചേ മേ അസ്സ, അത്ഥി പരോ ലോകോതി ഇതി തേ നം ബ്യാകരേയ്യം. ഏവന്തിപി മേ നോ, തഥാതിപി മേ നോ, അഞ്ഞഥാതിപി മേ നോ, നോതിപി മേ നോ, നോ നോതിപി മേ നോ. നത്ഥി പരോ ലോകോ…പേ॰… അത്ഥി ച നത്ഥി ച പരോ ലോകോ…പേ॰… നേവത്ഥി ന നത്ഥി പരോ ലോകോ…പേ॰… അത്ഥി സത്താ ഓപപാതികാ…പേ॰… നത്ഥി സത്താ ഓപപാതികാ…പേ॰… അത്ഥി ച നത്ഥി ച സത്താ ഓപപാതികാ…പേ॰… നേവത്ഥി ന നത്ഥി സത്താ ഓപപാതികാ…പേ॰… അത്ഥി സുകതദുക്കടാനം കമ്മാനം ഫലം വിപാകോ…പേ॰… നത്ഥി സുകതദുക്കടാനം കമ്മാനം ഫലം വിപാകോ…പേ॰…അത്ഥി ച നത്ഥി ച സുകതദുക്കടാനം കമ്മാനം ഫലം വിപാകോ…പേ॰… നേവത്ഥി ന നത്ഥി സുകതദുക്കടാനം കമ്മാനം ഫലം വിപാകോ…പേ॰… ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ…പേ॰… ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ…പേ॰… ഹോതി ച ന ച ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ…പേ॰… നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാതി ഇതി ചേ മം പുച്ഛസി, നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാതി ഇതി ചേ മേ അസ്സ, നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാതി ഇതി തേ നം ബ്യാകരേയ്യം. ഏവന്തിപി മേ നോ, തഥാതിപി മേ നോ, അഞ്ഞഥാതിപി മേ നോ, നോതിപി മേ നോ, നോ നോതിപി മേ നോ’തി.
180. ‘‘Evaṃ vutte, bhante, sañcayo belaṭṭhaputto maṃ etadavoca – ‘atthi paro lokoti iti ce maṃ pucchasi, atthi paro lokoti iti ce me assa, atthi paro lokoti iti te naṃ byākareyyaṃ. Evantipi me no, tathātipi me no, aññathātipi me no, notipi me no, no notipi me no. Natthi paro loko…pe… atthi ca natthi ca paro loko…pe… nevatthi na natthi paro loko…pe… atthi sattā opapātikā…pe… natthi sattā opapātikā…pe… atthi ca natthi ca sattā opapātikā…pe… nevatthi na natthi sattā opapātikā…pe… atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko…pe… natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko…pe…atthi ca natthi ca sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko…pe… nevatthi na natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko…pe… hoti tathāgato paraṃ maraṇā…pe… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā…pe… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā…pe… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti iti ce maṃ pucchasi, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti iti ce me assa, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti iti te naṃ byākareyyaṃ. Evantipi me no, tathātipi me no, aññathātipi me no, notipi me no, no notipi me no’ti.
൧൮൧. ‘‘ഇത്ഥം ഖോ മേ, ഭന്തേ, സഞ്ചയോ ബേലട്ഠപുത്തോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ വിക്ഖേപം ബ്യാകാസി. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ, അമ്ബം വാ പുട്ഠോ ലബുജം ബ്യാകരേയ്യ, ലബുജം വാ പുട്ഠോ അമ്ബം ബ്യാകരേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ, സഞ്ചയോ ബേലട്ഠപുത്തോ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ വിക്ഖേപം ബ്യാകാസി. തസ്സ മയ്ഹം, ഭന്തേ, ഏതദഹോസി – ‘അയഞ്ച ഇമേസം സമണബ്രാഹ്മണാനം സബ്ബബാലോ സബ്ബമൂള്ഹോ. കഥഞ്ഹി നാമ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുട്ഠോ സമാനോ വിക്ഖേപം ബ്യാകരിസ്സതീ’തി. തസ്സ മയ്ഹം, ഭന്തേ, ഏതദഹോസി – ‘കഥഞ്ഹി നാമ മാദിസോ സമണം വാ ബ്രാഹ്മണം വാ വിജിതേ വസന്തം അപസാദേതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യാ’തി. സോ ഖോ അഹം, ഭന്തേ, സഞ്ചയസ്സ ബേലട്ഠപുത്തസ്സ ഭാസിതം നേവ അഭിനന്ദിം നപ്പടിക്കോസിം. അനഭിനന്ദിത്വാ അപ്പടിക്കോസിത്വാ അനത്തമനോ അനത്തമനവാചം അനിച്ഛാരേത്വാ തമേവ വാചം അനുഗ്ഗണ്ഹന്തോ അനിക്കുജ്ജന്തോ ഉട്ഠായാസനാ പക്കമിം.
181. ‘‘Itthaṃ kho me, bhante, sañcayo belaṭṭhaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno vikkhepaṃ byākāsi. Seyyathāpi, bhante, ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya, labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya; evameva kho me, bhante, sañcayo belaṭṭhaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno vikkhepaṃ byākāsi. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘ayañca imesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ sabbabālo sabbamūḷho. Kathañhi nāma sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno vikkhepaṃ byākarissatī’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘kathañhi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyā’ti. So kho ahaṃ, bhante, sañcayassa belaṭṭhaputtassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjanto uṭṭhāyāsanā pakkamiṃ.
പഠമസന്ദിട്ഠികസാമഞ്ഞഫലം
Paṭhamasandiṭṭhikasāmaññaphalaṃ
൧൮൨. ‘‘സോഹം, ഭന്തേ, ഭഗവന്തമ്പി പുച്ഛാമി – ‘യഥാ നു ഖോ ഇമാനി, ഭന്തേ, പുഥുസിപ്പായതനാനി സേയ്യഥിദം – ഹത്ഥാരോഹാ അസ്സാരോഹാ രഥികാ ധനുഗ്ഗഹാ ചേലകാ ചലകാ പിണ്ഡദായകാ ഉഗ്ഗാ രാജപുത്താ പക്ഖന്ദിനോ മഹാനാഗാ സൂരാ ചമ്മയോധിനോ ദാസികപുത്താ ആളാരികാ കപ്പകാ ന്ഹാപകാ സൂദാ മാലാകാരാ രജകാ പേസകാരാ നളകാരാ കുമ്ഭകാരാ ഗണകാ മുദ്ദികാ, യാനി വാ പനഞ്ഞാനിപി ഏവംഗതാനി പുഥുസിപ്പായതനാനി, തേ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സിപ്പഫലം ഉപജീവന്തി, തേ തേന അത്താനം സുഖേന്തി പീണേന്തി, മാതാപിതരോ സുഖേന്തി പീണേന്തി, പുത്തദാരം സുഖേന്തി പീണേന്തി, മിത്താമച്ചേ സുഖേന്തി പീണേന്തി, സമണബ്രാഹ്മണേസു ഉദ്ധഗ്ഗികം ദക്ഖിണം പതിട്ഠപേന്തി സോവഗ്ഗികം സുഖവിപാകം സഗ്ഗസംവത്തനികം. സക്കാ നു ഖോ മേ , ഭന്തേ, ഏവമേവ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞപേതു’ന്തി?
182. ‘‘Sohaṃ, bhante, bhagavantampi pucchāmi – ‘yathā nu kho imāni, bhante, puthusippāyatanāni seyyathidaṃ – hatthārohā assārohā rathikā dhanuggahā celakā calakā piṇḍadāyakā uggā rājaputtā pakkhandino mahānāgā sūrā cammayodhino dāsikaputtā āḷārikā kappakā nhāpakā sūdā mālākārā rajakā pesakārā naḷakārā kumbhakārā gaṇakā muddikā, yāni vā panaññānipi evaṃgatāni puthusippāyatanāni, te diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sippaphalaṃ upajīvanti, te tena attānaṃ sukhenti pīṇenti, mātāpitaro sukhenti pīṇenti, puttadāraṃ sukhenti pīṇenti, mittāmacce sukhenti pīṇenti, samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhapenti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Sakkā nu kho me , bhante, evameva diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetu’nti?
൧൮൩. ‘‘സക്കാ, മഹാരാജ. തേന ഹി, മഹാരാജ, തഞ്ഞേവേത്ഥ പടിപുച്ഛിസ്സാമി. യഥാ തേ ഖമേയ്യ, തഥാ നം ബ്യാകരേയ്യാസി. തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഇധ തേ അസ്സ പുരിസോ ദാസോ കമ്മകാരോ 49 പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിങ്കാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ മുഖുല്ലോകകോ 50. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അച്ഛരിയം, വത ഭോ, അബ്ഭുതം, വത ഭോ, പുഞ്ഞാനം ഗതി, പുഞ്ഞാനം വിപാകോ. അയഞ്ഹി രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ മനുസ്സോ ; അഹമ്പി മനുസ്സോ. അയഞ്ഹി രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരേതി, ദേവോ മഞ്ഞേ. അഹം പനമ്ഹിസ്സ ദാസോ കമ്മകാരോ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിങ്കാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ മുഖുല്ലോകകോ. സോ വതസ്സാഹം പുഞ്ഞാനി കരേയ്യം. യംനൂനാഹം കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജേയ്യ’ന്തി. സോ അപരേന സമയേന കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജേയ്യ. സോ ഏവം പബ്ബജിതോ സമാനോ കായേന സംവുതോ വിഹരേയ്യ, വാചായ സംവുതോ വിഹരേയ്യ, മനസാ സംവുതോ വിഹരേയ്യ, ഘാസച്ഛാദനപരമതായ സന്തുട്ഠോ, അഭിരതോ പവിവേകേ. തം ചേ തേ പുരിസാ ഏവമാരോചേയ്യും – ‘യഗ്ഘേ ദേവ ജാനേയ്യാസി, യോ തേ സോ പുരിസോ 51 ദാസോ കമ്മകാരോ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിങ്കാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ മുഖുല്ലോകകോ; സോ, ദേവ, കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ. സോ ഏവം പബ്ബജിതോ സമാനോ കായേന സംവുതോ വിഹരതി, വാചായ സംവുതോ വിഹരതി, മനസാ സംവുതോ വിഹരതി, ഘാസച്ഛാദനപരമതായ സന്തുട്ഠോ, അഭിരതോ പവിവേകേ’തി. അപി നു ത്വം ഏവം വദേയ്യാസി – ‘ഏതു മേ, ഭോ, സോ പുരിസോ, പുനദേവ ഹോതു ദാസോ കമ്മകാരോ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിങ്കാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ മുഖുല്ലോകകോ’തി?
183. ‘‘Sakkā, mahārāja. Tena hi, mahārāja, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya, tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha te assa puriso dāso kammakāro 52 pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṅkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokako 53. Tassa evamassa – ‘acchariyaṃ, vata bho, abbhutaṃ, vata bho, puññānaṃ gati, puññānaṃ vipāko. Ayañhi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto manusso ; ahampi manusso. Ayañhi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti, devo maññe. Ahaṃ panamhissa dāso kammakāro pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṅkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokako. So vatassāhaṃ puññāni kareyyaṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So aparena samayena kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya. So evaṃ pabbajito samāno kāyena saṃvuto vihareyya, vācāya saṃvuto vihareyya, manasā saṃvuto vihareyya, ghāsacchādanaparamatāya santuṭṭho, abhirato paviveke. Taṃ ce te purisā evamāroceyyuṃ – ‘yagghe deva jāneyyāsi, yo te so puriso 54 dāso kammakāro pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṅkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokako; so, deva, kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito. So evaṃ pabbajito samāno kāyena saṃvuto viharati, vācāya saṃvuto viharati, manasā saṃvuto viharati, ghāsacchādanaparamatāya santuṭṭho, abhirato paviveke’ti. Api nu tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘etu me, bho, so puriso, punadeva hotu dāso kammakāro pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṅkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokako’ti?
൧൮൪. ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ. അഥ ഖോ നം മയമേവ അഭിവാദേയ്യാമപി , പച്ചുട്ഠേയ്യാമപി, ആസനേനപി നിമന്തേയ്യാമ, അഭിനിമന്തേയ്യാമപി നം ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപ്പച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരേഹി, ധമ്മികമ്പിസ്സ രക്ഖാവരണഗുത്തിം സംവിദഹേയ്യാമാ’’തി.
184. ‘‘No hetaṃ, bhante. Atha kho naṃ mayameva abhivādeyyāmapi , paccuṭṭheyyāmapi, āsanenapi nimanteyyāma, abhinimanteyyāmapi naṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārehi, dhammikampissa rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāmā’’ti.
൧൮൫. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, യദി ഏവം സന്തേ ഹോതി വാ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം നോ വാ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭന്തേ, ഏവം സന്തേ ഹോതി സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫല’’ന്തി. ‘‘ഇദം ഖോ തേ, മഹാരാജ, മയാ പഠമം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞത്ത’’ന്തി.
185. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante hoti vā sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ no vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante hoti sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphala’’nti. ‘‘Idaṃ kho te, mahārāja, mayā paṭhamaṃ diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññatta’’nti.
ദുതിയസന്ദിട്ഠികസാമഞ്ഞഫലം
Dutiyasandiṭṭhikasāmaññaphalaṃ
൧൮൬. ‘‘സക്കാ പന, ഭന്തേ, അഞ്ഞമ്പി ഏവമേവ ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞപേതു’’ന്തി? ‘‘സക്കാ, മഹാരാജ. തേന ഹി, മഹാരാജ, തഞ്ഞേവേത്ഥ പടിപുച്ഛിസ്സാമി. യഥാ തേ ഖമേയ്യ, തഥാ നം ബ്യാകരേയ്യാസി. തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഇധ തേ അസ്സ പുരിസോ കസ്സകോ ഗഹപതികോ കരകാരകോ രാസിവഡ്ഢകോ. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അച്ഛരിയം വത ഭോ, അബ്ഭുതം വത ഭോ, പുഞ്ഞാനം ഗതി, പുഞ്ഞാനം വിപാകോ. അയഞ്ഹി രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ മനുസ്സോ, അഹമ്പി മനുസ്സോ. അയഞ്ഹി രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരേതി, ദേവോ മഞ്ഞേ. അഹം പനമ്ഹിസ്സ കസ്സകോ ഗഹപതികോ കരകാരകോ രാസിവഡ്ഢകോ. സോ വതസ്സാഹം പുഞ്ഞാനി കരേയ്യം. യംനൂനാഹം കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജേയ്യ’ന്തി.
186. ‘‘Sakkā pana, bhante, aññampi evameva diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetu’’nti? ‘‘Sakkā, mahārāja. Tena hi, mahārāja, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya, tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha te assa puriso kassako gahapatiko karakārako rāsivaḍḍhako. Tassa evamassa – ‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, puññānaṃ gati, puññānaṃ vipāko. Ayañhi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto manusso, ahampi manusso. Ayañhi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti, devo maññe. Ahaṃ panamhissa kassako gahapatiko karakārako rāsivaḍḍhako. So vatassāhaṃ puññāni kareyyaṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti.
‘‘സോ അപരേന സമയേന അപ്പം വാ ഭോഗക്ഖന്ധം പഹായ മഹന്തം വാ ഭോഗക്ഖന്ധം പഹായ, അപ്പം വാ ഞാതിപരിവട്ടം പഹായ മഹന്തം വാ ഞാതിപരിവട്ടം പഹായ കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജേയ്യ. സോ ഏവം പബ്ബജിതോ സമാനോ കായേന സംവുതോ വിഹരേയ്യ, വാചായ സംവുതോ വിഹരേയ്യ, മനസാ സംവുതോ വിഹരേയ്യ, ഘാസച്ഛാദനപരമതായ സന്തുട്ഠോ, അഭിരതോ പവിവേകേ. തം ചേ തേ പുരിസാ ഏവമാരോചേയ്യും – ‘യഗ്ഘേ, ദേവ ജാനേയ്യാസി, യോ തേ സോ പുരിസോ 55 കസ്സകോ ഗഹപതികോ കരകാരകോ രാസിവഡ്ഢകോ; സോ ദേവ കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ. സോ ഏവം പബ്ബജിതോ സമാനോ കായേന സംവുതോ വിഹരതി, വാചായ സംവുതോ വിഹരതി, മനസാ സംവുതോ വിഹരതി, ഘാസച്ഛാദനപരമതായ സന്തുട്ഠോ, അഭിരതോ പവിവേകേ’’തി. അപി നു ത്വം ഏവം വദേയ്യാസി – ‘ഏതു മേ, ഭോ, സോ പുരിസോ, പുനദേവ ഹോതു കസ്സകോ ഗഹപതികോ കരകാരകോ രാസിവഡ്ഢകോ’തി?
‘‘So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya, appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya. So evaṃ pabbajito samāno kāyena saṃvuto vihareyya, vācāya saṃvuto vihareyya, manasā saṃvuto vihareyya, ghāsacchādanaparamatāya santuṭṭho, abhirato paviveke. Taṃ ce te purisā evamāroceyyuṃ – ‘yagghe, deva jāneyyāsi, yo te so puriso 56 kassako gahapatiko karakārako rāsivaḍḍhako; so deva kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito. So evaṃ pabbajito samāno kāyena saṃvuto viharati, vācāya saṃvuto viharati, manasā saṃvuto viharati, ghāsacchādanaparamatāya santuṭṭho, abhirato paviveke’’ti. Api nu tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘etu me, bho, so puriso, punadeva hotu kassako gahapatiko karakārako rāsivaḍḍhako’ti?
൧൮൭. ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ. അഥ ഖോ നം മയമേവ അഭിവാദേയ്യാമപി, പച്ചുട്ഠേയ്യാമപി, ആസനേനപി നിമന്തേയ്യാമ, അഭിനിമന്തേയ്യാമപി നം ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപ്പച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരേഹി, ധമ്മികമ്പിസ്സ രക്ഖാവരണഗുത്തിം സംവിദഹേയ്യാമാ’’തി.
187. ‘‘No hetaṃ, bhante. Atha kho naṃ mayameva abhivādeyyāmapi, paccuṭṭheyyāmapi, āsanenapi nimanteyyāma, abhinimanteyyāmapi naṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārehi, dhammikampissa rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāmā’’ti.
൧൮൮. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ? യദി ഏവം സന്തേ ഹോതി വാ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം നോ വാ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭന്തേ, ഏവം സന്തേ ഹോതി സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫല’’ന്തി . ‘‘ഇദം ഖോ തേ, മഹാരാജ, മയാ ദുതിയം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞത്ത’’ന്തി.
188. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja? Yadi evaṃ sante hoti vā sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ no vā’’ti? ‘‘Addhā kho, bhante, evaṃ sante hoti sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphala’’nti . ‘‘Idaṃ kho te, mahārāja, mayā dutiyaṃ diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññatta’’nti.
പണീതതരസാമഞ്ഞഫലം
Paṇītatarasāmaññaphalaṃ
൧൮൯. ‘‘സക്കാ പന, ഭന്തേ, അഞ്ഞമ്പി ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പഞ്ഞപേതും ഇമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ചാ’’തി? ‘‘സക്കാ, മഹാരാജ. തേന ഹി, മഹാരാജ, സുണോഹി, സാധുകം മനസി കരോഹി, ഭാസിസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ ഭഗവതോ പച്ചസ്സോസി.
189. ‘‘Sakkā pana, bhante, aññampi diṭṭheva dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetuṃ imehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañcā’’ti? ‘‘Sakkā, mahārāja. Tena hi, mahārāja, suṇohi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavato paccassosi.
൧൯൦. ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘ഇധ, മഹാരാജ, തഥാഗതോ ലോകേ ഉപ്പജ്ജതി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ. സോ ഇമം ലോകം സദേവകം സമാരകം സബ്രഹ്മകം സസ്സമണബ്രാഹ്മണിം പജം സദേവമനുസ്സം സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ പവേദേതി. സോ ധമ്മം ദേസേതി ആദികല്യാണം മജ്ഝേകല്യാണം പരിയോസാനകല്യാണം സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം, കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം പകാസേതി.
190. Bhagavā etadavoca – ‘‘idha, mahārāja, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti.
൧൯൧. ‘‘തം ധമ്മം സുണാതി ഗഹപതി വാ ഗഹപതിപുത്തോ വാ അഞ്ഞതരസ്മിം വാ കുലേ പച്ചാജാതോ. സോ തം ധമ്മം സുത്വാ തഥാഗതേ സദ്ധം പടിലഭതി. സോ തേന സദ്ധാപടിലാഭേന സമന്നാഗതോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘സമ്ബാധോ ഘരാവാസോ രജോപഥോ, അബ്ഭോകാസോ പബ്ബജ്ജാ. നയിദം സുകരം അഗാരം അജ്ഝാവസതാ ഏകന്തപരിപുണ്ണം ഏകന്തപരിസുദ്ധം സങ്ഖലിഖിതം ബ്രഹ്മചരിയം ചരിതും. യംനൂനാഹം കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജേയ്യ’ന്തി.
191. ‘‘Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto. So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘sambādho gharāvāso rajopatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti.
൧൯൨. ‘‘സോ അപരേന സമയേന അപ്പം വാ ഭോഗക്ഖന്ധം പഹായ മഹന്തം വാ ഭോഗക്ഖന്ധം പഹായ അപ്പം വാ ഞാതിപരിവട്ടം പഹായ മഹന്തം വാ ഞാതിപരിവട്ടം പഹായ കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജതി.
192. ‘‘So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati.
൧൯൩. ‘‘സോ ഏവം പബ്ബജിതോ സമാനോ പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതോ വിഹരതി ആചാരഗോചരസമ്പന്നോ, അണുമത്തേസു വജ്ജേസു ഭയദസ്സാവീ, സമാദായ സിക്ഖതി സിക്ഖാപദേസു, കായകമ്മവചീകമ്മേന സമന്നാഗതോ കുസലേന, പരിസുദ്ധാജീവോ സീലസമ്പന്നോ, ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരോ 57, സതിസമ്പജഞ്ഞേന സമന്നാഗതോ, സന്തുട്ഠോ.
193. ‘‘So evaṃ pabbajito samāno pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu, kāyakammavacīkammena samannāgato kusalena, parisuddhājīvo sīlasampanno, indriyesu guttadvāro 58, satisampajaññena samannāgato, santuṭṭho.
ചൂളസീലം
Cūḷasīlaṃ
൧൯൪. ‘‘കഥഞ്ച, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു സീലസമ്പന്നോ ഹോതി? ഇധ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു പാണാതിപാതം പഹായ പാണാതിപാതാ പടിവിരതോ ഹോതി. നിഹിതദണ്ഡോ നിഹിതസത്ഥോ ലജ്ജീ ദയാപന്നോ സബ്ബപാണഭൂതഹിതാനുകമ്പീ വിഹരതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
194. ‘‘Kathañca, mahārāja, bhikkhu sīlasampanno hoti? Idha, mahārāja, bhikkhu pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti. Nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
‘‘അദിന്നാദാനം പഹായ അദിന്നാദാനാ പടിവിരതോ ഹോതി ദിന്നാദായീ ദിന്നപാടികങ്ഖീ, അഥേനേന സുചിഭൂതേന അത്തനാ വിഹരതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
‘‘Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā viharati. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
‘‘അബ്രഹ്മചരിയം പഹായ ബ്രഹ്മചാരീ ഹോതി ആരാചാരീ വിരതോ മേഥുനാ ഗാമധമ്മാ. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
‘‘Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī virato methunā gāmadhammā. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
‘‘മുസാവാദം പഹായ മുസാവാദാ പടിവിരതോ ഹോതി സച്ചവാദീ സച്ചസന്ധോ ഥേതോ പച്ചയികോ അവിസംവാദകോ ലോകസ്സ. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
‘‘Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
‘‘പിസുണം വാചം പഹായ പിസുണായ വാചായ പടിവിരതോ ഹോതി; ഇതോ സുത്വാ ന അമുത്ര അക്ഖാതാ ഇമേസം ഭേദായ; അമുത്ര വാ സുത്വാ ന ഇമേസം അക്ഖാതാ, അമൂസം ഭേദായ. ഇതി ഭിന്നാനം വാ സന്ധാതാ, സഹിതാനം വാ അനുപ്പദാതാ, സമഗ്ഗാരാമോ സമഗ്ഗരതോ സമഗ്ഗനന്ദീ സമഗ്ഗകരണിം വാചം ഭാസിതാ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
‘‘Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti; ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya; amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā, amūsaṃ bhedāya. Iti bhinnānaṃ vā sandhātā, sahitānaṃ vā anuppadātā, samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
‘‘ഫരുസം വാചം പഹായ ഫരുസായ വാചായ പടിവിരതോ ഹോതി; യാ സാ വാചാ നേലാ കണ്ണസുഖാ പേമനീയാ ഹദയങ്ഗമാ പോരീ ബഹുജനകന്താ ബഹുജനമനാപാ തഥാരൂപിം വാചം ഭാസിതാ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
‘‘Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti; yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
‘‘സമ്ഫപ്പലാപം പഹായ സമ്ഫപ്പലാപാ പടിവിരതോ ഹോതി കാലവാദീ ഭൂതവാദീ അത്ഥവാദീ ധമ്മവാദീ വിനയവാദീ, നിധാനവതിം വാചം ഭാസിതാ ഹോതി കാലേന സാപദേസം പരിയന്തവതിം അത്ഥസംഹിതം. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
‘‘Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
‘‘ബീജഗാമഭൂതഗാമസമാരമ്ഭാ പടിവിരതോ ഹോതി…പേ॰… ഏകഭത്തികോ ഹോതി രത്തൂപരതോ വിരതോ വികാലഭോജനാ. നച്ചഗീതവാദിതവിസൂകദസ്സനാ പടിവിരതോ ഹോതി. മാലാഗന്ധവിലേപനധാരണമണ്ഡനവിഭൂസനട്ഠാനാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഉച്ചാസയനമഹാസയനാ പടിവിരതോ ഹോതി. ജാതരൂപരജതപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ആമകധഞ്ഞപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ആമകമംസപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇത്ഥികുമാരികപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ദാസിദാസപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. അജേളകപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. കുക്കുടസൂകരപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഹത്ഥിഗവസ്സവളവപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഖേത്തവത്ഥുപടിഗ്ഗഹണാ പടിവിരതോ ഹോതി . ദൂതേയ്യപഹിണഗമനാനുയോഗാ പടിവിരതോ ഹോതി. കയവിക്കയാ പടിവിരതോ ഹോതി. തുലാകൂടകംസകൂടമാനകൂടാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഉക്കോടനവഞ്ചനനികതിസാചിയോഗാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഛേദനവധബന്ധനവിപരാമോസആലോപസഹസാകാരാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
‘‘Bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti…pe… ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā. Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti. Mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti. Uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti. Jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Itthikumārikapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Hatthigavassavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti. Khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato hoti . Dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti. Kayavikkayā paṭivirato hoti. Tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti. Ukkoṭanavañcananikatisāciyogā paṭivirato hoti. Chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
ചൂളസീലം നിട്ഠിതം.
Cūḷasīlaṃ niṭṭhitaṃ.
മജ്ഝിമസീലം
Majjhimasīlaṃ
൧൯൫. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപം ബീജഗാമഭൂതഗാമസമാരമ്ഭം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – മൂലബീജം ഖന്ധബീജം ഫളുബീജം അഗ്ഗബീജം ബീജബീജമേവ പഞ്ചമം, ഇതി ഏവരൂപാ ബീജഗാമഭൂതഗാമസമാരമ്ഭാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
195. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ bījagāmabhūtagāmasamārambhaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – mūlabījaṃ khandhabījaṃ phaḷubījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ, iti evarūpā bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൧൯൬. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപം സന്നിധികാരപരിഭോഗം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – അന്നസന്നിധിം പാനസന്നിധിം വത്ഥസന്നിധിം യാനസന്നിധിം സയനസന്നിധിം ഗന്ധസന്നിധിം ആമിസസന്നിധിം, ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപാ സന്നിധികാരപരിഭോഗാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
196. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ sannidhikāraparibhogaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – annasannidhiṃ pānasannidhiṃ vatthasannidhiṃ yānasannidhiṃ sayanasannidhiṃ gandhasannidhiṃ āmisasannidhiṃ, iti vā iti evarūpā sannidhikāraparibhogā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൧൯൭. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപം വിസൂകദസ്സനം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – നച്ചം ഗീതം വാദിതം പേക്ഖം അക്ഖാനം പാണിസ്സരം വേതാളം കുമ്ഭഥൂണം സോഭനകം ചണ്ഡാലം വംസം ധോവനം ഹത്ഥിയുദ്ധം അസ്സയുദ്ധം മഹിംസയുദ്ധം ഉസഭയുദ്ധം അജയുദ്ധം മേണ്ഡയുദ്ധം കുക്കുടയുദ്ധം വട്ടകയുദ്ധം ദണ്ഡയുദ്ധം മുട്ഠിയുദ്ധം നിബ്ബുദ്ധം ഉയ്യോധികം ബലഗ്ഗം സേനാബ്യൂഹം അനീകദസ്സനം ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപാ വിസൂകദസ്സനാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
197. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ visūkadassanaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – naccaṃ gītaṃ vāditaṃ pekkhaṃ akkhānaṃ pāṇissaraṃ vetāḷaṃ kumbhathūṇaṃ sobhanakaṃ caṇḍālaṃ vaṃsaṃ dhovanaṃ hatthiyuddhaṃ assayuddhaṃ mahiṃsayuddhaṃ usabhayuddhaṃ ajayuddhaṃ meṇḍayuddhaṃ kukkuṭayuddhaṃ vaṭṭakayuddhaṃ daṇḍayuddhaṃ muṭṭhiyuddhaṃ nibbuddhaṃ uyyodhikaṃ balaggaṃ senābyūhaṃ anīkadassanaṃ iti vā iti evarūpā visūkadassanā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൧൯൮. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപം ജൂതപ്പമാദട്ഠാനാനുയോഗം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – അട്ഠപദം ദസപദം ആകാസം പരിഹാരപഥം സന്തികം ഖലികം ഘടികം സലാകഹത്ഥം അക്ഖം പങ്ഗചീരം വങ്കകം മോക്ഖചികം ചിങ്ഗുലികം പത്താള്ഹകം രഥകം ധനുകം അക്ഖരികം മനേസികം യഥാവജ്ജം ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപാ ജൂതപ്പമാദട്ഠാനാനുയോഗാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
198. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ jūtappamādaṭṭhānānuyogaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – aṭṭhapadaṃ dasapadaṃ ākāsaṃ parihārapathaṃ santikaṃ khalikaṃ ghaṭikaṃ salākahatthaṃ akkhaṃ paṅgacīraṃ vaṅkakaṃ mokkhacikaṃ ciṅgulikaṃ pattāḷhakaṃ rathakaṃ dhanukaṃ akkharikaṃ manesikaṃ yathāvajjaṃ iti vā iti evarūpā jūtappamādaṭṭhānānuyogā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൧൯൯. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപം ഉച്ചാസയനമഹാസയനം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – ആസന്ദിം പല്ലങ്കം ഗോനകം ചിത്തകം പടികം പടലികം തൂലികം വികതികം ഉദ്ദലോമിം ഏകന്തലോമിം കട്ടിസ്സം കോസേയ്യം കുത്തകം ഹത്ഥത്ഥരം അസ്സത്ഥരം രഥത്ഥരം അജിനപ്പവേണിം കദലിമിഗപവരപച്ചത്ഥരണം സഉത്തരച്ഛദം ഉഭതോലോഹിതകൂപധാനം ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപാ ഉച്ചാസയനമഹാസയനാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
199. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – āsandiṃ pallaṅkaṃ gonakaṃ cittakaṃ paṭikaṃ paṭalikaṃ tūlikaṃ vikatikaṃ uddalomiṃ ekantalomiṃ kaṭṭissaṃ koseyyaṃ kuttakaṃ hatthattharaṃ assattharaṃ rathattharaṃ ajinappaveṇiṃ kadalimigapavarapaccattharaṇaṃ sauttaracchadaṃ ubhatolohitakūpadhānaṃ iti vā iti evarūpā uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൦൦. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപം മണ്ഡനവിഭൂസനട്ഠാനാനുയോഗം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – ഉച്ഛാദനം പരിമദ്ദനം ന്ഹാപനം സമ്ബാഹനം ആദാസം അഞ്ജനം മാലാഗന്ധവിലേപനം മുഖചുണ്ണം മുഖലേപനം ഹത്ഥബന്ധം സിഖാബന്ധം ദണ്ഡം നാളികം അസിം 59 ഛത്തം ചിത്രുപാഹനം ഉണ്ഹീസം മണിം വാലബീജനിം ഓദാതാനി വത്ഥാനി ദീഘദസാനി ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപാ മണ്ഡനവിഭൂസനട്ഠാനാനുയോഗാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
200. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ maṇḍanavibhūsanaṭṭhānānuyogaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – ucchādanaṃ parimaddanaṃ nhāpanaṃ sambāhanaṃ ādāsaṃ añjanaṃ mālāgandhavilepanaṃ mukhacuṇṇaṃ mukhalepanaṃ hatthabandhaṃ sikhābandhaṃ daṇḍaṃ nāḷikaṃ asiṃ 60 chattaṃ citrupāhanaṃ uṇhīsaṃ maṇiṃ vālabījaniṃ odātāni vatthāni dīghadasāni iti vā iti evarūpā maṇḍanavibhūsanaṭṭhānānuyogā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൦൧. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപം തിരച്ഛാനകഥം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – രാജകഥം ചോരകഥം മഹാമത്തകഥം സേനാകഥം ഭയകഥം യുദ്ധകഥം അന്നകഥം പാനകഥം വത്ഥകഥം സയനകഥം മാലാകഥം ഗന്ധകഥം ഞാതികഥം യാനകഥം ഗാമകഥം നിഗമകഥം നഗരകഥം ജനപദകഥം ഇത്ഥികഥം 61 സൂരകഥം വിസിഖാകഥം കുമ്ഭട്ഠാനകഥം പുബ്ബപേതകഥം നാനത്തകഥം ലോകക്ഖായികം സമുദ്ദക്ഖായികം ഇതിഭവാഭവകഥം ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനകഥായ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
201. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ 62 sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vā iti evarūpāya tiracchānakathāya paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൦൨. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപം വിഗ്ഗാഹികകഥം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – ന ത്വം ഇമം ധമ്മവിനയം ആജാനാസി, അഹം ഇമം ധമ്മവിനയം ആജാനാമി, കിം ത്വം ഇമം ധമ്മവിനയം ആജാനിസ്സസി, മിച്ഛാ പടിപന്നോ ത്വമസി, അഹമസ്മി സമ്മാ പടിപന്നോ, സഹിതം മേ, അസഹിതം തേ, പുരേ വചനീയം പച്ഛാ അവച, പച്ഛാ വചനീയം പുരേ അവച, അധിചിണ്ണം തേ വിപരാവത്തം, ആരോപിതോ തേ വാദോ, നിഗ്ഗഹിതോ ത്വമസി, ചര വാദപ്പമോക്ഖായ, നിബ്ബേഠേഹി വാ സചേ പഹോസീതി ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപായ വിഗ്ഗാഹികകഥായ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
202. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ viggāhikakathaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi, ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi, kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi, micchā paṭipanno tvamasi, ahamasmi sammā paṭipanno, sahitaṃ me, asahitaṃ te, pure vacanīyaṃ pacchā avaca, pacchā vacanīyaṃ pure avaca, adhiciṇṇaṃ te viparāvattaṃ, āropito te vādo, niggahito tvamasi, cara vādappamokkhāya, nibbeṭhehi vā sace pahosīti iti vā iti evarūpāya viggāhikakathāya paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൦൩. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപം ദൂതേയ്യപഹിണഗമനാനുയോഗം അനുയുത്താ വിഹരന്തി. സേയ്യഥിദം – രഞ്ഞം, രാജമഹാമത്താനം, ഖത്തിയാനം, ബ്രാഹ്മണാനം, ഗഹപതികാനം, കുമാരാനം – ‘ഇധ ഗച്ഛ, അമുത്രാഗച്ഛ, ഇദം ഹര, അമുത്ര ഇദം ആഹരാ’തി ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപാ ദൂതേയ്യപഹിണഗമനാനുയോഗാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
203. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ dūteyyapahiṇagamanānuyogaṃ anuyuttā viharanti. Seyyathidaṃ – raññaṃ, rājamahāmattānaṃ, khattiyānaṃ, brāhmaṇānaṃ, gahapatikānaṃ, kumārānaṃ – ‘idha gaccha, amutrāgaccha, idaṃ hara, amutra idaṃ āharā’ti iti vā iti evarūpā dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൦൪. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ കുഹകാ ച ഹോന്തി ലപകാ ച നേമിത്തികാ ച നിപ്പേസികാ ച ലാഭേന ലാഭം നിജിഗീംസിതാരോ ച. ഇതി ഏവരൂപാ കുഹനലപനാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം’’.
204. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te kuhakā ca honti lapakā ca nemittikā ca nippesikā ca lābhena lābhaṃ nijigīṃsitāro ca. Iti evarūpā kuhanalapanā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ’’.
മജ്ഝിമസീലം നിട്ഠിതം.
Majjhimasīlaṃ niṭṭhitaṃ.
മഹാസീലം
Mahāsīlaṃ
൨൦൫. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവേന ജീവിതം കപ്പേന്തി. സേയ്യഥിദം – അങ്ഗം നിമിത്തം ഉപ്പാതം സുപിനം ലക്ഖണം മൂസികച്ഛിന്നം അഗ്ഗിഹോമം ദബ്ബിഹോമം ഥുസഹോമം കണഹോമം തണ്ഡുലഹോമം സപ്പിഹോമം തേലഹോമം മുഖഹോമം ലോഹിതഹോമം അങ്ഗവിജ്ജാ വത്ഥുവിജ്ജാ ഖത്തവിജ്ജാ സിവവിജ്ജാ ഭൂതവിജ്ജാ ഭൂരിവിജ്ജാ അഹിവിജ്ജാ വിസവിജ്ജാ വിച്ഛികവിജ്ജാ മൂസികവിജ്ജാ സകുണവിജ്ജാ വായസവിജ്ജാ പക്കജ്ഝാനം സരപരിത്താണം മിഗചക്കം ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
205. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti. Seyyathidaṃ – aṅgaṃ nimittaṃ uppātaṃ supinaṃ lakkhaṇaṃ mūsikacchinnaṃ aggihomaṃ dabbihomaṃ thusahomaṃ kaṇahomaṃ taṇḍulahomaṃ sappihomaṃ telahomaṃ mukhahomaṃ lohitahomaṃ aṅgavijjā vatthuvijjā khattavijjā sivavijjā bhūtavijjā bhūrivijjā ahivijjā visavijjā vicchikavijjā mūsikavijjā sakuṇavijjā vāyasavijjā pakkajjhānaṃ saraparittāṇaṃ migacakkaṃ iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൦൬. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവേന ജീവിതം കപ്പേന്തി. സേയ്യഥിദം – മണിലക്ഖണം വത്ഥലക്ഖണം ദണ്ഡലക്ഖണം സത്ഥലക്ഖണം അസിലക്ഖണം ഉസുലക്ഖണം ധനുലക്ഖണം ആവുധലക്ഖണം ഇത്ഥിലക്ഖണം പുരിസലക്ഖണം കുമാരലക്ഖണം കുമാരിലക്ഖണം ദാസലക്ഖണം ദാസിലക്ഖണം ഹത്ഥിലക്ഖണം അസ്സലക്ഖണം മഹിംസലക്ഖണം ഉസഭലക്ഖണം ഗോലക്ഖണം അജലക്ഖണം മേണ്ഡലക്ഖണം കുക്കുടലക്ഖണം വട്ടകലക്ഖണം ഗോധാലക്ഖണം കണ്ണികലക്ഖണം കച്ഛപലക്ഖണം മിഗലക്ഖണം ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
206. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti. Seyyathidaṃ – maṇilakkhaṇaṃ vatthalakkhaṇaṃ daṇḍalakkhaṇaṃ satthalakkhaṇaṃ asilakkhaṇaṃ usulakkhaṇaṃ dhanulakkhaṇaṃ āvudhalakkhaṇaṃ itthilakkhaṇaṃ purisalakkhaṇaṃ kumāralakkhaṇaṃ kumārilakkhaṇaṃ dāsalakkhaṇaṃ dāsilakkhaṇaṃ hatthilakkhaṇaṃ assalakkhaṇaṃ mahiṃsalakkhaṇaṃ usabhalakkhaṇaṃ golakkhaṇaṃ ajalakkhaṇaṃ meṇḍalakkhaṇaṃ kukkuṭalakkhaṇaṃ vaṭṭakalakkhaṇaṃ godhālakkhaṇaṃ kaṇṇikalakkhaṇaṃ kacchapalakkhaṇaṃ migalakkhaṇaṃ iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൦൭. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവേന ജീവിതം കപ്പേന്തി. സേയ്യഥിദം – രഞ്ഞം നിയ്യാനം ഭവിസ്സതി, രഞ്ഞം അനിയ്യാനം ഭവിസ്സതി, അബ്ഭന്തരാനം രഞ്ഞം ഉപയാനം ഭവിസ്സതി, ബാഹിരാനം രഞ്ഞം അപയാനം ഭവിസ്സതി, ബാഹിരാനം രഞ്ഞം ഉപയാനം ഭവിസ്സതി, അബ്ഭന്തരാനം രഞ്ഞം അപയാനം ഭവിസ്സതി, അബ്ഭന്തരാനം രഞ്ഞം ജയോ ഭവിസ്സതി, ബാഹിരാനം രഞ്ഞം പരാജയോ ഭവിസ്സതി, ബാഹിരാനം രഞ്ഞം ജയോ ഭവിസ്സതി, അബ്ഭന്തരാനം രഞ്ഞം പരാജയോ ഭവിസ്സതി, ഇതി ഇമസ്സ ജയോ ഭവിസ്സതി, ഇമസ്സ പരാജയോ ഭവിസ്സതി ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
207. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti. Seyyathidaṃ – raññaṃ niyyānaṃ bhavissati, raññaṃ aniyyānaṃ bhavissati, abbhantarānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati, bāhirānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati, bāhirānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati, abbhantarānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati, abbhantarānaṃ raññaṃ jayo bhavissati, bāhirānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati, bāhirānaṃ raññaṃ jayo bhavissati, abbhantarānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati, iti imassa jayo bhavissati, imassa parājayo bhavissati iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൦൮. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവേന ജീവിതം കപ്പേന്തി. സേയ്യഥിദം – ചന്ദഗ്ഗാഹോ ഭവിസ്സതി, സൂരിയഗ്ഗാഹോ ഭവിസ്സതി, നക്ഖത്തഗ്ഗാഹോ ഭവിസ്സതി, ചന്ദിമസൂരിയാനം പഥഗമനം ഭവിസ്സതി, ചന്ദിമസൂരിയാനം ഉപ്പഥഗമനം ഭവിസ്സതി, നക്ഖത്താനം പഥഗമനം ഭവിസ്സതി, നക്ഖത്താനം ഉപ്പഥഗമനം ഭവിസ്സതി , ഉക്കാപാതോ ഭവിസ്സതി, ദിസാഡാഹോ ഭവിസ്സതി, ഭൂമിചാലോ ഭവിസ്സതി, ദേവദുദ്രഭി ഭവിസ്സതി, ചന്ദിമസൂരിയനക്ഖത്താനം ഉഗ്ഗമനം ഓഗമനം സംകിലേസം വോദാനം ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകോ ചന്ദഗ്ഗാഹോ ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകോ സൂരിയഗ്ഗാഹോ ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകോ നക്ഖത്തഗ്ഗാഹോ ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകം ചന്ദിമസൂരിയാനം പഥഗമനം ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകം ചന്ദിമസൂരിയാനം ഉപ്പഥഗമനം ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകം നക്ഖത്താനം പഥഗമനം ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകം നക്ഖത്താനം ഉപ്പഥഗമനം ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകോ ഉക്കാപാതോ ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകോ ദിസാഡാഹോ ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകോ ഭൂമിചാലോ ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകോ ദേവദുദ്രഭി ഭവിസ്സതി, ഏവംവിപാകം ചന്ദിമസൂരിയനക്ഖത്താനം ഉഗ്ഗമനം ഓഗമനം സംകിലേസം വോദാനം ഭവിസ്സതി ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
208. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti. Seyyathidaṃ – candaggāho bhavissati, sūriyaggāho bhavissati, nakkhattaggāho bhavissati, candimasūriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, candimasūriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati , ukkāpāto bhavissati, disāḍāho bhavissati, bhūmicālo bhavissati, devadudrabhi bhavissati, candimasūriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ ogamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati, evaṃvipāko candaggāho bhavissati, evaṃvipāko sūriyaggāho bhavissati, evaṃvipāko nakkhattaggāho bhavissati, evaṃvipākaṃ candimasūriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipākaṃ candimasūriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipāko ukkāpāto bhavissati, evaṃvipāko disāḍāho bhavissati, evaṃvipāko bhūmicālo bhavissati, evaṃvipāko devadudrabhi bhavissati, evaṃvipākaṃ candimasūriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ ogamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൦൯. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവേന ജീവിതം കപ്പേന്തി. സേയ്യഥിദം – സുവുട്ഠികാ ഭവിസ്സതി, ദുബ്ബുട്ഠികാ ഭവിസ്സതി, സുഭിക്ഖം ഭവിസ്സതി, ദുബ്ഭിക്ഖം ഭവിസ്സതി, ഖേമം ഭവിസ്സതി, ഭയം ഭവിസ്സതി, രോഗോ ഭവിസ്സതി, ആരോഗ്യം ഭവിസ്സതി, മുദ്ദാ, ഗണനാ, സങ്ഖാനം, കാവേയ്യം, ലോകായതം ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
209. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti. Seyyathidaṃ – suvuṭṭhikā bhavissati, dubbuṭṭhikā bhavissati, subhikkhaṃ bhavissati, dubbhikkhaṃ bhavissati, khemaṃ bhavissati, bhayaṃ bhavissati, rogo bhavissati, ārogyaṃ bhavissati, muddā, gaṇanā, saṅkhānaṃ, kāveyyaṃ, lokāyataṃ iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൧൦. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവേന ജീവിതം കപ്പേന്തി. സേയ്യഥിദം – ആവാഹനം വിവാഹനം സംവരണം വിവരണം സങ്കിരണം വികിരണം സുഭഗകരണം ദുബ്ഭഗകരണം വിരുദ്ധഗബ്ഭകരണം ജിവ്ഹാനിബന്ധനം ഹനുസംഹനനം ഹത്ഥാഭിജപ്പനം ഹനുജപ്പനം കണ്ണജപ്പനം ആദാസപഞ്ഹം കുമാരികപഞ്ഹം ദേവപഞ്ഹം ആദിച്ചുപട്ഠാനം മഹതുപട്ഠാനം അബ്ഭുജ്ജലനം സിരിവ്ഹായനം ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
210. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti. Seyyathidaṃ – āvāhanaṃ vivāhanaṃ saṃvaraṇaṃ vivaraṇaṃ saṅkiraṇaṃ vikiraṇaṃ subhagakaraṇaṃ dubbhagakaraṇaṃ viruddhagabbhakaraṇaṃ jivhānibandhanaṃ hanusaṃhananaṃ hatthābhijappanaṃ hanujappanaṃ kaṇṇajappanaṃ ādāsapañhaṃ kumārikapañhaṃ devapañhaṃ ādiccupaṭṭhānaṃ mahatupaṭṭhānaṃ abbhujjalanaṃ sirivhāyanaṃ iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൧൧. ‘‘യഥാ വാ പനേകേ ഭോന്തോ സമണബ്രാഹ്മണാ സദ്ധാദേയ്യാനി ഭോജനാനി ഭുഞ്ജിത്വാ തേ ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവേന ജീവിതം കപ്പേന്തി . സേയ്യഥിദം – സന്തികമ്മം പണിധികമ്മം ഭൂതകമ്മം ഭൂരികമ്മം വസ്സകമ്മം വോസ്സകമ്മം വത്ഥുകമ്മം വത്ഥുപരികമ്മം ആചമനം ന്ഹാപനം ജുഹനം വമനം വിരേചനം ഉദ്ധംവിരേചനം അധോവിരേചനം സീസവിരേചനം കണ്ണതേലം നേത്തതപ്പനം നത്ഥുകമ്മം അഞ്ജനം പച്ചഞ്ജനം സാലാകിയം സല്ലകത്തിയം ദാരകതികിച്ഛാ, മൂലഭേസജ്ജാനം അനുപ്പദാനം, ഓസധീനം പടിമോക്ഖോ ഇതി വാ ഇതി ഏവരൂപായ തിരച്ഛാനവിജ്ജായ മിച്ഛാജീവാ പടിവിരതോ ഹോതി. ഇദമ്പിസ്സ ഹോതി സീലസ്മിം.
211. ‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti . Seyyathidaṃ – santikammaṃ paṇidhikammaṃ bhūtakammaṃ bhūrikammaṃ vassakammaṃ vossakammaṃ vatthukammaṃ vatthuparikammaṃ ācamanaṃ nhāpanaṃ juhanaṃ vamanaṃ virecanaṃ uddhaṃvirecanaṃ adhovirecanaṃ sīsavirecanaṃ kaṇṇatelaṃ nettatappanaṃ natthukammaṃ añjanaṃ paccañjanaṃ sālākiyaṃ sallakattiyaṃ dārakatikicchā, mūlabhesajjānaṃ anuppadānaṃ, osadhīnaṃ paṭimokkho iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idampissa hoti sīlasmiṃ.
൨൧൨. ‘‘സ ഖോ സോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഏവം സീലസമ്പന്നോ ന കുതോചി ഭയം സമനുപസ്സതി, യദിദം സീലസംവരതോ. സേയ്യഥാപി – മഹാരാജ, രാജാ ഖത്തിയോ മുദ്ധാഭിസിത്തോ നിഹതപച്ചാമിത്തോ ന കുതോചി ഭയം സമനുപസ്സതി, യദിദം പച്ചത്ഥികതോ; ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഏവം സീലസമ്പന്നോ ന കുതോചി ഭയം സമനുപസ്സതി, യദിദം സീലസംവരതോ. സോ ഇമിനാ അരിയേന സീലക്ഖന്ധേന സമന്നാഗതോ അജ്ഝത്തം അനവജ്ജസുഖം പടിസംവേദേതി. ഏവം ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു സീലസമ്പന്നോ ഹോതി.
212. ‘‘Sa kho so, mahārāja, bhikkhu evaṃ sīlasampanno na kutoci bhayaṃ samanupassati, yadidaṃ sīlasaṃvarato. Seyyathāpi – mahārāja, rājā khattiyo muddhābhisitto nihatapaccāmitto na kutoci bhayaṃ samanupassati, yadidaṃ paccatthikato; evameva kho, mahārāja, bhikkhu evaṃ sīlasampanno na kutoci bhayaṃ samanupassati, yadidaṃ sīlasaṃvarato. So iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti. Evaṃ kho, mahārāja, bhikkhu sīlasampanno hoti.
മഹാസീലം നിട്ഠിതം.
Mahāsīlaṃ niṭṭhitaṃ.
ഇന്ദ്രിയസംവരോ
Indriyasaṃvaro
൨൧൩. ‘‘കഥഞ്ച, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരോ ഹോതി? ഇധ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ചക്ഖുനാ രൂപം ദിസ്വാ ന നിമിത്തഗ്ഗാഹീ ഹോതി നാനുബ്യഞ്ജനഗ്ഗാഹീ. യത്വാധികരണമേനം ചക്ഖുന്ദ്രിയം അസംവുതം വിഹരന്തം അഭിജ്ഝാ ദോമനസ്സാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ അന്വാസ്സവേയ്യും, തസ്സ സംവരായ പടിപജ്ജതി, രക്ഖതി ചക്ഖുന്ദ്രിയം, ചക്ഖുന്ദ്രിയേ സംവരം ആപജ്ജതി. സോതേന സദ്ദം സുത്വാ…പേ॰… ഘാനേന ഗന്ധം ഘായിത്വാ…പേ॰… ജിവ്ഹായ രസം സായിത്വാ…പേ॰… കായേന ഫോട്ഠബ്ബം ഫുസിത്വാ…പേ॰… മനസാ ധമ്മം വിഞ്ഞായ ന നിമിത്തഗ്ഗാഹീ ഹോതി നാനുബ്യഞ്ജനഗ്ഗാഹീ. യത്വാധികരണമേനം മനിന്ദ്രിയം അസംവുതം വിഹരന്തം അഭിജ്ഝാ ദോമനസ്സാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ അന്വാസ്സവേയ്യും, തസ്സ സംവരായ പടിപജ്ജതി, രക്ഖതി മനിന്ദ്രിയം, മനിന്ദ്രിയേ സംവരം ആപജ്ജതി. സോ ഇമിനാ അരിയേന ഇന്ദ്രിയസംവരേന സമന്നാഗതോ അജ്ഝത്തം അബ്യാസേകസുഖം പടിസംവേദേതി. ഏവം ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരോ ഹോതി.
213. ‘‘Kathañca, mahārāja, bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti? Idha, mahārāja, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhā domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati. So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti. Evaṃ kho, mahārāja, bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti.
സതിസമ്പജഞ്ഞം
Satisampajaññaṃ
൨൧൪. ‘‘കഥഞ്ച , മഹാരാജ, ഭിക്ഖു സതിസമ്പജഞ്ഞേന സമന്നാഗതോ ഹോതി? ഇധ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു അഭിക്കന്തേ പടിക്കന്തേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, ആലോകിതേ വിലോകിതേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, സമിഞ്ജിതേ പസാരിതേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, സങ്ഘാടിപത്തചീവരധാരണേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, അസിതേ പീതേ ഖായിതേ സായിതേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, ഉച്ചാരപസ്സാവകമ്മേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി, ഗതേ ഠിതേ നിസിന്നേ സുത്തേ ജാഗരിതേ ഭാസിതേ തുണ്ഹീഭാവേ സമ്പജാനകാരീ ഹോതി. ഏവം ഖോ, മഹാരാജ , ഭിക്ഖു സതിസമ്പജഞ്ഞേന സമന്നാഗതോ ഹോതി.
214. ‘‘Kathañca , mahārāja, bhikkhu satisampajaññena samannāgato hoti? Idha, mahārāja, bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, samiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti. Evaṃ kho, mahārāja , bhikkhu satisampajaññena samannāgato hoti.
സന്തോസോ
Santoso
൨൧൫. ‘‘കഥഞ്ച, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു സന്തുട്ഠോ ഹോതി? ഇധ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു സന്തുട്ഠോ ഹോതി കായപരിഹാരികേന ചീവരേന, കുച്ഛിപരിഹാരികേന പിണ്ഡപാതേന . സോ യേന യേനേവ പക്കമതി, സമാദായേവ പക്കമതി. സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, പക്ഖീ സകുണോ യേന യേനേവ ഡേതി, സപത്തഭാരോവ ഡേതി. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു സന്തുട്ഠോ ഹോതി കായപരിഹാരികേന ചീവരേന കുച്ഛിപരിഹാരികേന പിണ്ഡപാതേന. സോ യേന യേനേവ പക്കമതി, സമാദായേവ പക്കമതി. ഏവം ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു സന്തുട്ഠോ ഹോതി.
215. ‘‘Kathañca, mahārāja, bhikkhu santuṭṭho hoti? Idha, mahārāja, bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena, kucchiparihārikena piṇḍapātena . So yena yeneva pakkamati, samādāyeva pakkamati. Seyyathāpi, mahārāja, pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti, sapattabhārova ḍeti. Evameva kho, mahārāja, bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena. So yena yeneva pakkamati, samādāyeva pakkamati. Evaṃ kho, mahārāja, bhikkhu santuṭṭho hoti.
നീവരണപ്പഹാനം
Nīvaraṇappahānaṃ
൨൧൬. ‘‘സോ ഇമിനാ ച അരിയേന സീലക്ഖന്ധേന സമന്നാഗതോ, ഇമിനാ ച അരിയേന ഇന്ദ്രിയസംവരേന സമന്നാഗതോ, ഇമിനാ ച അരിയേന സതിസമ്പജഞ്ഞേന സമന്നാഗതോ, ഇമായ ച അരിയായ സന്തുട്ഠിയാ സമന്നാഗതോ, വിവിത്തം സേനാസനം ഭജതി അരഞ്ഞം രുക്ഖമൂലം പബ്ബതം കന്ദരം ഗിരിഗുഹം സുസാനം വനപത്ഥം അബ്ഭോകാസം പലാലപുഞ്ജം. സോ പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപ്പടിക്കന്തോ നിസീദതി പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാ ഉജും കായം പണിധായ പരിമുഖം സതിം ഉപട്ഠപേത്വാ.
216. ‘‘So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato, iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato, iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato, imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato, vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ. So pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā.
൨൧൭. ‘‘സോ അഭിജ്ഝം ലോകേ പഹായ വിഗതാഭിജ്ഝേന ചേതസാ വിഹരതി, അഭിജ്ഝായ ചിത്തം പരിസോധേതി. ബ്യാപാദപദോസം പഹായ അബ്യാപന്നചിത്തോ വിഹരതി സബ്ബപാണഭൂതഹിതാനുകമ്പീ, ബ്യാപാദപദോസാ ചിത്തം പരിസോധേതി. ഥിനമിദ്ധം പഹായ വിഗതഥിനമിദ്ധോ വിഹരതി ആലോകസഞ്ഞീ, സതോ സമ്പജാനോ, ഥിനമിദ്ധാ ചിത്തം പരിസോധേതി. ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചം പഹായ അനുദ്ധതോ വിഹരതി, അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ, ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചാ ചിത്തം പരിസോധേതി. വിചികിച്ഛം പഹായ തിണ്ണവിചികിച്ഛോ വിഹരതി, അകഥംകഥീ കുസലേസു ധമ്മേസു, വിചികിച്ഛായ ചിത്തം പരിസോധേതി.
217. ‘‘So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaṃ parisodheti. Byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī, byāpādapadosā cittaṃ parisodheti. Thinamiddhaṃ pahāya vigatathinamiddho viharati ālokasaññī, sato sampajāno, thinamiddhā cittaṃ parisodheti. Uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati, ajjhattaṃ vūpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti. Vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati, akathaṃkathī kusalesu dhammesu, vicikicchāya cittaṃ parisodheti.
൨൧൮. ‘‘സേയ്യഥാപി , മഹാരാജ, പുരിസോ ഇണം ആദായ കമ്മന്തേ പയോജേയ്യ. തസ്സ തേ കമ്മന്താ സമിജ്ഝേയ്യും. സോ യാനി ച പോരാണാനി ഇണമൂലാനി, താനി ച ബ്യന്തിം കരേയ്യ 63, സിയാ ചസ്സ ഉത്തരിം അവസിട്ഠം ദാരഭരണായ. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അഹം ഖോ പുബ്ബേ ഇണം ആദായ കമ്മന്തേ പയോജേസിം. തസ്സ മേ തേ കമ്മന്താ സമിജ്ഝിംസു. സോഹം യാനി ച പോരാണാനി ഇണമൂലാനി, താനി ച ബ്യന്തിം അകാസിം, അത്ഥി ച മേ ഉത്തരിം അവസിട്ഠം ദാരഭരണായാ’തി. സോ തതോനിദാനം ലഭേഥ പാമോജ്ജം, അധിഗച്ഛേയ്യ സോമനസ്സം.
218. ‘‘Seyyathāpi , mahārāja, puriso iṇaṃ ādāya kammante payojeyya. Tassa te kammantā samijjheyyuṃ. So yāni ca porāṇāni iṇamūlāni, tāni ca byantiṃ kareyya 64, siyā cassa uttariṃ avasiṭṭhaṃ dārabharaṇāya. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe iṇaṃ ādāya kammante payojesiṃ. Tassa me te kammantā samijjhiṃsu. Sohaṃ yāni ca porāṇāni iṇamūlāni, tāni ca byantiṃ akāsiṃ, atthi ca me uttariṃ avasiṭṭhaṃ dārabharaṇāyā’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
൨൧൯. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, പുരിസോ ആബാധികോ അസ്സ ദുക്ഖിതോ ബാള്ഹഗിലാനോ; ഭത്തഞ്ചസ്സ നച്ഛാദേയ്യ, ന ചസ്സ കായേ ബലമത്താ. സോ അപരേന സമയേന തമ്ഹാ ആബാധാ മുച്ചേയ്യ; ഭത്തം ചസ്സ ഛാദേയ്യ, സിയാ ചസ്സ കായേ ബലമത്താ. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അഹം ഖോ പുബ്ബേ ആബാധികോ അഹോസിം ദുക്ഖിതോ ബാള്ഹഗിലാനോ; ഭത്തഞ്ച മേ നച്ഛാദേസി, ന ച മേ ആസി 65 കായേ ബലമത്താ. സോമ്ഹി ഏതരഹി തമ്ഹാ ആബാധാ മുത്തോ; ഭത്തഞ്ച മേ ഛാദേതി, അത്ഥി ച മേ കായേ ബലമത്താ’തി. സോ തതോനിദാനം ലഭേഥ പാമോജ്ജം, അധിഗച്ഛേയ്യ സോമനസ്സം.
219. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, puriso ābādhiko assa dukkhito bāḷhagilāno; bhattañcassa nacchādeyya, na cassa kāye balamattā. So aparena samayena tamhā ābādhā mucceyya; bhattaṃ cassa chādeyya, siyā cassa kāye balamattā. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe ābādhiko ahosiṃ dukkhito bāḷhagilāno; bhattañca me nacchādesi, na ca me āsi 66 kāye balamattā. Somhi etarahi tamhā ābādhā mutto; bhattañca me chādeti, atthi ca me kāye balamattā’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
൨൨൦. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, പുരിസോ ബന്ധനാഗാരേ ബദ്ധോ അസ്സ. സോ അപരേന സമയേന തമ്ഹാ ബന്ധനാഗാരാ മുച്ചേയ്യ സോത്ഥിനാ അബ്ഭയേന 67, ന ചസ്സ കിഞ്ചി ഭോഗാനം വയോ. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അഹം ഖോ പുബ്ബേ ബന്ധനാഗാരേ ബദ്ധോ അഹോസിം, സോമ്ഹി ഏതരഹി തമ്ഹാ ബന്ധനാഗാരാ മുത്തോ സോത്ഥിനാ അബ്ഭയേന. നത്ഥി ച മേ കിഞ്ചി ഭോഗാനം വയോ’തി. സോ തതോനിദാനം ലഭേഥ പാമോജ്ജം, അധിഗച്ഛേയ്യ സോമനസ്സം.
220. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, puriso bandhanāgāre baddho assa. So aparena samayena tamhā bandhanāgārā mucceyya sotthinā abbhayena 68, na cassa kiñci bhogānaṃ vayo. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe bandhanāgāre baddho ahosiṃ, somhi etarahi tamhā bandhanāgārā mutto sotthinā abbhayena. Natthi ca me kiñci bhogānaṃ vayo’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
൨൨൧. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, പുരിസോ ദാസോ അസ്സ അനത്താധീനോ പരാധീനോ ന യേനകാമംഗമോ. സോ അപരേന സമയേന തമ്ഹാ ദാസബ്യാ മുച്ചേയ്യ അത്താധീനോ അപരാധീനോ ഭുജിസ്സോ യേനകാമംഗമോ. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അഹം ഖോ പുബ്ബേ ദാസോ അഹോസിം അനത്താധീനോ പരാധീനോ ന യേനകാമംഗമോ. സോമ്ഹി ഏതരഹി തമ്ഹാ ദാസബ്യാ മുത്തോ അത്താധീനോ അപരാധീനോ ഭുജിസ്സോ യേനകാമംഗമോ’തി. സോ തതോനിദാനം ലഭേഥ പാമോജ്ജം, അധിഗച്ഛേയ്യ സോമനസ്സം.
221. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, puriso dāso assa anattādhīno parādhīno na yenakāmaṃgamo. So aparena samayena tamhā dāsabyā mucceyya attādhīno aparādhīno bhujisso yenakāmaṃgamo. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe dāso ahosiṃ anattādhīno parādhīno na yenakāmaṃgamo. Somhi etarahi tamhā dāsabyā mutto attādhīno aparādhīno bhujisso yenakāmaṃgamo’ti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
൨൨൨. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, പുരിസോ സധനോ സഭോഗോ കന്താരദ്ധാനമഗ്ഗം പടിപജ്ജേയ്യ ദുബ്ഭിക്ഖം സപ്പടിഭയം. സോ അപരേന സമയേന തം കന്താരം നിത്ഥരേയ്യ സോത്ഥിനാ, ഗാമന്തം അനുപാപുണേയ്യ ഖേമം അപ്പടിഭയം. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അഹം ഖോ പുബ്ബേ സധനോ സഭോഗോ കന്താരദ്ധാനമഗ്ഗം പടിപജ്ജിം ദുബ്ഭിക്ഖം സപ്പടിഭയം. സോമ്ഹി ഏതരഹി തം കന്താരം നിത്ഥിണ്ണോ സോത്ഥിനാ, ഗാമന്തം അനുപ്പത്തോ ഖേമം അപ്പടിഭയ’ന്തി. സോ തതോനിദാനം ലഭേഥ പാമോജ്ജം, അധിഗച്ഛേയ്യ സോമനസ്സം.
222. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, puriso sadhano sabhogo kantāraddhānamaggaṃ paṭipajjeyya dubbhikkhaṃ sappaṭibhayaṃ. So aparena samayena taṃ kantāraṃ nitthareyya sotthinā, gāmantaṃ anupāpuṇeyya khemaṃ appaṭibhayaṃ. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho pubbe sadhano sabhogo kantāraddhānamaggaṃ paṭipajjiṃ dubbhikkhaṃ sappaṭibhayaṃ. Somhi etarahi taṃ kantāraṃ nitthiṇṇo sotthinā, gāmantaṃ anuppatto khemaṃ appaṭibhaya’nti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ, adhigaccheyya somanassaṃ.
൨൨൩. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു യഥാ ഇണം യഥാ രോഗം യഥാ ബന്ധനാഗാരം യഥാ ദാസബ്യം യഥാ കന്താരദ്ധാനമഗ്ഗം, ഏവം ഇമേ പഞ്ച നീവരണേ അപ്പഹീനേ അത്തനി സമനുപസ്സതി.
223. ‘‘Evameva kho, mahārāja, bhikkhu yathā iṇaṃ yathā rogaṃ yathā bandhanāgāraṃ yathā dāsabyaṃ yathā kantāraddhānamaggaṃ, evaṃ ime pañca nīvaraṇe appahīne attani samanupassati.
൨൨൪. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, യഥാ ആണണ്യം യഥാ ആരോഗ്യം യഥാ ബന്ധനാമോക്ഖം യഥാ ഭുജിസ്സം യഥാ ഖേമന്തഭൂമിം; ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഇമേ പഞ്ച നീവരണേ പഹീനേ അത്തനി സമനുപസ്സതി.
224. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, yathā āṇaṇyaṃ yathā ārogyaṃ yathā bandhanāmokkhaṃ yathā bhujissaṃ yathā khemantabhūmiṃ; evameva kho, mahārāja, bhikkhu ime pañca nīvaraṇe pahīne attani samanupassati.
൨൨൫. ‘‘തസ്സിമേ പഞ്ച നീവരണേ പഹീനേ അത്തനി സമനുപസ്സതോ പാമോജ്ജം ജായതി, പമുദിതസ്സ പീതി ജായതി, പീതിമനസ്സ കായോ പസ്സമ്ഭതി, പസ്സദ്ധകായോ സുഖം വേദേതി, സുഖിനോ ചിത്തം സമാധിയതി.
225. ‘‘Tassime pañca nīvaraṇe pahīne attani samanupassato pāmojjaṃ jāyati, pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vedeti, sukhino cittaṃ samādhiyati.
പഠമജ്ഝാനം
Paṭhamajjhānaṃ
൨൨൬. ‘‘സോ വിവിച്ചേവ കാമേഹി, വിവിച്ച അകുസലേഹി ധമ്മേഹി സവിതക്കം സവിചാരം വിവേകജം പീതിസുഖം പഠമം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. സോ ഇമമേവ കായം വിവേകജേന പീതിസുഖേന അഭിസന്ദേതി പരിസന്ദേതി പരിപൂരേതി പരിപ്ഫരതി, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതോ കായസ്സ വിവേകജേന പീതിസുഖേന അപ്ഫുടം ഹോതി.
226. ‘‘So vivicceva kāmehi, vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
൨൨൭. ‘‘സേയ്യഥാപി , മഹാരാജ, ദക്ഖോ ന്ഹാപകോ വാ ന്ഹാപകന്തേവാസീ വാ കംസഥാലേ ന്ഹാനീയചുണ്ണാനി ആകിരിത്വാ ഉദകേന പരിപ്ഫോസകം പരിപ്ഫോസകം സന്നേയ്യ, സായം ന്ഹാനീയപിണ്ഡി സ്നേഹാനുഗതാ സ്നേഹപരേതാ സന്തരബാഹിരാ ഫുടാ സ്നേഹേന, ന ച പഗ്ഘരണീ; ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഇമമേവ കായം വിവേകജേന പീതിസുഖേന അഭിസന്ദേതി പരിസന്ദേതി പരിപൂരേതി പരിപ്ഫരതി, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതോ കായസ്സ വിവേകജേന പീതിസുഖേന അപ്ഫുടം ഹോതി. ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
227. ‘‘Seyyathāpi , mahārāja, dakkho nhāpako vā nhāpakantevāsī vā kaṃsathāle nhānīyacuṇṇāni ākiritvā udakena paripphosakaṃ paripphosakaṃ sanneyya, sāyaṃ nhānīyapiṇḍi snehānugatā snehaparetā santarabāhirā phuṭā snehena, na ca paggharaṇī; evameva kho, mahārāja, bhikkhu imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti. Idampi kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
ദുതിയജ്ഝാനം
Dutiyajjhānaṃ
൨൨൮. ‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു വിതക്കവിചാരാനം വൂപസമാ അജ്ഝത്തം സമ്പസാദനം ചേതസോ ഏകോദിഭാവം അവിതക്കം അവിചാരം സമാധിജം പീതിസുഖം ദുതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. സോ ഇമമേവ കായം സമാധിജേന പീതിസുഖേന അഭിസന്ദേതി പരിസന്ദേതി പരിപൂരേതി പരിപ്ഫരതി, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതോ കായസ്സ സമാധിജേന പീതിസുഖേന അപ്ഫുടം ഹോതി.
228. ‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti.
൨൨൯. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, ഉദകരഹദോ ഗമ്ഭീരോ ഉബ്ഭിദോദകോ 69 തസ്സ നേവസ്സ പുരത്ഥിമായ ദിസായ ഉദകസ്സ ആയമുഖം, ന ദക്ഖിണായ ദിസായ ഉദകസ്സ ആയമുഖം, ന പച്ഛിമായ ദിസായ ഉദകസ്സ ആയമുഖം, ന ഉത്തരായ ദിസായ ഉദകസ്സ ആയമുഖം, ദേവോ ച ന കാലേനകാലം സമ്മാധാരം അനുപ്പവേച്ഛേയ്യ. അഥ ഖോ തമ്ഹാവ ഉദകരഹദാ സീതാ വാരിധാരാ ഉബ്ഭിജ്ജിത്വാ തമേവ ഉദകരഹദം സീതേന വാരിനാ അഭിസന്ദേയ്യ പരിസന്ദേയ്യ പരിപൂരേയ്യ പരിപ്ഫരേയ്യ, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതോ ഉദകരഹദസ്സ സീതേന വാരിനാ അപ്ഫുടം അസ്സ. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഇമമേവ കായം സമാധിജേന പീതിസുഖേന അഭിസന്ദേതി പരിസന്ദേതി പരിപൂരേതി പരിപ്ഫരതി, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതോ കായസ്സ സമാധിജേന പീതിസുഖേന അപ്ഫുടം ഹോതി. ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
229. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, udakarahado gambhīro ubbhidodako 70 tassa nevassa puratthimāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na dakkhiṇāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na pacchimāya disāya udakassa āyamukhaṃ, na uttarāya disāya udakassa āyamukhaṃ, devo ca na kālenakālaṃ sammādhāraṃ anuppaveccheyya. Atha kho tamhāva udakarahadā sītā vāridhārā ubbhijjitvā tameva udakarahadaṃ sītena vārinā abhisandeyya parisandeyya paripūreyya paripphareyya, nāssa kiñci sabbāvato udakarahadassa sītena vārinā apphuṭaṃ assa. Evameva kho, mahārāja, bhikkhu imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti. Idampi kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
തതിയജ്ഝാനം
Tatiyajjhānaṃ
൨൩൦. ‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു പീതിയാ ച വിരാഗാ ഉപേക്ഖകോ ച വിഹരതി സതോ സമ്പജാനോ, സുഖഞ്ച കായേന പടിസംവേദേതി, യം തം അരിയാ ആചിക്ഖന്തി – ‘ഉപേക്ഖകോ സതിമാ സുഖവിഹാരീ’തി, തതിയം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. സോ ഇമമേവ കായം നിപ്പീതികേന സുഖേന അഭിസന്ദേതി പരിസന്ദേതി പരിപൂരേതി പരിപ്ഫരതി, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതോ കായസ്സ നിപ്പീതികേന സുഖേന അപ്ഫുടം ഹോതി.
230. ‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti.
൨൩൧. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, ഉപ്പലിനിയം വാ പദുമിനിയം വാ പുണ്ഡരീകിനിയം വാ അപ്പേകച്ചാനി ഉപ്പലാനി വാ പദുമാനി വാ പുണ്ഡരീകാനി വാ ഉദകേ ജാതാനി ഉദകേ സംവഡ്ഢാനി ഉദകാനുഗ്ഗതാനി അന്തോനിമുഗ്ഗപോസീനി, താനി യാവ ചഗ്ഗാ യാവ ച മൂലാ സീതേന വാരിനാ അഭിസന്നാനി പരിസന്നാനി 71 പരിപൂരാനി പരിപ്ഫുടാനി 72, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതം ഉപ്പലാനം വാ പദുമാനം വാ പുണ്ഡരീകാനം വാ സീതേന വാരിനാ അപ്ഫുടം അസ്സ; ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഇമമേവ കായം നിപ്പീതികേന സുഖേന അഭിസന്ദേതി പരിസന്ദേതി പരിപൂരേതി പരിപ്ഫരതി, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതോ കായസ്സ നിപ്പീതികേന സുഖേന അപ്ഫുടം ഹോതി. ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
231. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni antonimuggaposīni, tāni yāva caggā yāva ca mūlā sītena vārinā abhisannāni parisannāni 73 paripūrāni paripphuṭāni 74, nāssa kiñci sabbāvataṃ uppalānaṃ vā padumānaṃ vā puṇḍarīkānaṃ vā sītena vārinā apphuṭaṃ assa; evameva kho, mahārāja, bhikkhu imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti. Idampi kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
ചതുത്ഥജ്ഝാനം
Catutthajjhānaṃ
൨൩൨. ‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു സുഖസ്സ ച പഹാനാ ദുക്ഖസ്സ ച പഹാനാ, പുബ്ബേവ സോമനസ്സദോമനസ്സാനം അത്ഥങ്ഗമാ അദുക്ഖമസുഖം ഉപേക്ഖാസതിപാരിസുദ്ധിം ചതുത്ഥം ഝാനം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി, സോ ഇമമേവ കായം പരിസുദ്ധേന ചേതസാ പരിയോദാതേന ഫരിത്വാ നിസിന്നോ ഹോതി, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതോ കായസ്സ പരിസുദ്ധേന ചേതസാ പരിയോദാതേന അപ്ഫുടം ഹോതി.
232. ‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā, pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, so imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti.
൨൩൩. ‘‘സേയ്യഥാപി , മഹാരാജ, പുരിസോ ഓദാതേന വത്ഥേന സസീസം പാരുപിത്വാ നിസിന്നോ അസ്സ, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതോ കായസ്സ ഓദാതേന വത്ഥേന അപ്ഫുടം അസ്സ; ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഇമമേവ കായം പരിസുദ്ധേന ചേതസാ പരിയോദാതേന ഫരിത്വാ നിസിന്നോ ഹോതി, നാസ്സ കിഞ്ചി സബ്ബാവതോ കായസ്സ പരിസുദ്ധേന ചേതസാ പരിയോദാതേന അപ്ഫുടം ഹോതി. ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
233. ‘‘Seyyathāpi , mahārāja, puriso odātena vatthena sasīsaṃ pārupitvā nisinno assa, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa odātena vatthena apphuṭaṃ assa; evameva kho, mahārāja, bhikkhu imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti, nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti. Idampi kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
വിപസ്സനാഞാണം
Vipassanāñāṇaṃ
൨൩൪. ‘‘സോ 75 ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ഞാണദസ്സനായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘അയം ഖോ മേ കായോ രൂപീ ചാതുമഹാഭൂതികോ മാതാപേത്തികസമ്ഭവോ ഓദനകുമ്മാസൂപചയോ അനിച്ചുച്ഛാദന-പരിമദ്ദന-ഭേദന-വിദ്ധംസന-ധമ്മോ; ഇദഞ്ച പന മേ വിഞ്ഞാണം ഏത്ഥ സിതം ഏത്ഥ പടിബദ്ധ’ന്തി.
234. ‘‘So 76 evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So evaṃ pajānāti – ‘ayaṃ kho me kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādana-parimaddana-bhedana-viddhaṃsana-dhammo; idañca pana me viññāṇaṃ ettha sitaṃ ettha paṭibaddha’nti.
൨൩൫. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, മണി വേളുരിയോ സുഭോ ജാതിമാ അട്ഠംസോ സുപരികമ്മകതോ അച്ഛോ വിപ്പസന്നോ അനാവിലോ സബ്ബാകാരസമ്പന്നോ. തത്രാസ്സ സുത്തം ആവുതം നീലം വാ പീതം വാ ലോഹിതം വാ 77 ഓദാതം വാ പണ്ഡുസുത്തം വാ. തമേനം ചക്ഖുമാ പുരിസോ ഹത്ഥേ കരിത്വാ പച്ചവേക്ഖേയ്യ – ‘അയം ഖോ മണി വേളുരിയോ സുഭോ ജാതിമാ അട്ഠംസോ സുപരികമ്മകതോ അച്ഛോ വിപ്പസന്നോ അനാവിലോ സബ്ബാകാരസമ്പന്നോ; തത്രിദം സുത്തം ആവുതം നീലം വാ പീതം വാ ലോഹിതം വാ ഓദാതം വാ പണ്ഡുസുത്തം വാ’തി. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ഞാണദസ്സനായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘അയം ഖോ മേ കായോ രൂപീ ചാതുമഹാഭൂതികോ മാതാപേത്തികസമ്ഭവോ ഓദനകുമ്മാസൂപചയോ അനിച്ചുച്ഛാദനപരിമദ്ദനഭേദനവിദ്ധംസനധമ്മോ; ഇദഞ്ച പന മേ വിഞ്ഞാണം ഏത്ഥ സിതം ഏത്ഥ പടിബദ്ധ’ന്തി. ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ , സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
235. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno anāvilo sabbākārasampanno. Tatrāssa suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā 78 odātaṃ vā paṇḍusuttaṃ vā. Tamenaṃ cakkhumā puriso hatthe karitvā paccavekkheyya – ‘ayaṃ kho maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno anāvilo sabbākārasampanno; tatridaṃ suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍusuttaṃ vā’ti. Evameva kho, mahārāja, bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So evaṃ pajānāti – ‘ayaṃ kho me kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo; idañca pana me viññāṇaṃ ettha sitaṃ ettha paṭibaddha’nti. Idampi kho, mahārāja , sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
മനോമയിദ്ധിഞാണം
Manomayiddhiñāṇaṃ
൨൩൬. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ മനോമയം കായം അഭിനിമ്മാനായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ ഇമമ്ഹാ കായാ അഞ്ഞം കായം അഭിനിമ്മിനാതി രൂപിം മനോമയം സബ്ബങ്ഗപച്ചങ്ഗിം അഹീനിന്ദ്രിയം.
236. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte manomayaṃ kāyaṃ abhinimmānāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So imamhā kāyā aññaṃ kāyaṃ abhinimmināti rūpiṃ manomayaṃ sabbaṅgapaccaṅgiṃ ahīnindriyaṃ.
൨൩൭. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, പുരിസോ മുഞ്ജമ്ഹാ ഈസികം പവാഹേയ്യ 79. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അയം മുഞ്ജോ, അയം ഈസികാ, അഞ്ഞോ മുഞ്ജോ, അഞ്ഞാ ഈസികാ, മുഞ്ജമ്ഹാ ത്വേവ ഈസികാ പവാള്ഹാ’തി 80. സേയ്യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, പുരിസോ അസിം കോസിയാ പവാഹേയ്യ. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അയം അസി, അയം കോസി, അഞ്ഞോ അസി, അഞ്ഞാ കോസി, കോസിയാ ത്വേവ അസി പവാള്ഹോ’’തി. സേയ്യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, പുരിസോ അഹിം കരണ്ഡാ ഉദ്ധരേയ്യ. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അയം അഹി, അയം കരണ്ഡോ. അഞ്ഞോ അഹി, അഞ്ഞോ കരണ്ഡോ, കരണ്ഡാ ത്വേവ അഹി ഉബ്ഭതോ’തി 81. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ മനോമയം കായം അഭിനിമ്മാനായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ ഇമമ്ഹാ കായാ അഞ്ഞം കായം അഭിനിമ്മിനാതി രൂപിം മനോമയം സബ്ബങ്ഗപച്ചങ്ഗിം അഹീനിന്ദ്രിയം. ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
237. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, puriso muñjamhā īsikaṃ pavāheyya 82. Tassa evamassa – ‘ayaṃ muñjo, ayaṃ īsikā, añño muñjo, aññā īsikā, muñjamhā tveva īsikā pavāḷhā’ti 83. Seyyathā vā pana, mahārāja, puriso asiṃ kosiyā pavāheyya. Tassa evamassa – ‘ayaṃ asi, ayaṃ kosi, añño asi, aññā kosi, kosiyā tveva asi pavāḷho’’ti. Seyyathā vā pana, mahārāja, puriso ahiṃ karaṇḍā uddhareyya. Tassa evamassa – ‘ayaṃ ahi, ayaṃ karaṇḍo. Añño ahi, añño karaṇḍo, karaṇḍā tveva ahi ubbhato’ti 84. Evameva kho, mahārāja, bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte manomayaṃ kāyaṃ abhinimmānāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So imamhā kāyā aññaṃ kāyaṃ abhinimmināti rūpiṃ manomayaṃ sabbaṅgapaccaṅgiṃ ahīnindriyaṃ. Idampi kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
ഇദ്ധിവിധഞാണം
Iddhividhañāṇaṃ
൨൩൮. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ഇദ്ധിവിധായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി . സോ അനേകവിഹിതം ഇദ്ധിവിധം പച്ചനുഭോതി – ഏകോപി ഹുത്വാ ബഹുധാ ഹോതി, ബഹുധാപി ഹുത്വാ ഏകോ ഹോതി; ആവിഭാവം തിരോഭാവം തിരോകുട്ടം തിരോപാകാരം തിരോപബ്ബതം അസജ്ജമാനോ ഗച്ഛതി സേയ്യഥാപി ആകാസേ. പഥവിയാപി ഉമ്മുജ്ജനിമുജ്ജം കരോതി സേയ്യഥാപി ഉദകേ. ഉദകേപി അഭിജ്ജമാനേ ഗച്ഛതി 85 സേയ്യഥാപി പഥവിയാ . ആകാസേപി പല്ലങ്കേന കമതി സേയ്യഥാപി പക്ഖീ സകുണോ. ഇമേപി ചന്ദിമസൂരിയേ ഏവംമഹിദ്ധികേ ഏവംമഹാനുഭാവേ പാണിനാ പരാമസതി പരിമജ്ജതി. യാവ ബ്രഹ്മലോകാപി കായേന വസം വത്തേതി.
238. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte iddhividhāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . So anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti – ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse. Pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti seyyathāpi udake. Udakepi abhijjamāne gacchati 86 seyyathāpi pathaviyā . Ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhī sakuṇo. Imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parāmasati parimajjati. Yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti.
൨൩൯. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, ദക്ഖോ കുമ്ഭകാരോ വാ കുമ്ഭകാരന്തേവാസീ വാ സുപരികമ്മകതായ മത്തികായ യം യദേവ ഭാജനവികതിം ആകങ്ഖേയ്യ, തം തദേവ കരേയ്യ അഭിനിപ്ഫാദേയ്യ. സേയ്യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, ദക്ഖോ ദന്തകാരോ വാ ദന്തകാരന്തേവാസീ വാ സുപരികമ്മകതസ്മിം ദന്തസ്മിം യം യദേവ ദന്തവികതിം ആകങ്ഖേയ്യ, തം തദേവ കരേയ്യ അഭിനിപ്ഫാദേയ്യ. സേയ്യഥാ വാ പന, മഹാരാജ, ദക്ഖോ സുവണ്ണകാരോ വാ സുവണ്ണകാരന്തേവാസീ വാ സുപരികമ്മകതസ്മിം സുവണ്ണസ്മിം യം യദേവ സുവണ്ണവികതിം ആകങ്ഖേയ്യ, തം തദേവ കരേയ്യ അഭിനിപ്ഫാദേയ്യ. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ഇദ്ധിവിധായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ അനേകവിഹിതം ഇദ്ധിവിധം പച്ചനുഭോതി – ഏകോപി ഹുത്വാ ബഹുധാ ഹോതി, ബഹുധാപി ഹുത്വാ ഏകോ ഹോതി; ആവിഭാവം തിരോഭാവം തിരോകുട്ടം തിരോപാകാരം തിരോപബ്ബതം അസജ്ജമാനോ ഗച്ഛതി സേയ്യഥാപി ആകാസേ. പഥവിയാപി ഉമ്മുജ്ജനിമുജ്ജം കരോതി സേയ്യഥാപി ഉദകേ. ഉദകേപി അഭിജ്ജമാനേ ഗച്ഛതി സേയ്യഥാപി പഥവിയാ. ആകാസേപി പല്ലങ്കേന കമതി സേയ്യഥാപി പക്ഖീ സകുണോ. ഇമേപി ചന്ദിമസൂരിയേ ഏവംമഹിദ്ധികേ ഏവംമഹാനുഭാവേ പാണിനാ പരാമസതി പരിമജ്ജതി. യാവ ബ്രഹ്മലോകാപി കായേന വസം വത്തേതി. ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
239. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, dakkho kumbhakāro vā kumbhakārantevāsī vā suparikammakatāya mattikāya yaṃ yadeva bhājanavikatiṃ ākaṅkheyya, taṃ tadeva kareyya abhinipphādeyya. Seyyathā vā pana, mahārāja, dakkho dantakāro vā dantakārantevāsī vā suparikammakatasmiṃ dantasmiṃ yaṃ yadeva dantavikatiṃ ākaṅkheyya, taṃ tadeva kareyya abhinipphādeyya. Seyyathā vā pana, mahārāja, dakkho suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā suparikammakatasmiṃ suvaṇṇasmiṃ yaṃ yadeva suvaṇṇavikatiṃ ākaṅkheyya, taṃ tadeva kareyya abhinipphādeyya. Evameva kho, mahārāja, bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte iddhividhāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti – ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse. Pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti seyyathāpi udake. Udakepi abhijjamāne gacchati seyyathāpi pathaviyā. Ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhī sakuṇo. Imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parāmasati parimajjati. Yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti. Idampi kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
ദിബ്ബസോതഞാണം
Dibbasotañāṇaṃ
൨൪൦. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ദിബ്ബായ സോതധാതുയാ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ ദിബ്ബായ സോതധാതുയാ വിസുദ്ധായ അതിക്കന്തമാനുസികായ ഉഭോ സദ്ദേ സുണാതി ദിബ്ബേ ച മാനുസേ ച യേ ദൂരേ സന്തികേ ച.
240. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte dibbāya sotadhātuyā cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca.
൨൪൧. ‘‘സേയ്യഥാപി , മഹാരാജ, പുരിസോ അദ്ധാനമഗ്ഗപ്പടിപന്നോ. സോ സുണേയ്യ ഭേരിസദ്ദമ്പി മുദിങ്ഗസദ്ദമ്പി 87 സങ്ഖപണവദിന്ദിമസദ്ദമ്പി 88. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘ഭേരിസദ്ദോ’ ഇതിപി, ‘മുദിങ്ഗസദ്ദോ’ ഇതിപി, ‘സങ്ഖപണവദിന്ദിമസദ്ദോ’ ഇതിപി 89. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ദിബ്ബായ സോതധാതുയാ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ ദിബ്ബായ സോതധാതുയാ വിസുദ്ധായ അതിക്കന്തമാനുസികായ ഉഭോ സദ്ദേ സുണാതി ദിബ്ബേ ച മാനുസേ ച യേ ദൂരേ സന്തികേ ച. ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
241. ‘‘Seyyathāpi , mahārāja, puriso addhānamaggappaṭipanno. So suṇeyya bherisaddampi mudiṅgasaddampi 90 saṅkhapaṇavadindimasaddampi 91. Tassa evamassa – ‘bherisaddo’ itipi, ‘mudiṅgasaddo’ itipi, ‘saṅkhapaṇavadindimasaddo’ itipi 92. Evameva kho, mahārāja, bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte dibbāya sotadhātuyā cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca. Idampi kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
ചേതോപരിയഞാണം
Cetopariyañāṇaṃ
൨൪൨. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ചേതോപരിയഞാണായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ പരസത്താനം പരപുഗ്ഗലാനം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാതി – സരാഗം വാ ചിത്തം ‘സരാഗം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, വീതരാഗം വാ ചിത്തം ‘വീതരാഗം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, സദോസം വാ ചിത്തം ‘സദോസം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, വീതദോസം വാ ചിത്തം ‘വീതദോസം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, സമോഹം വാ ചിത്തം ‘സമോഹം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, വീതമോഹം വാ ചിത്തം ‘വീതമോഹം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, സങ്ഖിത്തം വാ ചിത്തം ‘സങ്ഖിത്തം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, വിക്ഖിത്തം വാ ചിത്തം ‘വിക്ഖിത്തം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, മഹഗ്ഗതം വാ ചിത്തം ‘മഹഗ്ഗതം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, അമഹഗ്ഗതം വാ ചിത്തം ‘അമഹഗ്ഗതം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, സഉത്തരം വാ ചിത്തം ‘സഉത്തരം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, അനുത്തരം വാ ചിത്തം ‘അനുത്തരം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, സമാഹിതം വാ ചിത്തം ‘സമാഹിതം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, അസമാഹിതം വാ ചിത്തം ‘അസമാഹിതം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി , വിമുത്തം വാ ചിത്തം ‘വിമുത്തം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, അവിമുത്തം വാ ചിത്തം ‘അവിമുത്തം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി.
242. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte cetopariyañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti – sarāgaṃ vā cittaṃ ‘sarāgaṃ citta’nti pajānāti, vītarāgaṃ vā cittaṃ ‘vītarāgaṃ citta’nti pajānāti, sadosaṃ vā cittaṃ ‘sadosaṃ citta’nti pajānāti, vītadosaṃ vā cittaṃ ‘vītadosaṃ citta’nti pajānāti, samohaṃ vā cittaṃ ‘samohaṃ citta’nti pajānāti, vītamohaṃ vā cittaṃ ‘vītamohaṃ citta’nti pajānāti, saṅkhittaṃ vā cittaṃ ‘saṅkhittaṃ citta’nti pajānāti, vikkhittaṃ vā cittaṃ ‘vikkhittaṃ citta’nti pajānāti, mahaggataṃ vā cittaṃ ‘mahaggataṃ citta’nti pajānāti, amahaggataṃ vā cittaṃ ‘amahaggataṃ citta’nti pajānāti, sauttaraṃ vā cittaṃ ‘sauttaraṃ citta’nti pajānāti, anuttaraṃ vā cittaṃ ‘anuttaraṃ citta’nti pajānāti, samāhitaṃ vā cittaṃ ‘samāhitaṃ citta’nti pajānāti, asamāhitaṃ vā cittaṃ ‘asamāhitaṃ citta’nti pajānāti , vimuttaṃ vā cittaṃ ‘vimuttaṃ citta’nti pajānāti, avimuttaṃ vā cittaṃ ‘avimuttaṃ citta’nti pajānāti.
൨൪൩. ‘‘സേയ്യഥാപി , മഹാരാജ, ഇത്ഥീ വാ പുരിസോ വാ ദഹരോ യുവാ മണ്ഡനജാതികോ ആദാസേ വാ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അച്ഛേ വാ ഉദകപത്തേ സകം മുഖനിമിത്തം പച്ചവേക്ഖമാനോ സകണികം വാ ‘സകണിക’ന്തി ജാനേയ്യ, അകണികം വാ ‘അകണിക’ന്തി ജാനേയ്യ; ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ചേതോപരിയഞാണായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ പരസത്താനം പരപുഗ്ഗലാനം ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാതി – സരാഗം വാ ചിത്തം ‘സരാഗം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, വീതരാഗം വാ ചിത്തം ‘വീതരാഗം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, സദോസം വാ ചിത്തം ‘സദോസം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, വീതദോസം വാ ചിത്തം ‘വീതദോസം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, സമോഹം വാ ചിത്തം ‘സമോഹം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, വീതമോഹം വാ ചിത്തം ‘വീതമോഹം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, സങ്ഖിത്തം വാ ചിത്തം ‘സങ്ഖിത്തം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, വിക്ഖിത്തം വാ ചിത്തം ‘വിക്ഖിത്തം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, മഹഗ്ഗതം വാ ചിത്തം ‘മഹഗ്ഗതം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, അമഹഗ്ഗതം വാ ചിത്തം ‘അമഹഗ്ഗതം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, സഉത്തരം വാ ചിത്തം ‘സഉത്തരം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, അനുത്തരം വാ ചിത്തം ‘അനുത്തരം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, സമാഹിതം വാ ചിത്തം ‘സമാഹിതം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, അസമാഹിതം വാ ചിത്തം ‘അസമാഹിതം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി, വിമുത്തം വാ ചിത്തം ‘വിമുത്തം ചിത്ത’’ന്തി പജാനാതി, അവിമുത്തം വാ ചിത്തം ‘അവിമുത്തം ചിത്ത’ന്തി പജാനാതി. ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
243. ‘‘Seyyathāpi , mahārāja, itthī vā puriso vā daharo yuvā maṇḍanajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udakapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sakaṇikaṃ vā ‘sakaṇika’nti jāneyya, akaṇikaṃ vā ‘akaṇika’nti jāneyya; evameva kho, mahārāja, bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte cetopariyañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti – sarāgaṃ vā cittaṃ ‘sarāgaṃ citta’nti pajānāti, vītarāgaṃ vā cittaṃ ‘vītarāgaṃ citta’nti pajānāti, sadosaṃ vā cittaṃ ‘sadosaṃ citta’nti pajānāti, vītadosaṃ vā cittaṃ ‘vītadosaṃ citta’nti pajānāti, samohaṃ vā cittaṃ ‘samohaṃ citta’nti pajānāti, vītamohaṃ vā cittaṃ ‘vītamohaṃ citta’nti pajānāti, saṅkhittaṃ vā cittaṃ ‘saṅkhittaṃ citta’nti pajānāti, vikkhittaṃ vā cittaṃ ‘vikkhittaṃ citta’nti pajānāti, mahaggataṃ vā cittaṃ ‘mahaggataṃ citta’nti pajānāti, amahaggataṃ vā cittaṃ ‘amahaggataṃ citta’nti pajānāti, sauttaraṃ vā cittaṃ ‘sauttaraṃ citta’nti pajānāti, anuttaraṃ vā cittaṃ ‘anuttaraṃ citta’nti pajānāti, samāhitaṃ vā cittaṃ ‘samāhitaṃ citta’nti pajānāti, asamāhitaṃ vā cittaṃ ‘asamāhitaṃ citta’nti pajānāti, vimuttaṃ vā cittaṃ ‘vimuttaṃ citta’’nti pajānāti, avimuttaṃ vā cittaṃ ‘avimuttaṃ citta’nti pajānāti. Idampi kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണം
Pubbenivāsānussatiñāṇaṃ
൨൪൪. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി, സേയ്യഥിദം – ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ തിസ്സോപി ജാതിയോ ചതസ്സോപി ജാതിയോ പഞ്ചപി ജാതിയോ ദസപി ജാതിയോ വീസമ്പി ജാതിയോ തിംസമ്പി ജാതിയോ ചത്താലീസമ്പി ജാതിയോ പഞ്ഞാസമ്പി ജാതിയോ ജാതിസതമ്പി ജാതിസഹസ്സമ്പി ജാതിസതസഹസ്സമ്പി അനേകേപി സംവട്ടകപ്പേ അനേകേപി വിവട്ടകപ്പേ അനേകേപി സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ, ‘അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം; തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോ’തി. ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി.
244. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe, ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
൨൪൫. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, പുരിസോ സകമ്ഹാ ഗാമാ അഞ്ഞം ഗാമം ഗച്ഛേയ്യ, തമ്ഹാപി ഗാമാ അഞ്ഞം ഗാമം ഗച്ഛേയ്യ. സോ തമ്ഹാ ഗാമാ സകംയേവ ഗാമം പച്ചാഗച്ഛേയ്യ. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അഹം ഖോ സകമ്ഹാ ഗാമാ അമും ഗാമം അഗച്ഛിം 93, തത്രാപി ഏവം അട്ഠാസിം, ഏവം നിസീദിം, ഏവം അഭാസിം, ഏവം തുണ്ഹീ അഹോസിം, തമ്ഹാപി ഗാമാ അമും ഗാമം അഗച്ഛിം, തത്രാപി ഏവം അട്ഠാസിം, ഏവം നിസീദിം, ഏവം അഭാസിം, ഏവം തുണ്ഹീ അഹോസിം, സോമ്ഹി തമ്ഹാ ഗാമാ സകംയേവ ഗാമം പച്ചാഗതോ’തി. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി, സേയ്യഥിദം – ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ തിസ്സോപി ജാതിയോ ചതസ്സോപി ജാതിയോ പഞ്ചപി ജാതിയോ ദസപി ജാതിയോ വീസമ്പി ജാതിയോ തിംസമ്പി ജാതിയോ ചത്താലീസമ്പി ജാതിയോ പഞ്ഞാസമ്പി ജാതിയോ ജാതിസതമ്പി ജാതിസഹസ്സമ്പി ജാതിസതസഹസ്സമ്പി അനേകേപി സംവട്ടകപ്പേ അനേകേപി വിവട്ടകപ്പേ അനേകേപി സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ, ‘അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം; തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോ’തി, ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
245. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, puriso sakamhā gāmā aññaṃ gāmaṃ gaccheyya, tamhāpi gāmā aññaṃ gāmaṃ gaccheyya. So tamhā gāmā sakaṃyeva gāmaṃ paccāgaccheyya. Tassa evamassa – ‘ahaṃ kho sakamhā gāmā amuṃ gāmaṃ agacchiṃ 94, tatrāpi evaṃ aṭṭhāsiṃ, evaṃ nisīdiṃ, evaṃ abhāsiṃ, evaṃ tuṇhī ahosiṃ, tamhāpi gāmā amuṃ gāmaṃ agacchiṃ, tatrāpi evaṃ aṭṭhāsiṃ, evaṃ nisīdiṃ, evaṃ abhāsiṃ, evaṃ tuṇhī ahosiṃ, somhi tamhā gāmā sakaṃyeva gāmaṃ paccāgato’ti. Evameva kho, mahārāja, bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe, ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti, iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Idampi kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
ദിബ്ബചക്ഖുഞാണം
Dibbacakkhuñāṇaṃ
൨൪൬. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ സത്താനം ചുതൂപപാതഞാണായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ, യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി – ‘ഇമേ വത ഭോന്തോ സത്താ കായദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം ഉപവാദകാ മിച്ഛാദിട്ഠികാ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ. തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നാ. ഇമേ വാ പന ഭോന്തോ സത്താ കായസുചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീസുചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോസുചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം അനുപവാദകാ സമ്മാദിട്ഠികാ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ, തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നാ’തി. ഇതി ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ, യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി.
246. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti.
൨൪൭. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, മജ്ഝേ സിങ്ഘാടകേ പാസാദോ. തത്ഥ ചക്ഖുമാ പുരിസോ ഠിതോ പസ്സേയ്യ മനുസ്സേ ഗേഹം പവിസന്തേപി നിക്ഖമന്തേപി രഥികായപി വീഥിം സഞ്ചരന്തേ 95 മജ്ഝേ സിങ്ഘാടകേ നിസിന്നേപി. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘ഏതേ മനുസ്സാ ഗേഹം പവിസന്തി, ഏതേ നിക്ഖമന്തി, ഏതേ രഥികായ വീഥിം സഞ്ചരന്തി, ഏതേ മജ്ഝേ സിങ്ഘാടകേ നിസിന്നാ’തി. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ സത്താനം ചുതൂപപാതഞാണായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ, യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി – ‘ഇമേ വത ഭോന്തോ സത്താ കായദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം ഉപവാദകാ മിച്ഛാദിട്ഠികാ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ, തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നാ. ഇമേ വാ പന ഭോന്തോ സത്താ കായസുചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീസുചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോസുചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം അനുപവാദകാ സമ്മാദിട്ഠികാ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ. തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നാ’തി. ഇതി ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ; യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി. ‘ഇദമ്പി ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച.
247. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, majjhe siṅghāṭake pāsādo. Tattha cakkhumā puriso ṭhito passeyya manusse gehaṃ pavisantepi nikkhamantepi rathikāyapi vīthiṃ sañcarante 96 majjhe siṅghāṭake nisinnepi. Tassa evamassa – ‘ete manussā gehaṃ pavisanti, ete nikkhamanti, ete rathikāya vīthiṃ sañcaranti, ete majjhe siṅghāṭake nisinnā’ti. Evameva kho, mahārāja, bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate, yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate; yathākammūpage satte pajānāti. ‘Idampi kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.
ആസവക്ഖയഞാണം
Āsavakkhayañāṇaṃ
൨൪൮. ‘‘സോ ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ആസവാനം ഖയഞാണായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. സോ ഇദം ദുക്ഖന്തി യഥാഭൂതം പജാനാതി , അയം ദുക്ഖസമുദയോതി യഥാഭൂതം പജാനാതി, അയം ദുക്ഖനിരോധോതി യഥാഭൂതം പജാനാതി, അയം ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാതി യഥാഭൂതം പജാനാതി. ഇമേ ആസവാതി യഥാഭൂതം പജാനാതി, അയം ആസവസമുദയോതി യഥാഭൂതം പജാനാതി, അയം ആസവനിരോധോതി യഥാഭൂതം പജാനാതി, അയം ആസവനിരോധഗാമിനീ പടിപദാതി യഥാഭൂതം പജാനാതി. തസ്സ ഏവം ജാനതോ ഏവം പസ്സതോ കാമാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, ഭവാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, അവിജ്ജാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, ‘വിമുത്തസ്മിം വിമുത്തമി’തി ഞാണം ഹോതി, ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാതി.
248. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. So idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti , ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti. Ime āsavāti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati, ‘vimuttasmiṃ vimuttami’ti ñāṇaṃ hoti, ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
൨൪൯. ‘‘സേയ്യഥാപി, മഹാരാജ, പബ്ബതസങ്ഖേപേ ഉദകരഹദോ അച്ഛോ വിപ്പസന്നോ അനാവിലോ. തത്ഥ ചക്ഖുമാ പുരിസോ തീരേ ഠിതോ പസ്സേയ്യ സിപ്പിസമ്ബുകമ്പി സക്ഖരകഥലമ്പി മച്ഛഗുമ്ബമ്പി ചരന്തമ്പി തിട്ഠന്തമ്പി. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘അയം ഖോ ഉദകരഹദോ അച്ഛോ വിപ്പസന്നോ അനാവിലോ. തത്രിമേ സിപ്പിസമ്ബുകാപി സക്ഖരകഥലാപി മച്ഛഗുമ്ബാപി ചരന്തിപി തിട്ഠന്തിപീ’തി. ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, ഭിക്ഖു ഏവം സമാഹിതേ ചിത്തേ പരിസുദ്ധേ പരിയോദാതേ അനങ്ഗണേ വിഗതൂപക്കിലേസേ മുദുഭൂതേ കമ്മനിയേ ഠിതേ ആനേഞ്ജപ്പത്തേ ആസവാനം ഖയഞാണായ ചിത്തം അഭിനീഹരതി അഭിനിന്നാമേതി. ‘സോ ഇദം ദുക്ഖ’ന്തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ദുക്ഖസമുദയോ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി , ‘അയം ദുക്ഖനിരോധോ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി. ‘ഇമേ ആസവാതി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ആസവസമുദയോ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ആസവനിരോധോ’തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, ‘അയം ആസവനിരോധഗാമിനീ പടിപദാതി യഥാഭൂതം പജാനാതി. തസ്സ ഏവം ജാനതോ ഏവം പസ്സതോ കാമാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, ഭവാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, അവിജ്ജാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, ‘വിമുത്തസ്മിം വിമുത്തമിതി ഞാണം ഹോതി, ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാതി. ഇദം ഖോ, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം പുരിമേഹി സന്ദിട്ഠികേഹി സാമഞ്ഞഫലേഹി അഭിക്കന്തതരഞ്ച പണീതതരഞ്ച. ഇമസ്മാ ച പന, മഹാരാജ, സന്ദിട്ഠികാ സാമഞ്ഞഫലാ അഞ്ഞം സന്ദിട്ഠികം സാമഞ്ഞഫലം ഉത്തരിതരം വാ പണീതതരം വാ നത്ഥീ’’തി.
249. ‘‘Seyyathāpi, mahārāja, pabbatasaṅkhepe udakarahado accho vippasanno anāvilo. Tattha cakkhumā puriso tīre ṭhito passeyya sippisambukampi sakkharakathalampi macchagumbampi carantampi tiṭṭhantampi. Tassa evamassa – ‘ayaṃ kho udakarahado accho vippasanno anāvilo. Tatrime sippisambukāpi sakkharakathalāpi macchagumbāpi carantipi tiṭṭhantipī’ti. Evameva kho, mahārāja, bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti. ‘So idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti , ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. ‘Ime āsavāti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati, ‘vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti, ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Idaṃ kho, mahārāja, sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca. Imasmā ca pana, mahārāja, sandiṭṭhikā sāmaññaphalā aññaṃ sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā natthī’’ti.
അജാതസത്തുഉപാസകത്തപടിവേദനാ
Ajātasattuupāsakattapaṭivedanā
൨൫൦. ഏവം വുത്തേ, രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അഭിക്കന്തം, ഭന്തേ, അഭിക്കന്തം, ഭന്തേ. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ, നിക്കുജ്ജിതം വാ ഉക്കുജ്ജേയ്യ, പടിച്ഛന്നം വാ വിവരേയ്യ, മൂള്ഹസ്സ വാ മഗ്ഗം ആചിക്ഖേയ്യ, അന്ധകാരേ വാ തേലപജ്ജോതം ധാരേയ്യ ‘ചക്ഖുമന്തോ രൂപാനി ദക്ഖന്തീ’തി; ഏവമേവം, ഭന്തേ, ഭഗവതാ അനേകപരിയായേന ധമ്മോ പകാസിതോ . ഏസാഹം, ഭന്തേ, ഭഗവന്തം സരണം ഗച്ഛാമി ധമ്മഞ്ച ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച. ഉപാസകം മം ഭഗവാ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതം സരണം ഗതം. അച്ചയോ മം, ഭന്തേ, അച്ചഗമാ യഥാബാലം യഥാമൂള്ഹം യഥാഅകുസലം, യോഹം പിതരം ധമ്മികം ധമ്മരാജാനം ഇസ്സരിയകാരണാ ജീവിതാ വോരോപേസിം. തസ്സ മേ, ഭന്തേ ഭഗവാ അച്ചയം അച്ചയതോ പടിഗ്ഗണ്ഹാതു ആയതിം സംവരായാ’’തി.
250. Evaṃ vutte, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ, bhante, bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito . Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ. Accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ pitaraṃ dhammikaṃ dhammarājānaṃ issariyakāraṇā jīvitā voropesiṃ. Tassa me, bhante bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti.
൨൫൧. ‘‘തഗ്ഘ ത്വം, മഹാരാജ, അച്ചയോ അച്ചഗമാ യഥാബാലം യഥാമൂള്ഹം യഥാഅകുസലം, യം ത്വം പിതരം ധമ്മികം ധമ്മരാജാനം ജീവിതാ വോരോപേസി. യതോ ച ഖോ ത്വം, മഹാരാജ, അച്ചയം അച്ചയതോ ദിസ്വാ യഥാധമ്മം പടികരോസി, തം തേ മയം പടിഗ്ഗണ്ഹാമ. വുദ്ധിഹേസാ, മഹാരാജ, അരിയസ്സ വിനയേ, യോ അച്ചയം അച്ചയതോ ദിസ്വാ യഥാധമ്മം പടികരോതി, ആയതിം സംവരം ആപജ്ജതീ’’തി.
251. ‘‘Taggha tvaṃ, mahārāja, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ pitaraṃ dhammikaṃ dhammarājānaṃ jīvitā voropesi. Yato ca kho tvaṃ, mahārāja, accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma. Vuddhihesā, mahārāja, ariyassa vinaye, yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatī’’ti.
൨൫൨. ഏവം വുത്തേ, രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഹന്ദ ച ദാനി മയം, ഭന്തേ, ഗച്ഛാമ ബഹുകിച്ചാ മയം ബഹുകരണീയാ’’തി. ‘‘യസ്സദാനി ത്വം, മഹാരാജ, കാലം മഞ്ഞസീ’’തി. അഥ ഖോ രാജാ മാഗധോ അജാതസത്തു വേദേഹിപുത്തോ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദിത്വാ അനുമോദിത്വാ ഉട്ഠായാസനാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ പക്കാമി.
252. Evaṃ vutte, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘handa ca dāni mayaṃ, bhante, gacchāma bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tvaṃ, mahārāja, kālaṃ maññasī’’ti. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
൨൫൩. അഥ ഖോ ഭഗവാ അചിരപക്കന്തസ്സ രഞ്ഞോ മാഗധസ്സ അജാതസത്തുസ്സ വേദേഹിപുത്തസ്സ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ഖതായം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ. ഉപഹതായം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ. സചായം, ഭിക്ഖവേ, രാജാ പിതരം ധമ്മികം ധമ്മരാജാനം ജീവിതാ ന വോരോപേസ്സഥ, ഇമസ്മിഞ്ഞേവ ആസനേ വിരജം വീതമലം ധമ്മചക്ഖും ഉപ്പജ്ജിസ്സഥാ’’തി. ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനാ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദുന്തി.
253. Atha kho bhagavā acirapakkantassa rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa bhikkhū āmantesi – ‘‘khatāyaṃ, bhikkhave, rājā. Upahatāyaṃ, bhikkhave, rājā. Sacāyaṃ, bhikkhave, rājā pitaraṃ dhammikaṃ dhammarājānaṃ jīvitā na voropessatha, imasmiññeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ uppajjissathā’’ti. Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
സാമഞ്ഞഫലസുത്തം നിട്ഠിതം ദുതിയം.
Sāmaññaphalasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ദീഘ നികായ (അട്ഠകഥാ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ൨. സാമഞ്ഞഫലസുത്തവണ്ണനാ • 2. Sāmaññaphalasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ദീഘനികായ (ടീകാ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ൨. സാമഞ്ഞഫലസുത്തവണ്ണനാ • 2. Sāmaññaphalasuttavaṇṇanā