Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౫. సమనుపస్సనాసుత్తం
5. Samanupassanāsuttaṃ
౪౭. సావత్థినిదానం. ‘‘యే హి కేచి, భిక్ఖవే, సమణా వా బ్రాహ్మణా వా అనేకవిహితం అత్తానం సమనుపస్సమానా సమనుపస్సన్తి, సబ్బేతే పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధే సమనుపస్సన్తి, ఏతేసం వా అఞ్ఞతరం. కతమే పఞ్చ? ఇధ, భిక్ఖవే, అస్సుతవా పుథుజ్జనో అరియానం అదస్సావీ అరియధమ్మస్స అకోవిదో అరియధమ్మే అవినీతో, సప్పురిసానం అదస్సావీ సప్పురిసధమ్మస్స అకోవిదో సప్పురిసధమ్మే అవినీతో రూపం అత్తతో సమనుపస్సతి, రూపవన్తం వా అత్తానం; అత్తని వా రూపం, రూపస్మిం వా అత్తానం. వేదనం… సఞ్ఞం… సఙ్ఖారే… విఞ్ఞాణం అత్తతో సమనుపస్సతి, విఞ్ఞాణవన్తం వా అత్తానం; అత్తని వా విఞ్ఞాణం, విఞ్ఞాణస్మిం వా అత్తానం’’.
47. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitaṃ attānaṃ samanupassamānā samanupassanti, sabbete pañcupādānakkhandhe samanupassanti, etesaṃ vā aññataraṃ. Katame pañca? Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ’’.
‘‘ఇతి అయఞ్చేవ సమనుపస్సనా ‘అస్మీ’తి చస్స అవిగతం 1 హోతి. ‘అస్మీ’తి ఖో పన, భిక్ఖవే, అవిగతే పఞ్చన్నం ఇన్ద్రియానం అవక్కన్తి హోతి – చక్ఖున్ద్రియస్స సోతిన్ద్రియస్స ఘానిన్ద్రియస్స జివ్హిన్ద్రియస్స కాయిన్ద్రియస్స. అత్థి, భిక్ఖవే, మనో, అత్థి ధమ్మా, అత్థి అవిజ్జాధాతు. అవిజ్జాసమ్ఫస్సజేన, భిక్ఖవే, వేదయితేన ఫుట్ఠస్స అస్సుతవతో పుథుజ్జనస్స ‘అస్మీ’తిపిస్స హోతి; ‘అయమహమస్మీ’తిపిస్స హోతి; ‘భవిస్స’న్తిపిస్స హోతి; ‘న భవిస్స’న్తిపిస్స హోతి; ‘రూపీ భవిస్స’న్తిపిస్స హోతి; ‘అరూపీ భవిస్స’న్తిపిస్స హోతి; ‘సఞ్ఞీ భవిస్స’న్తిపిస్స హోతి; ‘అసఞ్ఞీ భవిస్స’న్తిపిస్స హోతి; ‘నేవసఞ్ఞీనాసఞ్ఞీ భవిస్స’న్తిపిస్స హోతి’’.
‘‘Iti ayañceva samanupassanā ‘asmī’ti cassa avigataṃ 2 hoti. ‘Asmī’ti kho pana, bhikkhave, avigate pañcannaṃ indriyānaṃ avakkanti hoti – cakkhundriyassa sotindriyassa ghānindriyassa jivhindriyassa kāyindriyassa. Atthi, bhikkhave, mano, atthi dhammā, atthi avijjādhātu. Avijjāsamphassajena, bhikkhave, vedayitena phuṭṭhassa assutavato puthujjanassa ‘asmī’tipissa hoti; ‘ayamahamasmī’tipissa hoti; ‘bhavissa’ntipissa hoti; ‘na bhavissa’ntipissa hoti; ‘rūpī bhavissa’ntipissa hoti; ‘arūpī bhavissa’ntipissa hoti; ‘saññī bhavissa’ntipissa hoti; ‘asaññī bhavissa’ntipissa hoti; ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’ntipissa hoti’’.
‘‘తిట్ఠన్తేవ ఖో 3, భిక్ఖవే, తత్థేవ 4 పఞ్చిన్ద్రియాని. అథేత్థ సుతవతో అరియసావకస్స అవిజ్జా పహీయతి, విజ్జా ఉప్పజ్జతి. తస్స అవిజ్జావిరాగా విజ్జుప్పాదా ‘అస్మీ’తిపిస్స న హోతి; ‘అయమహమస్మీ’తిపిస్స న హోతి; ‘భవిస్స’న్తి… ‘న భవిస్స’న్తి… రూపీ… అరూపీ … సఞ్ఞీ… అసఞ్ఞీ… ‘నేవసఞ్ఞీనాసఞ్ఞీ భవిస్స’న్తిపిస్స న హోతీ’’తి. పఞ్చమం.
‘‘Tiṭṭhanteva kho 5, bhikkhave, tattheva 6 pañcindriyāni. Athettha sutavato ariyasāvakassa avijjā pahīyati, vijjā uppajjati. Tassa avijjāvirāgā vijjuppādā ‘asmī’tipissa na hoti; ‘ayamahamasmī’tipissa na hoti; ‘bhavissa’nti… ‘na bhavissa’nti… rūpī… arūpī … saññī… asaññī… ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’ntipissa na hotī’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౫. సమనుపస్సనాసుత్తవణ్ణనా • 5. Samanupassanāsuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౫. సమనుపస్సనాసుత్తవణ్ణనా • 5. Samanupassanāsuttavaṇṇanā