Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya

    ๕. สมนุปสฺสนาสุตฺตํ

    5. Samanupassanāsuttaṃ

    ๔๗. สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา อเนกวิหิตํ อตฺตานํ สมนุปสฺสมานา สมนุปสฺสนฺติ, สเพฺพเต ปญฺจุปาทานกฺขเนฺธ สมนุปสฺสนฺติ, เอเตสํ วา อญฺญตรํฯ กตเม ปญฺจ? อิธ, ภิกฺขเว, อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน อริยานํ อทสฺสาวี อริยธมฺมสฺส อโกวิโท อริยธเมฺม อวินีโต, สปฺปุริสานํ อทสฺสาวี สปฺปุริสธมฺมสฺส อโกวิโท สปฺปุริสธเมฺม อวินีโต รูปํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ, รูปวนฺตํ วา อตฺตานํ; อตฺตนิ วา รูปํ, รูปสฺมิํ วา อตฺตานํฯ เวทนํ… สญฺญํ… สงฺขาเร… วิญฺญาณํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ, วิญฺญาณวนฺตํ วา อตฺตานํ; อตฺตนิ วา วิญฺญาณํ, วิญฺญาณสฺมิํ วา อตฺตานํ’’ฯ

    47. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitaṃ attānaṃ samanupassamānā samanupassanti, sabbete pañcupādānakkhandhe samanupassanti, etesaṃ vā aññataraṃ. Katame pañca? Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ’’.

    ‘‘อิติ อยเญฺจว สมนุปสฺสนา ‘อสฺมี’ติ จสฺส อวิคตํ 1 โหติฯ ‘อสฺมี’ติ โข ปน, ภิกฺขเว, อวิคเต ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อวกฺกนฺติ โหติ – จกฺขุนฺทฺริยสฺส โสตินฺทฺริยสฺส ฆานินฺทฺริยสฺส ชิวฺหินฺทฺริยสฺส กายินฺทฺริยสฺสฯ อตฺถิ, ภิกฺขเว, มโน, อตฺถิ ธมฺมา, อตฺถิ อวิชฺชาธาตุฯ อวิชฺชาสมฺผสฺสเชน, ภิกฺขเว, เวทยิเตน ผุฎฺฐสฺส อสฺสุตวโต ปุถุชฺชนสฺส ‘อสฺมี’ติปิสฺส โหติ; ‘อยมหมสฺมี’ติปิสฺส โหติ; ‘ภวิสฺส’นฺติปิสฺส โหติ; ‘น ภวิสฺส’นฺติปิสฺส โหติ; ‘รูปี ภวิสฺส’นฺติปิสฺส โหติ; ‘อรูปี ภวิสฺส’นฺติปิสฺส โหติ; ‘สญฺญี ภวิสฺส’นฺติปิสฺส โหติ; ‘อสญฺญี ภวิสฺส’นฺติปิสฺส โหติ; ‘เนวสญฺญีนาสญฺญี ภวิสฺส’นฺติปิสฺส โหติ’’ฯ

    ‘‘Iti ayañceva samanupassanā ‘asmī’ti cassa avigataṃ 2 hoti. ‘Asmī’ti kho pana, bhikkhave, avigate pañcannaṃ indriyānaṃ avakkanti hoti – cakkhundriyassa sotindriyassa ghānindriyassa jivhindriyassa kāyindriyassa. Atthi, bhikkhave, mano, atthi dhammā, atthi avijjādhātu. Avijjāsamphassajena, bhikkhave, vedayitena phuṭṭhassa assutavato puthujjanassa ‘asmī’tipissa hoti; ‘ayamahamasmī’tipissa hoti; ‘bhavissa’ntipissa hoti; ‘na bhavissa’ntipissa hoti; ‘rūpī bhavissa’ntipissa hoti; ‘arūpī bhavissa’ntipissa hoti; ‘saññī bhavissa’ntipissa hoti; ‘asaññī bhavissa’ntipissa hoti; ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’ntipissa hoti’’.

    ‘‘ติฎฺฐเนฺตว โข 3, ภิกฺขเว, ตเตฺถว 4 ปญฺจินฺทฺริยานิฯ อเถตฺถ สุตวโต อริยสาวกสฺส อวิชฺชา ปหียติ, วิชฺชา อุปฺปชฺชติฯ ตสฺส อวิชฺชาวิราคา วิชฺชุปฺปาทา ‘อสฺมี’ติปิสฺส น โหติ; ‘อยมหมสฺมี’ติปิสฺส น โหติ; ‘ภวิสฺส’นฺติ… ‘น ภวิสฺส’นฺติ… รูปี… อรูปี … สญฺญี… อสญฺญี… ‘เนวสญฺญีนาสญฺญี ภวิสฺส’นฺติปิสฺส น โหตี’’ติฯ ปญฺจมํฯ

    ‘‘Tiṭṭhanteva kho 5, bhikkhave, tattheva 6 pañcindriyāni. Athettha sutavato ariyasāvakassa avijjā pahīyati, vijjā uppajjati. Tassa avijjāvirāgā vijjuppādā ‘asmī’tipissa na hoti; ‘ayamahamasmī’tipissa na hoti; ‘bhavissa’nti… ‘na bhavissa’nti… rūpī… arūpī … saññī… asaññī… ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’ntipissa na hotī’’ti. Pañcamaṃ.







    Footnotes:
    1. อธิคตํ (พหูสุ)
    2. adhigataṃ (bahūsu)
    3. ติฎฺฐนฺติ โข ปน (สี. สฺยา. กํ. ปี.)
    4. ตเถว (กตฺถจิ)
    5. tiṭṭhanti kho pana (sī. syā. kaṃ. pī.)
    6. tatheva (katthaci)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕. สมนุปสฺสนาสุตฺตวณฺณนา • 5. Samanupassanāsuttavaṇṇanā

    ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๕. สมนุปสฺสนาสุตฺตวณฺณนา • 5. Samanupassanāsuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact