| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
5. සමනුපස්‌සනාසුත්‌තං
5. Samanupassanāsuttaṃ
47. සාවත්‌ථිනිදානං. ‘‘යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අනෙකවිහිතං අත්‌තානං සමනුපස්‌සමානා සමනුපස්‌සන්‌ති, සබ්‌බෙතෙ පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධෙ සමනුපස්‌සන්‌ති, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරං. කතමෙ පඤ්‌ච? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, අස්‌සුතවා පුථුජ්‌ජනො අරියානං අදස්‌සාවී අරියධම්‌මස්‌ස අකොවිදො අරියධම්‌මෙ අවිනීතො, සප්‌පුරිසානං අදස්‌සාවී සප්‌පුරිසධම්‌මස්‌ස අකොවිදො සප්‌පුරිසධම්‌මෙ අවිනීතො රූපං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති, රූපවන්‌තං වා අත්‌තානං; අත්‌තනි වා රූපං, රූපස්‌මිං වා අත්‌තානං. වෙදනං… සඤ්‌ඤං… සඞ්‌ඛාරෙ… විඤ්‌ඤාණං අත්‌තතො සමනුපස්‌සති, විඤ්‌ඤාණවන්‌තං වා අත්‌තානං; අත්‌තනි වා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණස්‌මිං වා අත්‌තානං’’.
47. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitaṃ attānaṃ samanupassamānā samanupassanti, sabbete pañcupādānakkhandhe samanupassanti, etesaṃ vā aññataraṃ. Katame pañca? Idha, bhikkhave, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ’’.
‘‘ඉති අයඤ්‌චෙව සමනුපස්‌සනා ‘අස්‌මී’ති චස්‌ස අවිගතං 1 හොති. ‘අස්‌මී’ති ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, අවිගතෙ පඤ්‌චන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං අවක්‌කන්‌ති හොති – චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියස්‌ස සොතින්‌ද්‍රියස්‌ස ඝානින්‌ද්‍රියස්‌ස ජිව්‌හින්‌ද්‍රියස්‌ස කායින්‌ද්‍රියස්‌ස. අත්‌ථි, භික්‌ඛවෙ, මනො, අත්‌ථි ධම්‌මා, අත්‌ථි අවිජ්‌ජාධාතු. අවිජ්‌ජාසම්‌ඵස්‌සජෙන, භික්‌ඛවෙ, වෙදයිතෙන ඵුට්‌ඨස්‌ස අස්‌සුතවතො පුථුජ්‌ජනස්‌ස ‘අස්‌මී’තිපිස්‌ස හොති; ‘අයමහමස්‌මී’තිපිස්‌ස හොති; ‘භවිස්‌ස’න්‌තිපිස්‌ස හොති; ‘න භවිස්‌ස’න්‌තිපිස්‌ස හොති; ‘රූපී භවිස්‌ස’න්‌තිපිස්‌ස හොති; ‘අරූපී භවිස්‌ස’න්‌තිපිස්‌ස හොති; ‘සඤ්‌ඤී භවිස්‌ස’න්‌තිපිස්‌ස හොති; ‘අසඤ්‌ඤී භවිස්‌ස’න්‌තිපිස්‌ස හොති; ‘නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී භවිස්‌ස’න්‌තිපිස්‌ස හොති’’.
‘‘Iti ayañceva samanupassanā ‘asmī’ti cassa avigataṃ 2 hoti. ‘Asmī’ti kho pana, bhikkhave, avigate pañcannaṃ indriyānaṃ avakkanti hoti – cakkhundriyassa sotindriyassa ghānindriyassa jivhindriyassa kāyindriyassa. Atthi, bhikkhave, mano, atthi dhammā, atthi avijjādhātu. Avijjāsamphassajena, bhikkhave, vedayitena phuṭṭhassa assutavato puthujjanassa ‘asmī’tipissa hoti; ‘ayamahamasmī’tipissa hoti; ‘bhavissa’ntipissa hoti; ‘na bhavissa’ntipissa hoti; ‘rūpī bhavissa’ntipissa hoti; ‘arūpī bhavissa’ntipissa hoti; ‘saññī bhavissa’ntipissa hoti; ‘asaññī bhavissa’ntipissa hoti; ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’ntipissa hoti’’.
‘‘තිට්‌ඨන්‌තෙව ඛො 3, භික්‌ඛවෙ, තත්‌ථෙව 4 පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි. අථෙත්‌ථ සුතවතො අරියසාවකස්‌ස අවිජ්‌ජා පහීයති, විජ්‌ජා උප්‌පජ්‌ජති. තස්‌ස අවිජ්‌ජාවිරාගා විජ්‌ජුප්‌පාදා ‘අස්‌මී’තිපිස්‌ස න හොති; ‘අයමහමස්‌මී’තිපිස්‌ස න හොති; ‘භවිස්‌ස’න්‌ති… ‘න භවිස්‌ස’න්‌ති… රූපී… අරූපී … සඤ්‌ඤී… අසඤ්‌ඤී… ‘නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී භවිස්‌ස’න්‌තිපිස්‌ස න හොතී’’ති. පඤ්‌චමං.
‘‘Tiṭṭhanteva kho 5, bhikkhave, tattheva 6 pañcindriyāni. Athettha sutavato ariyasāvakassa avijjā pahīyati, vijjā uppajjati. Tassa avijjāvirāgā vijjuppādā ‘asmī’tipissa na hoti; ‘ayamahamasmī’tipissa na hoti; ‘bhavissa’nti… ‘na bhavissa’nti… rūpī… arūpī … saññī… asaññī… ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’ntipissa na hotī’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 5. සමනුපස්‌සනාසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Samanupassanāsuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 5. සමනුපස්‌සනාසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Samanupassanāsuttavaṇṇanā
