| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / नेत्तिविभाविनी • Nettivibhāvinī |
१६. समारोपनहारसम्पातविभावना
16. Samāropanahārasampātavibhāvanā
७८. ‘‘तस्मा रक्खितचित्तस्सा’’ति पदेन यं रक्खितचित्तं वुत्तं, तं रक्खितचित्तं तिण्णं सुचरितानं कम्मानं पदट्ठानं। सम्मादिट्ठिया भाविताय अरियो अट्ठङ्गिको मग्गो भावितो भवति एकतो भावितब्बत्ता, पदट्ठानकारणत्ता च। तेन वुत्तं – ‘‘सम्मादिट्ठितो ही’’तिआदि। यस्स अरहतो समाधिविमुत्ति भवति, अयं अरहा अनुपादिसेसो पुग्गलो, अयं समाधिविमुत्ति अनुपादिसेसा निब्बानधातु।
78.‘‘Tasmārakkhitacittassā’’ti padena yaṃ rakkhitacittaṃ vuttaṃ, taṃ rakkhitacittaṃ tiṇṇaṃ sucaritānaṃ kammānaṃ padaṭṭhānaṃ. Sammādiṭṭhiyā bhāvitāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvito bhavati ekato bhāvitabbattā, padaṭṭhānakāraṇattā ca. Tena vuttaṃ – ‘‘sammādiṭṭhito hī’’tiādi. Yassa arahato samādhivimutti bhavati, ayaṃ arahā anupādiseso puggalo, ayaṃ samādhivimutti anupādisesā nibbānadhātu.
‘‘देसनाहारसम्पातादिको हारसम्पातो येन सोळसप्पभेदभावेन सुत्तप्पदेसत्थे निद्धारेत्वा युज्जितो, सोळसप्पभेदभावो केन अम्हेहि सद्दहितब्बो’’ति वत्तब्बत्ता ‘‘तेनाहा’’तिआदि वुत्तं। तेन सोळसप्पभेदभावेन आयस्मा महाकच्चानो ‘‘सोळस…पे॰… सुत्त’’न्ति यं वचनं आह, तेन वचनेन सोळसप्पभेदभावो तुम्हेहि सद्दहितब्बो।
‘‘Desanāhārasampātādiko hārasampāto yena soḷasappabhedabhāvena suttappadesatthe niddhāretvā yujjito, soḷasappabhedabhāvo kena amhehi saddahitabbo’’ti vattabbattā ‘‘tenāhā’’tiādi vuttaṃ. Tena soḷasappabhedabhāvena āyasmā mahākaccāno ‘‘soḷasa…pe… sutta’’nti yaṃ vacanaṃ āha, tena vacanena soḷasappabhedabhāvo tumhehi saddahitabbo.
‘‘एत्तकोव हारसम्पातो परिपुण्णो’’ति वत्तब्बत्ता ‘‘नियुत्तो हारसम्पातो’’ति वुत्तं। येन येन संवण्णनाविसेसभूतेन देसनाहारसम्पातेन सुत्तप्पदेसत्था निद्धारिता, सो सो संवण्णनाविसेसभूतो देसनाहारसम्पातादिहारसम्पातो नियुत्तो यथारहं निद्धारेत्वा युज्जितब्बोति अत्थो गहेतब्बो, अट्ठकथायञ्च (नेत्ति॰ अट्ठ॰ ७३, ७६) तथा निद्धारेत्वा युज्जितोति।
‘‘Ettakova hārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto hārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena desanāhārasampātena suttappadesatthā niddhāritā, so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto desanāhārasampātādihārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabbo, aṭṭhakathāyañca (netti. aṭṭha. 73, 76) tathā niddhāretvā yujjitoti.
इति देसनाहारसम्पातादिहारसम्पाते सत्तिबलानुरूपा
Iti desanāhārasampātādihārasampāte sattibalānurūpā
रचिता विभावना निट्ठिता।
Racitā vibhāvanā niṭṭhitā.
पण्डितेहि पन अट्ठकथाटीकानुसारेन गम्भीरत्थो वित्थारतो विभजित्वा गहेतब्बोति।
Paṇḍitehi pana aṭṭhakathāṭīkānusārena gambhīrattho vitthārato vibhajitvā gahetabboti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / नेत्तिप्पकरणपाळि • Nettippakaraṇapāḷi / १६. समारोपनहारसम्पातो • 16. Samāropanahārasampāto
