| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi |
੧੬. ਸਮਾਰੋਪਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ
16. Samāropanahāravibhaṅgo
੫੦. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਸਮਾਰੋਪਨੋ ਹਾਰੋ? ‘‘ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯਂਮੂਲਾ, ਯੇ ਚੇਕਤ੍ਥਾ ਪਕਾਸਿਤਾ ਮੁਨਿਨਾ’’ਤਿ।
50. Tattha katamo samāropano hāro? ‘‘Ye dhammā yaṃmūlā, ye cekatthā pakāsitā muninā’’ti.
ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨੇ ਯਤ੍ਤਕਾਨਿ ਪਦਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਸਮਾਰੋਪਯਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਯਥਾ ਆવਟ੍ਟੇ ਹਾਰੇ ਬਹੁਕਾਨਿ ਪਦਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਓਤਰਨ੍ਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਮਾਰੋਪਨਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, વੇવਚਨਂ, ਭਾવਨਾ, ਪਹਾਨਮਿਤਿ।
Ekasmiṃ padaṭṭhāne yattakāni padaṭṭhānāni otaranti, sabbāni tāni samāropayitabbāni. Yathā āvaṭṭe hāre bahukāni padaṭṭhānāni otarantīti. Tattha samāropanā catubbidhā padaṭṭhānaṃ, vevacanaṃ, bhāvanā, pahānamiti.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਮਾਰੋਪਨਾ?
Tattha katamā padaṭṭhānena samāropanā?
‘‘ਸਬ੍ਬਪਾਪਸ੍ਸ ਅਕਰਣਂ, ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ।
‘‘Sabbapāpassa akaraṇaṃ, kusalassa upasampadā;
ਸਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯੋਦਪਨਂ, ਏਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
Sacittapariyodapanaṃ, etaṃ buddhāna sāsana’’nti.
ਤਸ੍ਸ ਕਿਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ? ਤੀਣਿ ਸੁਚਰਿਤਾਨਿ – ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਂ વਚੀਸੁਚਰਿਤਂ ਮਨੋਸੁਚਰਿਤਂ – ਇਦਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ; ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਕਾਯਿਕਞ੍ਚ વਾਚਸਿਕਞ੍ਚ ਸੁਚਰਿਤਂ, ਅਯਂ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਮਨੋਸੁਚਰਿਤੇ ਯਾ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਚ, ਅਯਂ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਯਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਯਂ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਇਦਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਚ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਚ ਸਮਥੋ, ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ વਿਪਸ੍ਸਨਾ। ਇਦਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਸਮਥਸ੍ਸ ਫਲਂ ਰਾਗવਿਰਾਗਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ, વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਫਲਂ ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ। ਇਦਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ।
Tassa kiṃ padaṭṭhānaṃ? Tīṇi sucaritāni – kāyasucaritaṃ vacīsucaritaṃ manosucaritaṃ – idaṃ padaṭṭhānaṃ; tattha yaṃ kāyikañca vācasikañca sucaritaṃ, ayaṃ sīlakkhandho. Manosucarite yā anabhijjhā abyāpādo ca, ayaṃ samādhikkhandho. Yā sammādiṭṭhi, ayaṃ paññākkhandho. Idaṃ padaṭṭhānaṃ, tattha sīlakkhandho ca samādhikkhandho ca samatho, paññākkhandho vipassanā. Idaṃ padaṭṭhānaṃ, tattha samathassa phalaṃ rāgavirāgā cetovimutti, vipassanā phalaṃ avijjāvirāgā paññāvimutti. Idaṃ padaṭṭhānaṃ.
વਨਂ વਨਥਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਕਿਞ੍ਚ વਨਂ? ਕੋ ਚ વਨਥੋ? વਨਂ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ, ਤਣ੍ਹਾ વਨਥੋ। ਇਦਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। વਨਂ ਨਾਮ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੋ ‘‘ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ વਾ। વਨਥੋ ਨਾਮ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਂ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਾਹੋ ‘‘ਅਹੋ ਚਕ੍ਖੁ, ਅਹੋ ਸੋਤਂ, ਅਹੋ ਘਾਨਂ, ਅਹੋ ਜਿવ੍ਹਾ, ਅਹੋ ਕਾਯੋ, ਇਤਿ। ਇਦਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। વਨਂ ਨਾਮ ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਨਿ ਆਯਤਨਾਨਿ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾਨਿ। ਯਂ ਤਦੁਭਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਂਯੋਜਨਂ, ਅਯਂ વਨਥੋ। ਇਦਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। વਨਂ ਨਾਮ ਅਨੁਸਯੋ। વਨਥੋ ਨਾਮ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ। ਇਦਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ ‘‘ਛੇਤ੍વਾ વਨਞ੍ਚ વਨਥਞ੍ਚਾ’’ਤਿ। ਅਯਂ ਪਦਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਮਾਰੋਪਨਾ।
Vanaṃ vanathassa padaṭṭhānaṃ. Kiñca vanaṃ? Ko ca vanatho? Vanaṃ nāma pañca kāmaguṇā, taṇhā vanatho. Idaṃ padaṭṭhānaṃ. Vanaṃ nāma nimittaggāho ‘‘itthī’’ti vā ‘‘puriso’’ti vā. Vanatho nāma tesaṃ tesaṃ aṅgapaccaṅgānaṃ anubyañjanaggāho ‘‘aho cakkhu, aho sotaṃ, aho ghānaṃ, aho jivhā, aho kāyo, iti. Idaṃ padaṭṭhānaṃ. Vanaṃ nāma cha ajjhattikabāhirāni āyatanāni apariññātāni. Yaṃ tadubhayaṃ paṭicca uppajjati saṃyojanaṃ, ayaṃ vanatho. Idaṃ padaṭṭhānaṃ. Vanaṃ nāma anusayo. Vanatho nāma pariyuṭṭhānaṃ. Idaṃ padaṭṭhānaṃ. Tenāha bhagavā ‘‘chetvā vanañca vanathañcā’’ti. Ayaṃ padaṭṭhānena samāropanā.
੫੧. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ વੇવਚਨੇਨ ਸਮਾਰੋਪਨਾ? ਰਾਗવਿਰਾਗਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਸੇਕ੍ਖਫਲਂ; ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਸੇਕ੍ਖਫਲਂ। ਇਦਂ વੇવਚਨਂ। ਰਾਗવਿਰਾਗਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ; ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ। ਇਦਂ વੇવਚਨਂ। ਰਾਗવਿਰਾਗਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨਂ; ਅવਿਜ੍ਜਾવਿਰਾਗਾ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤਿ ਤੇਧਾਤੁਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨਂ। ਇਦਂ વੇવਚਨਂ। ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ, ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਞਾਣਂ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਤੀਰਣਾ, ਸਨ੍ਤੀਰਣਾ, ਹਿਰੀ, વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਧਮ੍ਮੇ ਞਾਣਂ, ਸਬ੍ਬਂ, ਇਦਂ વੇવਚਨਂ। ਅਯਂ વੇવਚਨੇਨ ਸਮਾਰੋਪਨਾ।
51. Tattha katamā vevacanena samāropanā? Rāgavirāgā cetovimutti sekkhaphalaṃ; avijjāvirāgā paññāvimutti asekkhaphalaṃ. Idaṃ vevacanaṃ. Rāgavirāgā cetovimutti anāgāmiphalaṃ; avijjāvirāgā paññāvimutti aggaphalaṃ arahattaṃ. Idaṃ vevacanaṃ. Rāgavirāgā cetovimutti kāmadhātusamatikkamanaṃ; avijjāvirāgā paññāvimutti tedhātusamatikkamanaṃ. Idaṃ vevacanaṃ. Paññindriyaṃ, paññābalaṃ, adhipaññāsikkhā, paññākkhandho, dhammavicayasambojjhaṅgo, upekkhāsambojjhaṅgo, ñāṇaṃ, sammādiṭṭhi, tīraṇā, santīraṇā, hirī, vipassanā, dhamme ñāṇaṃ, sabbaṃ, idaṃ vevacanaṃ. Ayaṃ vevacanena samāropanā.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਭਾવਨਾਯ ਸਮਾਰੋਪਨਾ? ਯਥਾਹ ਭਗવਾ ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਾਹਿ, ਆਤਾਪੀ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸਤਿਮਾ વਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਂ’’। ਆਤਾਪੀਤਿ વੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਸਤਿਮਾਤਿ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। વਿਨੇਯ੍ਯ ਲੋਕੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਏવਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ વਿਹਰਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ? ਏਕਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ। ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਭਾવਿਯਮਾਨੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ ਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ ਭਾવਿਯਮਾਨੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਚਤੂਸੁ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ ਭਾવਿਯਮਾਨੇਸੁ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬੇ । ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ? ਸਬ੍ਬੇ ਹਿ ਬੋਧਙ੍ਗਮਾ ਧਮ੍ਮਾ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਲਕ੍ਖਣੇਨ ਏਕਲਕ੍ਖਣਾ, ਤੇ ਏਕਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਭਾવਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ ਭਾવਨਾਯ ਸਮਾਰੋਪਨਾ।
Tattha katamā bhāvanāya samāropanā? Yathāha bhagavā ‘‘tasmātiha tvaṃ bhikkhu kāye kāyānupassī viharāhi, ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ’’. Ātāpīti vīriyindriyaṃ. Sampajānoti paññindriyaṃ. Satimāti satindriyaṃ. Vineyya loke abhijjhādomanassanti samādhindriyaṃ. Evaṃ kāye kāyānupassino viharato cattāro satipaṭṭhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Kena kāraṇena? Ekalakkhaṇattā catunnaṃ indriyānaṃ. Catūsu satipaṭṭhānesu bhāviyamānesu cattāro sammappadhānā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Catūsu sammappadhānesu bhāviyamānesu cattāro iddhipādā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Catūsu iddhipādesu bhāviyamānesu pañcindriyāni bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Evaṃ sabbe . Kena kāraṇena? Sabbe hi bodhaṅgamā dhammā bodhipakkhiyā niyyānikalakkhaṇena ekalakkhaṇā, te ekalakkhaṇattā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Ayaṃ bhāvanāya samāropanā.
ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਪਹਾਨੇਨ ਸਮਾਰੋਪਨਾ? ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਸੁਭੇ ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿ વਿਪਲ੍ਲਾਸਂ ਪਜਹਤਿ, ਕਬਲ਼ੀਕਾਰੋ ਚਸ੍ਸ ਆਹਾਰੋ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਾਮੁਪਾਦਾਨੇਨ ਚ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਭવਤਿ, ਕਾਮਯੋਗੇਨ ਚ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਭવਤਿ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥੇਨ ਚ વਿਪ੍ਪਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਕਾਮਾਸવੇਨ ਚ ਅਨਾਸવੋ ਭવਤਿ, ਕਾਮੋਘਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਭવਤਿ, ਰਾਗਸਲ੍ਲੇਨ ਚ વਿਸਲ੍ਲੋ ਭવਤਿ, ਰੂਪੂਪਿਕਾ 1 ਚਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਰੂਪਧਾਤੁਯਂ ਚਸ੍ਸ ਰਾਗੋ ਪਹੀਨੋ ਭવਤਿ, ਨ ਚ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ।
Tattha katamā pahānena samāropanā? Kāye kāyānupassī viharanto ‘‘asubhe subha’’nti vipallāsaṃ pajahati, kabaḷīkāro cassa āhāro pariññaṃ gacchati, kāmupādānena ca anupādāno bhavati, kāmayogena ca visaṃyutto bhavati, abhijjhākāyaganthena ca vippayujjati, kāmāsavena ca anāsavo bhavati, kāmoghañca uttiṇṇo bhavati, rāgasallena ca visallo bhavati, rūpūpikā 2 cassa viññāṇaṭṭhiti pariññaṃ gacchati, rūpadhātuyaṃ cassa rāgo pahīno bhavati, na ca chandāgatiṃ gacchati.
વੇਦਨਾਸੁ વੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਦੁਕ੍ਖੇ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ વਿਪਲ੍ਲਾਸਂ ਪਜਹਤਿ, ਫਸ੍ਸੋ ਚਸ੍ਸ ਆਹਾਰੋ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਭવੂਪਾਦਾਨੇਨ ਚ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਭવਤਿ, ਭવਯੋਗੇਨ ਚ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਭવਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਕਾਯਗਨ੍ਥੇਨ ਚ વਿਪ੍ਪਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਭવਾਸવੇਨ ਚ ਅਨਾਸવੋ ਭવਤਿ, ਭવੋਘਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਭવਤਿ, ਦੋਸਸਲ੍ਲੇਨ ਚ વਿਸਲ੍ਲੋ ਭવਤਿ, વੇਦਨੂਪਿਕਾ ਚਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, વੇਦਨਾਧਾਤੁਯਂ ਚਸ੍ਸ ਰਾਗੋ ਪਹੀਨੋ ਭવਤਿ, ਨ ਚ ਦੋਸਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ।
Vedanāsu vedanānupassī viharanto ‘‘dukkhe sukha’’nti vipallāsaṃ pajahati, phasso cassa āhāro pariññaṃ gacchati, bhavūpādānena ca anupādāno bhavati, bhavayogena ca visaṃyutto bhavati, byāpādakāyaganthena ca vippayujjati, bhavāsavena ca anāsavo bhavati, bhavoghañca uttiṇṇo bhavati, dosasallena ca visallo bhavati, vedanūpikā cassa viññāṇaṭṭhiti pariññaṃ gacchati, vedanādhātuyaṃ cassa rāgo pahīno bhavati, na ca dosāgatiṃ gacchati.
ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ વਿਪਲ੍ਲਾਸਂ ਪਜਹਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਸ੍ਸ ਆਹਾਰੋ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨੇਨ ਚ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਭવਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਗੇਨ ਚ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਭવਤਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਕਾਯਗਨ੍ਥੇਨ ਚ વਿਪ੍ਪਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਾਸવੇਨ ਚ ਅਨਾਸવੋ ਭવਤਿ, ਦਿਟ੍ਠੋਘਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਭવਤਿ, ਮਾਨਸਲ੍ਲੇਨ ਚ વਿਸਲ੍ਲੋ ਭવਤਿ, ਸਞ੍ਞੂਪਿਕਾ ਚਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਞ੍ਞਾਧਾਤੁਯਂ ਚਸ੍ਸ ਰਾਗੋ ਪਹੀਨੋ ਭવਤਿ, ਨ ਚ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ।
Citte cittānupassī viharanto ‘‘anicce nicca’’nti vipallāsaṃ pajahati, viññāṇaṃ cassa āhāro pariññaṃ gacchati, diṭṭhupādānena ca anupādāno bhavati, diṭṭhiyogena ca visaṃyutto bhavati, sīlabbataparāmāsakāyaganthena ca vippayujjati, diṭṭhāsavena ca anāsavo bhavati, diṭṭhoghañca uttiṇṇo bhavati, mānasallena ca visallo bhavati, saññūpikā cassa viññāṇaṭṭhiti pariññaṃ gacchati, saññādhātuyaṃ cassa rāgo pahīno bhavati, na ca bhayāgatiṃ gacchati.
ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਨਤ੍ਤਨਿ 3 ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ વਿਪਲ੍ਲਾਸਂ ਪਜਹਤਿ, ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਚਸ੍ਸ ਆਹਾਰੋ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਤ੍ਤવਾਦੁਪਾਦਾਨੇਨ ਚ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਭવਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਯੋਗੇਨ ਚ વਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਭવਤਿ, ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿવੇਸਕਾਯਗਨ੍ਥੇਨ ਚ વਿਪ੍ਪਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜਾਸવੇਨ ਚ ਅਨਾਸવੋ ਭવਤਿ, ਅવਿਜ੍ਜੋਘਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਭવਤਿ, ਮੋਹਸਲ੍ਲੇਨ ਚ વਿਸਲ੍ਲੋ ਭવਤਿ , ਸਙ੍ਖਾਰੂਪਿਕਾ ਚਸ੍ਸ વਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰਧਾਤੁਯਂ ਚਸ੍ਸ ਰਾਗੋ ਪਹੀਨੋ ਭવਤਿ, ਨ ਚ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਅਯਂ ਪਹਾਨੇਨ ਸਮਾਰੋਪਨਾ।
Dhammesu dhammānupassī viharanto ‘‘anattani 4 attā’’ti vipallāsaṃ pajahati, manosañcetanā cassa āhāro pariññaṃ gacchati, attavādupādānena ca anupādāno bhavati, avijjāyogena ca visaṃyutto bhavati, idaṃsaccābhinivesakāyaganthena ca vippayujjati, avijjāsavena ca anāsavo bhavati, avijjoghañca uttiṇṇo bhavati, mohasallena ca visallo bhavati , saṅkhārūpikā cassa viññāṇaṭṭhiti pariññaṃ gacchati, saṅkhāradhātuyaṃ cassa rāgo pahīno bhavati, na ca mohāgatiṃ gacchati. Ayaṃ pahānena samāropanā.
ਤੇਨਾਹ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨੋ –
Tenāha āyasmā mahākaccāyano –
‘‘ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯਂ ਮੂਲਾ, ਯੇ ਚੇਕਤ੍ਥਾ ਪਕਾਸਿਤਾ ਮੁਨਿਨਾ।
‘‘Ye dhammā yaṃ mūlā, ye cekatthā pakāsitā muninā;
ਤੇ ਸਮਾਰੋਪਯਿਤਬ੍ਬਾ, ਏਸ ਸਮਾਰੋਪਨੋ ਹਾਰੋ’’ਤਿ॥
Te samāropayitabbā, esa samāropano hāro’’ti.
ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਰੋਪਨੋ ਹਾਰੋ।
Niyutto samāropano hāro.
ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਚ ਹਾਰવਿਭਙ੍ਗੋ।
Niṭṭhito ca hāravibhaṅgo.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ੧੬. ਸਮਾਰੋਪਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 16. Samāropanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਟੀਕਾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ੧੬. ਸਮਾਰੋਪਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ • 16. Samāropanahāravibhaṅgavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī / ੧੬. ਸਮਾਰੋਪਨਹਾਰવਿਭਙ੍ਗવਿਭਾવਨਾ • 16. Samāropanahāravibhaṅgavibhāvanā
