| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
समत्तिंसविरेचनकथा
Samattiṃsavirecanakathā
३३६. सिनेहेथाति किं पन भगवतो कायो लूखोति न लूखो? भगवतो हि आहारे सदा देवता दिब्बोजं पक्खिपन्ति, सिनेहपानं पन सब्बत्थ दोसे तेमेति, सिरा मुदुका करोति, तेनायं एवमाह। तीणि उप्पलहत्थानीति एकं ओळारिकदोसहरणत्थं, एकं मज्झिमदोसहरणत्थं, एकं सुखुमदोसहरणत्थं। नचिरस्सेव पकतत्तो अहोसीति एवं पकतत्ते पन काये नागरा दानं सम्पादेसुं। जीवको आगन्त्वा भगवन्तं एतदवोच – ‘‘भगवा अज्ज नागरा तुम्हाकं दानं दातुकामा, मा अन्तोगामं पिण्डाय पविसथा’’ति। महामोग्गल्लानत्थेरो चिन्तेसि – ‘‘कुतो नु खो अज्ज भगवतो पठमं पिण्डपातो लद्धुं वट्टती’’ति। ततो चिन्तेसि – ‘‘सोणो सेट्ठिपुत्तो खेत्तपरिकम्मतो पट्ठाय अञ्ञेहि असाधारणानं खीरोदकसेचनसंवद्धानं गन्धसालीनं ओदनं भुञ्जति, ततो भगवतो पिण्डपातं आहरिस्सामी’’ति इद्धिया गन्त्वा तस्स पासादतले अत्तानं दस्सेसि। सो थेरस्स पत्तं गहेत्वा पणीतं पिण्डपातं अदासि। थेरस्स च गमनाकारं दिस्वा ‘‘भुञ्जथ भन्ते’’ति आह। थेरो तमत्थं आरोचेसि ‘‘भुञ्जथ भन्ते, अहं अञ्ञं भगवतो दस्सामी’’ति थेरं भोजेत्वा गन्धेहि पत्तं उब्बट्टेत्वा पिण्डपातस्स पूरेत्वा अदासि, तं थेरो आहरित्वा भगवतो अदासि।
336.Sinehethāti kiṃ pana bhagavato kāyo lūkhoti na lūkho? Bhagavato hi āhāre sadā devatā dibbojaṃ pakkhipanti, sinehapānaṃ pana sabbattha dose temeti, sirā mudukā karoti, tenāyaṃ evamāha. Tīṇi uppalahatthānīti ekaṃ oḷārikadosaharaṇatthaṃ, ekaṃ majjhimadosaharaṇatthaṃ, ekaṃ sukhumadosaharaṇatthaṃ. Nacirasseva pakatatto ahosīti evaṃ pakatatte pana kāye nāgarā dānaṃ sampādesuṃ. Jīvako āgantvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhagavā ajja nāgarā tumhākaṃ dānaṃ dātukāmā, mā antogāmaṃ piṇḍāya pavisathā’’ti. Mahāmoggallānatthero cintesi – ‘‘kuto nu kho ajja bhagavato paṭhamaṃ piṇḍapāto laddhuṃ vaṭṭatī’’ti. Tato cintesi – ‘‘soṇo seṭṭhiputto khettaparikammato paṭṭhāya aññehi asādhāraṇānaṃ khīrodakasecanasaṃvaddhānaṃ gandhasālīnaṃ odanaṃ bhuñjati, tato bhagavato piṇḍapātaṃ āharissāmī’’ti iddhiyā gantvā tassa pāsādatale attānaṃ dassesi. So therassa pattaṃ gahetvā paṇītaṃ piṇḍapātaṃ adāsi. Therassa ca gamanākāraṃ disvā ‘‘bhuñjatha bhante’’ti āha. Thero tamatthaṃ ārocesi ‘‘bhuñjatha bhante, ahaṃ aññaṃ bhagavato dassāmī’’ti theraṃ bhojetvā gandhehi pattaṃ ubbaṭṭetvā piṇḍapātassa pūretvā adāsi, taṃ thero āharitvā bhagavato adāsi.
राजापि खो बिम्बिसारो ‘‘अज्ज भगवा किं भुञ्जिस्सती’’ति विहारं आगन्त्वा पविसमानोव पिण्डपातगन्धं घायित्वा भुञ्जितुकामो अहोसि । भगवतो द्वीसुयेव पिण्डपातेसु भाजनगतेसु देवता ओजं पक्खिपिंसु – यञ्च सुजाता अदासि; यञ्च परिनिब्बानकाले चुन्दो कम्मारपुत्तो; अञ्ञेसु कबळे कबळे पक्खिपिंसु, तस्मा भगवा रञ्ञो इच्छं जानित्वा अपक्खित्तोजमेव थोकं पिण्डपातं रञ्ञो दापेसि। सो परिभुञ्जित्वा पुच्छि – ‘‘किं भन्ते, उत्तरकुरुतो आभतं भोजन’’न्ति? ‘‘न महाराज, उत्तरकुरुतो; अपिच खो तवेव रट्ठवासिनो गहपतिपुत्तस्स भोजनं एत’’न्ति वत्वा सोणस्स सम्पत्तिं आचिक्खि। तं सुत्वा राजा सोणं दट्ठुकामो हुत्वा चम्मक्खन्धके वुत्तनयेन असीतिया कुलपुत्तसहस्सेहि सद्धिं सोणस्स आगमनं अकासि। ते भगवतो धम्मदेसनं सुत्वा सोतापन्ना जाता। सोणो पन पब्बजित्वा अरहत्ते पतिट्ठितो। भगवापि एतदत्थमेव रञ्ञो पिण्डपातं दापेसि।
Rājāpi kho bimbisāro ‘‘ajja bhagavā kiṃ bhuñjissatī’’ti vihāraṃ āgantvā pavisamānova piṇḍapātagandhaṃ ghāyitvā bhuñjitukāmo ahosi . Bhagavato dvīsuyeva piṇḍapātesu bhājanagatesu devatā ojaṃ pakkhipiṃsu – yañca sujātā adāsi; yañca parinibbānakāle cundo kammāraputto; aññesu kabaḷe kabaḷe pakkhipiṃsu, tasmā bhagavā rañño icchaṃ jānitvā apakkhittojameva thokaṃ piṇḍapātaṃ rañño dāpesi. So paribhuñjitvā pucchi – ‘‘kiṃ bhante, uttarakuruto ābhataṃ bhojana’’nti? ‘‘Na mahārāja, uttarakuruto; apica kho taveva raṭṭhavāsino gahapatiputtassa bhojanaṃ eta’’nti vatvā soṇassa sampattiṃ ācikkhi. Taṃ sutvā rājā soṇaṃ daṭṭhukāmo hutvā cammakkhandhake vuttanayena asītiyā kulaputtasahassehi saddhiṃ soṇassa āgamanaṃ akāsi. Te bhagavato dhammadesanaṃ sutvā sotāpannā jātā. Soṇo pana pabbajitvā arahatte patiṭṭhito. Bhagavāpi etadatthameva rañño piṇḍapātaṃ dāpesi.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / २०९. समत्तिंसविरेचनकथा • 209. Samattiṃsavirecanakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पज्जोतराजवत्थुकथादिवण्णना • Pajjotarājavatthukathādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / समत्तिंसविरेचनकथावण्णना • Samattiṃsavirecanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / जीवकवत्थुकथादिवण्णना • Jīvakavatthukathādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / २०९. समत्तिंसविरेचनकथा • 209. Samattiṃsavirecanakathā
