Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
သမတ္တိံသဝိရေစနကထာ
Samattiṃsavirecanakathā
၃၃၆. သိနေဟေထာတိ ကိံ ပန ဘဂဝတော ကာယော လူခောတိ န လူခော? ဘဂဝတော ဟိ အာဟာရေ သဒာ ဒေဝတာ ဒိဗ္ဗောဇံ ပက္ခိပန္တိ, သိနေဟပာနံ ပန သဗ္ဗတ္ထ ဒောသေ တေမေတိ, သိရာ မုဒုကာ ကရောတိ, တေနာယံ ဧဝမာဟ။ တီဏိ ဥပ္ပလဟတ္ထာနီတိ ဧကံ ဩဠာရိကဒောသဟရဏတ္ထံ, ဧကံ မဇ္ဈိမဒောသဟရဏတ္ထံ, ဧကံ သုခုမဒောသဟရဏတ္ထံ။ နစိရသ္သေဝ ပကတတ္တော အဟောသီတိ ဧဝံ ပကတတ္တေ ပန ကာယေ နာဂရာ ဒာနံ သမ္ပာဒေသုံ။ ဇီဝကော အာဂန္တ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဘဂဝာ အဇ္ဇ နာဂရာ တုမ္ဟာကံ ဒာနံ ဒာတုကာမာ, မာ အန္တောဂာမံ ပိဏ္ဍာယ ပဝိသထာ’’တိ။ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော စိန္တေသိ – ‘‘ကုတော နု ခော အဇ္ဇ ဘဂဝတော ပဌမံ ပိဏ္ဍပာတော လဒ္ဓုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ။ တတော စိန္တေသိ – ‘‘သောဏော သေဋ္ဌိပုတ္တော ခေတ္တပရိကမ္မတော ပဋ္ဌာယ အညေဟိ အသာဓာရဏာနံ ခီရောဒကသေစနသံဝဒ္ဓာနံ ဂန္ဓသာလီနံ ဩဒနံ ဘုဉ္ဇတိ, တတော ဘဂဝတော ပိဏ္ဍပာတံ အာဟရိသ္သာမီ’’တိ ဣဒ္ဓိယာ ဂန္တ္ဝာ တသ္သ ပာသာဒတလေ အတ္တာနံ ဒသ္သေသိ။ သော ထေရသ္သ ပတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ပဏီတံ ပိဏ္ဍပာတံ အဒာသိ။ ထေရသ္သ စ ဂမနာကာရံ ဒိသ္ဝာ ‘‘ဘုဉ္ဇထ ဘန္တေ’’တိ အာဟ။ ထေရော တမတ္ထံ အာရောစေသိ ‘‘ဘုဉ္ဇထ ဘန္တေ, အဟံ အညံ ဘဂဝတော ဒသ္သာမီ’’တိ ထေရံ ဘောဇေတ္ဝာ ဂန္ဓေဟိ ပတ္တံ ဥဗ္ဗဋ္ဋေတ္ဝာ ပိဏ္ဍပာတသ္သ ပူရေတ္ဝာ အဒာသိ, တံ ထေရော အာဟရိတ္ဝာ ဘဂဝတော အဒာသိ။
336.Sinehethāti kiṃ pana bhagavato kāyo lūkhoti na lūkho? Bhagavato hi āhāre sadā devatā dibbojaṃ pakkhipanti, sinehapānaṃ pana sabbattha dose temeti, sirā mudukā karoti, tenāyaṃ evamāha. Tīṇi uppalahatthānīti ekaṃ oḷārikadosaharaṇatthaṃ, ekaṃ majjhimadosaharaṇatthaṃ, ekaṃ sukhumadosaharaṇatthaṃ. Nacirasseva pakatatto ahosīti evaṃ pakatatte pana kāye nāgarā dānaṃ sampādesuṃ. Jīvako āgantvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhagavā ajja nāgarā tumhākaṃ dānaṃ dātukāmā, mā antogāmaṃ piṇḍāya pavisathā’’ti. Mahāmoggallānatthero cintesi – ‘‘kuto nu kho ajja bhagavato paṭhamaṃ piṇḍapāto laddhuṃ vaṭṭatī’’ti. Tato cintesi – ‘‘soṇo seṭṭhiputto khettaparikammato paṭṭhāya aññehi asādhāraṇānaṃ khīrodakasecanasaṃvaddhānaṃ gandhasālīnaṃ odanaṃ bhuñjati, tato bhagavato piṇḍapātaṃ āharissāmī’’ti iddhiyā gantvā tassa pāsādatale attānaṃ dassesi. So therassa pattaṃ gahetvā paṇītaṃ piṇḍapātaṃ adāsi. Therassa ca gamanākāraṃ disvā ‘‘bhuñjatha bhante’’ti āha. Thero tamatthaṃ ārocesi ‘‘bhuñjatha bhante, ahaṃ aññaṃ bhagavato dassāmī’’ti theraṃ bhojetvā gandhehi pattaṃ ubbaṭṭetvā piṇḍapātassa pūretvā adāsi, taṃ thero āharitvā bhagavato adāsi.
ရာဇာပိ ခော ဗိမ္ဗိသာရော ‘‘အဇ္ဇ ဘဂဝာ ကိံ ဘုဉ္ဇိသ္သတီ’’တိ ဝိဟာရံ အာဂန္တ္ဝာ ပဝိသမာနောဝ ပိဏ္ဍပာတဂန္ဓံ ဃာယိတ္ဝာ ဘုဉ္ဇိတုကာမော အဟောသိ ။ ဘဂဝတော ဒ္ဝီသုယေဝ ပိဏ္ဍပာတေသု ဘာဇနဂတေသု ဒေဝတာ ဩဇံ ပက္ခိပိံသု – ယဉ္စ သုဇာတာ အဒာသိ; ယဉ္စ ပရိနိဗ္ဗာနကာလေ စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော; အညေသု ကဗဠေ ကဗဠေ ပက္ခိပိံသု, တသ္မာ ဘဂဝာ ရညော ဣစ္ဆံ ဇာနိတ္ဝာ အပက္ခိတ္တောဇမေဝ ထောကံ ပိဏ္ဍပာတံ ရညော ဒာပေသိ။ သော ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ပုစ္ဆိ – ‘‘ကိံ ဘန္တေ, ဥတ္တရကုရုတော အာဘတံ ဘောဇန’’န္တိ? ‘‘န မဟာရာဇ, ဥတ္တရကုရုတော; အပိစ ခော တဝေဝ ရဋ္ဌဝာသိနော ဂဟပတိပုတ္တသ္သ ဘောဇနံ ဧတ’’န္တိ ဝတ္ဝာ သောဏသ္သ သမ္ပတ္တိံ အာစိက္ခိ။ တံ သုတ္ဝာ ရာဇာ သောဏံ ဒဋ္ဌုကာမော ဟုတ္ဝာ စမ္မက္ခန္ဓကေ ဝုတ္တနယေန အသီတိယာ ကုလပုတ္တသဟသ္သေဟိ သဒ္ဓိံ သောဏသ္သ အာဂမနံ အကာသိ။ တေ ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနံ သုတ္ဝာ သောတာပန္နာ ဇာတာ။ သောဏော ပန ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အရဟတ္တေ ပတိဋ္ဌိတော။ ဘဂဝာပိ ဧတဒတ္ထမေဝ ရညော ပိဏ္ဍပာတံ ဒာပေသိ။
Rājāpi kho bimbisāro ‘‘ajja bhagavā kiṃ bhuñjissatī’’ti vihāraṃ āgantvā pavisamānova piṇḍapātagandhaṃ ghāyitvā bhuñjitukāmo ahosi . Bhagavato dvīsuyeva piṇḍapātesu bhājanagatesu devatā ojaṃ pakkhipiṃsu – yañca sujātā adāsi; yañca parinibbānakāle cundo kammāraputto; aññesu kabaḷe kabaḷe pakkhipiṃsu, tasmā bhagavā rañño icchaṃ jānitvā apakkhittojameva thokaṃ piṇḍapātaṃ rañño dāpesi. So paribhuñjitvā pucchi – ‘‘kiṃ bhante, uttarakuruto ābhataṃ bhojana’’nti? ‘‘Na mahārāja, uttarakuruto; apica kho taveva raṭṭhavāsino gahapatiputtassa bhojanaṃ eta’’nti vatvā soṇassa sampattiṃ ācikkhi. Taṃ sutvā rājā soṇaṃ daṭṭhukāmo hutvā cammakkhandhake vuttanayena asītiyā kulaputtasahassehi saddhiṃ soṇassa āgamanaṃ akāsi. Te bhagavato dhammadesanaṃ sutvā sotāpannā jātā. Soṇo pana pabbajitvā arahatte patiṭṭhito. Bhagavāpi etadatthameva rañño piṇḍapātaṃ dāpesi.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi / ၂၀၉. သမတ္တိံသဝိရေစနကထာ • 209. Samattiṃsavirecanakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ပဇ္ဇောတရာဇဝတ္ထုကထာဒိဝဏ္ဏနာ • Pajjotarājavatthukathādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / သမတ္တိံသဝိရေစနကထာဝဏ္ဏနာ • Samattiṃsavirecanakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဇီဝကဝတ္ထုကထာဒိဝဏ္ဏနာ • Jīvakavatthukathādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၂၀၉. သမတ္တိံသဝိရေစနကထာ • 209. Samattiṃsavirecanakathā