Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
ಸಮತ್ತಿಂಸವಿರೇಚನಕಥಾ
Samattiṃsavirecanakathā
೩೩೬. ಸಿನೇಹೇಥಾತಿ ಕಿಂ ಪನ ಭಗವತೋ ಕಾಯೋ ಲೂಖೋತಿ ನ ಲೂಖೋ? ಭಗವತೋ ಹಿ ಆಹಾರೇ ಸದಾ ದೇವತಾ ದಿಬ್ಬೋಜಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಸಿನೇಹಪಾನಂ ಪನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ದೋಸೇ ತೇಮೇತಿ, ಸಿರಾ ಮುದುಕಾ ಕರೋತಿ, ತೇನಾಯಂ ಏವಮಾಹ। ತೀಣಿ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಾನೀತಿ ಏಕಂ ಓಳಾರಿಕದೋಸಹರಣತ್ಥಂ, ಏಕಂ ಮಜ್ಝಿಮದೋಸಹರಣತ್ಥಂ, ಏಕಂ ಸುಖುಮದೋಸಹರಣತ್ಥಂ। ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಪಕತತ್ತೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಏವಂ ಪಕತತ್ತೇ ಪನ ಕಾಯೇ ನಾಗರಾ ದಾನಂ ಸಮ್ಪಾದೇಸುಂ। ಜೀವಕೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಭಗವಾ ಅಜ್ಜ ನಾಗರಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಾನಂ ದಾತುಕಾಮಾ, ಮಾ ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಥಾ’’ತಿ। ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕುತೋ ನು ಖೋ ಅಜ್ಜ ಭಗವತೋ ಪಠಮಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ತತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸೋಣೋ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೋ ಖೇತ್ತಪರಿಕಮ್ಮತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಂ ಖೀರೋದಕಸೇಚನಸಂವದ್ಧಾನಂ ಗನ್ಧಸಾಲೀನಂ ಓದನಂ ಭುಞ್ಜತಿ, ತತೋ ಭಗವತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಇದ್ಧಿಯಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಾಸಾದತಲೇ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ। ಸೋ ಥೇರಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಣೀತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅದಾಸಿ। ಥೇರಸ್ಸ ಚ ಗಮನಾಕಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಭುಞ್ಜಥ ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಆಹ। ಥೇರೋ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ ‘‘ಭುಞ್ಜಥ ಭನ್ತೇ, ಅಹಂ ಅಞ್ಞಂ ಭಗವತೋ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಥೇರಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಗನ್ಧೇಹಿ ಪತ್ತಂ ಉಬ್ಬಟ್ಟೇತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ, ತಂ ಥೇರೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಅದಾಸಿ।
336.Sinehethāti kiṃ pana bhagavato kāyo lūkhoti na lūkho? Bhagavato hi āhāre sadā devatā dibbojaṃ pakkhipanti, sinehapānaṃ pana sabbattha dose temeti, sirā mudukā karoti, tenāyaṃ evamāha. Tīṇi uppalahatthānīti ekaṃ oḷārikadosaharaṇatthaṃ, ekaṃ majjhimadosaharaṇatthaṃ, ekaṃ sukhumadosaharaṇatthaṃ. Nacirasseva pakatatto ahosīti evaṃ pakatatte pana kāye nāgarā dānaṃ sampādesuṃ. Jīvako āgantvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhagavā ajja nāgarā tumhākaṃ dānaṃ dātukāmā, mā antogāmaṃ piṇḍāya pavisathā’’ti. Mahāmoggallānatthero cintesi – ‘‘kuto nu kho ajja bhagavato paṭhamaṃ piṇḍapāto laddhuṃ vaṭṭatī’’ti. Tato cintesi – ‘‘soṇo seṭṭhiputto khettaparikammato paṭṭhāya aññehi asādhāraṇānaṃ khīrodakasecanasaṃvaddhānaṃ gandhasālīnaṃ odanaṃ bhuñjati, tato bhagavato piṇḍapātaṃ āharissāmī’’ti iddhiyā gantvā tassa pāsādatale attānaṃ dassesi. So therassa pattaṃ gahetvā paṇītaṃ piṇḍapātaṃ adāsi. Therassa ca gamanākāraṃ disvā ‘‘bhuñjatha bhante’’ti āha. Thero tamatthaṃ ārocesi ‘‘bhuñjatha bhante, ahaṃ aññaṃ bhagavato dassāmī’’ti theraṃ bhojetvā gandhehi pattaṃ ubbaṭṭetvā piṇḍapātassa pūretvā adāsi, taṃ thero āharitvā bhagavato adāsi.
ರಾಜಾಪಿ ಖೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ‘‘ಅಜ್ಜ ಭಗವಾ ಕಿಂ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವಿಹಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪವಿಸಮಾನೋವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ । ಭಗವತೋ ದ್ವೀಸುಯೇವ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇಸು ಭಾಜನಗತೇಸು ದೇವತಾ ಓಜಂ ಪಕ್ಖಿಪಿಂಸು – ಯಞ್ಚ ಸುಜಾತಾ ಅದಾಸಿ; ಯಞ್ಚ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೇ ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ; ಅಞ್ಞೇಸು ಕಬಳೇ ಕಬಳೇ ಪಕ್ಖಿಪಿಂಸು, ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ರಞ್ಞೋ ಇಚ್ಛಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಅಪಕ್ಖಿತ್ತೋಜಮೇವ ಥೋಕಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ರಞ್ಞೋ ದಾಪೇಸಿ। ಸೋ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಿಂ ಭನ್ತೇ, ಉತ್ತರಕುರುತೋ ಆಭತಂ ಭೋಜನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ನ ಮಹಾರಾಜ, ಉತ್ತರಕುರುತೋ; ಅಪಿಚ ಖೋ ತವೇವ ರಟ್ಠವಾಸಿನೋ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಭೋಜನಂ ಏತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಸೋಣಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಸೋಣಂ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಅಸೀತಿಯಾ ಕುಲಪುತ್ತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸೋಣಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಅಕಾಸಿ। ತೇ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋತಾಪನ್ನಾ ಜಾತಾ। ಸೋಣೋ ಪನ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ। ಭಗವಾಪಿ ಏತದತ್ಥಮೇವ ರಞ್ಞೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದಾಪೇಸಿ।
Rājāpi kho bimbisāro ‘‘ajja bhagavā kiṃ bhuñjissatī’’ti vihāraṃ āgantvā pavisamānova piṇḍapātagandhaṃ ghāyitvā bhuñjitukāmo ahosi . Bhagavato dvīsuyeva piṇḍapātesu bhājanagatesu devatā ojaṃ pakkhipiṃsu – yañca sujātā adāsi; yañca parinibbānakāle cundo kammāraputto; aññesu kabaḷe kabaḷe pakkhipiṃsu, tasmā bhagavā rañño icchaṃ jānitvā apakkhittojameva thokaṃ piṇḍapātaṃ rañño dāpesi. So paribhuñjitvā pucchi – ‘‘kiṃ bhante, uttarakuruto ābhataṃ bhojana’’nti? ‘‘Na mahārāja, uttarakuruto; apica kho taveva raṭṭhavāsino gahapatiputtassa bhojanaṃ eta’’nti vatvā soṇassa sampattiṃ ācikkhi. Taṃ sutvā rājā soṇaṃ daṭṭhukāmo hutvā cammakkhandhake vuttanayena asītiyā kulaputtasahassehi saddhiṃ soṇassa āgamanaṃ akāsi. Te bhagavato dhammadesanaṃ sutvā sotāpannā jātā. Soṇo pana pabbajitvā arahatte patiṭṭhito. Bhagavāpi etadatthameva rañño piṇḍapātaṃ dāpesi.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೨೦೯. ಸಮತ್ತಿಂಸವಿರೇಚನಕಥಾ • 209. Samattiṃsavirecanakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಪಜ್ಜೋತರಾಜವತ್ಥುಕಥಾದಿವಣ್ಣನಾ • Pajjotarājavatthukathādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಸಮತ್ತಿಂಸವಿರೇಚನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Samattiṃsavirecanakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಜೀವಕವತ್ಥುಕಥಾದಿವಣ್ಣನಾ • Jīvakavatthukathādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨೦೯. ಸಮತ್ತಿಂಸವಿರೇಚನಕಥಾ • 209. Samattiṃsavirecanakathā