| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi |
೨೦೯. ಸಮತ್ತಿಂಸವಿರೇಚನಕಥಾ
209. Samattiṃsavirecanakathā
೩೩೬. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಗವತೋ ಕಾಯೋ ದೋಸಾಭಿಸನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ದೋಸಾಭಿಸನ್ನೋ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಕಾಯೋ। ಇಚ್ಛತಿ ತಥಾಗತೋ ವಿರೇಚನಂ ಪಾತು’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಯೇನ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಜೀವಕಂ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ದೋಸಾಭಿಸನ್ನೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಜೀವಕ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಕಾಯೋ। ಇಚ್ಛತಿ ತಥಾಗತೋ ವಿರೇಚನಂ ಪಾತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭನ್ತೇ ಆನನ್ದ, ಭಗವತೋ ಕಾಯಂ ಕತಿಪಾಹಂ ಸಿನೇಹೇಥಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಕಾಯಂ ಕತಿಪಾಹಂ ಸಿನೇಹೇತ್ವಾ ಯೇನ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಜೀವಕಂ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಿನಿದ್ಧೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಜೀವಕ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಕಾಯೋ। ಯಸ್ಸ ದಾನಿ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ನ ಖೋ ಮೇತಂ ಪತಿರೂಪಂ ಯೋಹಂ ಭಗವತೋ ಓಳಾರಿಕಂ ವಿರೇಚನಂ ದದೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ತೀಣಿ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಾನಿ ನಾನಾಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಪರಿಭಾವೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಂ ಭಗವತೋ ಉಪನಾಮೇಸಿ – ‘‘ಇಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಪಠಮಂ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಂ ಉಪಸಿಙ್ಘತು। ಇದಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ದುತಿಯಂ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಂ ಭಗವತೋ ಉಪನಾಮೇಸಿ – ‘‘ಇಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ದುತಿಯಂ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಂ ಉಪಸಿಙ್ಘತು। ಇದಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತತಿಯಂ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಂ ಭಗವತೋ ಉಪನಾಮೇಸಿ – ‘‘ಇಮಂ, ಭನ್ತೇ , ಭಗವಾ ತತಿಯಂ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಂ ಉಪಸಿಙ್ಘತು। ಇದಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ । ಏವಂ ಭಗವತೋ ಸಮತ್ತಿಂಸಾಯ ವಿರೇಚನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಭಗವತೋ ಸಮತ್ತಿಂಸಾಯ ವಿರೇಚನಂ ದತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ಬಹಿ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಯಾ ಖೋ ಭಗವತೋ ಸಮತ್ತಿಂಸಾಯ ವಿರೇಚನಂ ದಿನ್ನಂ। ದೋಸಾಭಿಸನ್ನೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಕಾಯೋ । ನ ಭಗವನ್ತಂ ಸಮತ್ತಿಂಸಕ್ಖತ್ತುಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತಿ, ಏಕೂನತ್ತಿಂಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಭಗವನ್ತಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತಿ। ಅಪಿ ಚ, ಭಗವಾ ವಿರಿತ್ತೋ ನಹಾಯಿಸ್ಸತಿ। ನಹಾತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಸಕಿಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಭಗವತೋ ಸಮತ್ತಿಂಸಾಯ ವಿರೇಚನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
336. Tena kho pana samayena bhagavato kāyo dosābhisanno hoti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘dosābhisanno kho, ānanda, tathāgatassa kāyo. Icchati tathāgato virecanaṃ pātu’’nti. Atha kho āyasmā ānando yena jīvako komārabhacco tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca – ‘‘dosābhisanno kho, āvuso jīvaka, tathāgatassa kāyo. Icchati tathāgato virecanaṃ pātu’’nti. ‘‘Tena hi, bhante ānanda, bhagavato kāyaṃ katipāhaṃ sinehethā’’ti. Atha kho āyasmā ānando bhagavato kāyaṃ katipāhaṃ sinehetvā yena jīvako komārabhacco tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca – ‘‘siniddho kho, āvuso jīvaka, tathāgatassa kāyo. Yassa dāni kālaṃ maññasī’’ti. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa etadahosi – ‘‘na kho metaṃ patirūpaṃ yohaṃ bhagavato oḷārikaṃ virecanaṃ dadeyya’’nti. Tīṇi uppalahatthāni nānābhesajjehi paribhāvetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā ekaṃ uppalahatthaṃ bhagavato upanāmesi – ‘‘imaṃ, bhante, bhagavā paṭhamaṃ uppalahatthaṃ upasiṅghatu. Idaṃ bhagavantaṃ dasakkhattuṃ virecessatī’’ti. Dutiyaṃ uppalahatthaṃ bhagavato upanāmesi – ‘‘imaṃ, bhante, bhagavā dutiyaṃ uppalahatthaṃ upasiṅghatu. Idaṃ bhagavantaṃ dasakkhattuṃ virecessatī’’ti. Tatiyaṃ uppalahatthaṃ bhagavato upanāmesi – ‘‘imaṃ, bhante , bhagavā tatiyaṃ uppalahatthaṃ upasiṅghatu. Idaṃ bhagavantaṃ dasakkhattuṃ virecessatī’’ti . Evaṃ bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ bhavissatīti. Atha kho jīvako komārabhacco bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ datvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa bahi dvārakoṭṭhakā nikkhantassa etadahosi – ‘‘mayā kho bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ dinnaṃ. Dosābhisanno tathāgatassa kāyo . Na bhagavantaṃ samattiṃsakkhattuṃ virecessati, ekūnattiṃsakkhattuṃ bhagavantaṃ virecessati. Api ca, bhagavā viritto nahāyissati. Nahātaṃ bhagavantaṃ sakiṃ virecessati. Evaṃ bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ bhavissatī’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಧಾನನ್ದ, ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ಬಹಿ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಮಯಾ ಖೋ ಭಗವತೋ ಸಮತ್ತಿಂಸಾಯ ವಿರೇಚನಂ ದಿನ್ನಂ। ದೋಸಾಭಿಸನ್ನೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಕಾಯೋ। ನ ಭಗವನ್ತಂ ಸಮತಿಂಸಕ್ಖತ್ತುಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತಿ, ಏಕೂನತಿಂಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಭಗವನ್ತಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತಿ। ಅಪಿ ಚ, ಭಗವಾ ವಿರಿತ್ತೋ ನಹಾಯಿಸ್ಸತಿ। ನಹಾತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಸಕಿಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಭಗವತೋ ಸಮತ್ತಿಂಸಾಯ ವಿರೇಚನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತೇನ ಹಾನನ್ದ, ಉಣ್ಹೋದಕಂ ಪಟಿಯಾದೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ಉಣ್ಹೋದಕಂ ಪಟಿಯಾದೇಸಿ।
Atha kho bhagavā jīvakassa komārabhaccassa cetasā cetoparivitakkamaññāya āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘idhānanda, jīvakassa komārabhaccassa bahi dvārakoṭṭhakā nikkhantassa etadahosi – ‘mayā kho bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ dinnaṃ. Dosābhisanno tathāgatassa kāyo. Na bhagavantaṃ samatiṃsakkhattuṃ virecessati, ekūnatiṃsakkhattuṃ bhagavantaṃ virecessati. Api ca, bhagavā viritto nahāyissati. Nahātaṃ bhagavantaṃ sakiṃ virecessati. Evaṃ bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ bhavissatī’ti. Tena hānanda, uṇhodakaṃ paṭiyādehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissuṇitvā uṇhodakaṃ paṭiyādesi.
ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ವಿರಿತ್ತೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ’’ತಿ? ‘‘ವಿರಿತ್ತೋಮ್ಹಿ, ಜೀವಕಾ’’ತಿ। ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಬಹಿ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಯಾ ಖೋ ಭಗವತೋ ಸಮತ್ತಿಂಸಾಯ ವಿರೇಚನಂ ದಿನ್ನಂ। ದೋಸಾಭಿಸನ್ನೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಕಾಯೋ। ನ ಭಗವನ್ತಂ ಸಮತ್ತಿಂಸಕ್ಖತ್ತುಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತಿ, ಏಕೂನತ್ತಿಂಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಭಗವನ್ತಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತಿ। ಅಪಿ ಚ, ಭಗವಾ ವಿರಿತ್ತೋ ನಹಾಯಿಸ್ಸತಿ। ನಹಾತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಸಕಿಂ ವಿರೇಚೇಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಭಗವತೋ ಸಮತ್ತಿಂಸಾಯ ವಿರೇಚನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ನಹಾಯತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ನಹಾಯತು ಸುಗತೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉಣ್ಹೋದಕಂ ನಹಾಯಿ। ನಹಾತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಸಕಿಂ ವಿರೇಚೇಸಿ। ಏವಂ ಭಗವತೋ ಸಮತ್ತಿಂಸಾಯ ವಿರೇಚನಂ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯಾವ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಕಾಯೋ ಪಕತತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅಲಂ 1 ಯೂಸಪಿಣ್ಡಪಾತೇನಾ’’ತಿ।
Atha kho jīvako komārabhacco yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jīvako komārabhacco bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘viritto, bhante, bhagavā’’ti? ‘‘Virittomhi, jīvakā’’ti. Idha mayhaṃ, bhante, bahi dvārakoṭṭhakā nikkhantassa etadahosi – ‘‘mayā kho bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ dinnaṃ. Dosābhisanno tathāgatassa kāyo. Na bhagavantaṃ samattiṃsakkhattuṃ virecessati, ekūnattiṃsakkhattuṃ bhagavantaṃ virecessati. Api ca, bhagavā viritto nahāyissati. Nahātaṃ bhagavantaṃ sakiṃ virecessati. Evaṃ bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ bhavissatī’’ti. Nahāyatu, bhante, bhagavā, nahāyatu sugatoti. Atha kho bhagavā uṇhodakaṃ nahāyi. Nahātaṃ bhagavantaṃ sakiṃ virecesi. Evaṃ bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ ahosi. Atha kho jīvako komārabhacco bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yāva, bhante, bhagavato kāyo pakatatto hoti, alaṃ 2 yūsapiṇḍapātenā’’ti.
ಸಮತ್ತಿಂಸವಿರೇಚನಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Samattiṃsavirecanakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಸಮತ್ತಿಂಸವಿರೇಚನಕಥಾ • Samattiṃsavirecanakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಪಜ್ಜೋತರಾಜವತ್ಥುಕಥಾದಿವಣ್ಣನಾ • Pajjotarājavatthukathādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಸಮತ್ತಿಂಸವಿರೇಚನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Samattiṃsavirecanakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಜೀವಕವತ್ಥುಕಥಾದಿವಣ್ಣನಾ • Jīvakavatthukathādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨೦೯. ಸಮತ್ತಿಂಸವಿರೇಚನಕಥಾ • 209. Samattiṃsavirecanakathā
