Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi |
൨൦൯. സമത്തിംസവിരേചനകഥാ
209. Samattiṃsavirecanakathā
൩൩൬. തേന ഖോ പന സമയേന ഭഗവതോ കായോ ദോസാഭിസന്നോ ഹോതി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ആമന്തേസി – ‘‘ദോസാഭിസന്നോ ഖോ, ആനന്ദ, തഥാഗതസ്സ കായോ. ഇച്ഛതി തഥാഗതോ വിരേചനം പാതു’’ന്തി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ യേന ജീവകോ കോമാരഭച്ചോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ജീവകം കോമാരഭച്ചം ഏതദവോച – ‘‘ദോസാഭിസന്നോ ഖോ, ആവുസോ ജീവക, തഥാഗതസ്സ കായോ. ഇച്ഛതി തഥാഗതോ വിരേചനം പാതു’’ന്തി. ‘‘തേന ഹി, ഭന്തേ ആനന്ദ, ഭഗവതോ കായം കതിപാഹം സിനേഹേഥാ’’തി. അഥ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതോ കായം കതിപാഹം സിനേഹേത്വാ യേന ജീവകോ കോമാരഭച്ചോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ജീവകം കോമാരഭച്ചം ഏതദവോച – ‘‘സിനിദ്ധോ ഖോ, ആവുസോ ജീവക, തഥാഗതസ്സ കായോ. യസ്സ ദാനി കാലം മഞ്ഞസീ’’തി. അഥ ഖോ ജീവകസ്സ കോമാരഭച്ചസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘ന ഖോ മേതം പതിരൂപം യോഹം ഭഗവതോ ഓളാരികം വിരേചനം ദദേയ്യ’’ന്തി. തീണി ഉപ്പലഹത്ഥാനി നാനാഭേസജ്ജേഹി പരിഭാവേത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ ഏകം ഉപ്പലഹത്ഥം ഭഗവതോ ഉപനാമേസി – ‘‘ഇമം, ഭന്തേ, ഭഗവാ പഠമം ഉപ്പലഹത്ഥം ഉപസിങ്ഘതു. ഇദം ഭഗവന്തം ദസക്ഖത്തും വിരേചേസ്സതീ’’തി. ദുതിയം ഉപ്പലഹത്ഥം ഭഗവതോ ഉപനാമേസി – ‘‘ഇമം, ഭന്തേ, ഭഗവാ ദുതിയം ഉപ്പലഹത്ഥം ഉപസിങ്ഘതു. ഇദം ഭഗവന്തം ദസക്ഖത്തും വിരേചേസ്സതീ’’തി. തതിയം ഉപ്പലഹത്ഥം ഭഗവതോ ഉപനാമേസി – ‘‘ഇമം, ഭന്തേ , ഭഗവാ തതിയം ഉപ്പലഹത്ഥം ഉപസിങ്ഘതു. ഇദം ഭഗവന്തം ദസക്ഖത്തും വിരേചേസ്സതീ’’തി . ഏവം ഭഗവതോ സമത്തിംസായ വിരേചനം ഭവിസ്സതീതി. അഥ ഖോ ജീവകോ കോമാരഭച്ചോ ഭഗവതോ സമത്തിംസായ വിരേചനം ദത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ പദക്ഖിണം കത്വാ പക്കാമി. അഥ ഖോ ജീവകസ്സ കോമാരഭച്ചസ്സ ബഹി ദ്വാരകോട്ഠകാ നിക്ഖന്തസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മയാ ഖോ ഭഗവതോ സമത്തിംസായ വിരേചനം ദിന്നം. ദോസാഭിസന്നോ തഥാഗതസ്സ കായോ . ന ഭഗവന്തം സമത്തിംസക്ഖത്തും വിരേചേസ്സതി, ഏകൂനത്തിംസക്ഖത്തും ഭഗവന്തം വിരേചേസ്സതി. അപി ച, ഭഗവാ വിരിത്തോ നഹായിസ്സതി. നഹാതം ഭഗവന്തം സകിം വിരേചേസ്സതി. ഏവം ഭഗവതോ സമത്തിംസായ വിരേചനം ഭവിസ്സതീ’’തി.
336. Tena kho pana samayena bhagavato kāyo dosābhisanno hoti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘dosābhisanno kho, ānanda, tathāgatassa kāyo. Icchati tathāgato virecanaṃ pātu’’nti. Atha kho āyasmā ānando yena jīvako komārabhacco tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca – ‘‘dosābhisanno kho, āvuso jīvaka, tathāgatassa kāyo. Icchati tathāgato virecanaṃ pātu’’nti. ‘‘Tena hi, bhante ānanda, bhagavato kāyaṃ katipāhaṃ sinehethā’’ti. Atha kho āyasmā ānando bhagavato kāyaṃ katipāhaṃ sinehetvā yena jīvako komārabhacco tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca – ‘‘siniddho kho, āvuso jīvaka, tathāgatassa kāyo. Yassa dāni kālaṃ maññasī’’ti. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa etadahosi – ‘‘na kho metaṃ patirūpaṃ yohaṃ bhagavato oḷārikaṃ virecanaṃ dadeyya’’nti. Tīṇi uppalahatthāni nānābhesajjehi paribhāvetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā ekaṃ uppalahatthaṃ bhagavato upanāmesi – ‘‘imaṃ, bhante, bhagavā paṭhamaṃ uppalahatthaṃ upasiṅghatu. Idaṃ bhagavantaṃ dasakkhattuṃ virecessatī’’ti. Dutiyaṃ uppalahatthaṃ bhagavato upanāmesi – ‘‘imaṃ, bhante, bhagavā dutiyaṃ uppalahatthaṃ upasiṅghatu. Idaṃ bhagavantaṃ dasakkhattuṃ virecessatī’’ti. Tatiyaṃ uppalahatthaṃ bhagavato upanāmesi – ‘‘imaṃ, bhante , bhagavā tatiyaṃ uppalahatthaṃ upasiṅghatu. Idaṃ bhagavantaṃ dasakkhattuṃ virecessatī’’ti . Evaṃ bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ bhavissatīti. Atha kho jīvako komārabhacco bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ datvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho jīvakassa komārabhaccassa bahi dvārakoṭṭhakā nikkhantassa etadahosi – ‘‘mayā kho bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ dinnaṃ. Dosābhisanno tathāgatassa kāyo . Na bhagavantaṃ samattiṃsakkhattuṃ virecessati, ekūnattiṃsakkhattuṃ bhagavantaṃ virecessati. Api ca, bhagavā viritto nahāyissati. Nahātaṃ bhagavantaṃ sakiṃ virecessati. Evaṃ bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ bhavissatī’’ti.
അഥ ഖോ ഭഗവാ ജീവകസ്സ കോമാരഭച്ചസ്സ ചേതസാ ചേതോപരിവിതക്കമഞ്ഞായ ആയസ്മന്തം ആനന്ദം ആമന്തേസി – ‘‘ഇധാനന്ദ, ജീവകസ്സ കോമാരഭച്ചസ്സ ബഹി ദ്വാരകോട്ഠകാ നിക്ഖന്തസ്സ ഏതദഹോസി – ‘മയാ ഖോ ഭഗവതോ സമത്തിംസായ വിരേചനം ദിന്നം. ദോസാഭിസന്നോ തഥാഗതസ്സ കായോ. ന ഭഗവന്തം സമതിംസക്ഖത്തും വിരേചേസ്സതി, ഏകൂനതിംസക്ഖത്തും ഭഗവന്തം വിരേചേസ്സതി. അപി ച, ഭഗവാ വിരിത്തോ നഹായിസ്സതി. നഹാതം ഭഗവന്തം സകിം വിരേചേസ്സതി. ഏവം ഭഗവതോ സമത്തിംസായ വിരേചനം ഭവിസ്സതീ’തി. തേന ഹാനന്ദ, ഉണ്ഹോദകം പടിയാദേഹീ’’തി. ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’തി ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതോ പടിസ്സുണിത്വാ ഉണ്ഹോദകം പടിയാദേസി.
Atha kho bhagavā jīvakassa komārabhaccassa cetasā cetoparivitakkamaññāya āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘idhānanda, jīvakassa komārabhaccassa bahi dvārakoṭṭhakā nikkhantassa etadahosi – ‘mayā kho bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ dinnaṃ. Dosābhisanno tathāgatassa kāyo. Na bhagavantaṃ samatiṃsakkhattuṃ virecessati, ekūnatiṃsakkhattuṃ bhagavantaṃ virecessati. Api ca, bhagavā viritto nahāyissati. Nahātaṃ bhagavantaṃ sakiṃ virecessati. Evaṃ bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ bhavissatī’ti. Tena hānanda, uṇhodakaṃ paṭiyādehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissuṇitvā uṇhodakaṃ paṭiyādesi.
അഥ ഖോ ജീവകോ കോമാരഭച്ചോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി, ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ജീവകോ കോമാരഭച്ചോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘വിരിത്തോ, ഭന്തേ, ഭഗവാ’’തി? ‘‘വിരിത്തോമ്ഹി, ജീവകാ’’തി. ഇധ മയ്ഹം, ഭന്തേ, ബഹി ദ്വാരകോട്ഠകാ നിക്ഖന്തസ്സ ഏതദഹോസി – ‘‘മയാ ഖോ ഭഗവതോ സമത്തിംസായ വിരേചനം ദിന്നം. ദോസാഭിസന്നോ തഥാഗതസ്സ കായോ. ന ഭഗവന്തം സമത്തിംസക്ഖത്തും വിരേചേസ്സതി, ഏകൂനത്തിംസക്ഖത്തും ഭഗവന്തം വിരേചേസ്സതി. അപി ച, ഭഗവാ വിരിത്തോ നഹായിസ്സതി. നഹാതം ഭഗവന്തം സകിം വിരേചേസ്സതി. ഏവം ഭഗവതോ സമത്തിംസായ വിരേചനം ഭവിസ്സതീ’’തി. നഹായതു, ഭന്തേ, ഭഗവാ, നഹായതു സുഗതോതി. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഉണ്ഹോദകം നഹായി. നഹാതം ഭഗവന്തം സകിം വിരേചേസി. ഏവം ഭഗവതോ സമത്തിംസായ വിരേചനം അഹോസി. അഥ ഖോ ജീവകോ കോമാരഭച്ചോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘യാവ, ഭന്തേ, ഭഗവതോ കായോ പകതത്തോ ഹോതി, അലം 1 യൂസപിണ്ഡപാതേനാ’’തി.
Atha kho jīvako komārabhacco yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jīvako komārabhacco bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘viritto, bhante, bhagavā’’ti? ‘‘Virittomhi, jīvakā’’ti. Idha mayhaṃ, bhante, bahi dvārakoṭṭhakā nikkhantassa etadahosi – ‘‘mayā kho bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ dinnaṃ. Dosābhisanno tathāgatassa kāyo. Na bhagavantaṃ samattiṃsakkhattuṃ virecessati, ekūnattiṃsakkhattuṃ bhagavantaṃ virecessati. Api ca, bhagavā viritto nahāyissati. Nahātaṃ bhagavantaṃ sakiṃ virecessati. Evaṃ bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ bhavissatī’’ti. Nahāyatu, bhante, bhagavā, nahāyatu sugatoti. Atha kho bhagavā uṇhodakaṃ nahāyi. Nahātaṃ bhagavantaṃ sakiṃ virecesi. Evaṃ bhagavato samattiṃsāya virecanaṃ ahosi. Atha kho jīvako komārabhacco bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yāva, bhante, bhagavato kāyo pakatatto hoti, alaṃ 2 yūsapiṇḍapātenā’’ti.
സമത്തിംസവിരേചനകഥാ നിട്ഠിതാ.
Samattiṃsavirecanakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / സമത്തിംസവിരേചനകഥാ • Samattiṃsavirecanakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / പജ്ജോതരാജവത്ഥുകഥാദിവണ്ണനാ • Pajjotarājavatthukathādivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / സമത്തിംസവിരേചനകഥാവണ്ണനാ • Samattiṃsavirecanakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ജീവകവത്ഥുകഥാദിവണ്ണനാ • Jīvakavatthukathādivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൨൦൯. സമത്തിംസവിരേചനകഥാ • 209. Samattiṃsavirecanakathā