| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೭. ಸಮಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
7. Samayasuttavaṇṇanā
೩೭. ಉದಾನಂ ಪಟಿಚ್ಚಾತಿ ಉಕ್ಕಾಕರಞ್ಞಾ ಜಾತಿಸಮ್ಭೇದಪರಿಹಾರನಿಮಿತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ವಂಸಪರಿಸುದ್ಧಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವುತ್ತಂ ಪೀತಿಉದಾಹಾರಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಗೋತ್ತವಸೇನ ‘‘ಸಕ್ಕಾ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾನಂ। ಯದಿ ಏಕೋಪಿ ಜನಪದೋ, ಕಥಂ ಬಹುವಚನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ರುಳ್ಹೀಸದ್ದೇನಾ’’ತಿ। ಅಕ್ಖರಚಿನ್ತಿಕಾ ಹಿ ಈದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು ಯುತ್ತೇ ವಿಯ ಸಲಿಙ್ಗವಚನಾನಿ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಯಮೇತ್ಥ ರುಳ್ಹೀ ಯಥಾ ‘‘ಅವನ್ತೀ ಕುರೂ’’ತಿ, ತಬ್ಬಿಸೇಸನೇ ಪನ ಜನಪದಸದ್ದೇ ಜಾತಿಸದ್ದತಾಯ ಏಕವಚನಮೇವ। ಅರೋಪಿಮೇತಿ ಕೇನಚಿ ನ ರೋಪಿಮೇ।
37.Udānaṃpaṭiccāti ukkākaraññā jātisambhedaparihāranimittaṃ attano vaṃsaparisuddhaṃ nissāya vuttaṃ pītiudāhāraṃ paṭicca gottavasena ‘‘sakkā’’ti laddhanāmānaṃ. Yadi ekopi janapado, kathaṃ bahuvacananti āha ‘‘ruḷhīsaddenā’’ti. Akkharacintikā hi īdisesu ṭhānesu yutte viya saliṅgavacanāni icchanti, ayamettha ruḷhī yathā ‘‘avantī kurū’’ti, tabbisesane pana janapadasadde jātisaddatāya ekavacanameva. Aropimeti kenaci na ropime.
ಆವರಣೇನಾತಿ ಸೇತುನಾ। ಬನ್ಧಾಪೇತ್ವಾತಿ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸಪಾಸಾಣಮತ್ತಿಕಖಣ್ಡಾದೀಹಿ ಆಲಿಂ ಥಿರಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ। ಸಸ್ಸಾನಿ ಕಾರೇನ್ತೀತಿ ಜೇಟ್ಠಮಾಸೇ ಕಿರ ಘಮ್ಮಸ್ಸ ಬಲವಭಾವೇನ ಹಿಮವನ್ತೇ ಹಿಮಂ ವಿಲೀಯಿತ್ವಾ ಸನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ರೋಹಿಣಿಂ ನದಿಂ ಪವಿಸತಿ, ತಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸಸ್ಸಾನಿ ಕಾರೇನ್ತಿ। ‘‘ಜಾತಿಂ ಘಟ್ಟೇತ್ವಾ ಕಲಹಂ ವಡ್ಢಯಿಂಸೂ’’ತಿ ಸಙ್ಖೇಪೇನ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಪಾಕಟತರಂ ಕಾತುಂ ‘‘ಕೋಲಿಯಕಮ್ಮಕರಾ ವದನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ। ನಿಯುತ್ತಅಮಚ್ಚಾನನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಸ್ಸಪರಿಪಾಲನಕಮ್ಮೇ ನಿಯೋಜಿತಮಹಾಮತ್ತಾನಂ।
Āvaraṇenāti setunā. Bandhāpetvāti paṇḍupalāsapāsāṇamattikakhaṇḍādīhi āliṃ thiraṃ kārāpetvā. Sassāni kārentīti jeṭṭhamāse kira ghammassa balavabhāvena himavante himaṃ vilīyitvā sanditvā anukkamena rohiṇiṃ nadiṃ pavisati, taṃ bandhitvā sassāni kārenti. ‘‘Jātiṃghaṭṭetvā kalahaṃ vaḍḍhayiṃsū’’ti saṅkhepena vuttamatthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘koliyakammakarā vadantī’’ti āha. Niyuttaamaccānanti tasmiṃ sassaparipālanakamme niyojitamahāmattānaṃ.
ತೀಣಿ ಜಾತಕಾನೀತಿ ‘‘ಕುಠಾರಿಹತ್ಥೋ ಪುರಿಸೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಫನ್ದನಜಾತಕಂ (ಜಾ॰ ೧.೧೩.೧೪ ಆದಯೋ) ‘‘ದುದ್ದುಭಾಯತಿ ಭದ್ದನ್ತೇ’’ತಿಆದಿನಾ ದುದ್ದುಭಜಾತಕಂ, (ಜಾ॰ ೧.೪.೮೫ ಆದಯೋ) ‘‘ವನ್ದಾಮಿ ತಂ ಕುಞ್ಜರಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಲಟುಕಿಕಜಾತಕನ್ತಿ (ಜಾ॰ ೧.೫.೩೯ ಆದಯೋ) ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಜಾತಕಾನಿ। ದ್ವೇ ಜಾತಕಾನೀತಿ –
Tīṇi jātakānīti ‘‘kuṭhārihattho puriso’’tiādinā phandanajātakaṃ (jā. 1.13.14 ādayo) ‘‘duddubhāyati bhaddante’’tiādinā duddubhajātakaṃ, (jā. 1.4.85 ādayo) ‘‘vandāmi taṃ kuñjarā’’tiādinā laṭukikajātakanti (jā. 1.5.39 ādayo) imāni tīṇi jātakāni. Dve jātakānīti –
‘‘ಸಾಧು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಞಾತೀ, ಅಪಿ ರುಕ್ಖಾ ಅರಞ್ಞಜಾ।
‘‘Sādhu sambahulā ñātī, api rukkhā araññajā;
ವಾತೋ ವಹತಿ ಏಕಟ್ಠಂ, ಬ್ರಹನ್ತಮ್ಪಿ ವನಪ್ಪತಿ’’ನ್ತಿ॥ –
Vāto vahati ekaṭṭhaṃ, brahantampi vanappati’’nti. –
ಆದಿನಾ ರುಕ್ಖಧಮ್ಮಜಾತಕಂ (ಜಾ॰ ೧.೧.೭೪)।
Ādinā rukkhadhammajātakaṃ (jā. 1.1.74).
‘‘ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಜಾಲಮಾದಾಯ ಪಕ್ಖಿನೋ।
‘‘Sammodamānā gacchanti, jālamādāya pakkhino;
ಯದಾ ತೇ ವಿವದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತದಾ ಏಹಿನ್ತಿ ಮೇ ವಸ’’ನ್ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೧.೧.೩೩) –
Yadā te vivadissanti, tadā ehinti me vasa’’nti. (jā. 1.1.33) –
ಆದಿನಾ ಸಮ್ಮೋದಮಾನಜಾತಕನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ಜಾತಕಾನಿ।
Ādinā sammodamānajātakanti imāni dve jātakāni.
‘‘ಅತ್ತದಣ್ಡಾ ಭಯಂ ಜಾತಂ, ಜನಂ ಪಸ್ಸಥ ಮೇಧಗಂ।
‘‘Attadaṇḍā bhayaṃ jātaṃ, janaṃ passatha medhagaṃ;
ಸಂವೇಗಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಥಾ ಸಂವಿಜಿತಂ ಮಯಾ’’ತಿ॥ (ಸು॰ ನಿ॰ ೯೪೧) –
Saṃvegaṃ kittayissāmi, yathā saṃvijitaṃ mayā’’ti. (su. ni. 941) –
ಆದಿನಾ ಅತ್ತದಣ್ಡಸುತ್ತಂ।
Ādinā attadaṇḍasuttaṃ.
ತೇನಾತಿ ಭಗವತಾ। ಕಲಹಕರಣಭಾವೋತಿ ಕಲಹಕರಣಸ್ಸ ಅತ್ಥಿಭಾವೋ। ಮಹಾಪಥವಿಯಾ ಮಹಗ್ಘೇ ಖತ್ತಿಯೇ ಕಸ್ಮಾ ನಾಸೇಥಾತಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕಲಹಂ ವೂಪಸಮೇತುಕಾಮೋ ಭಗವಾ ಪಥವಿಂ ನಿದಸ್ಸನಭಾವೇನ ಗಣ್ಹೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪಥವೀ ನಾಮ ಕಿಂ ಅಗ್ಘತೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಅಟ್ಠಾನೇತಿ ಅಕಾರಣೇ। ವೇರಂ ಕತ್ವಾತಿ ವಿರೋಧಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ। ತಂತಂಪಲೋಭನಕಿರಿಯಾಯ ಪರಕ್ಕಮನ್ತಿಯೋ ‘‘ಉಕ್ಕಣ್ಠನ್ತೂ’’ತಿ ಸಾಸನಂ ಪೇಸೇನ್ತಿ। ಕುಣಾಲದಹೇತಿ ಕುಣಾಲದಹತೀರೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ। ಪುಚ್ಛಿತಂ ಕಥೇಸಿ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಕುಣಾಲಸಕುಣರಾಜಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾಪಸಙ್ಗೇನ ಕುಣಾಲಜಾತಕಂ (ಜಾ॰ ೨.೨೧.ಕುಣಾಲಜಾತಕ) ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀತಿ। ಅನಭಿರತಿಂ ವಿನೋದೇಸಿ ಇತ್ಥೀನಂ ದೋಸದಸ್ಸನಮುಖೇನ ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋಕಾರಸಂಕಿಲೇಸವಿಭಾವನವಸೇನ। ಪುರಿಸಪುರಿಸೇಹೀತಿ ಕೋಸಜ್ಜಂ ವಿದ್ಧಂಸೇತ್ವಾ ಪುರಿಸಥಾಮಬ್ರೂಹನೇನ ಉತ್ತಮಪುರಿಸೇಹಿ ನೋ ಭವಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಚಿತ್ತಾ । ಅವಿಸ್ಸಟ್ಠಸಮಣಕಮ್ಮನ್ತಾ ಅಪರಿಚ್ಚತ್ತಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾಭಿಯೋಗಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಭಗವಾ ಚಿನ್ತೇಸೀತಿ ಯೋಜನಾ।
Tenāti bhagavatā. Kalahakaraṇabhāvoti kalahakaraṇassa atthibhāvo. Mahāpathaviyā mahagghe khattiye kasmā nāsethāti dassetvā kalahaṃ vūpasametukāmo bhagavā pathaviṃ nidassanabhāvena gaṇhīti dassento ‘‘pathavī nāma kiṃ agghatī’’tiādimāha. Aṭṭhāneti akāraṇe. Veraṃ katvāti virodhaṃ uppādetvā. Taṃtaṃpalobhanakiriyāya parakkamantiyo ‘‘ukkaṇṭhantū’’ti sāsanaṃ pesenti. Kuṇāladaheti kuṇāladahatīre patiṭṭhāya. Pucchitaṃ kathesi anukkamena kuṇālasakuṇarājassa pucchāpasaṅgena kuṇālajātakaṃ (jā. 2.21.kuṇālajātaka) kathessāmīti. Anabhiratiṃ vinodesi itthīnaṃ dosadassanamukhena kāmānaṃ ādīnavokārasaṃkilesavibhāvanavasena. Purisapurisehīti kosajjaṃ viddhaṃsetvā purisathāmabrūhanena uttamapurisehi no bhavituṃ vaṭṭatīti uppannacittā . Avissaṭṭhasamaṇakammantā apariccattakammaṭṭhānābhiyogāti attho. Nisīdituṃ vaṭṭatīti bhagavā cintesīti yojanā.
ಪದುಮಿನಿಯನ್ತಿ ಪದುಮವನೇ। ವಿಕಸಿಂಸು ಗುಣಗಣವಿಬೋಧೇನ। ಅಯಂ ಇಮಸ್ಸ…ಪೇ॰… ನ ಕಥೇಸೀತಿ ಇಮಿನಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಾವದೇವ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಆಗತತ್ತಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಲಜ್ಜಮಾನಾ ಅತ್ತನಾ ಪಟಿಲದ್ಧವಿಸೇಸಂ ಭಗವತೋ ನಾರೋಚೇಸುನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಖೀಣಾಸವಾನನ್ತಿಆದಿನಾ ತತ್ಥ ಕಾರಣಮಾಹ।
Paduminiyanti padumavane. Vikasiṃsu guṇagaṇavibodhena. Ayaṃimassa…pe… na kathesīti iminā sabbepi te bhikkhū tāvadeva paṭipāṭiyā āgatattā aññamaññassa lajjamānā attanā paṭiladdhavisesaṃ bhagavato nārocesunti dasseti. Khīṇāsavānantiādinā tattha kāraṇamāha.
ಓಸಟಮತ್ತೇತಿ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಗತಮತ್ತೇ। ಅರಿಯಮಣ್ಡಲೇತಿ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಸಮೂಹೇ। ಪಾಚೀನಯುಗನ್ಧರಪರಿಕ್ಖೇಪತೋತಿ ಯುಗನ್ಧರಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಪಾಚೀನಪರಿಕ್ಖೇಪತೋ, ನ ಬಾಹಿರಕೇಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನಉದಯಪಬ್ಬತತೋ। ರಾಮಣೇಯ್ಯಕದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಪಟಿಮಣ್ಡಿತತ್ತಾ ವಿಸೇಸತೋ ರಮಣೀಯಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ರಮಣೀಯಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ಉಲ್ಲಙ್ಘಿತ್ವಾತಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ। ಏವರೂಪೇ ಖಣೇ ಲಯೇ ಮುಹುತ್ತೇತಿ ಯಥಾವುತ್ತೇ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಸ್ಸ ಉಟ್ಠಿತಕ್ಖಣೇ ಉಟ್ಠಿತವೇಲಾಯಂ ಉಟ್ಠಿತಮುಹುತ್ತೇತಿ ಉಪರೂಪರಿಕಾಲಸ್ಸ ವಡ್ಢಿತಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ।
Osaṭamatteti bhagavato santikaṃ upagatamatte. Ariyamaṇḍaleti ariyapuggalasamūhe. Pācīnayugandharaparikkhepatoti yugandharapabbatassa pācīnaparikkhepato, na bāhirakehi vuccamānaudayapabbatato. Rāmaṇeyyakadassanatthanti buddhuppādapaṭimaṇḍitattā visesato ramaṇīyassa lokassa ramaṇīyabhāvadassanatthaṃ. Ullaṅghitvāti uṭṭhahitvā. Evarūpe khaṇe laye muhutteti yathāvutte candamaṇḍalassa uṭṭhitakkhaṇe uṭṭhitavelāyaṃ uṭṭhitamuhutteti uparūparikālassa vaḍḍhitabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ.
ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಜಾತಿಆದಿವಸೇನ ಭಗವತೋ ಅನುರೂಪಪರಿವಾರಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತತ್ಥಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಮಹಾಸಮ್ಮತಸ್ಸ ವಂಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋತಿಆದಿ ಕುಲವಂಸಸುದ್ಧಿದಸ್ಸನಂ। ಖತ್ತಿಯಗಬ್ಭೇ ಜಾತೋತಿ ಇದಂ ಸತಿಪಿ ಜಾತಿವಿಸುದ್ಧಿಯಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ವಸೇನ ಅವಿಸುದ್ಧತಾ ಸಿಯಾತಿ ತೇಸಮ್ಪಿ ‘‘ಅವಿಸುದ್ಧತಾ ನತ್ಥಿ ಇಮೇಸ’’ನ್ತಿ ವಿಸುದ್ಧಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಸತಿಪಿ ಚ ಗಬ್ಭವಿಸುದ್ಧಿಯಂ ಕತದೋಸೇನ ಮಿಸ್ಸಕತ್ತಾ ಅರಜ್ಜಾರಹತಾಪಿ ಸಿಯಾತಿ ‘‘ತಮ್ಪಿ ನತ್ಥಿ ಇಮೇಸ’’ನ್ತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ರಾಜಪಬ್ಬಜಿತಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Tesaṃ bhikkhūnaṃ jātiādivasena bhagavato anurūpaparivārabhāvaṃ dassento ‘‘tatthā’’tiādimāha. Mahāsammatassa vaṃse uppannotiādi kulavaṃsasuddhidassanaṃ. Khattiyagabbhe jātoti idaṃ satipi jātivisuddhiyaṃ mātāpitūnaṃ vasena avisuddhatā siyāti tesampi ‘‘avisuddhatā natthi imesa’’nti visuddhidassanatthaṃ vuttaṃ. Satipi ca gabbhavisuddhiyaṃ katadosena missakattā arajjārahatāpi siyāti ‘‘tampi natthi imesa’’nti dassanatthaṃ ‘‘rājapabbajitā’’tiādi vuttaṃ.
ಸಾಮನ್ತಾತಿ ಸಮೀಪೇ। ಚಲಿಂಸೂತಿ ಉಟ್ಠಹಿಂಸು। ಕೋಸಮತ್ತಂ ಠಾನಂ ಸದ್ದನ್ತರಂ, ‘‘ಸದ್ದಸವನಟ್ಠಾನಮೇವ ಸದ್ದನ್ತರ’’ನ್ತಿ ಅಪರೇ। ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ತೇಸಟ್ಠಿಯಾ ನಗರಸಹಸ್ಸೇಸೂತಿ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಕಿರ ಆದಿತೋ ಮಹನ್ತಾನಿ ತೇಸಟ್ಠಿ ನಗರಸಹಸ್ಸಾನಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾನಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ತೇಸಟ್ಠಿಯಾ ನಗರಸಹಸ್ಸೇಸೂ’’ತಿ। ತಾನಿ ಪನ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತ್ವಾ ಸತಸಹಸ್ಸತೋ ಪರಂ ನವಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಾನಿ ಅಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ। ನವನವುತಿಯಾ ದೋಣಮುಖಸತಸಹಸ್ಸೇಸೂತಿ ನವಸತಸಹಸ್ಸಾಧಿಕೇಸು ನವುತಿಸತಸಹಸ್ಸೇಸು ದೋಣಮುಖೇಸು। ದೋಣಮುಖನ್ತಿ ಚ ಮಹಾನಗರಸ್ಸ ಆಯುಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಾನಭೂತಂ ಪಾದನಗರಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಛನವುತಿಯಾ ಪಟ್ಟನಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸೇಸೂತಿ ಛಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಅಧಿಕೇಸು ನವುತಿಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಪಟ್ಟನೇಸು। ತಮ್ಬಪಣ್ಣಿದೀಪಾದಿಛಪಣ್ಣಾಸಾಯ ರತನಾಕರೇಸು। ಏವಂ ಪನ ನಗರ-ದೋಣಮುಖಪಟ್ಟನ-ರತನಾಕರಾದಿಭಾವೇನ ಕಥನಂ ತಂತಂಅಧಿವತ್ಥಾಯ ವಸನ್ತೀನಂ ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ಬಹುಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ಯದಿ ದಸಸಹಸ್ಸಚಕ್ಕವಾಳೇಸು ದೇವತಾ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ। ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ದಸಹಿ ಚ ಲೋಕಧಾತೂಹೀ’’ತಿ? ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ದಸಸಹಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಅಧಿಪ್ಪೇತ’’ನ್ತಿ। ತೇನ ಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತು ಇಧ ‘‘ಏಕಾ ಲೋಕಧಾತೂ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Sāmantāti samīpe. Caliṃsūti uṭṭhahiṃsu. Kosamattaṃ ṭhānaṃ saddantaraṃ, ‘‘saddasavanaṭṭhānameva saddantara’’nti apare. Tikkhattuṃ tesaṭṭhiyā nagarasahassesūti jambudīpe kira ādito mahantāni tesaṭṭhi nagarasahassāni uppannāni, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ. Taṃ sandhāyāha ‘‘tikkhattuṃ tesaṭṭhiyā nagarasahassesū’’ti. Tāni pana sampiṇḍetvā satasahassato paraṃ navasahassādhikāni asītisahassāni. Navanavutiyā doṇamukhasatasahassesūti navasatasahassādhikesu navutisatasahassesu doṇamukhesu. Doṇamukhanti ca mahānagarassa āyuppattiṭṭhānabhūtaṃ pādanagaraṃ vuccati. Chanavutiyā paṭṭanakoṭisatasahassesūti chakoṭisatasahassaadhikesu navutikoṭisatasahassapaṭṭanesu. Tambapaṇṇidīpādichapaṇṇāsāya ratanākaresu. Evaṃ pana nagara-doṇamukhapaṭṭana-ratanākarādibhāvena kathanaṃ taṃtaṃadhivatthāya vasantīnaṃ tāsaṃ devatānaṃ bahubhāvadassanatthaṃ. Yadi dasasahassacakkavāḷesu devatā sannipatitā. Atha kasmā pāḷiyaṃ ‘‘dasahi ca lokadhātūhī’’ti? Vuttanti āha ‘‘dasasahassa…pe… adhippeta’’nti. Tena sahassilokadhātu idha ‘‘ekā lokadhātū’’ti veditabbā.
ಲೋಹಪಾಸಾದೇತಿ ಸಬ್ಬಪಠಮಕತೇ ಲೋಹಪಾಸಾದೇ। ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇತಿ ಹೇಟ್ಠಿಮೇ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ। ಯದಿ ತಾ ದೇವತಾ ಏವಂ ನಿರನ್ತರಾ ಹುತ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ, ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಂ ಓಕಾಸೋ ಏವ ನ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಚೋದನಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ಯಥಾ ಖೋ ಪನಾ’’ತಿಆದಿ।
Lohapāsādeti sabbapaṭhamakate lohapāsāde. Brahmaloketi heṭṭhime brahmaloke. Yadi tā devatā evaṃ nirantarā hutvā sannipatitā, pacchā āgatānaṃ okāso eva na bhaveyyāti codanaṃ sandhāyāha ‘‘yathā kho panā’’tiādi.
ಸುದ್ಧಾವಾಸಕಾಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುದ್ಧಾವಾಸಕಾಯಿಕಾ। ತಾಸಂ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಸುದ್ಧಾವಾಸಭೂಮಿ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನಂ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸುದ್ಧಾವಾಸವಾಸೀನ’’ನ್ತಿ। ಆವಾಸಾತಿ ಆವಾಸಟ್ಠಾನಭೂತಾ। ದೇವತಾ ಪನ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಇತರೇಸಞ್ಚ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಟ್ಠೇನ ಸುದ್ಧೋ ಆವಾಸೋ ವಿಹಾರೋ ಏತೇಸನ್ತಿ ಸುದ್ಧಾವಾಸಾ। ಮಹಾಸಮಾಗಮಂ ಞತ್ವಾತಿ ಮಹಾಸಮಾಗಮಂ ಗತಾತಿ ಞತ್ವಾ।
Suddhāvāsakāye uppannā suddhāvāsakāyikā. Tāsaṃ pana yasmā suddhāvāsabhūmi nivāsaṭṭhānaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘suddhāvāsavāsīna’’nti. Āvāsāti āvāsaṭṭhānabhūtā. Devatā pana orambhāgiyānaṃ itaresañca saṃyojanānaṃ samucchinnaṭṭhena suddho āvāso vihāro etesanti suddhāvāsā. Mahāsamāgamaṃ ñatvāti mahāsamāgamaṃ gatāti ñatvā.
ಪುರತ್ಥಿಮಚಕ್ಕವಾಳಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಓತರಿ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಓಕಾಸಂ ಅಲಭಮಾನೋ। ಏವಂ ಸೇಸಾಪಿ। ಮಣಿವಮ್ಮನ್ತಿ ಇನ್ದನೀಲಮಣಿಮಯಂ ಕವಚಂ। ಬುದ್ಧಾನಂ ಅಭಿಮುಖಭಾಗೋ ಬುದ್ಧವೀಥಿ, ಸಾ ಯಾವ ಚಕ್ಕವಾಳಾ ಉತ್ತರಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ। ಮಹತಿಯಾ ಬುದ್ಧವೀಥಿಯಾವಾತಿ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೇಹಿ ತೇಹಿ ದೇವಬ್ರಹ್ಮೇಹಿ ವಲಞ್ಜಿತಬುದ್ಧವೀಥಿಯಾವ।
Puratthimacakkavāḷamukhavaṭṭiyaṃ otari aññattha okāsaṃ alabhamāno. Evaṃ sesāpi. Maṇivammanti indanīlamaṇimayaṃ kavacaṃ. Buddhānaṃ abhimukhabhāgo buddhavīthi, sā yāva cakkavāḷā uttarituṃ na sakkā. Mahatiyā buddhavīthiyāvāti buddhānaṃ santikaṃ upasaṅkamantehi tehi devabrahmehi valañjitabuddhavīthiyāva.
ಸಮಿತಿ ಸಙ್ಗತಿ ಸನ್ನಿಪಾತೋ ಸಮಯೋ, ಮಹನ್ತೋ ಸಮಯೋ ಮಹಾಸಮಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ಮಹಾಸಮೂಹೋ’’ತಿ। ಪವದ್ಧಂ ವನಂ ಪವನನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ವನಸಣ್ಡೋ’’ತಿ। ದೇವಘಟಾತಿ ದೇವಸಮೂಹಾ। ಸಮಾದಹಂಸೂತಿ ಸಮಾಹಿತಂ ಲೋಕುತ್ತರಸಮಾಧಿಂ ಸುಟ್ಠು ಅಪ್ಪಿತಂ ಅಕಂಸು। ತಥಾ ಸಮಾಹಿತಂ ಪನ ಸಮಾಧಿನಾ ನಿಯೋಜಿತಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಮಾಧಿನಾ ಯೋಜೇಸು’’ನ್ತಿ। ಸಬ್ಬೇಸಂ ಗೋಮುತ್ತವಙ್ಕಾದೀನಂ ದೂರಸಮುಸ್ಸಾರಿತತ್ತಾ ಅತ್ತನೋ…ಪೇ॰… ಅಕರಿಂಸು। ವಿನಯತಿ ಅಸ್ಸೇ ಏತೇಹೀತಿ ನೇತ್ತಾನಿ, ಯೋತ್ತಾನಿ। ಅವೀಥಿಪಟಿಪನ್ನಾನಂ ಅಸ್ಸಾನಂ ವೀಥಿಪಟಿಪಾದನಂ ರಸ್ಮಿಗ್ಗಹಣೇನ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಯೋತ್ತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಚೋದೇನ್ತೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ಪನ ಅಚೋದನಂ ಅವಾರಣಮೇವಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅಚೋದೇನ್ತೋ ಅವಾರೇನ್ತೋ’’ತಿ।
Samiti saṅgati sannipāto samayo, mahanto samayo mahāsamayoti āha ‘‘mahāsamūho’’ti. Pavaddhaṃ vanaṃ pavananti āha ‘‘vanasaṇḍo’’ti. Devaghaṭāti devasamūhā. Samādahaṃsūti samāhitaṃ lokuttarasamādhiṃ suṭṭhu appitaṃ akaṃsu. Tathā samāhitaṃ pana samādhinā niyojitaṃ nāma hotīti vuttaṃ ‘‘samādhinā yojesu’’nti. Sabbesaṃ gomuttavaṅkādīnaṃ dūrasamussāritattā attano…pe… akariṃsu. Vinayati asse etehīti nettāni, yottāni. Avīthipaṭipannānaṃ assānaṃ vīthipaṭipādanaṃ rasmiggahaṇena hotīti ‘‘yottāni gahetvā acodento’’ti vatvā taṃ pana acodanaṃ avāraṇamevāti āha ‘‘acodento avārento’’ti.
ಯಥಾ ಖೀಲಂ ಭಿತ್ತಿಯಂ, ಭೂಮಿಯಂ ವಾ ಆಕೋಟಿತಂ ದುನ್ನೀಹರಣಂ, ಯಥಾ ಚ ಪಲಿಘಂ ನಗರಪ್ಪವೇಸನಿವಾರಣಂ, ಯಥಾ ಚ ಇನ್ದಖೀಲಂ ಗಮ್ಭೀರನೇಮಿ ಸುನಿಖಾತಂ ದುನ್ನೀಹರಣಂ, ಏವಂ ರಾಗಾದಯೋ ಸತ್ತಸನ್ತಾನತೋ ದುನ್ನೀಹರಣಾ ನಿಬ್ಬಾನನಗರಪ್ಪವೇಸನಿವಾರಣಾ ಚಾತಿ ತೇ ‘‘ಖೀಲಂ ಪಲಿಘಂ ಇನ್ದಖೀಲ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತಾ। ಊಹಚ್ಚಾತಿ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ। ತಣ್ಹಾಏಜಾಯ ಅಭಾವೇನ ಅನೇಜಾ। ಪರಮಸನ್ತುಟ್ಠಭಾವೇನ ಚಾತುದ್ದಿಸತ್ತಾ ಅಪ್ಪಟಿಹತಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತಿ। ಬುದ್ಧಚಕ್ಖು-ಧಮ್ಮಚಕ್ಖು-ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು-ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು-ಪಕತಿಚಕ್ಖೂನಂ ವಸೇನ ಪಞ್ಚಹಿ ಚಕ್ಖೂಹಿ। ಸುದನ್ತಾ ಕುತೋತಿ ಆಹ ‘‘ಚಕ್ಖುತೋಪೀ’’ತಿ। ಛನ್ದಾದೀಹೀತಿ ಛನ್ದಾದೀನಂ ವಸೇನ ನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ನ ವತ್ತನ್ತಿ। ನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ ಅನುಪ್ಪಾದನತೋ। ಆಗುನ್ತಿ ಅಪರಾಧಂ।
Yathā khīlaṃ bhittiyaṃ, bhūmiyaṃ vā ākoṭitaṃ dunnīharaṇaṃ, yathā ca palighaṃ nagarappavesanivāraṇaṃ, yathā ca indakhīlaṃ gambhīranemi sunikhātaṃ dunnīharaṇaṃ, evaṃ rāgādayo sattasantānato dunnīharaṇā nibbānanagarappavesanivāraṇā cāti te ‘‘khīlaṃ palighaṃ indakhīla’’nti ca vuttā. Ūhaccāti uddharitvā. Taṇhāejāya abhāvena anejā. Paramasantuṭṭhabhāvena cātuddisattā appaṭihatacārikaṃ caranti. Buddhacakkhu-dhammacakkhu-dibbacakkhu-samantacakkhu-pakaticakkhūnaṃ vasena pañcahi cakkhūhi. Sudantā kutoti āha ‘‘cakkhutopī’’ti. Chandādīhīti chandādīnaṃ vasena na gacchanti na vattanti. Na āgacchanti anuppādanato. Āgunti aparādhaṃ.
ಸಬ್ಬಸಂಯೋಗಾತಿ ವಿಭತ್ತಿಲೋಪೇನ ನಿದ್ದೇಸೋ, ಸಬ್ಬೇ ಸಂಯೋಗೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಸಜ್ಜಾತಿ ವಿಸಜ್ಜಿತ್ವಾ। ಏವಮ್ಪೀತಿ ಇಮಾಯಪಿ ಗಾಥಾಯ ವಸೇನ ‘‘ಆಗುಂ ನ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಪದೇ।
Sabbasaṃyogāti vibhattilopena niddeso, sabbe saṃyogeti attho. Visajjāti visajjitvā. Evampīti imāyapi gāthāya vasena ‘‘āguṃ na karotī’’ti pade.
ಗತಾಸೇತಿ ಗತಾ ಏವ। ನ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಸರಣಗಮನತ್ತಾ। ಲೋಕುತ್ತರಸರಣಗಮನಞ್ಹೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕಸರಣಗಮನೇನ ಗತಾ’’ತಿ। ತೇ ಹಿ ನಿಯಮೇನ ಅಪಾಯಂ ನ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ದೇವಕಾಯಞ್ಚ ಪರಿಪೂರೇಸ್ಸನ್ತಿ। ಯೇ ಪನ ಲೋಕಿಯೇನ ಸರಣಗಮನೇನ ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂ ಗತಾ, ನ ತೇ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅಪಾಯಂ, ಸತಿ ಚ ಪಚ್ಚಯನ್ತರಸಮವಾಯೇ ಪಹಾಯ ಮಾನುಸಂ ದೇಹಂ ದೇವಕಾಯಂ ಪರಿಪೂರೇಸ್ಸನ್ತೀತಿ। ತೇನಾಹ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ ಬುದ್ಧಂ…ಪೇ॰… ಪರಿಪೂರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ।
Gatāseti gatā eva. Na gamissanti pariniṭṭhitasaraṇagamanattā. Lokuttarasaraṇagamanañhettha adhippetaṃ. Tenāha ‘‘nibbematikasaraṇagamanena gatā’’ti. Te hi niyamena apāyaṃ na gamissanti, devakāyañca paripūressanti. Ye pana lokiyena saraṇagamanena buddhaṃ saraṇaṃ gatā, na te gamissanti apāyaṃ, sati ca paccayantarasamavāye pahāya mānusaṃ dehaṃ devakāyaṃ paripūressantīti. Tenāha so brahmā ‘‘ye keci buddhaṃ…pe… paripūressantī’’ti.
ಸಮಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Samayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೭. ಸಮಯಸುತ್ತಂ • 7. Samayasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೭. ಸಮಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Samayasuttavaṇṇanā
