| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
අඞ්‌ගුත්‌තරනිකායෙ
Aṅguttaranikāye
නවකනිපාත-අට්‌ඨකථා
Navakanipāta-aṭṭhakathā
1. පඨමපණ්‌ණාසකං
1. Paṭhamapaṇṇāsakaṃ
1. සම්‌බොධිවග්‌ගො
1. Sambodhivaggo
1. සම්‌බොධිසුත්‌තවණ්‌ණනා
1. Sambodhisuttavaṇṇanā
1. නවකනිපාතස්‌ස පඨමෙ සම්‌බොධිපක්‌ඛිකානන්‌ති චතුමග්‌ගසඞ්‌ඛාතස්‌ස සම්‌බොධිස්‌ස පක්‌ඛෙ භවානං, උපකාරකානන්‌ති අත්‌ථො. පාළියං ආගතෙ නව ධම්‌මෙ සන්‌ධායෙවං පුච්‌ඡති. කා උපනිසාති කො උපනිස්‌සයපච්‌චයො. අභිසල්‌ලෙඛන්‌තීති අභිසල්‌ලෙඛිකා. සමථවිපස්‌සනාචිත්‌තස්‌ස විවරණෙ සප්‌පායා උපකාරකාති චෙතොවිවරණසප්‌පායා. අප්‌පිච්‌ඡතං ආරබ්‌භ පවත්‌තා කථා අප්‌පිච්‌ඡකථා. සෙසෙසුපි එසෙව නයො.
1. Navakanipātassa paṭhame sambodhipakkhikānanti catumaggasaṅkhātassa sambodhissa pakkhe bhavānaṃ, upakārakānanti attho. Pāḷiyaṃ āgate nava dhamme sandhāyevaṃ pucchati. Kā upanisāti ko upanissayapaccayo. Abhisallekhantīti abhisallekhikā. Samathavipassanācittassa vivaraṇe sappāyā upakārakāti cetovivaraṇasappāyā. Appicchataṃ ārabbha pavattā kathā appicchakathā. Sesesupi eseva nayo.
අසුභා භාවෙතබ්‌බා රාගස්‌ස පහානායාති අයමත්‌ථො සාලිලායකොපමාය විභාවෙතබ්‌බො – එකො හි පුරිසො අසිතං ගහෙත්‌වා කොටිතො පට්‌ඨාය සාලික්‌ඛෙත්‌තෙ සාලියො ලායති. අථස්‌ස වතිං භින්‌දිත්‌වා ගාවො පවිසිංසු. සො අසිතං ඨපෙත්‌වා යට්‌ඨිං ආදාය තෙනෙව මග්‌ගෙන ගාවො නීහරිත්‌වා වතිං පාකතිකං කත්‌වා පුනපි අසිතං ආදාය සාලියො ලායි. එත්‌ථ සාලික්‌ඛෙත්‌තං විය බුද්‌ධසාසනං දට්‌ඨබ්‌බං, සාලිලායකො විය යොගාවචරො, අසිතං විය පඤ්‌ඤා, ලායනකාලො විය විපස්‌සනාය කම්‌මකරණකාලො, යට්‌ඨි විය අසුභකම්‌මට්‌ඨානං, වති විය සංවරො, වතිං භින්‌දිත්‌වා ගාවීනං පවිසනං විය සහසා අප්‌පටිසඞ්‌ඛාය පමාදං ආරබ්‌භ රාගස්‌ස උප්‌පජ්‌ජනං, අසිතං ඨපෙත්‌වා යට්‌ඨිං ආදාය පවිට්‌ඨමග්‌ගෙනෙව ගාවො නීහරිත්‌වා වතිං පටිපාකතිකං කත්‌වා පුන කොටිතො පට්‌ඨාය සාලිලායනං විය අසුභකම්‌මට්‌ඨානෙන රාගං වික්‌ඛම්‌භෙත්‌වා පුන විපස්‌සනාය කම්‌මං ආරභනකාලො. ඉමමත්‌ථං සන්‌ධාය වුත්‌තං – ‘‘අසුභා භාවෙතබ්‌බා රාගස්‌ස පහානායා’’ති.
Asubhābhāvetabbā rāgassa pahānāyāti ayamattho sālilāyakopamāya vibhāvetabbo – eko hi puriso asitaṃ gahetvā koṭito paṭṭhāya sālikkhette sāliyo lāyati. Athassa vatiṃ bhinditvā gāvo pavisiṃsu. So asitaṃ ṭhapetvā yaṭṭhiṃ ādāya teneva maggena gāvo nīharitvā vatiṃ pākatikaṃ katvā punapi asitaṃ ādāya sāliyo lāyi. Ettha sālikkhettaṃ viya buddhasāsanaṃ daṭṭhabbaṃ, sālilāyako viya yogāvacaro, asitaṃ viya paññā, lāyanakālo viya vipassanāya kammakaraṇakālo, yaṭṭhi viya asubhakammaṭṭhānaṃ, vati viya saṃvaro, vatiṃ bhinditvā gāvīnaṃ pavisanaṃ viya sahasā appaṭisaṅkhāya pamādaṃ ārabbha rāgassa uppajjanaṃ, asitaṃ ṭhapetvā yaṭṭhiṃ ādāya paviṭṭhamaggeneva gāvo nīharitvā vatiṃ paṭipākatikaṃ katvā puna koṭito paṭṭhāya sālilāyanaṃ viya asubhakammaṭṭhānena rāgaṃ vikkhambhetvā puna vipassanāya kammaṃ ārabhanakālo. Imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘asubhā bhāvetabbā rāgassa pahānāyā’’ti.
තත්‌ථ රාගස්‌සාති පඤ්‌චකාමගුණිකරාගස්‌ස. මෙත්‌තාති මෙත්‌තාකම්‌මට්‌ඨානං. බ්‍යාපාදස්‌ස පහානායාති වුත්‌තනයෙනෙව උප්‌පන්‌නස්‌ස කොපස්‌ස පජහනත්‌ථාය. ආනාපානස්‌සතීති සොළසවත්‌ථුකා ආනාපානස්‌සති. විතක්‌කුපච්‌ඡෙදායාති වුත්‌තනයෙනෙව උප්‌පන්‌නානං විතක්‌කානං උපච්‌ඡෙදනත්‌ථාය. අස්‌මිමානසමුග්‌ඝාතායාති අස්‌මීති උප්‌පජ්‌ජනකස්‌ස මානස්‌ස සමුග්‌ඝාතත්‌ථාය. අනත්‌තසඤ්‌ඤා සණ්‌ඨාතීති අනිච්‌චලක්‌ඛණෙ දිට්‌ඨෙ අනත්‌තලක්‌ඛණං දිට්‌ඨමෙව හොති. එතෙසු හි තීසු ලක්‌ඛණෙසු එකස්‌මිං දිට්‌ඨෙ ඉතරද්‌වයං දිට්‌ඨමෙව හොති. තෙන වුත්‌තං – ‘‘අනිච්‌චසඤ්‌ඤිනො, භික්‌ඛවෙ, අනත්‌තසඤ්‌ඤා සණ්‌ඨාතී’’ති. දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ නිබ්‌බානන්‌ති දිට්‌ඨෙයෙව ධම්‌මෙ අපච්‌චයපරිනිබ්‌බානඤ්‌ච පාපුණාතීති ඉමස්‌මිං සුත්‌තෙ වට්‌ටවිවට්‌ටං කථිතං.
Tattha rāgassāti pañcakāmaguṇikarāgassa. Mettāti mettākammaṭṭhānaṃ. Byāpādassa pahānāyāti vuttanayeneva uppannassa kopassa pajahanatthāya. Ānāpānassatīti soḷasavatthukā ānāpānassati. Vitakkupacchedāyāti vuttanayeneva uppannānaṃ vitakkānaṃ upacchedanatthāya. Asmimānasamugghātāyāti asmīti uppajjanakassa mānassa samugghātatthāya. Anattasaññā saṇṭhātīti aniccalakkhaṇe diṭṭhe anattalakkhaṇaṃ diṭṭhameva hoti. Etesu hi tīsu lakkhaṇesu ekasmiṃ diṭṭhe itaradvayaṃ diṭṭhameva hoti. Tena vuttaṃ – ‘‘aniccasaññino, bhikkhave, anattasaññā saṇṭhātī’’ti. Diṭṭheva dhamme nibbānanti diṭṭheyeva dhamme apaccayaparinibbānañca pāpuṇātīti imasmiṃ sutte vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 1. සම්‌බොධිසුත්‌තං • 1. Sambodhisuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1-2. සම්‌බොධිසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-2. Sambodhisuttādivaṇṇanā
