Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi

    ५१९. सम्बुलाजातकं (९)

    519. Sambulājātakaṃ (9)

    २९७.

    297.

    का वेधमाना गिरिकन्दरायं, एका तुवं तिट्ठसि संहितूरु 1

    Kā vedhamānā girikandarāyaṃ, ekā tuvaṃ tiṭṭhasi saṃhitūru 2;

    पुट्ठासि मे पाणिपमेय्यमज्झे, अक्खाहि मे नामञ्‍च बन्धवे च॥

    Puṭṭhāsi me pāṇipameyyamajjhe, akkhāhi me nāmañca bandhave ca.

    २९८.

    298.

    ओभासयं वनं रम्मं, सीहब्यग्घनिसेवितं।

    Obhāsayaṃ vanaṃ rammaṃ, sīhabyagghanisevitaṃ;

    का वा त्वमसि कल्याणि, कस्स वा त्वं सुमज्झिमे।

    Kā vā tvamasi kalyāṇi, kassa vā tvaṃ sumajjhime;

    अभिवादेमि तं भद्दे, दानवाहं नमत्थु ते॥

    Abhivādemi taṃ bhadde, dānavāhaṃ namatthu te.

    २९९.

    299.

    यो पुत्तो कासिराजस्स, सोत्थिसेनोति तं विदू।

    Yo putto kāsirājassa, sotthisenoti taṃ vidū;

    तस्साहं सम्बुला भरिया, एवं जानाहि दानव।

    Tassāhaṃ sambulā bhariyā, evaṃ jānāhi dānava;

    अभिवादेमि तं भन्ते 3, सम्बुलाहं नमत्थु ते॥

    Abhivādemi taṃ bhante 4, sambulāhaṃ namatthu te.

    ३००.

    300.

    वेदेहपुत्तो भद्दन्ते, वने वसति आतुरो।

    Vedehaputto bhaddante, vane vasati āturo;

    तमहं रोगसम्मत्तं, एका एकं उपट्ठहं 5

    Tamahaṃ rogasammattaṃ, ekā ekaṃ upaṭṭhahaṃ 6.

    ३०१.

    301.

    अहञ्‍च वनमुञ्छाय, मधुमंसं मिगाबिलं 7

    Ahañca vanamuñchāya, madhumaṃsaṃ migābilaṃ 8;

    यदा हरामि तं भक्खो, तस्स नूनज्‍ज नाधति 9

    Yadā harāmi taṃ bhakkho, tassa nūnajja nādhati 10.

    ३०२.

    302.

    किं वने राजपुत्तेन, आतुरेन करिस्ससि।

    Kiṃ vane rājaputtena, āturena karissasi;

    सम्बुले परिचिण्णेन, अहं भत्ता भवामि ते॥

    Sambule pariciṇṇena, ahaṃ bhattā bhavāmi te.

    ३०३.

    303.

    सोकट्टाय दुरत्ताय, किं रूपं विज्‍जते मम।

    Sokaṭṭāya durattāya, kiṃ rūpaṃ vijjate mama;

    अञ्‍ञं परियेस भद्दन्ते, अभिरूपतरं मया॥

    Aññaṃ pariyesa bhaddante, abhirūpataraṃ mayā.

    ३०४.

    304.

    एहिमं गिरिमारुय्ह, भरिया मे 11 चतुस्सता।

    Ehimaṃ girimāruyha, bhariyā me 12 catussatā;

    तासं त्वं पवरा होहि, सब्बकामसमिद्धिनी॥

    Tāsaṃ tvaṃ pavarā hohi, sabbakāmasamiddhinī.

    ३०५.

    305.

    नून 13 तारकवण्णाभे 14, यं किञ्‍चि मनसिच्छसि।

    Nūna 15 tārakavaṇṇābhe 16, yaṃ kiñci manasicchasi;

    सब्बं तं पचुरं मय्हं, रमस्स्वज्‍ज 17 मया सह॥

    Sabbaṃ taṃ pacuraṃ mayhaṃ, ramassvajja 18 mayā saha.

    ३०६.

    306.

    नो चे तुवं महेसेय्यं, सम्बुले कारयिस्ससि।

    No ce tuvaṃ maheseyyaṃ, sambule kārayissasi;

    अलं त्वं पातरासाय, पण्हे 19 भक्खा भविस्ससि॥

    Alaṃ tvaṃ pātarāsāya, paṇhe 20 bhakkhā bhavissasi.

    ३०७.

    307.

    तञ्‍च सत्तजटो लुद्दो, कळारो पुरिसादको।

    Tañca sattajaṭo luddo, kaḷāro purisādako;

    वने नाथं अपस्सन्तिं, सम्बुलं अग्गही भुजे॥

    Vane nāthaṃ apassantiṃ, sambulaṃ aggahī bhuje.

    ३०८.

    308.

    अधिपन्‍ना पिसाचेन, लुद्देनामिसचक्खुना।

    Adhipannā pisācena, luddenāmisacakkhunā;

    सा च सत्तुवसम्पत्ता, पतिमेवानुसोचति॥

    Sā ca sattuvasampattā, patimevānusocati.

    ३०९.

    309.

    न मे इदं तथा दुक्खं, यं मं खादेय्य रक्खसो।

    Na me idaṃ tathā dukkhaṃ, yaṃ maṃ khādeyya rakkhaso;

    यञ्‍च मे अय्यपुत्तस्स, मनो हेस्सति अञ्‍ञथा॥

    Yañca me ayyaputtassa, mano hessati aññathā.

    ३१०.

    310.

    न सन्ति देवा पवसन्ति नून, न हि नून सन्ति इध लोकपाला।

    Na santi devā pavasanti nūna, na hi nūna santi idha lokapālā;

    सहसा करोन्तानमसञ्‍ञतानं, न हि नून सन्ति पटिसेधितारो॥

    Sahasā karontānamasaññatānaṃ, na hi nūna santi paṭisedhitāro.

    ३११.

    311.

    इत्थीनमेसा पवरा यसस्सिनी, सन्ता समा अग्गिरिवुग्गतेजा।

    Itthīnamesā pavarā yasassinī, santā samā aggirivuggatejā;

    तञ्‍चे तुवं रक्खसादेसि कञ्‍ञं, मुद्धा च हि सत्तधा ते फलेय्य।

    Tañce tuvaṃ rakkhasādesi kaññaṃ, muddhā ca hi sattadhā te phaleyya;

    मा त्वं दही 21 मुञ्‍च पतिब्बताय 22

    Mā tvaṃ dahī 23 muñca patibbatāya 24.

    ३१२.

    312.

    सा च अस्सममागच्छि, पमुत्ता पुरिसादका।

    Sā ca assamamāgacchi, pamuttā purisādakā;

    नीळं 25 पळिनं सकुणीव 26, गतसिङ्गंव आलयं॥

    Nīḷaṃ 27 paḷinaṃ sakuṇīva 28, gatasiṅgaṃva ālayaṃ.

    ३१३.

    313.

    सा तत्थ परिदेवेसि, राजपुत्ती यसस्सिनी।

    Sā tattha paridevesi, rājaputtī yasassinī;

    सम्बुला उतुमत्तक्खा, वने नाथं अपस्सन्ती 29

    Sambulā utumattakkhā, vane nāthaṃ apassantī 30.

    ३१४.

    314.

    समणे ब्राह्मणे वन्दे, सम्पन्‍नचरणे इसे।

    Samaṇe brāhmaṇe vande, sampannacaraṇe ise;

    राजपुत्तं अपस्सन्ती, तुम्हंम्हि 31 सरणं गता॥

    Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi 32 saraṇaṃ gatā.

    ३१५.

    315.

    वन्दे सीहे च ब्यग्घे च, ये च अञ्‍ञे वने मिगा।

    Vande sīhe ca byagghe ca, ye ca aññe vane migā;

    राजपुत्तं अपस्सन्ती, तुम्हंम्हि सरणं गता॥

    Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi saraṇaṃ gatā.

    ३१६.

    316.

    तिणा 33 लतानि ओसध्यो, पब्बतानि वनानि च।

    Tiṇā 34 latāni osadhyo, pabbatāni vanāni ca;

    राजपुत्तं अपस्सन्ती, तुम्हंम्हि सरणं गता॥

    Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi saraṇaṃ gatā.

    ३१७.

    317.

    वन्दे इन्दीवरीसामं, रत्तिं नक्खत्तमालिनिं।

    Vande indīvarīsāmaṃ, rattiṃ nakkhattamāliniṃ;

    राजपुत्तं अपस्सन्ती, तुम्हंम्हि सरणं गता॥

    Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi saraṇaṃ gatā.

    ३१८.

    318.

    वन्दे भागीरथिं गङ्गं, सवन्तीनं पटिग्गहं।

    Vande bhāgīrathiṃ gaṅgaṃ, savantīnaṃ paṭiggahaṃ;

    राजपुत्तं अपस्सन्ती, तुम्हंम्हि सरणं गता॥

    Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi saraṇaṃ gatā.

    ३१९.

    319.

    वन्दे अहं पब्बतराजसेट्ठं, हिमवन्तं सिलुच्‍चयं।

    Vande ahaṃ pabbatarājaseṭṭhaṃ, himavantaṃ siluccayaṃ;

    राजपुत्तं अपस्सन्ती, तुम्हंम्हि सरणं गता॥

    Rājaputtaṃ apassantī, tumhaṃmhi saraṇaṃ gatā.

    ३२०.

    320.

    अतिसायं वतागच्छि, राजपुत्ति यसस्सिनि।

    Atisāyaṃ vatāgacchi, rājaputti yasassini;

    केन नुज्‍ज समागच्छि 35, को ते पियतरो मया॥

    Kena nujja samāgacchi 36, ko te piyataro mayā.

    ३२१.

    321.

    इदं खोहं तदावोचं 37, गहिता तेन सत्तुना।

    Idaṃ khohaṃ tadāvocaṃ 38, gahitā tena sattunā;

    न मे इदं तथा दुक्खं, यं मं खादेय्य रक्खसो।

    Na me idaṃ tathā dukkhaṃ, yaṃ maṃ khādeyya rakkhaso;

    यञ्‍च मे अय्यपुत्तस्स, मनो हेस्सति अञ्‍ञथा॥

    Yañca me ayyaputtassa, mano hessati aññathā.

    ३२२.

    322.

    चोरीनं बहुबुद्धीनं, यासु सच्‍चं सुदुल्‍लभं।

    Corīnaṃ bahubuddhīnaṃ, yāsu saccaṃ sudullabhaṃ;

    थीनं भावो दुराजानो, मच्छस्सेवोदके गतं॥

    Thīnaṃ bhāvo durājāno, macchassevodake gataṃ.

    ३२३.

    323.

    तथा मं सच्‍चं पालेतु, पालयिस्सति चे ममं।

    Tathā maṃ saccaṃ pāletu, pālayissati ce mamaṃ;

    यथाहं नाभिजानामि, अञ्‍ञं पियतरं तया।

    Yathāhaṃ nābhijānāmi, aññaṃ piyataraṃ tayā;

    एतेन सच्‍चवज्‍जेन, ब्याधि ते वूपसम्मतु॥

    Etena saccavajjena, byādhi te vūpasammatu.

    ३२४.

    324.

    ये कुञ्‍जरा सत्तसता उळारा, रक्खन्ति रत्तिन्दिवमुय्युतावुधा।

    Ye kuñjarā sattasatā uḷārā, rakkhanti rattindivamuyyutāvudhā;

    धनुग्गहानञ्‍च सतानि सोळस, कथंविधे पस्ससि भद्दे सत्तवो॥

    Dhanuggahānañca satāni soḷasa, kathaṃvidhe passasi bhadde sattavo.

    ३२५.

    325.

    अलङ्कतायो पदुमुत्तरत्तचा, विरागिता पस्सति हंसगग्गरा।

    Alaṅkatāyo padumuttarattacā, virāgitā passati haṃsagaggarā;

    तासं सुणित्वा मितगीतवादितं 39, न दानि मे तात तथा यथा पुरे॥

    Tāsaṃ suṇitvā mitagītavāditaṃ 40, na dāni me tāta tathā yathā pure.

    ३२६.

    326.

    सुवण्णसंकच्‍चधरा सुविग्गहा, अलङ्कता मानुसियच्छरूपमा।

    Suvaṇṇasaṃkaccadharā suviggahā, alaṅkatā mānusiyaccharūpamā;

    सेनोपिया 41 तात अनिन्दितङ्गियो, खत्तियकञ्‍ञा पटिलोभयन्ति 42 नं॥

    Senopiyā 43 tāta aninditaṅgiyo, khattiyakaññā paṭilobhayanti 44 naṃ.

    ३२७.

    327.

    सचे अहं तात तथा यथा पुरे, पतिं तमुञ्छाय पुना वने भरे।

    Sace ahaṃ tāta tathā yathā pure, patiṃ tamuñchāya punā vane bhare;

    सम्मानये मं न च मं विमानये, इतोपि मे तात ततो वरं सिया॥

    Sammānaye maṃ na ca maṃ vimānaye, itopi me tāta tato varaṃ siyā.

    ३२८.

    328.

    यमन्‍नपाने विपुलस्मि ओहिते, नारी विमट्ठाभरणा अलङ्कता।

    Yamannapāne vipulasmi ohite, nārī vimaṭṭhābharaṇā alaṅkatā;

    सब्बङ्गुपेता 45 पतिनो च अप्पिया, अबज्झ 46 तस्सा मरणं ततो वरं॥

    Sabbaṅgupetā 47 patino ca appiyā, abajjha 48 tassā maraṇaṃ tato varaṃ.

    ३२९.

    329.

    अपि चे दलिद्दा कपणा अनाळ्हिया, कटादुतीया पतिनो च सा पिया।

    Api ce daliddā kapaṇā anāḷhiyā, kaṭādutīyā patino ca sā piyā;

    सब्बङ्गुपेतायपि अप्पियाय, अयमेव सेय्या 49 कपणापि या पिया 50

    Sabbaṅgupetāyapi appiyāya, ayameva seyyā 51 kapaṇāpi yā piyā 52.

    ३३०.

    330.

    सुदुल्‍लभित्थी पुरिसस्स या हिता, भत्तित्थिया दुल्‍लभो यो हितो च।

    Sudullabhitthī purisassa yā hitā, bhattitthiyā dullabho yo hito ca;

    हिता च ते सीलवती च भरिया, जनिन्द धम्मं चर सम्बुलाय॥

    Hitā ca te sīlavatī ca bhariyā, janinda dhammaṃ cara sambulāya.

    ३३१.

    331.

    सचे तुवं विपुले लद्धभोगे, इस्सावतिण्णा मरणं उपेसि।

    Sace tuvaṃ vipule laddhabhoge, issāvatiṇṇā maraṇaṃ upesi;

    अहञ्‍च ते भद्दे इमा राजकञ्‍ञा 53, सब्बे 54 ते वचनकरा भवामाति॥

    Ahañca te bhadde imā rājakaññā 55, sabbe 56 te vacanakarā bhavāmāti.

    सम्बुलाजातकं नवमं।

    Sambulājātakaṃ navamaṃ.







    Footnotes:
    1. सञ्‍ञतूर (सी॰ पी॰), सञ्‍चितूरु (स्या॰)
    2. saññatūra (sī. pī.), sañcitūru (syā.)
    3. भद्दन्ते (सी॰ स्या॰)
    4. bhaddante (sī. syā.)
    5. उपट्ठहिं (सी॰)
    6. upaṭṭhahiṃ (sī.)
    7. मिगाविलं (सी॰)
    8. migāvilaṃ (sī.)
    9. नाथति (क॰)
    10. nāthati (ka.)
    11. मय्हं (सी॰ स्या॰ पी॰)
    12. mayhaṃ (sī. syā. pī.)
    13. ननु (सी॰ स्या॰ पी॰ क॰)
    14. हाटकवण्णाभे (पी॰)
    15. nanu (sī. syā. pī. ka.)
    16. hāṭakavaṇṇābhe (pī.)
    17. रमसुज्‍ज (सी॰ स्या॰)
    18. ramasujja (sī. syā.)
    19. मञ्‍ञे (सी॰ पी॰)
    20. maññe (sī. pī.)
    21. जही (पी॰)
    22. पतिब्बता सा (सी॰), पतिब्बता या (पी॰)
    23. jahī (pī.)
    24. patibbatā sā (sī.), patibbatā yā (pī.)
    25. निड्डं (स्या॰ क॰)
    26. फलिनसकुणीव (सी॰ स्या॰ पी॰)
    27. niḍḍaṃ (syā. ka.)
    28. phalinasakuṇīva (sī. syā. pī.)
    29. अपस्सती (सी॰)
    30. apassatī (sī.)
    31. तुम्हं हि (पी॰)
    32. tumhaṃ hi (pī.)
    33. तिण (पी॰)
    34. tiṇa (pī.)
    35. समागच्छि (सी॰ पी॰)
    36. samāgacchi (sī. pī.)
    37. तदवोचं (सी॰ स्या॰)
    38. tadavocaṃ (sī. syā.)
    39. मितगीतवादिनं (पी॰)
    40. mitagītavādinaṃ (pī.)
    41. सेनूपिया (पी॰)
    42. पटिलाभयन्ति (पी॰)
    43. senūpiyā (pī.)
    44. paṭilābhayanti (pī.)
    45. पञ्‍चङ्गुपेता (सी॰ स्या॰ पी॰)
    46. अवज्झ (स्या॰), आबज्झ (पी॰)
    47. pañcaṅgupetā (sī. syā. pī.)
    48. avajjha (syā.), ābajjha (pī.)
    49. सेय्यो (स्या॰ क॰)
    50. कपणापि या (क॰)
    51. seyyo (syā. ka.)
    52. kapaṇāpi yā (ka.)
    53. इमा च कञ्‍ञा (पी॰)
    54. सब्बेव (सी॰ स्या॰ पी॰)
    55. imā ca kaññā (pī.)
    56. sabbeva (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [५१९] ९. सम्बुलाजातकवण्णना • [519] 9. Sambulājātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact