Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೧೦. ಸಾಮಿದತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    10. Sāmidattattheragāthāvaṇṇanā

    ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಪರಿಞ್ಞಾತಾತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾಮಿದತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ತಸ್ಸ ಥೂಪೇ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಛತ್ತಾತಿಛತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಸಾಮಿದತ್ತೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಗತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ಯಥಾ ಸದ್ಧಂ ಪಟಿಲಭಿ ಸಂಸಾರೇ ಚ ಸಂವೇಗಂ। ಸೋ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಞಾಣಸ್ಸ ಅಪರಿಪಕ್ಕತ್ತಾ ಕತಿಪಯಕಾಲಂ ಅಲಸಬಹುಲೀ ವಿಹಾಸಿ। ಪುನ ಸತ್ಥಾರಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಸಮುತ್ತೇಜಿತೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರೇನೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೫.೧-೪) –

    Pañcakkhandhāpariññātāti āyasmato sāmidattattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro atthadassissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto satthari parinibbute tassa thūpe pupphehi chattātichattaṃ katvā pūjaṃ akāsi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe aññatarassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, sāmidattotissa nāmaṃ ahosi. So anukkamena viññutaṃ patto buddhānubhāvaṃ sutvā upāsakehi saddhiṃ vihāraṃ gato satthāraṃ dhammaṃ desentaṃ disvā pasannamānaso ekamantaṃ nisīdi. Satthā tassa ajjhāsayaṃ oloketvā tathā dhammaṃ desesi, yathā saddhaṃ paṭilabhi saṃsāre ca saṃvegaṃ. So paṭiladdhasaddho saṃvegajāto pabbajitvā ñāṇassa aparipakkattā katipayakālaṃ alasabahulī vihāsi. Puna satthārā dhammadesanāya samuttejito vipassanāya kammaṭṭhānaṃ gahetvā tattha yuttappayutto viharanto nacireneva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.15.1-4) –

    ‘‘ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ, ಅತ್ಥದಸ್ಸೀನರುತ್ತಮೇ।

    ‘‘Parinibbute bhagavati, atthadassīnaruttame;

    ಛತ್ತಾತಿಛತ್ತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ, ಥೂಪಮ್ಹಿ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ॥

    Chattātichattaṃ kāretvā, thūpamhi abhiropayiṃ.

    ‘‘ಕಾಲೇನ ಕಾಲಮಾಗನ್ತ್ವಾ, ನಮಸ್ಸಿಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ।

    ‘‘Kālena kālamāgantvā, namassiṃ lokanāyakaṃ;

    ಪುಪ್ಫಚ್ಛದನಂ ಕತ್ವಾನ, ಛತ್ತಮ್ಹಿ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ॥

    Pupphacchadanaṃ katvāna, chattamhi abhiropayiṃ.

    ‘‘ಸತ್ತರಸೇ ಕಪ್ಪಸತೇ, ದೇವರಜ್ಜಮಕಾರಯಿಂ।

    ‘‘Sattarase kappasate, devarajjamakārayiṃ;

    ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ ನ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಥೂಪಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥

    Manussattaṃ na gacchāmi, thūpapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ, ಭವಾ ಸಬ್ಬೇ ಸಮೂಹತಾ।

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;

    ನಾಗೋವ ಬನ್ಧನಂ ಛೇತ್ವಾ, ವಿಹರಾಮಿ ಅನಾಸವೋ॥

    Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.

    ‘‘ಸ್ವಾಗತಂ ವತ ಮೇ ಆಸಿ, ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ।

    ‘‘Svāgataṃ vata me āsi, buddhaseṭṭhassa santike;

    ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ಕಿಂ ತಯಾ, ಆವುಸೋ, ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮೋ ಅಧಿಗತೋ’’ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಾಸನಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಭಾವಂ ಅತ್ತನೋ ಚ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ತೇಸಂ ಪವೇದೇನ್ತೋ ಅಞ್ಞಾಬ್ಯಾಕರಣವಸೇನ –

    So aparabhāge bhikkhūhi ‘‘kiṃ tayā, āvuso, uttarimanussadhammo adhigato’’ti puṭṭho sāsanassa niyyānikabhāvaṃ attano ca dhammānudhammappaṭipattiṃ tesaṃ pavedento aññābyākaraṇavasena –

    ೯೦.

    90.

    ‘‘ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಪರಿಞ್ಞಾತಾ, ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಛಿನ್ನಮೂಲಕಾ।

    ‘‘Pañcakkhandhā pariññātā, tiṭṭhanti chinnamūlakā;

    ವಿಕ್ಖೀಣೋ ಜಾತಿಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Vikkhīṇo jātisaṃsāro, natthi dāni punabbhavo’’ti. – gāthaṃ abhāsi;

    ತತ್ಥ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಪರಿಞ್ಞಾತಾತಿ ಮಯಾ ಇಮೇ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ‘‘ಇದಂ ದುಕ್ಖಂ, ಏತ್ತಕಂ ದುಕ್ಖಂ, ನ ತತೋ ಭಿಯ್ಯೋ’’ತಿ ತೀಹಿ ಪರಿಞ್ಞಾಹಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಞಾತಾ ವಿದಿತಾ ಪಟಿವಿದ್ಧಾ। ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಛಿನ್ನಮೂಲಕಾತಿ ತಥಾ ಪರಿಞ್ಞಾತತ್ತಾಯೇವ ಮೂಲಭೂತಸ್ಸ ಸಮುದಯಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸೋ ಪಹೀನತ್ತಾ ತೇ ಇದಾನಿ ಯಾವ ಚರಿಮಕಚಿತ್ತನಿರೋಧೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಛಿನ್ನಮೂಲಕಾ, ಚರಿಮಕಚಿತ್ತನಿರೋಧೇನ ಪನ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಕಾವ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ। ತೇನಾಹ – ‘‘ವಿಕ್ಖೀಣೋ ಜಾತಿಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೋಯೇವ।

    Tattha pañcakkhandhā pariññātāti mayā ime pañcupādānakkhandhā ‘‘idaṃ dukkhaṃ, ettakaṃ dukkhaṃ, na tato bhiyyo’’ti tīhi pariññāhi paricchinditvā ñātā viditā paṭividdhā. Tiṭṭhanti chinnamūlakāti tathā pariññātattāyeva mūlabhūtassa samudayassa sabbaso pahīnattā te idāni yāva carimakacittanirodho tiṭṭhanti chinnamūlakā, carimakacittanirodhena pana appaṭisandhikāva nirujjhanti. Tenāha – ‘‘vikkhīṇo jātisaṃsāro, natthi dāni punabbhavo’’ti. Tassattho heṭṭhā vuttoyeva.

    ಸಾಮಿದತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Sāmidattattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ನವಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Navamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧೦. ಸಾಮಿದತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 10. Sāmidattattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact