Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ජාතක-අට්‌ඨකථා • Jātaka-aṭṭhakathā

    [167] 7. සමිද්‌ධිජාතකවණ්‌ණනා

    [167] 7. Samiddhijātakavaṇṇanā

    අභුත්‌වා භික්‌ඛසි භික්‌ඛූති ඉදං සත්‌ථා රාජගහං උපනිස්‌සාය තපොදාරාමෙ විහරන්‌තො සමිද්‌ධිථෙරං ආරබ්‌භ කථෙසි. එකදිවසඤ්‌හි ආයස්‌මා සමිද්‌ධි සබ්‌බරත්‌තිං පධානං පදහිත්‌වා අරුණුග්‌ගමනවෙලාය න්‌හත්‌වා සුවණ්‌ණවණ්‌ණං අත්‌තභාවං සුක්‌ඛාපයමානො අන්‌තරවාසකං නිවාසෙත්‌වා උත්‌තරාසඞ්‌ගං හත්‌ථෙන ගහෙත්‌වා අට්‌ඨාසි සුපරිකම්‌මකතා විය සුවණ්‌ණපටිමා. අත්‌තභාවසමිද්‌ධියායෙව හිස්‌ස ‘‘සමිද්‌ධී’’ති නාමං අහොසි. අථස්‌ස සරීරසොභග්‌ගං දිස්‌වා එකා දෙවධීතා පටිබද්‌ධචිත්‌තා ථෙරං එවමාහ – ‘‘ත්‌වං ඛොසි, භික්‌ඛු, දහරො යුවා සුසු කාළකෙසො භද්‍රෙන යොබ්‌බනෙන සමන්‌නාගතො අභිරූපො දස්‌සනීයො පාසාදිකො, එවරූපස්‌ස තව කාමෙ අපරිභුඤ්‌ජිත්‌වා කො අත්‌ථො පබ්‌බජ්‌ජාය, කාමෙ තාව පරිභුඤ්‌ජස්‌සු, පච්‌ඡා පබ්‌බජිත්‌වා සමණධම්‌මං කරිස්‌සසී’’ති. අථ නං ථෙරො ආහ – ‘‘දෙවධීතෙ, ‘අසුකස්‌මිං නාම වයෙ ඨිතො මරිස්‌සාමී’ති මම මරණකාලං න ජානාමි, එස මෙ කාලො පටිච්‌ඡන්‌නො, තස්‌මා තරුණකාලෙයෙව සමණධම්‌මං කත්‌වා දුක්‌ඛස්‌සන්‌තං කරිස්‌සාමී’’ති. සා ථෙරස්‌ස සන්‌තිකා පටිසන්‌ථාරං අලභිත්‌වා තත්‌ථෙව අන්‌තරධායි. ථෙරො සත්‌ථාරං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතමත්‌ථං ආරොචෙසි. සත්‌ථා ‘‘න ඛො, සමිද්‌ධි, ත්‌වඤ්‌ඤෙව එතරහි දෙවධීතාය පලොභිතො, පුබ්‌බෙපි දෙවධීතරො පබ්‌බජිතෙ පලොභිංසුයෙවා’’ති වත්‌වා තෙන යාචිතො අතීතං ආහරි.

    Abhutvābhikkhasi bhikkhūti idaṃ satthā rājagahaṃ upanissāya tapodārāme viharanto samiddhitheraṃ ārabbha kathesi. Ekadivasañhi āyasmā samiddhi sabbarattiṃ padhānaṃ padahitvā aruṇuggamanavelāya nhatvā suvaṇṇavaṇṇaṃ attabhāvaṃ sukkhāpayamāno antaravāsakaṃ nivāsetvā uttarāsaṅgaṃ hatthena gahetvā aṭṭhāsi suparikammakatā viya suvaṇṇapaṭimā. Attabhāvasamiddhiyāyeva hissa ‘‘samiddhī’’ti nāmaṃ ahosi. Athassa sarīrasobhaggaṃ disvā ekā devadhītā paṭibaddhacittā theraṃ evamāha – ‘‘tvaṃ khosi, bhikkhu, daharo yuvā susu kāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato abhirūpo dassanīyo pāsādiko, evarūpassa tava kāme aparibhuñjitvā ko attho pabbajjāya, kāme tāva paribhuñjassu, pacchā pabbajitvā samaṇadhammaṃ karissasī’’ti. Atha naṃ thero āha – ‘‘devadhīte, ‘asukasmiṃ nāma vaye ṭhito marissāmī’ti mama maraṇakālaṃ na jānāmi, esa me kālo paṭicchanno, tasmā taruṇakāleyeva samaṇadhammaṃ katvā dukkhassantaṃ karissāmī’’ti. Sā therassa santikā paṭisanthāraṃ alabhitvā tattheva antaradhāyi. Thero satthāraṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ ārocesi. Satthā ‘‘na kho, samiddhi, tvaññeva etarahi devadhītāya palobhito, pubbepi devadhītaro pabbajite palobhiṃsuyevā’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    අතීතෙ බාරාණසියං බ්‍රහ්‌මදත්‌තෙ රජ්‌ජං කාරෙන්‌තෙ බොධිසත්‌තො එකස්‌මිං කාසිගාමකෙ බ්‍රාහ්‌මණකුලෙ නිබ්‌බත්‌තිත්‌වා වයප්‌පත්‌තො සබ්‌බසිප්‌පෙසු නිප්‌ඵත්‌තිං පත්‌වා ඉසිපබ්‌බජ්‌ජං පබ්‌බජිත්‌වා අභිඤ්‌ඤා ච සමාපත්‌තියො ච නිබ්‌බත්‌තෙත්‌වා හිමවන්‌තපදෙසෙ එකං ජාතස්‌සරං නිස්‌සාය වාසං කප්‌පෙසි. සො සබ්‌බරත්‌තිං පධානං පදහිත්‌වා අරුණුග්‌ගමනවෙලාය න්‌හත්‌වා එකං වක්‌කලං නිවාසෙත්‌වා එකං හත්‌ථෙන ගහෙත්‌වා සරීරං වොදකං කරොන්‌තො අට්‌ඨාසි. අථස්‌ස රූපසොභග්‌ගප්‌පත්‌තං අත්‌තභාවං ඔලොකෙත්‌වා පටිබද්‌ධචිත්‌තා එකා දෙවධීතා බොධිසත්‌තං පලොභයමානා පඨමං ගාථමාහ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto ekasmiṃ kāsigāmake brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto sabbasippesu nipphattiṃ patvā isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā himavantapadese ekaṃ jātassaraṃ nissāya vāsaṃ kappesi. So sabbarattiṃ padhānaṃ padahitvā aruṇuggamanavelāya nhatvā ekaṃ vakkalaṃ nivāsetvā ekaṃ hatthena gahetvā sarīraṃ vodakaṃ karonto aṭṭhāsi. Athassa rūpasobhaggappattaṃ attabhāvaṃ oloketvā paṭibaddhacittā ekā devadhītā bodhisattaṃ palobhayamānā paṭhamaṃ gāthamāha –

    33.

    33.

    ‘‘අභුත්‌වා භික්‌ඛසි භික්‌ඛු, න හි භුත්‌වාන භික්‌ඛසි;

    ‘‘Abhutvā bhikkhasi bhikkhu, na hi bhutvāna bhikkhasi;

    භුත්‌වාන භික්‌ඛු භික්‌ඛස්‌සු, මා තං කාලො උපච්‌චගා’’ති.

    Bhutvāna bhikkhu bhikkhassu, mā taṃ kālo upaccagā’’ti.

    තත්‌ථ අභුත්‌වා භික්‌ඛසි භික්‌ඛූති භික්‌ඛු ත්‌වං දහරකාලෙ කිලෙසකාමවසෙන වත්‌ථුකාමෙ අභුත්‌වාව භික්‌ඛාය චරසි. න හි භුත්‌වාන භික්‌ඛසීති නනු නාම පඤ්‌ච කාමගුණෙ භුත්‌වා භික්‌ඛාය චරිතබ්‌බං, කාමෙ අභුත්‌වාව භික්‌ඛාචරියං උපගතොසි. භුත්‌වාන භික්‌ඛු භික්‌ඛස්‌සූති භික්‌ඛු දහරකාලෙ තාව කාමෙ භුඤ්‌ජිත්‌වා පච්‌ඡා මහල්‌ලකකාලෙ භික්‌ඛස්‌සු. මා තං කාලො උපච්‌චගාති අයං කාමෙ භුඤ්‌ජනකාලො දහරකාලො, තං මා අතික්‌කමතූති.

    Tattha abhutvā bhikkhasi bhikkhūti bhikkhu tvaṃ daharakāle kilesakāmavasena vatthukāme abhutvāva bhikkhāya carasi. Na hi bhutvāna bhikkhasīti nanu nāma pañca kāmaguṇe bhutvā bhikkhāya caritabbaṃ, kāme abhutvāva bhikkhācariyaṃ upagatosi. Bhutvāna bhikkhu bhikkhassūti bhikkhu daharakāle tāva kāme bhuñjitvā pacchā mahallakakāle bhikkhassu. Mā taṃ kālo upaccagāti ayaṃ kāme bhuñjanakālo daharakālo, taṃ mā atikkamatūti.

    බොධිසත්‌තො දෙවතාය වචනං සුත්‌වා අත්‌තනො අජ්‌ඣාසයං පකාසෙන්‌තො දුතියං ගාථමාහ –

    Bodhisatto devatāya vacanaṃ sutvā attano ajjhāsayaṃ pakāsento dutiyaṃ gāthamāha –

    34.

    34.

    ‘‘කාලං වොහං න ජානාමි, ඡන්‌නො කාලො න දිස්‌සති;

    ‘‘Kālaṃ vohaṃ na jānāmi, channo kālo na dissati;

    තස්‌මා අභුත්‌වා භික්‌ඛාමි, මා මං කාලො උපච්‌චගා’’ති.

    Tasmā abhutvā bhikkhāmi, mā maṃ kālo upaccagā’’ti.

    තත්‌ථ කාලං වොහං න ජානාමීති වොති නිපාතමත්‌තං. අහං පන ‘‘පඨමවයෙ වා මයා මරිතබ්‌බං මජ්‌ඣිමවයෙ වා පච්‌ඡිමවයෙ වා’’ති එවං අත්‌තනො මරණකාලං න ජානාමි. පණ්‌ඩිතෙන හි පුග්‌ගලෙන –

    Tattha kālaṃ vohaṃ na jānāmīti voti nipātamattaṃ. Ahaṃ pana ‘‘paṭhamavaye vā mayā maritabbaṃ majjhimavaye vā pacchimavaye vā’’ti evaṃ attano maraṇakālaṃ na jānāmi. Paṇḍitena hi puggalena –

    ‘‘ජීවිතං බ්‍යාධි කාලො ච, දෙහනික්‌ඛෙපනං ගති;

    ‘‘Jīvitaṃ byādhi kālo ca, dehanikkhepanaṃ gati;

    පඤ්‌චෙතෙ ජීවලොකස්‌මිං, අනිමිත්‌තා න නායරෙ’’ති.

    Pañcete jīvalokasmiṃ, animittā na nāyare’’ti.

    ඡන්‌නො කාලො න දිස්‌සතීති යස්‌මා ‘‘අසුකස්‌මිං නාම වයකාලෙ හෙමන්‌තාදිඋතුකාලෙ වා මයා මරිතබ්‌බ’’න්‌ති මය්‌හම්‌පෙස ඡන්‌නො හුත්‌වා කාලො න දිස්‌සති, සුප්‌පටිච්‌ඡන්‌නො හුත්‌වා ඨිතො න පඤ්‌ඤායති. තස්‌මා අභුත්‌වා භික්‌ඛාමීති තෙන කාරණෙන පඤ්‌ච කාමගුණෙ අභුත්‌වා භික්‌ඛාමි. මා මං කාලො උපච්‌චගාති මං සමණධම්‌මකරණකාලො මා අතික්‌කමතූති අත්‌ථො. ඉමිනා කාරණෙන දහරොව සමානො පබ්‌බජිත්‌වා සමණධම්‌මං කරොමීති. දෙවධීතා බොධිසත්‌තස්‌ස වචනං සුත්‌වා තත්‌ථෙව අන්‌තරධායි.

    Channo kālo na dissatīti yasmā ‘‘asukasmiṃ nāma vayakāle hemantādiutukāle vā mayā maritabba’’nti mayhampesa channo hutvā kālo na dissati, suppaṭicchanno hutvā ṭhito na paññāyati. Tasmā abhutvā bhikkhāmīti tena kāraṇena pañca kāmaguṇe abhutvā bhikkhāmi. Mā maṃ kālo upaccagāti maṃ samaṇadhammakaraṇakālo mā atikkamatūti attho. Iminā kāraṇena daharova samāno pabbajitvā samaṇadhammaṃ karomīti. Devadhītā bodhisattassa vacanaṃ sutvā tattheva antaradhāyi.

    සත්‌ථා ඉමං ධම්‌මදෙසනං ආහරිත්‌වා ජාතකං සමොධානෙසි – ‘‘තදා දෙවධීතා අයං දෙවධීතා අහොසි, අහමෙව තෙන සමයෙන තාපසො අහොසි’’න්‌ති.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā devadhītā ayaṃ devadhītā ahosi, ahameva tena samayena tāpaso ahosi’’nti.

    සමිද්‌ධිජාතකවණ්‌ණනා සත්‌තමා.

    Samiddhijātakavaṇṇanā sattamā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ජාතකපාළි • Jātakapāḷi / 167. සමිද්‌ධිජාතකං • 167. Samiddhijātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact