| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
១០. សមិទ្ធិសុត្តំ
10. Samiddhisuttaṃ
២០. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ តបោទារាមេ។ អថ ខោ អាយស្មា សមិទ្ធិ រត្តិយា បច្ចូសសមយំ បច្ចុដ្ឋាយ យេន តបោទា តេនុបសង្កមិ គត្តានិ បរិសិញ្ចិតុំ។ តបោទេ គត្តានិ បរិសិញ្ចិត្វា បច្ចុត្តរិត្វា ឯកចីវរោ អដ្ឋាសិ គត្តានិ បុព្ពាបយមានោ។ អថ ខោ អញ្ញតរា ទេវតា អភិក្កន្តាយ រត្តិយា អភិក្កន្តវណ្ណា កេវលកប្បំ តបោទំ ឱភាសេត្វា យេន អាយស្មា សមិទ្ធិ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា វេហាសំ ឋិតា អាយស្មន្តំ សមិទ្ធិំ គាថាយ អជ្ឈភាសិ –
20. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati tapodārāme. Atha kho āyasmā samiddhi rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya yena tapodā tenupasaṅkami gattāni parisiñcituṃ. Tapode gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsi gattāni pubbāpayamāno. Atha kho aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ tapodaṃ obhāsetvā yena āyasmā samiddhi tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā vehāsaṃ ṭhitā āyasmantaṃ samiddhiṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘អភុត្វា ភិក្ខសិ ភិក្ខុ, ន ហិ ភុត្វាន ភិក្ខសិ;
‘‘Abhutvā bhikkhasi bhikkhu, na hi bhutvāna bhikkhasi;
ភុត្វាន ភិក្ខុ ភិក្ខស្សុ, មា តំ កាលោ ឧបច្ចគា’’តិ។
Bhutvāna bhikkhu bhikkhassu, mā taṃ kālo upaccagā’’ti.
‘‘កាលំ វោហំ ន ជានាមិ, ឆន្នោ កាលោ ន ទិស្សតិ;
‘‘Kālaṃ vohaṃ na jānāmi, channo kālo na dissati;
តស្មា អភុត្វា ភិក្ខាមិ, មា មំ កាលោ ឧបច្ចគា’’តិ។
Tasmā abhutvā bhikkhāmi, mā maṃ kālo upaccagā’’ti.
អថ ខោ សា ទេវតា បថវិយំ 1 បតិដ្ឋហិត្វា អាយស្មន្តំ សមិទ្ធិំ ឯតទវោច – ‘‘ទហរោ ត្វំ ភិក្ខុ, បព្ពជិតោ សុសុ កាឡកេសោ, ភទ្រេន យោព្ពនេន សមន្នាគតោ, បឋមេន វយសា, អនិក្កីឡិតាវី កាមេសុ។ ភុញ្ជ, ភិក្ខុ, មានុសកេ កាមេ; មា សន្ទិដ្ឋិកំ ហិត្វា កាលិកំ អនុធាវី’’តិ។
Atha kho sā devatā pathaviyaṃ 2 patiṭṭhahitvā āyasmantaṃ samiddhiṃ etadavoca – ‘‘daharo tvaṃ bhikkhu, pabbajito susu kāḷakeso, bhadrena yobbanena samannāgato, paṭhamena vayasā, anikkīḷitāvī kāmesu. Bhuñja, bhikkhu, mānusake kāme; mā sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvī’’ti.
‘‘ន ខ្វាហំ, អាវុសោ, សន្ទិដ្ឋិកំ ហិត្វា កាលិកំ អនុធាវាមិ។ កាលិកញ្ច ខ្វាហំ, អាវុសោ, ហិត្វា សន្ទិដ្ឋិកំ អនុធាវាមិ។ កាលិកា ហិ, អាវុសោ, កាមា វុត្តា ភគវតា ពហុទុក្ខា ពហុបាយាសា; អាទីនវោ ឯត្ថ ភិយ្យោ។ សន្ទិដ្ឋិកោ អយំ ធម្មោ អកាលិកោ ឯហិបស្សិកោ ឱបនេយ្យិកោ បច្ចត្តំ វេទិតព្ពោ វិញ្ញូហី’’តិ។
‘‘Na khvāhaṃ, āvuso, sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvāmi. Kālikañca khvāhaṃ, āvuso, hitvā sandiṭṭhikaṃ anudhāvāmi. Kālikā hi, āvuso, kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā; ādīnavo ettha bhiyyo. Sandiṭṭhiko ayaṃ dhammo akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’’ti.
‘‘កថញ្ច, ភិក្ខុ, កាលិកា កាមា វុត្តា ភគវតា ពហុទុក្ខា ពហុបាយាសា, អាទីនវោ ឯត្ថ ភិយ្យោ? កថំ សន្ទិដ្ឋិកោ អយំ ធម្មោ អកាលិកោ ឯហិបស្សិកោ ឱបនេយ្យិកោ បច្ចត្តំ វេទិតព្ពោ វិញ្ញូហី’’តិ?
‘‘Kathañca, bhikkhu, kālikā kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo? Kathaṃ sandiṭṭhiko ayaṃ dhammo akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’’ti?
‘‘អហំ ខោ, អាវុសោ, នវោ អចិរបព្ពជិតោ អធុនាគតោ ឥមំ ធម្មវិនយំ។ ន តាហំ 3 សក្កោមិ វិត្ថារេន អាចិក្ខិតុំ។ អយំ សោ ភគវា អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ រាជគហេ វិហរតិ តបោទារាមេ។ តំ ភគវន្តំ ឧបសង្កមិត្វា ឯតមត្ថំ បុច្ឆ។ យថា តេ ភគវា ព្យាករោតិ តថា នំ ធារេយ្យាសី’’តិ។
‘‘Ahaṃ kho, āvuso, navo acirapabbajito adhunāgato imaṃ dhammavinayaṃ. Na tāhaṃ 4 sakkomi vitthārena ācikkhituṃ. Ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho rājagahe viharati tapodārāme. Taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccha. Yathā te bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāsī’’ti.
‘‘ន ខោ, ភិក្ខុ, សុករោ សោ ភគវា អម្ហេហិ ឧបសង្កមិតុំ , អញ្ញាហិ មហេសក្ខាហិ ទេវតាហិ បរិវុតោ។ សចេ ខោ ត្វំ, ភិក្ខុ, តំ ភគវន្តំ ឧបសង្កមិត្វា ឯតមត្ថំ បុច្ឆេយ្យាសិ, មយម្បិ អាគច្ឆេយ្យាម ធម្មស្សវនាយា’’តិ។ ‘‘ឯវមាវុសោ’’តិ ខោ អាយស្មា សមិទ្ធិ តស្សា ទេវតាយ បដិស្សុត្វា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា សមិទ្ធិ ភគវន្តំ ឯតទវោច –
‘‘Na kho, bhikkhu, sukaro so bhagavā amhehi upasaṅkamituṃ , aññāhi mahesakkhāhi devatāhi parivuto. Sace kho tvaṃ, bhikkhu, taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccheyyāsi, mayampi āgaccheyyāma dhammassavanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā samiddhi tassā devatāya paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā samiddhi bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ឥធាហំ , ភន្តេ, រត្តិយា បច្ចូសសមយំ បច្ចុដ្ឋាយ យេន តបោទា តេនុបសង្កមិំ គត្តានិ បរិសិញ្ចិតុំ។ តបោទេ គត្តានិ បរិសិញ្ចិត្វា បច្ចុត្តរិត្វា ឯកចីវរោ អដ្ឋាសិំ គត្តានិ បុព្ពាបយមានោ។ អថ ខោ, ភន្តេ, អញ្ញតរា ទេវតា អភិក្កន្តាយ រត្តិយា អភិក្កន្តវណ្ណា កេវលកប្បំ តបោទំ ឱភាសេត្វា យេនាហំ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា វេហាសំ ឋិតា ឥមាយ គាថាយ អជ្ឈភាសិ –
‘‘Idhāhaṃ , bhante, rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya yena tapodā tenupasaṅkamiṃ gattāni parisiñcituṃ. Tapode gattāni parisiñcitvā paccuttaritvā ekacīvaro aṭṭhāsiṃ gattāni pubbāpayamāno. Atha kho, bhante, aññatarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇā kevalakappaṃ tapodaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā vehāsaṃ ṭhitā imāya gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘អភុត្វា ភិក្ខសិ ភិក្ខុ, ន ហិ ភុត្វាន ភិក្ខសិ;
‘‘Abhutvā bhikkhasi bhikkhu, na hi bhutvāna bhikkhasi;
ភុត្វាន ភិក្ខុ ភិក្ខស្សុ, មា តំ កាលោ ឧបច្ចគា’’តិ។
Bhutvāna bhikkhu bhikkhassu, mā taṃ kālo upaccagā’’ti.
‘‘ឯវំ វុត្តេ អហំ, ភន្តេ, តំ ទេវតំ គាថាយ បច្ចភាសិំ –
‘‘Evaṃ vutte ahaṃ, bhante, taṃ devataṃ gāthāya paccabhāsiṃ –
‘‘កាលំ វោហំ ន ជានាមិ, ឆន្នោ កាលោ ន ទិស្សតិ;
‘‘Kālaṃ vohaṃ na jānāmi, channo kālo na dissati;
តស្មា អភុត្វា ភិក្ខាមិ, មា មំ កាលោ ឧបច្ចគា’’តិ។
Tasmā abhutvā bhikkhāmi, mā maṃ kālo upaccagā’’ti.
‘‘អថ ខោ, ភន្តេ, សា ទេវតា បថវិយំ បតិដ្ឋហិត្វា មំ ឯតទវោច – ‘ទហរោ ត្វំ, ភិក្ខុ, បព្ពជិតោ សុសុ កាឡកេសោ, ភទ្រេន យោព្ពនេន សមន្នាគតោ, បឋមេន វយសា, អនិក្កីឡិតាវី កាមេសុ។ ភុញ្ជ, ភិក្ខុ, មានុសកេ កាមេ; មា សន្ទិដ្ឋិកំ ហិត្វា កាលិកំ អនុធាវី’’’តិ។
‘‘Atha kho, bhante, sā devatā pathaviyaṃ patiṭṭhahitvā maṃ etadavoca – ‘daharo tvaṃ, bhikkhu, pabbajito susu kāḷakeso, bhadrena yobbanena samannāgato, paṭhamena vayasā, anikkīḷitāvī kāmesu. Bhuñja, bhikkhu, mānusake kāme; mā sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvī’’’ti.
‘‘ឯវំ វុត្តាហំ, ភន្តេ, តំ ទេវតំ ឯតទវោចំ – ‘ន ខ្វាហំ, អាវុសោ, សន្ទិដ្ឋិកំ ហិត្វា កាលិកំ អនុធាវាមិ; កាលិកញ្ច ខ្វាហំ, អាវុសោ, ហិត្វា សន្ទិដ្ឋិកំ អនុធាវាមិ។ កាលិកា ហិ, អាវុសោ, កាមា វុត្តា ភគវតា ពហុទុក្ខា ពហុបាយាសា; អាទីនវោ ឯត្ថ ភិយ្យោ។ សន្ទិដ្ឋិកោ អយំ ធម្មោ អកាលិកោ ឯហិបស្សិកោ ឱបនេយ្យិកោ បច្ចត្តំ វេទិតព្ពោ វិញ្ញូហី’’’តិ។
‘‘Evaṃ vuttāhaṃ, bhante, taṃ devataṃ etadavocaṃ – ‘na khvāhaṃ, āvuso, sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvāmi; kālikañca khvāhaṃ, āvuso, hitvā sandiṭṭhikaṃ anudhāvāmi. Kālikā hi, āvuso, kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā; ādīnavo ettha bhiyyo. Sandiṭṭhiko ayaṃ dhammo akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’’’ti.
‘‘ឯវំ វុត្តេ, ភន្តេ, សា ទេវតា មំ ឯតទវោច – ‘កថញ្ច, ភិក្ខុ, កាលិកា កាមា វុត្តា ភគវតា ពហុទុក្ខា ពហុបាយាសា; អាទីនវោ ឯត្ថ ភិយ្យោ? កថំ សន្ទិដ្ឋិកោ អយំ ធម្មោ អកាលិកោ ឯហិបស្សិកោ ឱបនេយ្យិកោ បច្ចត្តំ វេទិតព្ពោ វិញ្ញូហី’តិ? ឯវំ វុត្តាហំ, ភន្តេ , តំ ទេវតំ ឯតទវោចំ – ‘អហំ ខោ, អាវុសោ, នវោ អចិរបព្ពជិតោ អធុនាគតោ ឥមំ ធម្មវិនយំ, ន តាហំ សក្កោមិ វិត្ថារេន អាចិក្ខិតុំ។ អយំ សោ ភគវា អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ រាជគហេ វិហរតិ តបោទារាមេ។ តំ ភគវន្តំ ឧបសង្កមិត្វា ឯតមត្ថំ បុច្ឆ។ យថា តេ ភគវា ព្យាករោតិ តថា នំ ធារេយ្យាសី’’’តិ។
‘‘Evaṃ vutte, bhante, sā devatā maṃ etadavoca – ‘kathañca, bhikkhu, kālikā kāmā vuttā bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā; ādīnavo ettha bhiyyo? Kathaṃ sandiṭṭhiko ayaṃ dhammo akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti? Evaṃ vuttāhaṃ, bhante , taṃ devataṃ etadavocaṃ – ‘ahaṃ kho, āvuso, navo acirapabbajito adhunāgato imaṃ dhammavinayaṃ, na tāhaṃ sakkomi vitthārena ācikkhituṃ. Ayaṃ so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho rājagahe viharati tapodārāme. Taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccha. Yathā te bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāsī’’’ti.
‘‘ឯវំ វុត្តេ, ភន្តេ, សា ទេវតា មំ ឯតទវោច – ‘ន ខោ, ភិក្ខុ, សុករោ សោ ភគវា អម្ហេហិ ឧបសង្កមិតុំ, អញ្ញាហិ មហេសក្ខាហិ ទេវតាហិ បរិវុតោ។ សចេ ខោ, ត្វំ ភិក្ខុ, តំ ភគវន្តំ ឧបសង្កមិត្វា ឯតមត្ថំ បុច្ឆេយ្យាសិ, មយម្បិ អាគច្ឆេយ្យាម ធម្មស្សវនាយា’តិ។ សចេ, ភន្តេ, តស្សា ទេវតាយ សច្ចំ វចនំ, ឥធេវ សា ទេវតា អវិទូរេ’’តិ។
‘‘Evaṃ vutte, bhante, sā devatā maṃ etadavoca – ‘na kho, bhikkhu, sukaro so bhagavā amhehi upasaṅkamituṃ, aññāhi mahesakkhāhi devatāhi parivuto. Sace kho, tvaṃ bhikkhu, taṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccheyyāsi, mayampi āgaccheyyāma dhammassavanāyā’ti. Sace, bhante, tassā devatāya saccaṃ vacanaṃ, idheva sā devatā avidūre’’ti.
ឯវំ វុត្តេ, សា ទេវតា អាយស្មន្តំ សមិទ្ធិំ ឯតទវោច – ‘‘បុច្ឆ, ភិក្ខុ, បុច្ឆ, ភិក្ខុ, យមហំ អនុប្បត្តា’’តិ។
Evaṃ vutte, sā devatā āyasmantaṃ samiddhiṃ etadavoca – ‘‘puccha, bhikkhu, puccha, bhikkhu, yamahaṃ anuppattā’’ti.
អថ ខោ ភគវា តំ ទេវតំ គាថាហិ អជ្ឈភាសិ –
Atha kho bhagavā taṃ devataṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
‘‘អក្ខេយ្យសញ្ញិនោ សត្តា, អក្ខេយ្យស្មិំ បតិដ្ឋិតា;
‘‘Akkheyyasaññino sattā, akkheyyasmiṃ patiṭṭhitā;
អក្ខេយ្យំ អបរិញ្ញាយ, យោគមាយន្តិ មច្ចុនោ។
Akkheyyaṃ apariññāya, yogamāyanti maccuno.
‘‘អក្ខេយ្យញ្ច បរិញ្ញាយ, អក្ខាតារំ ន មញ្ញតិ;
‘‘Akkheyyañca pariññāya, akkhātāraṃ na maññati;
តញ្ហិ តស្ស ន ហោតីតិ, យេន នំ វជ្ជា ន តស្ស អត្ថិ;
Tañhi tassa na hotīti, yena naṃ vajjā na tassa atthi;
‘‘ន ខ្វាហំ, ភន្តេ, ឥមស្ស ភគវតា សង្ខិត្តេន ភាសិតស្ស វិត្ថារេន អត្ថំ អាជានាមិ។ សាធុ មេ, ភន្តេ, ភគវា តថា ភាសតុ យថាហំ ឥមស្ស ភគវតា សង្ខិត្តេន ភាសិតស្ស វិត្ថារេន អត្ថំ ជានេយ្យ’’ន្តិ។
‘‘Na khvāhaṃ, bhante, imassa bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ ājānāmi. Sādhu me, bhante, bhagavā tathā bhāsatu yathāhaṃ imassa bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ jāneyya’’nti.
តីសុ វិធាសុ អវិកម្បមានោ,
Tīsu vidhāsu avikampamāno,
សមោ វិសេសីតិ ន តស្ស ហោតិ;
Samo visesīti na tassa hoti;
សចេ វិជានាសិ វទេហិ យក្ខា’’តិ។
Sace vijānāsi vadehi yakkhā’’ti.
‘‘ឥមស្សាបិ ខ្វាហំ, ភន្តេ, ភគវតា សង្ខិត្តេន ភាសិតស្ស ន វិត្ថារេន អត្ថំ អាជានាមិ។ សាធុ មេ, ភន្តេ, ភគវា តថា ភាសតុ យថាហំ ឥមស្ស ភគវតា សង្ខិត្តេន ភាសិតស្ស វិត្ថារេន អត្ថំ ជានេយ្យ’’ន្តិ។
‘‘Imassāpi khvāhaṃ, bhante, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa na vitthārena atthaṃ ājānāmi. Sādhu me, bhante, bhagavā tathā bhāsatu yathāhaṃ imassa bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ jāneyya’’nti.
‘‘បហាសិ សង្ខំ ន វិមានមជ្ឈគា, អច្ឆេច្ឆិ 11 តណ្ហំ ឥធ នាមរូបេ;
‘‘Pahāsi saṅkhaṃ na vimānamajjhagā, acchecchi 12 taṇhaṃ idha nāmarūpe;
តំ ឆិន្នគន្ថំ អនិឃំ និរាសំ, បរិយេសមានា នាជ្ឈគមុំ;
Taṃ chinnaganthaṃ anighaṃ nirāsaṃ, pariyesamānā nājjhagamuṃ;
ទេវា មនុស្សា ឥធ វា ហុរំ វា, សគ្គេសុ វា សព្ពនិវេសនេសុ;
Devā manussā idha vā huraṃ vā, saggesu vā sabbanivesanesu;
សចេ វិជានាសិ វទេហិ យក្ខា’’តិ។
Sace vijānāsi vadehi yakkhā’’ti.
‘‘ឥមស្ស ខ្វាហំ, ភន្តេ, ភគវតា សង្ខិត្តេន ភាសិតស្ស ឯវំ វិត្ថារេន អត្ថំ អាជានាមិ –
‘‘Imassa khvāhaṃ, bhante, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi –
‘‘បាបំ ន កយិរា វចសា មនសា,
‘‘Pāpaṃ na kayirā vacasā manasā,
កាយេន វា កិញ្ចន សព្ពលោកេ;
Kāyena vā kiñcana sabbaloke;
កាមេ បហាយ សតិមា សម្បជានោ,
Kāme pahāya satimā sampajāno,
ទុក្ខំ ន សេវេថ អនត្ថសំហិត’’ន្តិ។
Dukkhaṃ na sevetha anatthasaṃhita’’nti.
នន្ទនវគ្គោ ទុតិយោ។
Nandanavaggo dutiyo.
តស្សុទ្ទានំ –
Tassuddānaṃ –
នន្ទនា នន្ទតិ ចេវ, នត្ថិបុត្តសមេន ច;
Nandanā nandati ceva, natthiputtasamena ca;
ខត្តិយោ សណមានោ ច, និទ្ទាតន្ទី ច ទុក្ករំ;
Khattiyo saṇamāno ca, niddātandī ca dukkaraṃ;
ហិរី កុដិកា នវមោ, ទសមោ វុត្តោ សមិទ្ធិនាតិ។
Hirī kuṭikā navamo, dasamo vutto samiddhināti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១០. សមិទ្ធិសុត្តវណ្ណនា • 10. Samiddhisuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១០. សមិទ្ធិសុត្តវណ្ណនា • 10. Samiddhisuttavaṇṇanā
