Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ੬. ਸਮਿਦ੍ਧਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ

    6. Samiddhittheragāthāvaṇṇanā

    ਸਦ੍ਧਾਯਾਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਮਿਦ੍ਧਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤ੍ਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਚਤੁਨવੁਤੇ ਕਪ੍ਪੇ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਸવਣ੍ਟਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਕਣ੍ਣਿਕਬਦ੍ਧਾਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੂਜੇਸਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇવਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਸੁਗਤੀਸੁਯੇવ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਕੁਲਂ ਧਨਧਞ੍ਞਾਦੀਹਿ વਡ੍ਢਿ, ਅਤ੍ਤਭਾવੋ ਚਸ੍ਸ ਅਭਿਰੂਪੋ ਦਸ੍ਸਨੀਯੋ ਗੁਣવਾ ਇਤਿ વਿਭવਸਮਿਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਗੁਣਸਮਿਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਸਮਿਦ੍ਧੀਤ੍વੇવ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ। ਸੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸਮਾਗਮੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਭਾવਨਾਯ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਭਗવਤਿ ਤਪੋਦਾਰਾਮੇ વਿਹਰਨ੍ਤੇ ਏਕਦਿવਸਂ ਏવਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਲਾਭਾ વਤ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤੇ ਚਾਹਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਚ ਮੇ ਸੀਲવਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਸੇવਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਦਪਾਦਿ। ਤਂ ਅਸਹਨ੍ਤੋ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅવਿਦੂਰੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੇਰવਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ, ਪਥવਿਯਾ ਉਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਕਾਲੋ વਿਯ ਅਹੋਸਿ। ਥੇਰੋ ਭਗવਤੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਭਗવਾ ‘‘ਮਾਰੋ ਤੁਯ੍ਹਂ વਿਚਕ੍ਖੁਕਮ੍ਮਾਯ ਚੇਤੇਤਿ, ਗਚ੍ਛ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਤ੍ਥ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ વਿਹਰਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਥੇਰੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ॰ ਥੇਰ ੧.੨੧.੩੦-੩੪) –

    Saddhāyāhaṃpabbajitoti āyasmato samiddhittherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu kattādhikāro tattha tattha puññāni upacinanto ito catunavute kappe siddhatthaṃ bhagavantaṃ passitvā pasannamānaso savaṇṭāni pupphāni kaṇṇikabaddhāni gahetvā pūjesi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva parivattento imasmiṃ buddhuppāde rājagahe kulagehe nibbatti. Tassa jātakālato paṭṭhāya taṃ kulaṃ dhanadhaññādīhi vaḍḍhi, attabhāvo cassa abhirūpo dassanīyo guṇavā iti vibhavasamiddhiyā ca guṇasamiddhiyā ca samiddhītveva paññāyittha. So bimbisārasamāgame buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā bhāvanāya yuttappayutto viharanto bhagavati tapodārāme viharante ekadivasaṃ evaṃ cintesi – ‘‘lābhā vata me satthā arahaṃ sammāsambuddho, svākkhāte cāhaṃ dhammavinaye pabbajito, sabrahmacārī ca me sīlavanto kalyāṇadhammā’’ti. Tassevaṃ cintentassa uḷāraṃ pītisomanassaṃ udapādi. Taṃ asahanto māro pāpimā therassa avidūre mahantaṃ bheravasaddamakāsi, pathaviyā undriyanakālo viya ahosi. Thero bhagavato tamatthaṃ ārocesi. Bhagavā ‘‘māro tuyhaṃ vicakkhukammāya ceteti, gaccha, bhikkhu tattha acintetvā viharāhī’’ti āha. Thero tattha gantvā viharanto nacirasseva vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.21.30-34) –

    ‘‘ਕਣਿਕਾਰਂવ ਜੋਤਨ੍ਤਂ, ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ।

    ‘‘Kaṇikāraṃva jotantaṃ, nisinnaṃ pabbatantare;

    ਓਭਾਸੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਂ ਨਰਸਾਰਥਿਂ॥

    Obhāsentaṃ disā sabbā, siddhatthaṃ narasārathiṃ.

    ‘‘ਧਨੁਂ ਅਦ੍વੇਜ੍ਝਂ ਕਤ੍વਾਨ, ਉਸੁਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਹਂ ਤਦਾ।

    ‘‘Dhanuṃ advejjhaṃ katvāna, usuṃ sannayhahaṃ tadā;

    ਪੁਪ੍ਫਂ ਸવਣ੍ਟਂ ਛੇਤ੍વਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਭਿਰੋਪਯਿਂ॥

    Pupphaṃ savaṇṭaṃ chetvāna, buddhassa abhiropayiṃ.

    ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨવੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਪੁਪ੍ਫਮਭਿਰੋਪਯਿਂ।

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ਏਕਪਞ੍ਞਾਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਏਕੋ ਆਸਿਂ ਜੁਤਿਨ੍ਧਰੋ।

    ‘‘Ekapaññāsito kappe, eko āsiṃ jutindharo;

    ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਮਹਬ੍ਬਲੋ॥

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ॰… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ વਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸવਭਾવਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਮਾਰੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੇਰવਸਦ੍ਦਂ ਅਕਾਸਿ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਥੇਰੋ ਅਭੀਤੋ ਅਚ੍ਛਮ੍ਭੀ ‘‘ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਮਾਰਾਨਂ ਸਤਮ੍ਪਿ ਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਲੋਮਮ੍ਪਿ ਨ ਕਮ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਯਾਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ।

    Arahattaṃ pana patvā tattheva viharantassa therassa khīṇāsavabhāvaṃ ajānanto purimanayeneva māro mahantaṃ bheravasaddaṃ akāsi. Taṃ sutvā thero abhīto acchambhī ‘‘tādisānaṃ mārānaṃ satampi sahassampi mayhaṃ lomampi na kampetī’’ti aññaṃ byākaronto ‘‘saddhāyāhaṃ pabbajito’’ti gāthaṃ abhāsi.

    ੪੬. ਤਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾਯਾਤਿ ਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਯ ਕਮ੍ਮਫਲਸਦ੍ਧਾਯ ਚੇવ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸਦ੍ਧਾਯ ਚ। ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ। ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿ ਉਪਗਤੋ। ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਤਿ ਗੇਹਤੋ ਘਰਾવਾਸਤੋ વਾ। ਅਨਗਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਸਾ ਹਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਕਸਿવਾਣਿਜ੍ਜਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ‘ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਅਗਾਰਿਯਂ ਨਾਮ, ਤਦਭਾવਤੋ ‘‘ਅਨਗਾਰਿਯਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਤਿ ਪਞ੍ਞਾ ਚ ਮੇ વੁਡ੍ਢਾਤਿ ਸਰਣਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤਿ, ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਯਾવ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਮੇ વੁਡ੍ਢਾ વਡ੍ਢਿਤਾ, ਨ ਦਾਨਿ વਡ੍ਢੇਤਬ੍ਬਾ ਅਤ੍ਥਿ ਸਤਿਪਞ੍ਞਾ વੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸੁਸਮਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਚੇવ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮਾਧਿવਸੇਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੇ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਹਿਤਂ, ਨ ਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਾਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਮਾਧਿ વੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮਂ ਕਰਸ੍ਸੁ ਰੂਪਾਨੀਤਿ ਪਾਪਿਮ ਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ વਿਪ੍ਪਕਾਰਾਨਿ ਯਥਾਰੁਚਿਂ ਕਰੋਹਿ, ਤੇਹਿ ਪਨ ਨੇવ ਮਂ ਬ੍ਯਾਧਯਿਸ੍ਸਸਿ ਮਮ ਸਰੀਰਕਮ੍ਪਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, ਕੁਤੋ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ? ਤਸ੍ਮਾ ਤવ ਕਿਰਿਯਾ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਪਹੇਨਕਂ વਿਯ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਕੇવਲਂ ਤવ ਚਿਤ੍ਤવਿਘਾਤਮਤ੍ਤਫਲਾਤਿ ਥੇਰੋ ਮਾਰਂ ਤਜ੍ਜੇਸਿ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਮਾਰੋ ‘‘ਜਾਨਾਤਿ ਮਂ ਸਮਣੋ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇવਨ੍ਤਰਧਾਯਿ।

    46. Tattha saddhāyāti dhammacchandasamuṭṭhānāya kammaphalasaddhāya ceva ratanattayasaddhāya ca. Ahanti attānaṃ niddisati. Pabbajitoti upagato. Agārasmāti gehato gharāvāsato vā. Anagāriyanti pabbajjaṃ, sā hi yaṃkiñci kasivāṇijjādikammaṃ ‘agārassa hita’nti agāriyaṃ nāma, tadabhāvato ‘‘anagāriyā’’ti vuccati. Sati paññā ca me vuḍḍhāti saraṇalakkhaṇā sati, pajānanalakkhaṇā paññāti ime dhammā vipassanākkhaṇato paṭṭhāya maggapaṭipāṭiyā yāva arahattā me vuḍḍhā vaḍḍhitā, na dāni vaḍḍhetabbā atthi satipaññā vepullappattāti dasseti. Cittañca susamāhitanti aṭṭhasamāpattivasena ceva lokuttarasamādhivasena ca cittaṃ me suṭṭhu samāhitaṃ, na dāni tassa samādhātabbaṃ atthi, samādhi vepullappattoti dasseti. Tasmā kāmaṃ karassu rūpānīti pāpima maṃ uddissa yāni kānici vippakārāni yathāruciṃ karohi, tehi pana neva maṃ byādhayissasi mama sarīrakampanamattampi kātuṃ na sakkhissasi, kuto cittaññathattaṃ? Tasmā tava kiriyā appaṭicchitapahenakaṃ viya na kiñci atthaṃ sodheti, kevalaṃ tava cittavighātamattaphalāti thero māraṃ tajjesi. Taṃ sutvā māro ‘‘jānāti maṃ samaṇo’’ti tatthevantaradhāyi.

    ਸਮਿਦ੍ਧਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Samiddhittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੬. ਸਮਿਦ੍ਧਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 6. Samiddhittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact