| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
3. සංඛිත්‌තසුත්‌තං
3. Saṃkhittasuttaṃ
63. අථ ඛො අඤ්‌ඤතරො භික්‌ඛු යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි…පෙ.… එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො සො භික්‌ඛු භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සාධු මෙ, භන්‌තෙ, භගවා සංඛිත්‌තෙන ධම්‌මං දෙසෙතු, යමහං භගවතො ධම්‌මං සුත්‌වා එකො වූපකට්‌ඨො අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරෙය්‍ය’’න්‌ති. ‘‘එවමෙවං පනිධෙකච්‌චෙ මොඝපුරිසා මමඤ්‌ඤෙව අජ්‌ඣෙසන්‌ති. ධම්‌මෙ ච භාසිතෙ මමඤ්‌ඤෙව අනුබන්‌ධිතබ්‌බං මඤ්‌ඤන්‌තී’’ති. ‘‘දෙසෙතු මෙ, භන්‌තෙ, භගවා සංඛිත්‌තෙන ධම්‌මං, දෙසෙතු සුගතො සංඛිත්‌තෙන ධම්‌මං. අප්‌පෙව නාමාහං භගවතො භාසිතස්‌ස අත්‌ථං ආජානෙය්‍යං, අප්‌පෙව නාමාහං භගවතො භාසිතස්‌ස දායාදො අස්‌ස’’න්‌ති. ‘‘තස්‌මාතිහ තෙ, භික්‌ඛු එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘අජ්‌ඣත්‌තං මෙ චිත්‌තං ඨිතං භවිස්‌සති සුසණ්‌ඨිතං, න ච උප්‌පන්‌නා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා චිත්‌තං පරියාදාය ඨස්‌සන්‌තී’ති. එවඤ්‌හි තෙ, භික්‌ඛු, සික්‌ඛිතබ්‌බං’’.
63. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami…pe… ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ desetu, yamahaṃ bhagavato dhammaṃ sutvā eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto vihareyya’’nti. ‘‘Evamevaṃ panidhekacce moghapurisā mamaññeva ajjhesanti. Dhamme ca bhāsite mamaññeva anubandhitabbaṃ maññantī’’ti. ‘‘Desetu me, bhante, bhagavā saṃkhittena dhammaṃ, desetu sugato saṃkhittena dhammaṃ. Appeva nāmāhaṃ bhagavato bhāsitassa atthaṃ ājāneyyaṃ, appeva nāmāhaṃ bhagavato bhāsitassa dāyādo assa’’nti. ‘‘Tasmātiha te, bhikkhu evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘ajjhattaṃ me cittaṃ ṭhitaṃ bhavissati susaṇṭhitaṃ, na ca uppannā pāpakā akusalā dhammā cittaṃ pariyādāya ṭhassantī’ti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ’’.
‘‘යතො ඛො තෙ, භික්‌ඛු, අජ්‌ඣත්‌තං චිත්‌තං ඨිතං හොති සුසණ්‌ඨිතං, න ච උප්‌පන්‌නා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨන්‌ති, තතො තෙ, භික්‌ඛු, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘මෙත්‌තා මෙ චෙතොවිමුත්‌ති භාවිතා භවිස්‌සති බහුලීකතා යානීකතා වත්‌ථුකතා අනුට්‌ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්‌ධා’ති. එවඤ්‌හි තෙ, භික්‌ඛු, සික්‌ඛිතබ්‌බං.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ajjhattaṃ cittaṃ ṭhitaṃ hoti susaṇṭhitaṃ, na ca uppannā pāpakā akusalā dhammā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhanti, tato te, bhikkhu, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘mettā me cetovimutti bhāvitā bhavissati bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā’ti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘යතො ඛො තෙ, භික්‌ඛු, අයං සමාධි එවං භාවිතො හොති බහුලීකතො, තතො ත්‌වං, භික්‌ඛු, ඉමං සමාධිං සවිතක්‌කම්‌පි සවිචාරං 1 භාවෙය්‍යාසි, අවිතක්‌කම්‌පි විචාරමත්‌තං 2 භාවෙය්‍යාසි, අවිතක්‌කම්‌පි අවිචාරං 3 භාවෙය්‍යාසි, සප්‌පීතිකම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, නිප්‌පීතිකම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, සාතසහගතම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, උපෙක්‌ඛාසහගතම්‌පි භාවෙය්‍යාසි.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti bahulīkato, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkampi savicāraṃ 4 bhāveyyāsi, avitakkampi vicāramattaṃ 5 bhāveyyāsi, avitakkampi avicāraṃ 6 bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi, upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘යතො ඛො, තෙ භික්‌ඛු, අයං සමාධි එවං භාවිතො හොති සුභාවිතො, තතො තෙ, භික්‌ඛු, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘කරුණා මෙ චෙතොවිමුත්‌ති… මුදිතා මෙ චෙතොවිමුත්‌ති… උපෙක්‌ඛා මෙ චෙතොවිමුත්‌ති භාවිතා භවිස්‌සති බහුලීකතා යානීකතා වත්‌ථුකතා අනුට්‌ඨිතා පරිචිතා සුසමාරද්‌ධා’ති. එවඤ්‌හි තෙ, භික්‌ඛු, සික්‌ඛිතබ්‌බං.
‘‘Yato kho, te bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato te, bhikkhu, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘karuṇā me cetovimutti… muditā me cetovimutti… upekkhā me cetovimutti bhāvitā bhavissati bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā’ti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘යතො ඛො තෙ, භික්‌ඛු, අයං සමාධි එවං භාවිතො හොති සුභාවිතො, තතො ත්‌වං, භික්‌ඛු, ඉමං සමාධිං සවිතක්‌කසවිචාරම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, අවිතක්‌කඅවිචාරම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, සප්‌පීතිකම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, නිප්‌පීතිකම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, සාතසහගතම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, උපෙක්‌ඛාසහගතම්‌පි භාවෙය්‍යාසි.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkasavicārampi bhāveyyāsi, avitakkavicāramattampi bhāveyyāsi, avitakkaavicārampi bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi, upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘යතො ඛො තෙ, භික්‌ඛු, අයං සමාධි එවං භාවිතො හොති සුභාවිතො, තතො තෙ, භික්‌ඛු, එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘කායෙ කායානුපස්‌සී විහරිස්‌සාමි ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌ස’න්‌ති. එවඤ්‌හි තෙ, භික්‌ඛු, සික්‌ඛිතබ්‌බං.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato te, bhikkhu, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘kāye kāyānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘යතො ඛො තෙ, භික්‌ඛු, අයං සමාධි එවං භාවිතො හොති බහුලීකතො, තතො ත්‌වං, භික්‌ඛු, ඉමං සමාධිං සවිතක්‌කසවිචාරම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, අවිතක්‌කඅවිචාරම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, සප්‌පීතිකම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, නිප්‌පීතිකම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, සාතසහගතම්‌පි භාවෙය්‍යාසි , උපෙක්‌ඛාසහගතම්‌පි භාවෙය්‍යාසි.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti bahulīkato, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkasavicārampi bhāveyyāsi, avitakkavicāramattampi bhāveyyāsi, avitakkaavicārampi bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi , upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘යතො ඛො තෙ, භික්‌ඛු, අයං සමාධි එවං භාවිතො හොති සුභාවිතො, තතො තෙ, භික්‌ඛු , එවං සික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘වෙදනාසු වෙදනානුපස්‌සී විහරිස්‌සාමි ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌ස’න්‌ති; චිත්‌තෙ චිත්‌තානුපස්‌සී විහරිස්‌සාමි ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌ස’න්‌ති; ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරිස්‌සාමි ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌ස’න්‌ති. එවඤ්‌හි තෙ, භික්‌ඛු, සික්‌ඛිතබ්‌බං.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato te, bhikkhu , evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘vedanāsu vedanānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti; citte cittānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti; dhammesu dhammānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassa’nti. Evañhi te, bhikkhu, sikkhitabbaṃ.
‘‘යතො ඛො තෙ, භික්‌ඛු, අයං සමාධි එවං භාවිතො හොති බහුලීකතො, තතො ත්‌වං, භික්‌ඛු, ඉමං සමාධිං සවිතක්‌කසවිචාරම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, අවිතක්‌කඅවිචාරම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, සප්‌පීතිකම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, නිප්‌පීතිකම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, සාතසහගතම්‌පි භාවෙය්‍යාසි, උපෙක්‌ඛාසහගතම්‌පි භාවෙය්‍යාසි.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti bahulīkato, tato tvaṃ, bhikkhu, imaṃ samādhiṃ savitakkasavicārampi bhāveyyāsi, avitakkavicāramattampi bhāveyyāsi, avitakkaavicārampi bhāveyyāsi, sappītikampi bhāveyyāsi, nippītikampi bhāveyyāsi, sātasahagatampi bhāveyyāsi, upekkhāsahagatampi bhāveyyāsi.
‘‘යතො ඛො තෙ, භික්‌ඛු, අයං සමාධි එවං භාවිතො හොති සුභාවිතො, තතො ත්‌වං, භික්‌ඛු, යෙන යෙනෙව ගග්‌ඝසි ඵාසුංයෙව ගග්‌ඝසි, යත්‌ථ යත්‌ථ ඨස්‌සසි ඵාසුංයෙව ඨස්‌සසි, යත්‌ථ යත්‌ථ නිසීදිස්‌සසි ඵාසුංයෙව නිසීදිස්‌සසි, යත්‌ථ යත්‌ථ සෙය්‍යං කප්‌පෙස්‌සසි ඵාසුංයෙව සෙය්‍යං කප්‌පෙස්‌සසී’’ති.
‘‘Yato kho te, bhikkhu, ayaṃ samādhi evaṃ bhāvito hoti subhāvito, tato tvaṃ, bhikkhu, yena yeneva gagghasi phāsuṃyeva gagghasi, yattha yattha ṭhassasi phāsuṃyeva ṭhassasi, yattha yattha nisīdissasi phāsuṃyeva nisīdissasi, yattha yattha seyyaṃ kappessasi phāsuṃyeva seyyaṃ kappessasī’’ti.
අථ ඛො සො භික්‌ඛු භගවතා ඉමිනා ඔවාදෙන ඔවදිතො උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කාමි. අථ ඛො සො භික්‌ඛු එකො වූපකට්‌ඨො අප්‌පමත්‌තො ආතාපී පහිතත්‌තො විහරන්‌තො නචිරස්‌සෙව – යස්‌සත්‌ථාය කුලපුත්‌තා සම්‌මදෙව අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජන්‌ති, තදනුත්‌තරං – බ්‍රහ්‌මචරියපරියොසානං දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා උපසම්‌පජ්‌ජ විහාසි. ‘‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’’ති අබ්‌භඤ්‌ඤාසි. අඤ්‌ඤතරො ච පන සො භික්‌ඛු අරහතං අහොසීති. තතියං.
Atha kho so bhikkhu bhagavatā iminā ovādena ovadito uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho so bhikkhu eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca pana so bhikkhu arahataṃ ahosīti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. සංඛිත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Saṃkhittasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1-5. ඉච්‌ඡාසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-5. Icchāsuttādivaṇṇanā
