Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
(२४) ४. कम्मवग्गो
(24) 4. Kammavaggo
१. संखित्तसुत्तवण्णना
1. Saṃkhittasuttavaṇṇanā
२३२. चतुत्थस्स पठमे काळकन्ति मलीनं, चित्तस्स अप्पभस्सरभावकरन्ति अत्थो। तं पनेत्थ कम्मपथप्पत्तमेव अधिप्पेतन्ति आह ‘‘दसअकुसलकम्मपथ’’न्ति। कण्हाभिजातिहेतुतो वा कण्हं। तेनाह ‘‘कण्हविपाक’’न्ति। अपायूपपत्ति मनुस्सेसु च दोभग्गियं कण्हविपाको, यं तस्स तमभावो वुत्तो। निब्बत्तनतोति निब्बत्तापनतो। पण्डरकन्ति ओदातं, चित्तस्स पभस्सरभावकरन्ति अत्थो। सुक्काभिजातिहेतुतो वा सुक्कं। तेनाह ‘‘सुक्कविपाक’’न्ति। सग्गूपपत्ति मनुस्ससोभग्गियञ्च सुक्कविपाको, यं तस्स जोतिभावो वुत्तो। उक्कट्ठनिद्देसेन पन ‘‘सग्गे निब्बत्तनतो’’ति वुत्तं, निब्बत्तापनतोति अत्थो। मिस्सककम्मन्ति कालेन कण्हं कालेन सुक्कन्ति एवं मिस्सकवसेन कतकम्मं। सुखदुक्खविपाकन्ति वत्वा तत्थ सुखदुक्खानं पवत्तिआकारं दस्सेतुं ‘‘मिस्सककम्मं ही’’तिआदि वुत्तं। कम्मस्स कण्हसुक्कसमञ्ञा कण्हसुक्काभिजातिहेतुतायाति अपचयगामिताय तदुभयविद्धंसकस्स कम्मक्खयकरकम्मस्स इध सुक्कपरियायोपि इच्छितोति आह ‘‘उभय…पे॰… अयमेत्थ अत्थो’’ति। तत्थ उभयविपाकस्साति यथाधिगतस्स उभयविपाकस्स। सम्पत्तिभवपरियापन्नो हि विपाको इध सुक्कं सुक्कविपाकोति अधिप्पेतो, न अच्चन्तपरिसुद्धो अरियफलविपाको।
232. Catutthassa paṭhame kāḷakanti malīnaṃ, cittassa appabhassarabhāvakaranti attho. Taṃ panettha kammapathappattameva adhippetanti āha ‘‘dasaakusalakammapatha’’nti. Kaṇhābhijātihetuto vā kaṇhaṃ. Tenāha ‘‘kaṇhavipāka’’nti. Apāyūpapatti manussesu ca dobhaggiyaṃ kaṇhavipāko, yaṃ tassa tamabhāvo vutto. Nibbattanatoti nibbattāpanato. Paṇḍarakanti odātaṃ, cittassa pabhassarabhāvakaranti attho. Sukkābhijātihetuto vā sukkaṃ. Tenāha ‘‘sukkavipāka’’nti. Saggūpapatti manussasobhaggiyañca sukkavipāko, yaṃ tassa jotibhāvo vutto. Ukkaṭṭhaniddesena pana ‘‘sagge nibbattanato’’ti vuttaṃ, nibbattāpanatoti attho. Missakakammanti kālena kaṇhaṃ kālena sukkanti evaṃ missakavasena katakammaṃ. Sukhadukkhavipākanti vatvā tattha sukhadukkhānaṃ pavattiākāraṃ dassetuṃ ‘‘missakakammaṃ hī’’tiādi vuttaṃ. Kammassa kaṇhasukkasamaññā kaṇhasukkābhijātihetutāyāti apacayagāmitāya tadubhayaviddhaṃsakassa kammakkhayakarakammassa idha sukkapariyāyopi icchitoti āha ‘‘ubhaya…pe… ayamettha attho’’ti. Tattha ubhayavipākassāti yathādhigatassa ubhayavipākassa. Sampattibhavapariyāpanno hi vipāko idha sukkaṃ sukkavipākoti adhippeto, na accantaparisuddho ariyaphalavipāko.
संखित्तसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Saṃkhittasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १. संखित्तसुत्तं • 1. Saṃkhittasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / १. संखित्तसुत्तवण्णना • 1. Saṃkhittasuttavaṇṇanā