| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๕. อุโปสถวโคฺค
5. Uposathavaggo
๑-๘. สํขิตฺตูโปสถสุตฺตาทิวณฺณนา
1-8. Saṃkhittūposathasuttādivaṇṇanā
๔๑-๔๘. ปญฺจมสฺส ปฐมาทีสุ นตฺถิ วตฺตพฺพํฯ ฉเฎฺฐ (สํ. นิ. ฎี. ๑.๑.๑๖๕) ปญฺจ องฺคานิ เอตสฺสาติ ปญฺจงฺคํ, ปญฺจงฺคเมว ปญฺจงฺคิกํ, ตสฺส ปญฺจงฺคิกสฺสฯ มหตี ททฺทรี วีณาวิเสโสปิ อาตตเมวาติ ‘‘จมฺมปริโยนเทฺธสู’’ติ วิเสสนํ กตํฯ เอกตลตูริยํ กุมฺภถุนททฺทริกาทิฯ อุภยตลํ เภริมุทิงฺคาทิฯ จมฺมปริโยนทฺธํ หุตฺวา วินิพทฺธํ อาตตวิตตํฯ สพฺพโส ปริโยนทฺธํ นาม จตุรสฺสอมฺพณํ ปณวาทิ จฯ โคมุขีอาทีนมฺปิ เอเตฺถว สงฺคโห ทฎฺฐโพฺพฯ วํสาทีติ อาทิ-สเทฺทน สงฺขาทีนํ สงฺคโหฯ สมฺมาทีติ สมฺมตาฬกํสตาฬสิลาสลากตาฬาทิฯ ตตฺถ สมฺมตาฬํ นาม ทนฺตมยตาฬํฯ กํสตาฬํ โลหมยํฯ สิลามยํ อโยปเตฺตน จ วาทนตาฬํ สิลาสลากตาฬํฯ สุมุจฺฉิตสฺสาติ สุฎฺฐุ ปฎิยตฺตสฺสฯ ปมาเณติ นาติทฬฺหนาติสิถิลสงฺขาเต มชฺฌิเม มุจฺฉนาปมาเณฯ เฉโกติ ปฎุ ปโฎฺฐฯ โส จสฺส ปฎุภาโว มโนหโรติ อาห ‘‘สุนฺทโร’’ติฯ รเญฺชตุนฺติ ราคํ อุปฺปาเทตุํฯ ขมเตวาติ โรจเตวฯ น นิพฺพินฺทตีติ น ตเชฺชติ, โสตสุขภาวโต ปิยายิตโพฺพว โหติฯ
41-48. Pañcamassa paṭhamādīsu natthi vattabbaṃ. Chaṭṭhe (saṃ. ni. ṭī. 1.1.165) pañca aṅgāni etassāti pañcaṅgaṃ, pañcaṅgameva pañcaṅgikaṃ, tassa pañcaṅgikassa. Mahatī daddarī vīṇāvisesopi ātatamevāti ‘‘cammapariyonaddhesū’’ti visesanaṃ kataṃ. Ekatalatūriyaṃ kumbhathunadaddarikādi. Ubhayatalaṃ bherimudiṅgādi. Cammapariyonaddhaṃ hutvā vinibaddhaṃ ātatavitataṃ. Sabbaso pariyonaddhaṃ nāma caturassaambaṇaṃ paṇavādi ca. Gomukhīādīnampi ettheva saṅgaho daṭṭhabbo. Vaṃsādīti ādi-saddena saṅkhādīnaṃ saṅgaho. Sammādīti sammatāḷakaṃsatāḷasilāsalākatāḷādi. Tattha sammatāḷaṃ nāma dantamayatāḷaṃ. Kaṃsatāḷaṃ lohamayaṃ. Silāmayaṃ ayopattena ca vādanatāḷaṃ silāsalākatāḷaṃ. Sumucchitassāti suṭṭhu paṭiyattassa. Pamāṇeti nātidaḷhanātisithilasaṅkhāte majjhime mucchanāpamāṇe. Chekoti paṭu paṭṭho. So cassa paṭubhāvo manoharoti āha ‘‘sundaro’’ti. Rañjetunti rāgaṃ uppādetuṃ. Khamatevāti rocateva. Na nibbindatīti na tajjeti, sotasukhabhāvato piyāyitabbova hoti.
ภตฺตารํ นาติมญฺญตีติ สามิกํ มุญฺจิตฺวา อญฺญํ มนสาปิ น ปเตฺถติฯ อุฎฺฐาหิกาติ อุฎฺฐานวีริยสมฺปนฺนาฯ อนลสาติ นิโกฺกสชฺชาฯ สงฺคหิตปริชฺชนาติ สมฺมานนาทีหิ เจว ฉณาทีสุ เปเสตพฺพ-ปิยภณฺฑาทิปณฺณาการเปสนาทีหิ จ สงฺคหิตปริชนาฯ อิธ ปริชโน นาม สามิกสฺส เจว อตฺตโน จ ญาติชโนฯ สมฺภตนฺติ กสิวณิชฺชาทีนิ กตฺวา อาภตธนํฯ สตฺตมฎฺฐมานิ อุตฺตานตฺถานิฯ
Bhattāraṃ nātimaññatīti sāmikaṃ muñcitvā aññaṃ manasāpi na pattheti. Uṭṭhāhikāti uṭṭhānavīriyasampannā. Analasāti nikkosajjā. Saṅgahitaparijjanāti sammānanādīhi ceva chaṇādīsu pesetabba-piyabhaṇḍādipaṇṇākārapesanādīhi ca saṅgahitaparijanā. Idha parijano nāma sāmikassa ceva attano ca ñātijano. Sambhatanti kasivaṇijjādīni katvā ābhatadhanaṃ. Sattamaṭṭhamāni uttānatthāni.
สํขิตฺตูโปสถสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Saṃkhittūposathasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya
๑. สงฺขิตฺตูโปสถสุตฺตํ • 1. Saṅkhittūposathasuttaṃ
๒. วิตฺถตูโปสถสุตฺตํ • 2. Vitthatūposathasuttaṃ
๓. วิสาขาสุตฺตํ • 3. Visākhāsuttaṃ
๔. วาเสฎฺฐสุตฺตํ • 4. Vāseṭṭhasuttaṃ
๕. โพชฺฌสุตฺตํ • 5. Bojjhasuttaṃ
๖. อนุรุทฺธสุตฺตํ • 6. Anuruddhasuttaṃ
๗. ทุติยวิสาขาสุตฺตํ • 7. Dutiyavisākhāsuttaṃ
๘. นกุลมาตาสุตฺตํ • 8. Nakulamātāsuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
๔. วาเสฎฺฐสุตฺตวณฺณนา • 4. Vāseṭṭhasuttavaṇṇanā
๖. อนุรุทฺธสุตฺตวณฺณนา • 6. Anuruddhasuttavaṇṇanā
