Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi

    ๕๓๐. สํกิจฺจชาตกํ (๒)

    530. Saṃkiccajātakaṃ (2)

    ๖๙.

    69.

    ‘‘ทิสฺวา นิสินฺนํ ราชานํ, พฺรหฺมทตฺตํ รเถสภํ;

    ‘‘Disvā nisinnaṃ rājānaṃ, brahmadattaṃ rathesabhaṃ;

    อถสฺส ปฎิเวเทสิ, ยสฺสาสิ อนุกมฺปโกฯ

    Athassa paṭivedesi, yassāsi anukampako.

    ๗๐.

    70.

    ‘‘สํกิจฺจายํ อนุปฺปโตฺต, อิสีนํ สาธุสมฺมโต;

    ‘‘Saṃkiccāyaṃ anuppatto, isīnaṃ sādhusammato;

    ตรมานรูโป นิยฺยาหิ, ขิปฺปํ ปสฺส มเหสินํฯ

    Taramānarūpo niyyāhi, khippaṃ passa mahesinaṃ.

    ๗๑.

    71.

    ‘‘ตโต จ ราชา ตรมาโน, ยุตฺตมารุยฺห สนฺทนํ;

    ‘‘Tato ca rājā taramāno, yuttamāruyha sandanaṃ;

    มิตฺตามจฺจปริพฺยูโฬฺห 1, อคมาสิ รเถสโภฯ

    Mittāmaccaparibyūḷho 2, agamāsi rathesabho.

    ๗๒.

    72.

    ‘‘นิกฺขิปฺป ปญฺจ กกุธานิ, กาสีนํ รฎฺฐวฑฺฒโน;

    ‘‘Nikkhippa pañca kakudhāni, kāsīnaṃ raṭṭhavaḍḍhano;

    วาฬพีชนิ 3 มุณฺหีสํ, ขคฺคํ ฉตฺตญฺจุปาหนํ;

    Vāḷabījani 4 muṇhīsaṃ, khaggaṃ chattañcupāhanaṃ;

    ๗๓.

    73.

    ‘‘โอรุยฺห ราชา ยานมฺหา, ฐปยิตฺวา ปฎิจฺฉทํ;

    ‘‘Oruyha rājā yānamhā, ṭhapayitvā paṭicchadaṃ;

    อาสีนํ ทายปสฺสสฺมิํ, สํกิจฺจมุปสงฺกมิฯ

    Āsīnaṃ dāyapassasmiṃ, saṃkiccamupasaṅkami.

    ๗๔.

    74.

    ‘‘อุปสงฺกมิตฺวา โส ราชา, สโมฺมทิ อิสินา สห;

    ‘‘Upasaṅkamitvā so rājā, sammodi isinā saha;

    ตํ กถํ วีติสาเรตฺวา, เอกมนฺตํ อุปาวิสิฯ

    Taṃ kathaṃ vītisāretvā, ekamantaṃ upāvisi.

    ๗๕.

    75.

    ‘‘เอกมนฺตํ นิสิโนฺนว, อถ กาลํ อมญฺญถ;

    ‘‘Ekamantaṃ nisinnova, atha kālaṃ amaññatha;

    ตโต ปาปานิ กมฺมานิ, ปุจฺฉิตุํ ปฎิปชฺชถฯ

    Tato pāpāni kammāni, pucchituṃ paṭipajjatha.

    ๗๖.

    76.

    ‘‘อิสิํ ปุจฺฉาม 5 สํกิจฺจํ, อิสีนํ สาธุสมฺมตํ;

    ‘‘Isiṃ pucchāma 6 saṃkiccaṃ, isīnaṃ sādhusammataṃ;

    อาสีนํ ทายปสฺสสฺมิํ, อิสิสงฺฆปุรกฺขตํ 7ฯ

    Āsīnaṃ dāyapassasmiṃ, isisaṅghapurakkhataṃ 8.

    ๗๗.

    77.

    ‘‘กํ คติํ เปจฺจ คจฺฉนฺติ, นรา ธมฺมาติจาริโน;

    ‘‘Kaṃ gatiṃ pecca gacchanti, narā dhammāticārino;

    อติจิโณฺณ มยา ธโมฺม, ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโตฯ

    Aticiṇṇo mayā dhammo, taṃ me akkhāhi pucchito.

    ๗๘.

    78.

    ‘‘อิสี อวจ สํกิโจฺจ, กาสีนํ รฎฺฐวฑฺฒนํ;

    ‘‘Isī avaca saṃkicco, kāsīnaṃ raṭṭhavaḍḍhanaṃ;

    อาสีนํ ทายปสฺสสฺมิํ, มหาราช สุโณหิ เมฯ

    Āsīnaṃ dāyapassasmiṃ, mahārāja suṇohi me.

    ๗๙.

    79.

    ‘‘อุปฺปเถน วชนฺตสฺส, โย มคฺคมนุสาสติ;

    ‘‘Uppathena vajantassa, yo maggamanusāsati;

    ตสฺส เจ วจนํ กยิรา, นาสฺส มเคฺคยฺย กณฺฎโกฯ

    Tassa ce vacanaṃ kayirā, nāssa maggeyya kaṇṭako.

    ๘๐.

    80.

    ‘‘อธมฺมํ ปฎิปนฺนสฺส, โย ธมฺมมนุสาสติ;

    ‘‘Adhammaṃ paṭipannassa, yo dhammamanusāsati;

    ตสฺส เจ วจนํ กยิรา, น โส คเจฺฉยฺย ทุคฺคติํฯ

    Tassa ce vacanaṃ kayirā, na so gaccheyya duggatiṃ.

    ๘๑.

    81.

    ‘‘ธโมฺม ปโถ มหาราช, อธโมฺม ปน อุปฺปโถ;

    ‘‘Dhammo patho mahārāja, adhammo pana uppatho;

    อธโมฺม นิรยํ เนติ, ธโมฺม ปาเปติ สุคฺคติํฯ

    Adhammo nirayaṃ neti, dhammo pāpeti suggatiṃ.

    ๘๒.

    82.

    ‘‘อธมฺมจาริโน ราช, นรา วิสมชีวิโน;

    ‘‘Adhammacārino rāja, narā visamajīvino;

    ยํ คติํ เปจฺจ คจฺฉนฺติ, นิรเย เต สุโณหิ เมฯ

    Yaṃ gatiṃ pecca gacchanti, niraye te suṇohi me.

    ๘๓.

    83.

    ‘‘สญฺชีโว กาฬสุโตฺต จ, สงฺฆาโต 9 เทฺว จ โรรุวา;

    ‘‘Sañjīvo kāḷasutto ca, saṅghāto 10 dve ca roruvā;

    อถาปโร มหาวีจิ, ตาปโน 11 จ ปตาปโนฯ

    Athāparo mahāvīci, tāpano 12 ca patāpano.

    ๘๔.

    84.

    ‘‘อิเจฺจเต อฎฺฐ นิรยา, อกฺขาตา ทุรติกฺกมา;

    ‘‘Iccete aṭṭha nirayā, akkhātā duratikkamā;

    อากิณฺณา ลุทฺทกเมฺมหิ, ปเจฺจกา โสฬสุสฺสทาฯ

    Ākiṇṇā luddakammehi, paccekā soḷasussadā.

    ๘๕.

    85.

    ‘‘กทริยตาปนา 13 โฆรา, อจฺจิมโนฺต 14 มหพฺภยา;

    ‘‘Kadariyatāpanā 15 ghorā, accimanto 16 mahabbhayā;

    โลมหํสนรูปา จ, เภสฺมา ปฎิภยา ทุขาฯ

    Lomahaṃsanarūpā ca, bhesmā paṭibhayā dukhā.

    ๘๖.

    86.

    ‘‘จตุกฺกณฺณา จตุทฺวารา, วิภตฺตา ภาคโส มิตา;

    ‘‘Catukkaṇṇā catudvārā, vibhattā bhāgaso mitā;

    อโยปาการปริยนฺตา, อยสา ปฎิกุชฺชิตาฯ

    Ayopākārapariyantā, ayasā paṭikujjitā.

    ๘๗.

    87.

    ‘‘เตสํ อโยมยา ภูมิ, ชลิตา เตชสา ยุตา;

    ‘‘Tesaṃ ayomayā bhūmi, jalitā tejasā yutā;

    สมนฺตา โยชนสตํ, ผุฎา 17 ติฎฺฐนฺติ สพฺพทาฯ

    Samantā yojanasataṃ, phuṭā 18 tiṭṭhanti sabbadā.

    ๘๘.

    88.

    ‘‘เอเต ปตนฺติ นิรเย, อุทฺธํปาทา อวํสิรา;

    ‘‘Ete patanti niraye, uddhaṃpādā avaṃsirā;

    อิสีนํ อติวตฺตาโร, สญฺญตานํ ตปสฺสินํฯ

    Isīnaṃ ativattāro, saññatānaṃ tapassinaṃ.

    ๘๙.

    89.

    ‘‘เต ภูนหุโน ปจฺจนฺติ, มจฺฉา พิลกตา ยถา;

    ‘‘Te bhūnahuno paccanti, macchā bilakatā yathā;

    สํวจฺฉเร อสเงฺขเยฺย, นรา กิพฺพิสการิโนฯ

    Saṃvacchare asaṅkheyye, narā kibbisakārino.

    ๙๐.

    90.

    ‘‘ฑยฺหมาเนน คเตฺตน, นิจฺจํ สนฺตรพาหิรํ;

    ‘‘Ḍayhamānena gattena, niccaṃ santarabāhiraṃ;

    นิรยา นาธิคจฺฉนฺติ, ทฺวารํ นิกฺขมเนสิโนฯ

    Nirayā nādhigacchanti, dvāraṃ nikkhamanesino.

    ๙๑.

    91.

    ‘‘ปุรตฺถิเมน ธาวนฺติ, ตโต ธาวนฺติ ปจฺฉโต;

    ‘‘Puratthimena dhāvanti, tato dhāvanti pacchato;

    อุตฺตเรนปิ ธาวนฺติ, ตโต ธาวนฺติ ทกฺขิณํ;

    Uttarenapi dhāvanti, tato dhāvanti dakkhiṇaṃ;

    ยํ ยญฺหิ ทฺวารํ คจฺฉนฺติ, ตํ ตเทว ปิธียเร 19ฯ

    Yaṃ yañhi dvāraṃ gacchanti, taṃ tadeva pidhīyare 20.

    ๙๒.

    92.

    ‘‘พหูนิ วสฺสสหสฺสานิ, ชนา นิรยคามิโน;

    ‘‘Bahūni vassasahassāni, janā nirayagāmino;

    พาหา ปคฺคยฺห กนฺทนฺติ, ปตฺวา ทุกฺขํ อนปฺปกํฯ

    Bāhā paggayha kandanti, patvā dukkhaṃ anappakaṃ.

    ๙๓.

    93.

    ‘‘อาสีวิสํว กุปิตํ, เตชสฺสิํ ทุรติกฺกมํ;

    ‘‘Āsīvisaṃva kupitaṃ, tejassiṃ duratikkamaṃ;

    น สาธุรูเป อาสีเท, สญฺญตานํ ตปสฺสินํฯ

    Na sādhurūpe āsīde, saññatānaṃ tapassinaṃ.

    ๙๔.

    94.

    ‘‘อติกาโย มหิสฺสาโส, อชฺชุโน เกกกาธิโป;

    ‘‘Atikāyo mahissāso, ajjuno kekakādhipo;

    สหสฺสพาหุ อุจฺฉิโนฺน, อิสิมาสชฺช โคตมํฯ

    Sahassabāhu ucchinno, isimāsajja gotamaṃ.

    ๙๕.

    95.

    ‘‘อรชํ รชสา วจฺฉํ, กิสํ อวกิริย ทณฺฑกี;

    ‘‘Arajaṃ rajasā vacchaṃ, kisaṃ avakiriya daṇḍakī;

    ตาโลว มูลโต 21 ฉิโนฺน, ส ราชา วิภวงฺคโตฯ

    Tālova mūlato 22 chinno, sa rājā vibhavaṅgato.

    ๙๖.

    96.

    ‘‘อุปหจฺจ มนํ มโชฺฌ 23, มาตงฺคสฺมิํ ยสสฺสิเน;

    ‘‘Upahacca manaṃ majjho 24, mātaṅgasmiṃ yasassine;

    สปาริสโชฺช อุจฺฉิโนฺน, มชฺฌารญฺญํ ตทา อหุฯ

    Sapārisajjo ucchinno, majjhāraññaṃ tadā ahu.

    ๙๗.

    97.

    ‘‘กณฺหทีปายนาสชฺช, อิสิํ อนฺธกเวณฺฑโย 25;

    ‘‘Kaṇhadīpāyanāsajja, isiṃ andhakaveṇḍayo 26;

    อโญฺญญฺญํ 27 มุสลา 28 หนฺตฺวา, สมฺปตฺตา ยมสาธนํ 29ฯ

    Aññoññaṃ 30 musalā 31 hantvā, sampattā yamasādhanaṃ 32.

    ๙๘.

    98.

    ‘‘อถายํ อิสินา สโตฺต, อนฺตลิกฺขจโร ปุเร;

    ‘‘Athāyaṃ isinā satto, antalikkhacaro pure;

    ปาเวกฺขิ ปถวิํ 33 เจโจฺจ, หีนโตฺต ปตฺตปริยายํฯ

    Pāvekkhi pathaviṃ 34 cecco, hīnatto pattapariyāyaṃ.

    ๙๙.

    99.

    ‘‘ตสฺมา หิ ฉนฺทาคมนํ, นปฺปสํสนฺติ ปณฺฑิตา;

    ‘‘Tasmā hi chandāgamanaṃ, nappasaṃsanti paṇḍitā;

    อทุฎฺฐจิโตฺต ภาเสยฺย, คิรํ สจฺจูปสํหิตํฯ

    Aduṭṭhacitto bhāseyya, giraṃ saccūpasaṃhitaṃ.

    ๑๐๐.

    100.

    ‘‘มนสา เจ ปทุเฎฺฐน, โย นโร เปกฺขเต มุนิํ;

    ‘‘Manasā ce paduṭṭhena, yo naro pekkhate muniṃ;

    วิชฺชาจรณสมฺปนฺนํ, คนฺตา โส นิรยํ อโธฯ

    Vijjācaraṇasampannaṃ, gantā so nirayaṃ adho.

    ๑๐๑.

    101.

    ‘‘เย วุเฑฺฒ 35 ปริภาสนฺติ, ผรุสูปกฺกมา ชนา;

    ‘‘Ye vuḍḍhe 36 paribhāsanti, pharusūpakkamā janā;

    อนปจฺจา อทายาทา, ตาลวตฺถุ 37 ภวนฺติ เตฯ

    Anapaccā adāyādā, tālavatthu 38 bhavanti te.

    ๑๐๒.

    102.

    ‘‘โย จ ปพฺพชิตํ หนฺติ, กตกิจฺจํ มเหสินํ;

    ‘‘Yo ca pabbajitaṃ hanti, katakiccaṃ mahesinaṃ;

    ส กาฬสุเตฺต นิรเย, จิรรตฺตาย ปจฺจติฯ

    Sa kāḷasutte niraye, cirarattāya paccati.

    ๑๐๓.

    103.

    ‘‘โย จ ราชา อธมฺมโฎฺฐ, รฎฺฐวิทฺธํสโน มโค 39;

    ‘‘Yo ca rājā adhammaṭṭho, raṭṭhaviddhaṃsano mago 40;

    ตาปยิตฺวา ชนปทํ, ตาปเน เปจฺจ ปจฺจติฯ

    Tāpayitvā janapadaṃ, tāpane pecca paccati.

    ๑๐๔.

    104.

    ‘‘โส จ วสฺสสหสฺสานิ 41, สตํ ทิพฺพานิ ปจฺจติ;

    ‘‘So ca vassasahassāni 42, sataṃ dibbāni paccati;

    อจฺจิสงฺฆปเรโต โส, ทุกฺขํ เวเทติ เวทนํฯ

    Accisaṅghapareto so, dukkhaṃ vedeti vedanaṃ.

    ๑๐๕.

    105.

    ‘‘ตสฺส อคฺคิสิขา กายา, นิจฺฉรนฺติ ปภสฺสรา;

    ‘‘Tassa aggisikhā kāyā, niccharanti pabhassarā;

    เตโชภกฺขสฺส คตฺตานิ, โลเมหิ จ 43 นเขหิ จฯ

    Tejobhakkhassa gattāni, lomehi ca 44 nakhehi ca.

    ๑๐๖.

    106.

    ‘‘ฑยฺหมาเนน คเตฺตน, นิจฺจํ สนฺตรพาหิรํ;

    ‘‘Ḍayhamānena gattena, niccaṃ santarabāhiraṃ;

    ทุกฺขาภิตุโนฺน นทติ, นาโค ตุตฺตฎฺฎิโต 45 ยถาฯ

    Dukkhābhitunno nadati, nāgo tuttaṭṭito 46 yathā.

    ๑๐๗.

    107.

    ‘‘โย โลภา ปิตรํ หนฺติ, โทสา วา ปุริสาธโม;

    ‘‘Yo lobhā pitaraṃ hanti, dosā vā purisādhamo;

    ส กาฬสุเตฺต นิรเย, จิรรตฺตาย ปจฺจติฯ

    Sa kāḷasutte niraye, cirarattāya paccati.

    ๑๐๘.

    108.

    ‘‘ส ตาทิโส ปจฺจติ โลหกุมฺภิยํ, ปกฺกญฺจ สตฺตีหิ หนนฺติ นิตฺตจํ;

    ‘‘Sa tādiso paccati lohakumbhiyaṃ, pakkañca sattīhi hananti nittacaṃ;

    อนฺธํ กริตฺวา มุตฺตกรีสภกฺขํ, ขาเร นิมุชฺชนฺติ ตถาวิธํ นรํฯ

    Andhaṃ karitvā muttakarīsabhakkhaṃ, khāre nimujjanti tathāvidhaṃ naraṃ.

    ๑๐๙.

    109.

    ‘‘ตตฺตํ ปกฺกุถิตมโยคุฬญฺจ 47, ทีเฆ จ ผาเล จิรรตฺตตาปิเต;

    ‘‘Tattaṃ pakkuthitamayoguḷañca 48, dīghe ca phāle cirarattatāpite;

    วิกฺขมฺภมาทาย วิพนฺธ 49 รชฺชุภิ, วิวเฎ มุเข สมฺปวิสนฺติ 50 รกฺขสาฯ

    Vikkhambhamādāya vibandha 51 rajjubhi, vivaṭe mukhe sampavisanti 52 rakkhasā.

    ๑๑๐.

    110.

    ‘‘สามา จ โสณา สพลา จ คิชฺฌา, กาโกฬสงฺฆา จ ทิชา อโยมุขา;

    ‘‘Sāmā ca soṇā sabalā ca gijjhā, kākoḷasaṅghā ca dijā ayomukhā;

    สงฺคมฺม ขาทนฺติ วิปฺผนฺทมานํ, ชิวฺหํ วิภชฺช วิฆาสํ สโลหิตํฯ

    Saṅgamma khādanti vipphandamānaṃ, jivhaṃ vibhajja vighāsaṃ salohitaṃ.

    ๑๑๑.

    111.

    ‘‘ตํ ทฑฺฒตาลํ ปริภินฺนคตฺตํ, นิโปฺปถยนฺตา อนุวิจรนฺติ รกฺขสา;

    ‘‘Taṃ daḍḍhatālaṃ paribhinnagattaṃ, nippothayantā anuvicaranti rakkhasā;

    รตี หิ เนสํ ทุขิโน ปนีตเร, เอตาทิสสฺมิํ นิรเย วสนฺติ;

    Ratī hi nesaṃ dukhino panītare, etādisasmiṃ niraye vasanti;

    เย เกจิ โลเก อิธ เปตฺติฆาติโนฯ

    Ye keci loke idha pettighātino.

    ๑๑๒.

    112.

    ‘‘ปุโตฺต จ มาตรํ หนฺตฺวา, อิโต คนฺตฺวา ยมกฺขยํ;

    ‘‘Putto ca mātaraṃ hantvā, ito gantvā yamakkhayaṃ;

    ภุสมาปชฺชเต ทุกฺขํ, อตฺตกมฺมผลูปโคฯ

    Bhusamāpajjate dukkhaṃ, attakammaphalūpago.

    ๑๑๓.

    113.

    ‘‘อมนุสฺสา อติพลา, หนฺตารํ ชนยนฺติยา;

    ‘‘Amanussā atibalā, hantāraṃ janayantiyā;

    อโยมเยหิ วาเฬหิ 53, ปีฬยนฺติ ปุนปฺปุนํฯ

    Ayomayehi vāḷehi 54, pīḷayanti punappunaṃ.

    ๑๑๔.

    114.

    ‘‘ตมสฺสวํ 55 สกา คตฺตา, รุหิรํ 56 อตฺตสมฺภวํ;

    ‘‘Tamassavaṃ 57 sakā gattā, ruhiraṃ 58 attasambhavaṃ;

    ตมฺพโลหวิลีนํว, ตตฺตํ ปาเยนฺติ มตฺติฆํ 59ฯ

    Tambalohavilīnaṃva, tattaṃ pāyenti mattighaṃ 60.

    ๑๑๕.

    115.

    ‘‘ชิคุจฺฉํ กุณปํ ปูติํ, ทุคฺคนฺธํ คูถกทฺทมํ;

    ‘‘Jigucchaṃ kuṇapaṃ pūtiṃ, duggandhaṃ gūthakaddamaṃ;

    ปุพฺพโลหิตสงฺกาสํ, รหทโมคยฺห 61 ติฎฺฐติฯ

    Pubbalohitasaṅkāsaṃ, rahadamogayha 62 tiṭṭhati.

    ๑๑๖.

    116.

    ‘‘ตเมนํ กิมโย ตตฺถ, อติกายา อโยมุขา;

    ‘‘Tamenaṃ kimayo tattha, atikāyā ayomukhā;

    ฉวิํ เภตฺวาน 63 ขาทนฺติ, สํคิทฺธา 64 มํสโลหิเตฯ

    Chaviṃ bhetvāna 65 khādanti, saṃgiddhā 66 maṃsalohite.

    ๑๑๗.

    117.

    ‘‘โส จ ตํ นิรยํ ปโตฺต, นิมุโคฺค สตโปริสํ;

    ‘‘So ca taṃ nirayaṃ patto, nimuggo sataporisaṃ;

    ปูติกํ กุณปํ วาติ, สมนฺตา สตโยชนํฯ

    Pūtikaṃ kuṇapaṃ vāti, samantā satayojanaṃ.

    ๑๑๘.

    118.

    ‘‘จกฺขุมาปิ หิ จกฺขูหิ, เตน คเนฺธน ชียติ;

    ‘‘Cakkhumāpi hi cakkhūhi, tena gandhena jīyati;

    เอตาทิสํ พฺรหฺมทตฺต, มาตุโฆ ลภเต ทุขํฯ

    Etādisaṃ brahmadatta, mātugho labhate dukhaṃ.

    ๑๑๙.

    119.

    ‘‘ขุรธารมนุกฺกมฺม, ติกฺขํ ทุรภิสมฺภวํ;

    ‘‘Khuradhāramanukkamma, tikkhaṃ durabhisambhavaṃ;

    ปตนฺติ คพฺภปาติโย 67, ทุคฺคํ เวตรณิํ 68 นทิํฯ

    Patanti gabbhapātiyo 69, duggaṃ vetaraṇiṃ 70 nadiṃ.

    ๑๒๐.

    120.

    ‘‘อโยมยา สิมฺพลิโย, โสฬสงฺคุลกณฺฎกา;

    ‘‘Ayomayā simbaliyo, soḷasaṅgulakaṇṭakā;

    อุภโต อภิลมฺพนฺติ, ทุคฺคํ เวตรณิํ 71 นทิํฯ

    Ubhato abhilambanti, duggaṃ vetaraṇiṃ 72 nadiṃ.

    ๑๒๑.

    121.

    ‘‘เต อจฺจิมโนฺต ติฎฺฐนฺติ, อคฺคิกฺขนฺธาว อารกา;

    ‘‘Te accimanto tiṭṭhanti, aggikkhandhāva ārakā;

    อาทิตฺตา ชาตเวเทน, อุทฺธํ โยชนมุคฺคตาฯ

    Ādittā jātavedena, uddhaṃ yojanamuggatā.

    ๑๒๒.

    122.

    ‘‘เอเต วชนฺติ 73 นิรเย, ตเตฺต ติขิณกณฺฎเก;

    ‘‘Ete vajanti 74 niraye, tatte tikhiṇakaṇṭake;

    นาริโย จ อติจารา 75, นรา จ ปรทารคูฯ

    Nāriyo ca aticārā 76, narā ca paradāragū.

    ๑๒๓.

    123.

    ‘‘เต ปตนฺติ อโธกฺขนฺธา, วิวตฺตา วิหตา ปุถู;

    ‘‘Te patanti adhokkhandhā, vivattā vihatā puthū;

    สยนฺติ วินิวิทฺธงฺคา, ทีฆํ ชคฺคนฺติ สพฺพทา 77ฯ

    Sayanti vinividdhaṅgā, dīghaṃ jagganti sabbadā 78.

    ๑๒๔.

    124.

    ‘‘ตโต รตฺยา วิวสาเน 79, มหติํ ปพฺพตูปมํ;

    ‘‘Tato ratyā vivasāne 80, mahatiṃ pabbatūpamaṃ;

    โลหกุมฺภิํ ปวชฺชนฺติ, ตตฺตํ อคฺคิสมูทกํฯ

    Lohakumbhiṃ pavajjanti, tattaṃ aggisamūdakaṃ.

    ๑๒๕.

    125.

    ‘‘เอวํ ทิวา จ รโตฺต จ, ทุสฺสีลา โมหปารุตา;

    ‘‘Evaṃ divā ca ratto ca, dussīlā mohapārutā;

    อนุโภนฺติ สกํ กมฺมํ, ปุเพฺพ ทุกฺกฎมตฺตโนฯ

    Anubhonti sakaṃ kammaṃ, pubbe dukkaṭamattano.

    ๑๒๖.

    126.

    ‘‘ยา จ ภริยา ธนกฺกีตา, สามิกํ อติมญฺญติ;

    ‘‘Yā ca bhariyā dhanakkītā, sāmikaṃ atimaññati;

    สสฺสุํ วา สสุรํ วาปิ, เชฎฺฐํ วาปิ นนนฺทรํ 81ฯ

    Sassuṃ vā sasuraṃ vāpi, jeṭṭhaṃ vāpi nanandaraṃ 82.

    ๑๒๗.

    127.

    ‘‘ตสฺสา วเงฺกน ชิวฺหคฺคํ, นิพฺพหนฺติ สพนฺธนํ;

    ‘‘Tassā vaṅkena jivhaggaṃ, nibbahanti sabandhanaṃ;

    ส พฺยามมตฺตํ กิมินํ, ชิวฺหํ ปสฺสติ อตฺตนิ 83;

    Sa byāmamattaṃ kiminaṃ, jivhaṃ passati attani 84;

    วิญฺญาเปตุํ น สโกฺกติ, ตาปเน เปจฺจ ปจฺจติฯ

    Viññāpetuṃ na sakkoti, tāpane pecca paccati.

    ๑๒๘.

    128.

    ‘‘โอรพฺภิกา สูกริกา, มจฺฉิกา มิคพนฺธกา;

    ‘‘Orabbhikā sūkarikā, macchikā migabandhakā;

    โจรา โคฆาตกา ลุทฺทา, อวเณฺณ วณฺณการกาฯ

    Corā goghātakā luddā, avaṇṇe vaṇṇakārakā.

    ๑๒๙.

    129.

    ‘‘สตฺตีหิ โลหกูเฎหิ, เนตฺติํเสหิ อุสูหิ จ;

    ‘‘Sattīhi lohakūṭehi, nettiṃsehi usūhi ca;

    หญฺญมานา ขารนทิํ, ปปตนฺติ 85 อวํสิราฯ

    Haññamānā khāranadiṃ, papatanti 86 avaṃsirā.

    ๑๓๐.

    130.

    ‘‘สายํ ปาโต กูฎการี, อโยกูเฎหิ หญฺญติ;

    ‘‘Sāyaṃ pāto kūṭakārī, ayokūṭehi haññati;

    ตโต วนฺตํ ทุรตฺตานํ, ปเรสํ ภุญฺชเร 87 สทาฯ

    Tato vantaṃ durattānaṃ, paresaṃ bhuñjare 88 sadā.

    ๑๓๑.

    131.

    ‘‘ธงฺกา เภรณฺฑกา 89 คิชฺฌา, กาโกฬา จ อโยมุขา;

    ‘‘Dhaṅkā bheraṇḍakā 90 gijjhā, kākoḷā ca ayomukhā;

    วิปฺผนฺทมานํ ขาทนฺติ, นรํ กิพฺพิสการกํ 91ฯ

    Vipphandamānaṃ khādanti, naraṃ kibbisakārakaṃ 92.

    ๑๓๒.

    132.

    ‘‘เย มิเคน มิคํ หนฺติ, ปกฺขิํ วา ปน ปกฺขินา;

    ‘‘Ye migena migaṃ hanti, pakkhiṃ vā pana pakkhinā;

    อสโนฺต รชสา ฉนฺนา, คนฺตา 93 เต นิรยุสฺสทํ 94ฯ

    Asanto rajasā channā, gantā 95 te nirayussadaṃ 96.

    ๑๓๓.

    133.

    ‘‘สโนฺต จ 97 อุทฺธํ คจฺฉนฺติ, สุจิเณฺณนิธ กมฺมุนา;

    ‘‘Santo ca 98 uddhaṃ gacchanti, suciṇṇenidha kammunā;

    สุจิณฺณสฺส ผลํ ปสฺส, สอินฺทา 99 เทวา สพฺรหฺมกาฯ

    Suciṇṇassa phalaṃ passa, saindā 100 devā sabrahmakā.

    ๑๓๔.

    134.

    ‘‘ตํ ตํ พฺรูมิ มหาราช, ธมฺมํ รฎฺฐปตี จร;

    ‘‘Taṃ taṃ brūmi mahārāja, dhammaṃ raṭṭhapatī cara;

    ตถา 101 ราช จราหิ ธมฺมํ, ยถา ตํ สุจิณฺณํ นานุตเปฺปยฺย ปจฺฉา’’ติฯ

    Tathā 102 rāja carāhi dhammaṃ, yathā taṃ suciṇṇaṃ nānutappeyya pacchā’’ti.

    สํกิจฺจชาตกํ ทุติยํฯ

    Saṃkiccajātakaṃ dutiyaṃ.

    สฎฺฐินิปาตํ นิฎฺฐิตํฯ

    Saṭṭhinipātaṃ niṭṭhitaṃ.

    ตสฺสุทฺทานํ –

    Tassuddānaṃ –

    อถ สฎฺฐินิปาตมฺหิ, สุณาถ มม ภาสิตํ;

    Atha saṭṭhinipātamhi, suṇātha mama bhāsitaṃ;

    ชาตกสวฺหยโน ปวโร, โสณกอรินฺทมสวฺหยโน;

    Jātakasavhayano pavaro, soṇakaarindamasavhayano;

    ตถา วุตฺตรเถสภกิจฺจวโรติฯ

    Tathā vuttarathesabhakiccavaroti.




    Next: ๒๐. สตฺตตินิปาโต • 20. Sattatinipāto




    Footnotes:
    1. ปริพฺพูโฬฺห (สี. ปี.)
    2. paribbūḷho (sī. pī.)
    3. วา ฬวีชนี (สี. ปี.)
    4. vā ḷavījanī (sī. pī.)
    5. ปุจฺฉามิ (สี. ปี.)
    6. pucchāmi (sī. pī.)
    7. ปุรกฺขิตํ (ก.)
    8. purakkhitaṃ (ka.)
    9. สงฺขาโฎ (สฺยา. ก.)
    10. saṅkhāṭo (syā. ka.)
    11. ตปโน (สี. ปี.)
    12. tapano (sī. pī.)
    13. กทริยตปนา (สี. ปี.)
    14. อจฺจิมนฺตา (ปี.)
    15. kadariyatapanā (sī. pī.)
    16. accimantā (pī.)
    17. ผริตฺวา (อ. นิ. ๓.๓๖; เป. ว. ๗๑)
    18. pharitvā (a. ni. 3.36; pe. va. 71)
    19. ปิถิยฺยติ (สี.), ปิถิยฺยเร (สฺยา.), ปิถียเร (ปี.)
    20. pithiyyati (sī.), pithiyyare (syā.), pithīyare (pī.)
    21. สมูโล (ก.)
    22. samūlo (ka.)
    23. เมโชฺฌ (ก.)
    24. mejjho (ka.)
    25. เวณฺหุโย (สี. ปี.), ปิณฺหโย (?)
    26. veṇhuyo (sī. pī.), piṇhayo (?)
    27. อญฺญมญฺญํ (สี. ปี.)
    28. มุสเล (สี. สฺยา. ปี.)
    29. ยมสาทนํ (ปี.)
    30. aññamaññaṃ (sī. pī.)
    31. musale (sī. syā. pī.)
    32. yamasādanaṃ (pī.)
    33. ปฐวิํ (สี. สฺยา. ปี.)
    34. paṭhaviṃ (sī. syā. pī.)
    35. วเทฺธ (ก.)
    36. vaddhe (ka.)
    37. ตาลวตฺถู (สฺยา.), ตาลาวตฺถุ (ปี.)
    38. tālavatthū (syā.), tālāvatthu (pī.)
    39. จุโต (สี.)
    40. cuto (sī.)
    41. วสฺสสหสฺสานํ (สี. สฺยา.)
    42. vassasahassānaṃ (sī. syā.)
    43. โลมเคฺคหิ จ (สี. สฺยา. ปี.)
    44. lomaggehi ca (sī. syā. pī.)
    45. ตุตฺตทฺทิโต (สี.)
    46. tuttaddito (sī.)
    47. ปกฺกุธิตมโยคุฬญฺจ (ก.)
    48. pakkudhitamayoguḷañca (ka.)
    49. วิพทฺธ (สี.), วิภชฺช (สฺยา. ปี.)
    50. สํจวนฺติ (สี. สฺยา. ปี.)
    51. vibaddha (sī.), vibhajja (syā. pī.)
    52. saṃcavanti (sī. syā. pī.)
    53. ผาเลหิ (ปี.)
    54. phālehi (pī.)
    55. ตํ ปสฺสวํ (สี. สฺยา.), ตํ ปสฺสุตํ (ปี.)
    56. รุธิรํ (สี. สฺยา.)
    57. taṃ passavaṃ (sī. syā.), taṃ passutaṃ (pī.)
    58. rudhiraṃ (sī. syā.)
    59. มตฺติยํ (สี.)
    60. mattiyaṃ (sī.)
    61. รหโทคฺคยฺห (ก.)
    62. rahadoggayha (ka.)
    63. เฉตฺวาน (สี. ปี.)
    64. ปคิทฺธา (สี. สฺยา. ปี.)
    65. chetvāna (sī. pī.)
    66. pagiddhā (sī. syā. pī.)
    67. คพฺภปาตินิโย (สี. สฺยา. ปี.)
    68. เวตฺตรณิํ (สฺยา. ก.)
    69. gabbhapātiniyo (sī. syā. pī.)
    70. vettaraṇiṃ (syā. ka.)
    71. เวตฺตรณิํ (สฺยา. ก.)
    72. vettaraṇiṃ (syā. ka.)
    73. สชนฺติ (สี. ปี.), ปชฺชนฺติ (สฺยา.)
    74. sajanti (sī. pī.), pajjanti (syā.)
    75. อติจารินิโย (สี. สฺยา. ปี.)
    76. aticāriniyo (sī. syā. pī.)
    77. สํวริํ (สี. ปี.)
    78. saṃvariṃ (sī. pī.)
    79. วิวสเน (สี. สฺยา. ปี.)
    80. vivasane (sī. syā. pī.)
    81. นนนฺทนํ (สฺยา. ก.)
    82. nanandanaṃ (syā. ka.)
    83. อตฺตโน (สี. สฺยา.)
    84. attano (sī. syā.)
    85. สมฺปตนฺติ (ก.)
    86. sampatanti (ka.)
    87. ภุญฺชเต (สี. สฺยา. ปี.)
    88. bhuñjate (sī. syā. pī.)
    89. เภทณฺฑกา (ก.)
    90. bhedaṇḍakā (ka.)
    91. กิพฺพิสการินํ (ปี.)
    92. kibbisakārinaṃ (pī.)
    93. คตา (ก.)
    94. นิรยํ อโธ (ปี.)
    95. gatā (ka.)
    96. nirayaṃ adho (pī.)
    97. สโนฺตว (สฺยา.)
    98. santova (syā.)
    99. สหินฺทา (สี.)
    100. sahindā (sī.)
    101. ตถา ตถา (สี. สฺยา. ปี.)
    102. tathā tathā (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๕๓๐] ๒. สํกิจฺจชาตกวณฺณนา • [530] 2. Saṃkiccajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact