Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ජාතකපාළි • Jātakapāḷi |
530. සංකිච්චජාතකං (2)
530. Saṃkiccajātakaṃ (2)
69.
69.
‘‘දිස්වා නිසින්නං රාජානං, බ්රහ්මදත්තං රථෙසභං;
‘‘Disvā nisinnaṃ rājānaṃ, brahmadattaṃ rathesabhaṃ;
අථස්ස පටිවෙදෙසි, යස්සාසි අනුකම්පකො.
Athassa paṭivedesi, yassāsi anukampako.
70.
70.
‘‘සංකිච්චායං අනුප්පත්තො, ඉසීනං සාධුසම්මතො;
‘‘Saṃkiccāyaṃ anuppatto, isīnaṃ sādhusammato;
තරමානරූපො නිය්යාහි, ඛිප්පං පස්ස මහෙසිනං.
Taramānarūpo niyyāhi, khippaṃ passa mahesinaṃ.
71.
71.
‘‘තතො ච රාජා තරමානො, යුත්තමාරුය්හ සන්දනං;
‘‘Tato ca rājā taramāno, yuttamāruyha sandanaṃ;
72.
72.
‘‘නික්ඛිප්ප පඤ්ච කකුධානි, කාසීනං රට්ඨවඩ්ඪනො;
‘‘Nikkhippa pañca kakudhāni, kāsīnaṃ raṭṭhavaḍḍhano;
73.
73.
‘‘ඔරුය්හ රාජා යානම්හා, ඨපයිත්වා පටිච්ඡදං;
‘‘Oruyha rājā yānamhā, ṭhapayitvā paṭicchadaṃ;
ආසීනං දායපස්සස්මිං, සංකිච්චමුපසඞ්කමි.
Āsīnaṃ dāyapassasmiṃ, saṃkiccamupasaṅkami.
74.
74.
‘‘උපසඞ්කමිත්වා සො රාජා, සම්මොදි ඉසිනා සහ;
‘‘Upasaṅkamitvā so rājā, sammodi isinā saha;
තං කථං වීතිසාරෙත්වා, එකමන්තං උපාවිසි.
Taṃ kathaṃ vītisāretvā, ekamantaṃ upāvisi.
75.
75.
‘‘එකමන්තං නිසින්නොව, අථ කාලං අමඤ්ඤථ;
‘‘Ekamantaṃ nisinnova, atha kālaṃ amaññatha;
තතො පාපානි කම්මානි, පුච්ඡිතුං පටිපජ්ජථ.
Tato pāpāni kammāni, pucchituṃ paṭipajjatha.
76.
76.
77.
77.
‘‘කං ගතිං පෙච්ච ගච්ඡන්ති, නරා ධම්මාතිචාරිනො;
‘‘Kaṃ gatiṃ pecca gacchanti, narā dhammāticārino;
අතිචිණ්ණො මයා ධම්මො, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතො.
Aticiṇṇo mayā dhammo, taṃ me akkhāhi pucchito.
78.
78.
‘‘ඉසී අවච සංකිච්චො, කාසීනං රට්ඨවඩ්ඪනං;
‘‘Isī avaca saṃkicco, kāsīnaṃ raṭṭhavaḍḍhanaṃ;
ආසීනං දායපස්සස්මිං, මහාරාජ සුණොහි මෙ.
Āsīnaṃ dāyapassasmiṃ, mahārāja suṇohi me.
79.
79.
‘‘උප්පථෙන වජන්තස්ස, යො මග්ගමනුසාසති;
‘‘Uppathena vajantassa, yo maggamanusāsati;
තස්ස චෙ වචනං කයිරා, නාස්ස මග්ගෙය්ය කණ්ටකො.
Tassa ce vacanaṃ kayirā, nāssa maggeyya kaṇṭako.
80.
80.
‘‘අධම්මං පටිපන්නස්ස, යො ධම්මමනුසාසති;
‘‘Adhammaṃ paṭipannassa, yo dhammamanusāsati;
තස්ස චෙ වචනං කයිරා, න සො ගච්ඡෙය්ය දුග්ගතිං.
Tassa ce vacanaṃ kayirā, na so gaccheyya duggatiṃ.
81.
81.
‘‘ධම්මො පථො මහාරාජ, අධම්මො පන උප්පථො;
‘‘Dhammo patho mahārāja, adhammo pana uppatho;
අධම්මො නිරයං නෙති, ධම්මො පාපෙති සුග්ගතිං.
Adhammo nirayaṃ neti, dhammo pāpeti suggatiṃ.
82.
82.
‘‘අධම්මචාරිනො රාජ, නරා විසමජීවිනො;
‘‘Adhammacārino rāja, narā visamajīvino;
යං ගතිං පෙච්ච ගච්ඡන්ති, නිරයෙ තෙ සුණොහි මෙ.
Yaṃ gatiṃ pecca gacchanti, niraye te suṇohi me.
83.
83.
‘‘සඤ්ජීවො කාළසුත්තො ච, සඞ්ඝාතො 9 ද්වෙ ච රොරුවා;
‘‘Sañjīvo kāḷasutto ca, saṅghāto 10 dve ca roruvā;
84.
84.
‘‘ඉච්චෙතෙ අට්ඨ නිරයා, අක්ඛාතා දුරතික්කමා;
‘‘Iccete aṭṭha nirayā, akkhātā duratikkamā;
ආකිණ්ණා ලුද්දකම්මෙහි, පච්චෙකා සොළසුස්සදා.
Ākiṇṇā luddakammehi, paccekā soḷasussadā.
85.
85.
ලොමහංසනරූපා ච, භෙස්මා පටිභයා දුඛා.
Lomahaṃsanarūpā ca, bhesmā paṭibhayā dukhā.
86.
86.
‘‘චතුක්කණ්ණා චතුද්වාරා, විභත්තා භාගසො මිතා;
‘‘Catukkaṇṇā catudvārā, vibhattā bhāgaso mitā;
අයොපාකාරපරියන්තා, අයසා පටිකුජ්ජිතා.
Ayopākārapariyantā, ayasā paṭikujjitā.
87.
87.
‘‘තෙසං අයොමයා භූමි, ජලිතා තෙජසා යුතා;
‘‘Tesaṃ ayomayā bhūmi, jalitā tejasā yutā;
88.
88.
‘‘එතෙ පතන්ති නිරයෙ, උද්ධංපාදා අවංසිරා;
‘‘Ete patanti niraye, uddhaṃpādā avaṃsirā;
ඉසීනං අතිවත්තාරො, සඤ්ඤතානං තපස්සිනං.
Isīnaṃ ativattāro, saññatānaṃ tapassinaṃ.
89.
89.
‘‘තෙ භූනහුනො පච්චන්ති, මච්ඡා බිලකතා යථා;
‘‘Te bhūnahuno paccanti, macchā bilakatā yathā;
සංවච්ඡරෙ අසඞ්ඛෙය්යෙ, නරා කිබ්බිසකාරිනො.
Saṃvacchare asaṅkheyye, narā kibbisakārino.
90.
90.
‘‘ඩය්හමානෙන ගත්තෙන, නිච්චං සන්තරබාහිරං;
‘‘Ḍayhamānena gattena, niccaṃ santarabāhiraṃ;
නිරයා නාධිගච්ඡන්ති, ද්වාරං නික්ඛමනෙසිනො.
Nirayā nādhigacchanti, dvāraṃ nikkhamanesino.
91.
91.
‘‘පුරත්ථිමෙන ධාවන්ති, තතො ධාවන්ති පච්ඡතො;
‘‘Puratthimena dhāvanti, tato dhāvanti pacchato;
උත්තරෙනපි ධාවන්ති, තතො ධාවන්ති දක්ඛිණං;
Uttarenapi dhāvanti, tato dhāvanti dakkhiṇaṃ;
යං යඤ්හි ද්වාරං ගච්ඡන්ති, තං තදෙව පිධීයරෙ 19.
Yaṃ yañhi dvāraṃ gacchanti, taṃ tadeva pidhīyare 20.
92.
92.
‘‘බහූනි වස්සසහස්සානි, ජනා නිරයගාමිනො;
‘‘Bahūni vassasahassāni, janā nirayagāmino;
බාහා පග්ගය්හ කන්දන්ති, පත්වා දුක්ඛං අනප්පකං.
Bāhā paggayha kandanti, patvā dukkhaṃ anappakaṃ.
93.
93.
‘‘ආසීවිසංව කුපිතං, තෙජස්සිං දුරතික්කමං;
‘‘Āsīvisaṃva kupitaṃ, tejassiṃ duratikkamaṃ;
න සාධුරූපෙ ආසීදෙ, සඤ්ඤතානං තපස්සිනං.
Na sādhurūpe āsīde, saññatānaṃ tapassinaṃ.
94.
94.
‘‘අතිකායො මහිස්සාසො, අජ්ජුනො කෙකකාධිපො;
‘‘Atikāyo mahissāso, ajjuno kekakādhipo;
සහස්සබාහු උච්ඡින්නො, ඉසිමාසජ්ජ ගොතමං.
Sahassabāhu ucchinno, isimāsajja gotamaṃ.
95.
95.
‘‘අරජං රජසා වච්ඡං, කිසං අවකිරිය දණ්ඩකී;
‘‘Arajaṃ rajasā vacchaṃ, kisaṃ avakiriya daṇḍakī;
96.
96.
‘‘උපහච්ච මනං මජ්ඣො 23, මාතඞ්ගස්මිං යසස්සිනෙ;
‘‘Upahacca manaṃ majjho 24, mātaṅgasmiṃ yasassine;
සපාරිසජ්ජො උච්ඡින්නො, මජ්ඣාරඤ්ඤං තදා අහු.
Sapārisajjo ucchinno, majjhāraññaṃ tadā ahu.
97.
97.
98.
98.
‘‘අථායං ඉසිනා සත්තො, අන්තලික්ඛචරො පුරෙ;
‘‘Athāyaṃ isinā satto, antalikkhacaro pure;
පාවෙක්ඛි පථවිං 33 චෙච්චො, හීනත්තො පත්තපරියායං.
Pāvekkhi pathaviṃ 34 cecco, hīnatto pattapariyāyaṃ.
99.
99.
‘‘තස්මා හි ඡන්දාගමනං, නප්පසංසන්ති පණ්ඩිතා;
‘‘Tasmā hi chandāgamanaṃ, nappasaṃsanti paṇḍitā;
අදුට්ඨචිත්තො භාසෙය්ය, ගිරං සච්චූපසංහිතං.
Aduṭṭhacitto bhāseyya, giraṃ saccūpasaṃhitaṃ.
100.
100.
‘‘මනසා චෙ පදුට්ඨෙන, යො නරො පෙක්ඛතෙ මුනිං;
‘‘Manasā ce paduṭṭhena, yo naro pekkhate muniṃ;
විජ්ජාචරණසම්පන්නං, ගන්තා සො නිරයං අධො.
Vijjācaraṇasampannaṃ, gantā so nirayaṃ adho.
101.
101.
102.
102.
‘‘යො ච පබ්බජිතං හන්ති, කතකිච්චං මහෙසිනං;
‘‘Yo ca pabbajitaṃ hanti, katakiccaṃ mahesinaṃ;
ස කාළසුත්තෙ නිරයෙ, චිරරත්තාය පච්චති.
Sa kāḷasutte niraye, cirarattāya paccati.
103.
103.
‘‘යො ච රාජා අධම්මට්ඨො, රට්ඨවිද්ධංසනො මගො 39;
‘‘Yo ca rājā adhammaṭṭho, raṭṭhaviddhaṃsano mago 40;
තාපයිත්වා ජනපදං, තාපනෙ පෙච්ච පච්චති.
Tāpayitvā janapadaṃ, tāpane pecca paccati.
104.
104.
අච්චිසඞ්ඝපරෙතො සො, දුක්ඛං වෙදෙති වෙදනං.
Accisaṅghapareto so, dukkhaṃ vedeti vedanaṃ.
105.
105.
‘‘තස්ස අග්ගිසිඛා කායා, නිච්ඡරන්ති පභස්සරා;
‘‘Tassa aggisikhā kāyā, niccharanti pabhassarā;
106.
106.
‘‘ඩය්හමානෙන ගත්තෙන, නිච්චං සන්තරබාහිරං;
‘‘Ḍayhamānena gattena, niccaṃ santarabāhiraṃ;
107.
107.
‘‘යො ලොභා පිතරං හන්ති, දොසා වා පුරිසාධමො;
‘‘Yo lobhā pitaraṃ hanti, dosā vā purisādhamo;
ස කාළසුත්තෙ නිරයෙ, චිරරත්තාය පච්චති.
Sa kāḷasutte niraye, cirarattāya paccati.
108.
108.
‘‘ස තාදිසො පච්චති ලොහකුම්භියං, පක්කඤ්ච සත්තීහි හනන්ති නිත්තචං;
‘‘Sa tādiso paccati lohakumbhiyaṃ, pakkañca sattīhi hananti nittacaṃ;
අන්ධං කරිත්වා මුත්තකරීසභක්ඛං, ඛාරෙ නිමුජ්ජන්ති තථාවිධං නරං.
Andhaṃ karitvā muttakarīsabhakkhaṃ, khāre nimujjanti tathāvidhaṃ naraṃ.
109.
109.
‘‘තත්තං පක්කුථිතමයොගුළඤ්ච 47, දීඝෙ ච ඵාලෙ චිරරත්තතාපිතෙ;
‘‘Tattaṃ pakkuthitamayoguḷañca 48, dīghe ca phāle cirarattatāpite;
110.
110.
‘‘සාමා ච සොණා සබලා ච ගිජ්ඣා, කාකොළසඞ්ඝා ච දිජා අයොමුඛා;
‘‘Sāmā ca soṇā sabalā ca gijjhā, kākoḷasaṅghā ca dijā ayomukhā;
සඞ්ගම්ම ඛාදන්ති විප්ඵන්දමානං, ජිව්හං විභජ්ජ විඝාසං සලොහිතං.
Saṅgamma khādanti vipphandamānaṃ, jivhaṃ vibhajja vighāsaṃ salohitaṃ.
111.
111.
‘‘තං දඩ්ඪතාලං පරිභින්නගත්තං, නිප්පොථයන්තා අනුවිචරන්ති රක්ඛසා;
‘‘Taṃ daḍḍhatālaṃ paribhinnagattaṃ, nippothayantā anuvicaranti rakkhasā;
රතී හි නෙසං දුඛිනො පනීතරෙ, එතාදිසස්මිං නිරයෙ වසන්ති;
Ratī hi nesaṃ dukhino panītare, etādisasmiṃ niraye vasanti;
යෙ කෙචි ලොකෙ ඉධ පෙත්තිඝාතිනො.
Ye keci loke idha pettighātino.
112.
112.
‘‘පුත්තො ච මාතරං හන්ත්වා, ඉතො ගන්ත්වා යමක්ඛයං;
‘‘Putto ca mātaraṃ hantvā, ito gantvā yamakkhayaṃ;
භුසමාපජ්ජතෙ දුක්ඛං, අත්තකම්මඵලූපගො.
Bhusamāpajjate dukkhaṃ, attakammaphalūpago.
113.
113.
‘‘අමනුස්සා අතිබලා, හන්තාරං ජනයන්තියා;
‘‘Amanussā atibalā, hantāraṃ janayantiyā;
114.
114.
115.
115.
‘‘ජිගුච්ඡං කුණපං පූතිං, දුග්ගන්ධං ගූථකද්දමං;
‘‘Jigucchaṃ kuṇapaṃ pūtiṃ, duggandhaṃ gūthakaddamaṃ;
116.
116.
‘‘තමෙනං කිමයො තත්ථ, අතිකායා අයොමුඛා;
‘‘Tamenaṃ kimayo tattha, atikāyā ayomukhā;
117.
117.
‘‘සො ච තං නිරයං පත්තො, නිමුග්ගො සතපොරිසං;
‘‘So ca taṃ nirayaṃ patto, nimuggo sataporisaṃ;
පූතිකං කුණපං වාති, සමන්තා සතයොජනං.
Pūtikaṃ kuṇapaṃ vāti, samantā satayojanaṃ.
118.
118.
‘‘චක්ඛුමාපි හි චක්ඛූහි, තෙන ගන්ධෙන ජීයති;
‘‘Cakkhumāpi hi cakkhūhi, tena gandhena jīyati;
එතාදිසං බ්රහ්මදත්ත, මාතුඝො ලභතෙ දුඛං.
Etādisaṃ brahmadatta, mātugho labhate dukhaṃ.
119.
119.
‘‘ඛුරධාරමනුක්කම්ම, තික්ඛං දුරභිසම්භවං;
‘‘Khuradhāramanukkamma, tikkhaṃ durabhisambhavaṃ;
120.
120.
‘‘අයොමයා සිම්බලියො, සොළසඞ්ගුලකණ්ටකා;
‘‘Ayomayā simbaliyo, soḷasaṅgulakaṇṭakā;
121.
121.
‘‘තෙ අච්චිමන්තො තිට්ඨන්ති, අග්ගික්ඛන්ධාව ආරකා;
‘‘Te accimanto tiṭṭhanti, aggikkhandhāva ārakā;
ආදිත්තා ජාතවෙදෙන, උද්ධං යොජනමුග්ගතා.
Ādittā jātavedena, uddhaṃ yojanamuggatā.
122.
122.
123.
123.
‘‘තෙ පතන්ති අධොක්ඛන්ධා, විවත්තා විහතා පුථූ;
‘‘Te patanti adhokkhandhā, vivattā vihatā puthū;
සයන්ති විනිවිද්ධඞ්ගා, දීඝං ජග්ගන්ති සබ්බදා 77.
Sayanti vinividdhaṅgā, dīghaṃ jagganti sabbadā 78.
124.
124.
ලොහකුම්භිං පවජ්ජන්ති, තත්තං අග්ගිසමූදකං.
Lohakumbhiṃ pavajjanti, tattaṃ aggisamūdakaṃ.
125.
125.
‘‘එවං දිවා ච රත්තො ච, දුස්සීලා මොහපාරුතා;
‘‘Evaṃ divā ca ratto ca, dussīlā mohapārutā;
අනුභොන්ති සකං කම්මං, පුබ්බෙ දුක්කටමත්තනො.
Anubhonti sakaṃ kammaṃ, pubbe dukkaṭamattano.
126.
126.
‘‘යා ච භරියා ධනක්කීතා, සාමිකං අතිමඤ්ඤති;
‘‘Yā ca bhariyā dhanakkītā, sāmikaṃ atimaññati;
සස්සුං වා සසුරං වාපි, ජෙට්ඨං වාපි නනන්දරං 81.
Sassuṃ vā sasuraṃ vāpi, jeṭṭhaṃ vāpi nanandaraṃ 82.
127.
127.
‘‘තස්සා වඞ්කෙන ජිව්හග්ගං, නිබ්බහන්ති සබන්ධනං;
‘‘Tassā vaṅkena jivhaggaṃ, nibbahanti sabandhanaṃ;
ස බ්යාමමත්තං කිමිනං, ජිව්හං පස්සති අත්තනි 83;
Sa byāmamattaṃ kiminaṃ, jivhaṃ passati attani 84;
විඤ්ඤාපෙතුං න සක්කොති, තාපනෙ පෙච්ච පච්චති.
Viññāpetuṃ na sakkoti, tāpane pecca paccati.
128.
128.
‘‘ඔරබ්භිකා සූකරිකා, මච්ඡිකා මිගබන්ධකා;
‘‘Orabbhikā sūkarikā, macchikā migabandhakā;
චොරා ගොඝාතකා ලුද්දා, අවණ්ණෙ වණ්ණකාරකා.
Corā goghātakā luddā, avaṇṇe vaṇṇakārakā.
129.
129.
‘‘සත්තීහි ලොහකූටෙහි, නෙත්තිංසෙහි උසූහි ච;
‘‘Sattīhi lohakūṭehi, nettiṃsehi usūhi ca;
130.
130.
‘‘සායං පාතො කූටකාරී, අයොකූටෙහි හඤ්ඤති;
‘‘Sāyaṃ pāto kūṭakārī, ayokūṭehi haññati;
131.
131.
132.
132.
‘‘යෙ මිගෙන මිගං හන්ති, පක්ඛිං වා පන පක්ඛිනා;
‘‘Ye migena migaṃ hanti, pakkhiṃ vā pana pakkhinā;
133.
133.
‘‘සන්තො ච 97 උද්ධං ගච්ඡන්ති, සුචිණ්ණෙනිධ කම්මුනා;
‘‘Santo ca 98 uddhaṃ gacchanti, suciṇṇenidha kammunā;
සුචිණ්ණස්ස ඵලං පස්ස, සඉන්දා 99 දෙවා සබ්රහ්මකා.
Suciṇṇassa phalaṃ passa, saindā 100 devā sabrahmakā.
134.
134.
‘‘තං තං බ්රූමි මහාරාජ, ධම්මං රට්ඨපතී චර;
‘‘Taṃ taṃ brūmi mahārāja, dhammaṃ raṭṭhapatī cara;
තථා 101 රාජ චරාහි ධම්මං, යථා තං සුචිණ්ණං නානුතප්පෙය්ය පච්ඡා’’ති.
Tathā 102 rāja carāhi dhammaṃ, yathā taṃ suciṇṇaṃ nānutappeyya pacchā’’ti.
සංකිච්චජාතකං දුතියං.
Saṃkiccajātakaṃ dutiyaṃ.
සට්ඨිනිපාතං නිට්ඨිතං.
Saṭṭhinipātaṃ niṭṭhitaṃ.
තස්සුද්දානං –
Tassuddānaṃ –
අථ සට්ඨිනිපාතම්හි, සුණාථ මම භාසිතං;
Atha saṭṭhinipātamhi, suṇātha mama bhāsitaṃ;
ජාතකසව්හයනො පවරො, සොණකඅරින්දමසව්හයනො;
Jātakasavhayano pavaro, soṇakaarindamasavhayano;
තථා වුත්තරථෙසභකිච්චවරොති.
Tathā vuttarathesabhakiccavaroti.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ජාතක-අට්ඨකථා • Jātaka-aṭṭhakathā / [530] 2. සංකිච්චජාතකවණ්ණනා • [530] 2. Saṃkiccajātakavaṇṇanā