| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationမဇ္ဈိမ နိကာယ ၉
The Middle-Length Suttas Collection 9
သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတ္တ
Right View
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ၊ တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ: “အာဝုသော ဘိက္ခဝေ”တိ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. There Sāriputta addressed the bhikkhus: “Friends, bhikkhus!”
“အာဝုသော”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ၊ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ:
“Friend,” they replied. Sāriputta said this:
“‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာဒိဋ္ဌီ'တိ, အာဝုသော, ဝုစ္စတိ၊ ကိတ္တာဝတာ နု ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ?
“Friends, they speak of this thing called ‘right view’. How do you define a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching?”
“ဒူရတောပိ ခေါ မယံ, အာဝုသော, အာဂစ္ဆေယျာမ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ သန္တိကေ ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထမညာတုံ၊ သာဓု ဝတာယသ္မန္တံယေဝ သာရိပုတ္တံ ပဋိဘာတု ဧတဿ ဘာသိတဿ အတ္ထော၊ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ”တိ၊
“Friend, we would travel a long way to learn the meaning of this statement in the presence of Venerable Sāriputta. May Venerable Sāriputta himself please clarify the meaning of this. The bhikkhus will listen and remember it.”
“တေန ဟိ, အာဝုသော, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ, ဘာသိဿာမီ”တိ၊
“Well then, friends, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ဧဝမာဝုသော”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ၊ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ:
“Yes, friend,” they replied. Sāriputta said this:
“ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အကုသလဉ္စ ပဇာနာတိ, အကုသလမူလဉ္စ ပဇာနာတိ, ကုသလဉ္စ ပဇာနာတိ, ကုသလမူလဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊
“A noble disciple understands the unskillful and its root, and the skillful and its root. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.
ကတမံ ပနာဝုသော, အကုသလံ, ကတမံ အကုသလမူလံ, ကတမံ ကုသလံ, ကတမံ ကုသလမူလံ? ပါဏာတိပါတော ခေါ, အာဝုသော, အကုသလံ, အဒိန္နာဒါနံ အကုသလံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော အကုသလံ, မုသာဝါဒေါ အကုသလံ, ပိသုဏာ ဝါစာ အကုသလံ, ဖရုသာ ဝါစာ အကုသလံ, သမ္ဖပ္ပလာပေါ အကုသလံ, အဘိဇ္ဈာ အကုသလံ, ဗျာပါဒေါ အကုသလံ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အကုသလံ—ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော အကုသလံ၊
But what is the unskillful and what is its root? And what is the skillful and what is its root? Killing living creatures, stealing, and sexual misconduct; speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; and covetousness, ill will, and wrong view. This is called the unskillful.
ကတမဉ္စာဝုသော, အကုသလမူလံ? လောဘော အကုသလမူလံ, ဒေါသော အကုသလမူလံ, မောဟော အကုသလမူလံ—ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, အကုသလမူလံ၊
And what is the root of the unskillful? Greed, hate, and delusion. This is called the root of the unskillful.
ကတမဉ္စာဝုသော, ကုသလံ? ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ ကုသလံ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ ကုသလံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ ကုသလံ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ ကုသလံ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ ကုသလံ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ ကုသလံ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏီ ကုသလံ, အနဘိဇ္ဈာ ကုသလံ, အဗျာပါဒေါ ကုသလံ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကုသလံ—ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ကုသလံ၊
And what is the skillful? Avoiding killing living creatures, stealing, and sexual misconduct; avoiding speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; contentment, good will, and right view. This is called the skillful.
ကတမဉ္စာဝုသော, ကုသလမူလံ? အလောဘော ကုသလမူလံ, အဒေါသော ကုသလမူလံ, အမောဟော ကုသလမူလံ—ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ကုသလမူလံ၊
And what is the root of the skillful? Contentment, love, and understanding. This is called the root of the skillful.
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ အကုသလံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အကုသလမူလံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကုသလံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကုသလမူလံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတွာ, ‘အသ္မီ'တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတွာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပါဒေတွာ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
A noble disciple understands in this way the unskillful and its root, and the skillful and its root. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဥတ္တရိ ပဉှံ အပုစ္ဆုံ: “သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus approved and agreed with what Sāriputta said. Then they asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အာဟာရဉ္စ ပဇာနာတိ, အာဟာရသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, အာဟာရနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, အာဟာရနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊
“There might, friends. A noble disciple understands fuel, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.
ကတမော ပနာဝုသော, အာဟာရော, ကတမော အာဟာရသမုဒယော, ကတမော အာဟာရနိရောဓော, ကတမာ အာဟာရနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? စတ္တာရောမေ, အာဝုသော, အာဟာရာ ဘူတာနံ ဝါ သတ္တာနံ ဌိတိယာ, သမ္ဘဝေသီနံ ဝါ အနုဂ္ဂဟာယ၊ ကတမေ စတ္တာရော? ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဩဠာရိကော ဝါ သုခုမော ဝါ, ဖဿော ဒုတိယော, မနောသဉ္စေတနာ တတိယာ, ဝိညာဏံ စတုတ္ထံ၊ တဏှာသမုဒယာ အာဟာရသမုဒယော, တဏှာနိရောဓာ အာဟာရနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ အာဟာရနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ သမ္မာဝါယာမော သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ၊
But what is fuel? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these four fuels. They maintain sentient beings that have been born and help those that are about to be born. What four? Solid food, whether coarse or fine; contact is the second, mental intention the third, and consciousness the fourth. Fuel originates from craving. Fuel ceases when craving ceases. The practice that leads to the cessation of fuel is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ အာဟာရံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာဟာရသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာဟာရနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာဟာရနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတွာ, ‘အသ္မီ'တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတွာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပါဒေတွာ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
A noble disciple understands in this way fuel, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဥတ္တရိ ပဉှံ အပုစ္ဆုံ: “သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus … asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who … has come to the true teaching?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဒုက္ခဉ္စ ပဇာနာတိ, ဒုက္ခသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဒုက္ခနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမံ ပနာဝုသော, ဒုက္ခံ, ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော, ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော, ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဇာတိပိ ဒုက္ခာ, ဇရာပိ ဒုက္ခာ, မရဏမ္ပိ ဒုက္ခံ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာပိ ဒုက္ခာ, အပ္ပိယေဟိ သမ္ပယောဂေါပိ ဒုက္ခော, ပိယေဟိ ဝိပ္ပယောဂေါပိ ဒုက္ခော, ယမ္ပိစ္ဆံ န လဘတိ တမ္ပိ ဒုက္ခံ, သင်္ခိတ္တေန ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဒုက္ခာ—ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဒုက္ခံ၊ ကတမော စာဝုသော, ဒုက္ခသမုဒယော? ယာယံ တဏှာ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ, သေယျထိဒံ—ကာမတဏှာ ဘဝတဏှာ ဝိဘဝတဏှာ—အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဒုက္ခသမုဒယော၊ ကတမော စာဝုသော, ဒုက္ခနိရောဓော? ယော တဿာယေဝ တဏှာယ အသေသဝိရာဂနိရောဓော စာဂေါ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ မုတ္တိ အနာလယော—အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဒုက္ခနိရောဓော၊ ကတမာ စာဝုသော, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ—အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ၊
“There might, friends. A noble disciple understands suffering, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who … has come to the true teaching. But what is suffering? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? Rebirth is suffering; old age is suffering; death is suffering; sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress are suffering; association with the disliked is suffering; separation from the liked is suffering; not getting what you wish for is suffering. In brief, the five grasping aggregates are suffering. This is called suffering. And what is the origin of suffering? It’s the craving that leads to future lives, mixed up with relishing and greed, taking pleasure wherever it lands. That is, craving for sensual pleasures, craving for continued existence, and craving to end existence. This is called the origin of suffering. And what is the cessation of suffering? It’s the fading away and cessation of that very same craving with nothing left over; giving it away, letting it go, releasing it, and not clinging to it. This is called the cessation of suffering. And what is the practice that leads to the cessation of suffering? It is simply this noble eightfold path, that is: right view … right immersion. This is called the practice that leads to the cessation of suffering.
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဒုက္ခံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတွာ, ‘အသ္မီ'တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတွာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပါဒေတွာ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
A noble disciple understands in this way suffering, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဥတ္တရိ ပဉှံ အပုစ္ဆုံ: “သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus … asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who … has come to the true teaching?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဇရာမရဏဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇရာမရဏသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇရာမရဏနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမံ ပနာဝုသော, ဇရာမရဏံ, ကတမော ဇရာမရဏသမုဒယော, ကတမော ဇရာမရဏနိရောဓော, ကတမာ ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမှိ တမှိ သတ္တနိကာယေ ဇရာ ဇီရဏတာ ခဏ္ဍိစ္စံ ပါလိစ္စံ ဝလိတ္တစတာ အာယုနော သံဟာနိ ဣန္ဒြိယာနံ ပရိပါကော—အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဇရာ၊ ကတမဉ္စာဝုသော, မရဏံ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမှာ တမှာ သတ္တနိကာယာ စုတိ စဝနတာ ဘေဒေါ အန္တရဓာနံ မစ္စု မရဏံ ကာလင်္ကိရိယာ ခန္ဓာနံ ဘေဒေါ, ကဠေဝရဿ နိက္ခေပေါ, ဇီဝိတိန္ဒြိယဿုပစ္ဆေဒေါ—ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, မရဏံ၊ ဣတိ အယဉ္စ ဇရာ ဣဒဉ္စ မရဏံ—ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဇရာမရဏံ၊ ဇာတိသမုဒယာ ဇရာမရဏသမုဒယော, ဇာတိနိရောဓာ ဇရာမရဏနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands old age and death, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are old age and death? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? The old age, decrepitude, broken teeth, gray hair, wrinkly skin, diminished vitality, and failing faculties of the various sentient beings in the various orders of sentient beings. This is called old age. And what is death? The passing away, perishing, disintegration, demise, mortality, death, decease, breaking up of the aggregates, laying to rest of the corpse, and cutting off of the life faculty of the various sentient beings in the various orders of sentient beings. This is called death. Such is old age, and such is death. This is called old age and death. Old age and death originate from rebirth. Old age and death cease when rebirth ceases. The practice that leads to the cessation of old age and death is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဇရာမရဏံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇရာမရဏသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇရာမရဏနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇရာမရဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ …ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဇာတိဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇာတိသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇာတိနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇာတိနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမာ ပနာဝုသော, ဇာတိ, ကတမော ဇာတိသမုဒယော, ကတမော ဇာတိနိရောဓော, ကတမာ ဇာတိနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမှိ တမှိ သတ္တနိကာယေ ဇာတိ သဉ္ဇာတိ ဩက္ကန္တိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ခန္ဓာနံ ပါတုဘာဝေါ, အာယတနာနံ ပဋိလာဘော—အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဇာတိ၊ ဘဝသမုဒယာ ဇာတိသမုဒယော, ဘဝနိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဇာတိနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands rebirth, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is rebirth? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? The rebirth, inception, conception, reincarnation, manifestation of the aggregates, and acquisition of the sense fields of the various sentient beings in the various orders of sentient beings. This is called rebirth. Rebirth originates from continued existence. Rebirth ceases when continued existence ceases. The practice that leads to the cessation of rebirth is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဇာတိံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇာတိသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇာတိနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇာတိနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ …ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဘဝဉ္စ ပဇာနာတိ, ဘဝသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဘဝနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဘဝနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမော ပနာဝုသော, ဘဝေါ, ကတမော ဘဝသမုဒယော, ကတမော ဘဝနိရောဓော, ကတမာ ဘဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? တယောမေ, အာဝုသော, ဘဝါ—ကာမဘဝေါ, ရူပဘဝေါ, အရူပဘဝေါ၊ ဥပါဒါနသမုဒယာ ဘဝသမုဒယော, ဥပါဒါနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands continued existence, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. But what is continued existence? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these three states of continued existence. Existence in the sensual realm, the realm of luminous form, and the formless realm. Continued existence originates from grasping. Continued existence ceases when grasping ceases. The practice that leads to the cessation of continued existence is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဘဝံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဘဝသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဘဝနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဘဝနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ …ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ၊ ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဥပါဒါနဉ္စ ပဇာနာတိ, ဥပါဒါနသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဥပါဒါနနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဥပါဒါနနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမံ ပနာဝုသော, ဥပါဒါနံ, ကတမော ဥပါဒါနသမုဒယော, ကတမော ဥပါဒါနနိရောဓော, ကတမာ ဥပါဒါနနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? စတ္တာရိမာနိ, အာဝုသော, ဥပါဒါနာနိ—ကာမုပါဒါနံ, ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ, သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ, အတ္တဝါဒုပါဒါနံ၊ တဏှာသမုဒယာ ဥပါဒါနသမုဒယော, တဏှာနိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဥပါဒါနနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands grasping, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is grasping? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these four kinds of grasping. Grasping at sensual pleasures, views, precepts and observances, and theories of a self. Grasping originates from craving. Grasping ceases when craving ceases. The practice that leads to the cessation of grasping is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဥပါဒါနံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဥပါဒါနသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဥပါဒါနနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဥပါဒါနနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ …ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော တဏှဉ္စ ပဇာနာတိ, တဏှာသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, တဏှာနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, တဏှာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမာ ပနာဝုသော, တဏှာ, ကတမော တဏှာသမုဒယော, ကတမော တဏှာနိရောဓော, ကတမာ တဏှာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဆယိမေ, အာဝုသော, တဏှာကာယာ—ရူပတဏှာ, သဒ္ဒတဏှာ, ဂန္ဓတဏှာ, ရသတဏှာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ, ဓမ္မတဏှာ၊ ဝေဒနာသမုဒယာ တဏှာသမုဒယော, ဝေဒနာနိရောဓာ တဏှာနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ တဏှာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands craving, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is craving? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of craving. Craving for sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts. Craving originates from feeling. Craving ceases when feeling ceases. The practice that leads to the cessation of craving is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ တဏှံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ တဏှာသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ တဏှာနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ တဏှာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ …ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဝေဒနဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝေဒနာသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝေဒနာနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမာ ပနာဝုသော, ဝေဒနာ, ကတမော ဝေဒနာသမုဒယော, ကတမော ဝေဒနာနိရောဓော, ကတမာ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဆယိမေ, အာဝုသော, ဝေဒနာကာယာ—စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ၊ ဖဿသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယော, ဖဿနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands feeling, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is feeling? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of feeling. Feeling born of contact through the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. Feeling originates from contact. Feeling ceases when contact ceases. The practice that leads to the cessation of feeling is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝေဒနံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ …ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဖဿဉ္စ ပဇာနာတိ, ဖဿသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဖဿနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဖဿနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမော ပနာဝုသော, ဖဿော, ကတမော ဖဿသမုဒယော, ကတမော ဖဿနိရောဓော, ကတမာ ဖဿနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဆယိမေ, အာဝုသော, ဖဿကာယာ—စက္ခုသမ္ဖဿော, သောတသမ္ဖဿော, ဃာနသမ္ဖဿော, ဇိဝှါသမ္ဖဿော, ကာယသမ္ဖဿော, မနောသမ္ဖဿော၊ သဠာယတနသမုဒယာ ဖဿသမုဒယော, သဠာယတနနိရောဓာ ဖဿနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဖဿနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands contact, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is contact? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of contact. Contact through the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. Contact originates from the six sense fields. Contact ceases when the six sense fields cease. The practice that leads to the cessation of contact is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဖဿံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဖဿသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဖဿနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဖဿနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ …ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သဠာယတနဉ္စ ပဇာနာတိ, သဠာယတနသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, သဠာယတနနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, သဠာယတနနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမံ ပနာဝုသော, သဠာယတနံ, ကတမော သဠာယတနသမုဒယော, ကတမော သဠာယတနနိရောဓော, ကတမာ သဠာယတနနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဆယိမာနိ, အာဝုသော, အာယတနာနိ—စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, မနာယတနံ၊ နာမရူပသမုဒယာ သဠာယတနသမုဒယော, နာမရူပနိရောဓာ သဠာယတနနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သဠာယတနနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands the six sense fields, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are the six sense fields? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? There are these six sense fields. The sense fields of the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. The six sense fields originate from name and form. The six sense fields cease when name and form cease. The practice that leads to the cessation of the six sense fields is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ သဠာယတနံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သဠာယတနသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သဠာယတနနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သဠာယတနနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ …ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော နာမရူပဉ္စ ပဇာနာတိ, နာမရူပသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, နာမရူပနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, နာမရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမံ ပနာဝုသော, နာမရူပံ, ကတမော နာမရူပသမုဒယော, ကတမော နာမရူပနိရောဓော, ကတမာ နာမရူပနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဝေဒနာ, သညာ, စေတနာ, ဖဿော, မနသိကာရော—ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, နာမံ; စတ္တာရိ စ မဟာဘူတာနိ, စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပါဒါယရူပံ—ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ရူပံ၊ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ ဣဒဉ္စ ရူပံ—ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, နာမရူပံ၊ ဝိညာဏသမုဒယာ နာမရူပသမုဒယော, ဝိညာဏနိရောဓာ နာမရူပနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ နာမရူပနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands name and form, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are name and form? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? Feeling, perception, intention, contact, and application of mind—this is called name. The four primary elements, and form derived from the four primary elements—this is called form. Such is name and such is form. This is called name and form. Name and form originate from consciousness. Name and form cease when consciousness ceases. The practice that leads to the cessation of name and form is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ နာမရူပံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ နာမရူပသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ နာမရူပနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ နာမရူပနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ …ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဝိညာဏဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမံ ပနာဝုသော, ဝိညာဏံ, ကတမော ဝိညာဏသမုဒယော, ကတမော ဝိညာဏနိရောဓော, ကတမာ ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ဆယိမေ, အာဝုသော, ဝိညာဏကာယာ—စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝှါဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ၊ သင်္ခါရသမုဒယာ ဝိညာဏသမုဒယော, သင်္ခါရနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands consciousness, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is consciousness? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of consciousness. Eye, ear, nose, tongue, body, and mind consciousness. Consciousness originates from choices. Consciousness ceases when choices cease. The practice that leads to the cessation of consciousness is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိညာဏံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝိညာဏသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ …ပေ… ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—
ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊ “သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သင်္ခါရေ စ ပဇာနာတိ, သင်္ခါရသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, သင်္ခါရနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမေ ပနာဝုသော, သင်္ခါရာ, ကတမော သင်္ခါရသမုဒယော, ကတမော သင်္ခါရနိရောဓော, ကတမာ သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? တယောမေ, အာဝုသော, သင်္ခါရာ—ကာယသင်္ခါရော, ဝစီသင်္ခါရော, စိတ္တသင်္ခါရော၊ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ သင်္ခါရသမုဒယော, အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ သင်္ခါရနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands choices, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are choices? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? There are these three kinds of choice. Choices by way of body, speech, and mind. Choices originate from ignorance. Choices cease when ignorance ceases. The practice that leads to the cessation of choices is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ သင်္ခါရေ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သင်္ခါရသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သင်္ခါရနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သင်္ခါရနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတွာ, ‘အသ္မီ'တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတွာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပါဒေတွာ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ …ပေ… အပုစ္ဆုံ—သိယာ ပနာဝုသော …ပေ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အဝိဇ္ဇဉ္စ ပဇာနာတိ, အဝိဇ္ဇာသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, အဝိဇ္ဇာနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, အဝိဇ္ဇာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊ ကတမာ ပနာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ, ကတမော အဝိဇ္ဇာသမုဒယော, ကတမော အဝိဇ္ဇာနိရောဓော, ကတမာ အဝိဇ္ဇာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ? ယံ ခေါ, အာဝုသော, ဒုက္ခေ အညာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနိယာ ပဋိပဒါယ အညာဏံ—အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ၊ အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယော, အာသဝနိရောဓာ အဝိဇ္ဇာနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ အဝိဇ္ဇာနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
“There might, friends. A noble disciple understands ignorance, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is ignorance? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? Not knowing about suffering, the origin of suffering, the cessation of suffering, and the practice that leads to the cessation of suffering. This is called ignorance. Ignorance originates from defilement. Ignorance ceases when defilement ceases. The practice that leads to the cessation of ignorance is simply this noble eightfold path …”
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ အဝိဇ္ဇံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အဝိဇ္ဇာသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အဝိဇ္ဇာနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အဝိဇ္ဇာနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတွာ, ‘အသ္မီ'တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတွာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပါဒေတွာ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
“သာဓာဝုသော”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဥတ္တရိ ပဉှံ အပုစ္ဆုံ: “သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus approved and agreed with what Sāriputta said. Then they asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching?”
“သိယာ, အာဝုသော၊ ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အာသဝဉ္စ ပဇာနာတိ, အာသဝသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, အာသဝနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, အာသဝနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ၊
“There might, friends. A noble disciple understands defilement, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.
ကတမော ပနာဝုသော, အာသဝေါ, ကတမော အာသဝသမုဒယော, ကတမော အာသဝနိရောဓော, ကတမာ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါတိ? တယောမေ, အာဝုသော, အာသဝါ—ကာမာသဝေါ, ဘဝါသဝေါ, အဝိဇ္ဇာသဝေါ၊ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ အာသဝသမုဒယော, အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ အာသဝနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ အာသဝနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ …ပေ… သမ္မာသမာဓိ၊
But what is defilement? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these three defilements. The defilements of sensuality, desire to be reborn, and ignorance. Defilement originates from ignorance. Defilement ceases when ignorance ceases. The practice that leads to the cessation of defilement is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.
ယတော ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ အာသဝံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝနိရောဓဂါမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂါနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတွာ, ‘အသ္မီ'တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတွာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပါဒေတွာ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခဿန္တကရော ဟောတိ—ဧတ္တာဝတာပိ ခေါ, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာဿ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မန်”တိ၊
A noble disciple understands in this way defilement, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
ဣဒမဝေါစာယသ္မာ သာရိပုတ္တော၊ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ၊
This is what Venerable Sāriputta said. Satisfied, the bhikkhus approved what Sāriputta said.
သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ၊
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
