| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationමජ්ඣිම නිකාය 9
The Middle-Length Suttas Collection 9
සම්මාදිට්ඨිසුත්ත
Right View
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ. තත්‍ර ඛෝ ආයස්මා සාරිපුත්තෝ භික්ඛූ ආමන්තේසි: “ආවුසෝ භික්ඛවේ”ති.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. There Sāriputta addressed the bhikkhus: “Friends, bhikkhus!”
“ආවුසෝ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස පච්චස්සෝසුං. ආයස්මා සාරිපුත්තෝ ඒතදවෝච:
“Friend,” they replied. Sāriputta said this:
“‘සම්මාදිට්ඨි සම්මාදිට්ඨී(අ)ති, ආවුසෝ, වුච්චති. කිත්තාවතා නු ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති?
“Friends, they speak of this thing called ‘right view’. How do you define a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching?”
“දූරතෝපි ඛෝ මයං, ආවුසෝ, ආගච්ඡේය්‍යාම ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස සන්තිකේ ඒතස්ස භාසිතස්ස අත්ථමඤ්ඤාතුං. සාධු වතායස්මන්තංයේව සාරිපුත්තං පටිභාතු ඒතස්ස භාසිතස්ස අත්ථෝ. ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස සුත්වා භික්ඛූ ධාරේස්සන්තී”ති.
“Friend, we would travel a long way to learn the meaning of this statement in the presence of Venerable Sāriputta. May Venerable Sāriputta himself please clarify the meaning of this. The bhikkhus will listen and remember it.”
“තේන හි, ආවුසෝ, සුණාථ, සාධුකං මනසි කරෝථ, භාසිස්සාමී”ති.
“Well then, friends, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ඒවමාවුසෝ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස පච්චස්සෝසුං. ආයස්මා සාරිපුත්තෝ ඒතදවෝච:
“Yes, friend,” they replied. Sāriputta said this:
“යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ අකුසලඤ්ච පජානාති, අකුසලමූලඤ්ච පජානාති, කුසලඤ්ච පජානාති, කුසලමූලඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං.
“A noble disciple understands the unskillful and its root, and the skillful and its root. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.
කතමං පනාවුසෝ, අකුසලං, කතමං අකුසලමූලං, කතමං කුසලං, කතමං කුසලමූලං? පාණාතිපාතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අකුසලං, අදින්නාදානං අකුසලං, කාමේසුමිච්ඡාචාරෝ අකුසලං, මුසාවාදෝ අකුසලං, පිසුණා වාචා අකුසලං, ඵරුසා වාචා අකුසලං, සම්ඵප්පලාපෝ අකුසලං, අභිජ්ඣා අකුසලං, බ්‍යාපාදෝ අකුසලං, මිච්ඡාදිට්ඨි අකුසලං—ඉදං වුච්චතාවුසෝ අකුසලං.
But what is the unskillful and what is its root? And what is the skillful and what is its root? Killing living creatures, stealing, and sexual misconduct; speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; and covetousness, ill will, and wrong view. This is called the unskillful.
කතමඤ්චාවුසෝ, අකුසලමූලං? ලෝභෝ අකුසලමූලං, දෝසෝ අකුසලමූලං, මෝහෝ අකුසලමූලං—ඉදං වුච්චතාවුසෝ, අකුසලමූලං.
And what is the root of the unskillful? Greed, hate, and delusion. This is called the root of the unskillful.
කතමඤ්චාවුසෝ, කුසලං? පාණාතිපාතා වේරමණී කුසලං, අදින්නාදානා වේරමණී කුසලං, කාමේසුමිච්ඡාචාරා වේරමණී කුසලං, මුසාවාදා වේරමණී කුසලං, පිසුණාය වාචාය වේරමණී කුසලං, ඵරුසාය වාචාය වේරමණී කුසලං, සම්ඵප්පලාපා වේරමණී කුසලං, අනභිජ්ඣා කුසලං, අබ්‍යාපාදෝ කුසලං, සම්මාදිට්ඨි කුසලං—ඉදං වුච්චතාවුසෝ, කුසලං.
And what is the skillful? Avoiding killing living creatures, stealing, and sexual misconduct; avoiding speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; contentment, good will, and right view. This is called the skillful.
කතමඤ්චාවුසෝ, කුසලමූලං? අලෝභෝ කුසලමූලං, අදෝසෝ කුසලමූලං, අමෝහෝ කුසලමූලං—ඉදං වුච්චතාවුසෝ, කුසලමූලං.
And what is the root of the skillful? Contentment, love, and understanding. This is called the root of the skillful.
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං අකුසලං පජානාති, ඒවං අකුසලමූලං පජානාති, ඒවං කුසලං පජානාති, ඒවං කුසලමූලං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය, පටිඝානුසයං පටිවිනෝදේත්වා, ‘අස්මී(අ)ති දිට්ඨිමානානුසයං සමූහනිත්වා, අවිජ්ජං පහාය විජ්ජං උප්පාදේත්වා, දිට්ඨේව ධම්මේ දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
A noble disciple understands in this way the unskillful and its root, and the skillful and its root. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං උත්තරි පඤ්හං අපුච්ඡුං: “සියා පනාවුසෝ, අඤ්ඤෝපි පරියායෝ යථා අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus approved and agreed with what Sāriputta said. Then they asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ආහාරඤ්ච පජානාති, ආහාරසමුදයඤ්ච පජානාති, ආහාරනිරෝධඤ්ච පජානාති, ආහාරනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං.
“There might, friends. A noble disciple understands fuel, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.
කතමෝ පනාවුසෝ, ආහාරෝ, කතමෝ ආහාරසමුදයෝ, කතමෝ ආහාරනිරෝධෝ, කතමා ආහාරනිරෝධගාමිනී පටිපදා? චත්තාරෝමේ, ආවුසෝ, ආහාරා භූතානං වා සත්තානං ඨිතියා, සම්භවේසීනං වා අනුග්ගහාය. කතමේ චත්තාරෝ? කබළීකාරෝ ආහාරෝ ඕළාරිකෝ වා සුඛුමෝ වා, ඵස්සෝ දුතියෝ, මනෝසඤ්චේතනා තතියා, විඤ්ඤාණං චතුත්ථං. තණ්හාසමුදයා ආහාරසමුදයෝ, තණ්හානිරෝධා ආහාරනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ ආහාරනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි සම්මාසඞ්කප්පෝ සම්මාවාචා සම්මාකම්මන්තෝ, සම්මාආජීවෝ සම්මාවායාමෝ සම්මාසති සම්මාසමාධි.
But what is fuel? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these four fuels. They maintain sentient beings that have been born and help those that are about to be born. What four? Solid food, whether coarse or fine; contact is the second, mental intention the third, and consciousness the fourth. Fuel originates from craving. Fuel ceases when craving ceases. The practice that leads to the cessation of fuel is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං ආහාරං පජානාති, ඒවං ආහාරසමුදයං පජානාති, ඒවං ආහාරනිරෝධං පජානාති, ඒවං ආහාරනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය, පටිඝානුසයං පටිවිනෝදේත්වා, ‘අස්මී(අ)ති දිට්ඨිමානානුසයං සමූහනිත්වා, අවිජ්ජං පහාය විජ්ජං උප්පාදේත්වා, දිට්ඨේව ධම්මේ දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
A noble disciple understands in this way fuel, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං උත්තරි පඤ්හං අපුච්ඡුං: “සියා පනාවුසෝ, අඤ්ඤෝපි පරියායෝ යථා අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus … asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who … has come to the true teaching?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ දුක්ඛඤ්ච පජානාති, දුක්ඛසමුදයඤ්ච පජානාති, දුක්ඛනිරෝධඤ්ච පජානාති, දුක්ඛනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමං පනාවුසෝ, දුක්ඛං, කතමෝ දුක්ඛසමුදයෝ, කතමෝ දුක්ඛනිරෝධෝ, කතමා දුක්ඛනිරෝධගාමිනී පටිපදා? ජාතිපි දුක්ඛා, ජරාපි දුක්ඛා, මරණම්පි දුක්ඛං, සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසාපි දුක්ඛා, අප්පියේහි සම්පයෝගෝපි දුක්ඛෝ, පියේහි විප්පයෝගෝපි දුක්ඛෝ, යම්පිච්ඡං න ලභති තම්පි දුක්ඛං, සඞ්ඛිත්තේන පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා දුක්ඛා—ඉදං වුච්චතාවුසෝ, දුක්ඛං. කතමෝ චාවුසෝ, දුක්ඛසමුදයෝ? යායං තණ්හා පෝනෝබ්භවිකා නන්දීරාගසහගතා තත්‍රතත්‍රාභිනන්දිනී, සේය්‍යථිදං—කාමතණ්හා භවතණ්හා විභවතණ්හා—අයං වුච්චතාවුසෝ, දුක්ඛසමුදයෝ. කතමෝ චාවුසෝ, දුක්ඛනිරෝධෝ? යෝ තස්සායේව තණ්හාය අසේසවිරාගනිරෝධෝ චාගෝ පටිනිස්සග්ගෝ මුත්ති අනාලයෝ—අයං වුච්චතාවුසෝ, දුක්ඛනිරෝධෝ. කතමා චාවුසෝ, දුක්ඛනිරෝධගාමිනී පටිපදා? අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි—අයං වුච්චතාවුසෝ, දුක්ඛනිරෝධගාමිනී පටිපදා.
“There might, friends. A noble disciple understands suffering, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who … has come to the true teaching. But what is suffering? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? Rebirth is suffering; old age is suffering; death is suffering; sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress are suffering; association with the disliked is suffering; separation from the liked is suffering; not getting what you wish for is suffering. In brief, the five grasping aggregates are suffering. This is called suffering. And what is the origin of suffering? It’s the craving that leads to future lives, mixed up with relishing and greed, taking pleasure wherever it lands. That is, craving for sensual pleasures, craving for continued existence, and craving to end existence. This is called the origin of suffering. And what is the cessation of suffering? It’s the fading away and cessation of that very same craving with nothing left over; giving it away, letting it go, releasing it, and not clinging to it. This is called the cessation of suffering. And what is the practice that leads to the cessation of suffering? It is simply this noble eightfold path, that is: right view … right immersion. This is called the practice that leads to the cessation of suffering.
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං දුක්ඛං පජානාති, ඒවං දුක්ඛසමුදයං පජානාති, ඒවං දුක්ඛනිරෝධං පජානාති, ඒවං දුක්ඛනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය, පටිඝානුසයං පටිවිනෝදේත්වා, ‘අස්මී(අ)ති දිට්ඨිමානානුසයං සමූහනිත්වා, අවිජ්ජං පහාය විජ්ජං උප්පාදේත්වා, දිට්ඨේව ධම්මේ දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
A noble disciple understands in this way suffering, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං උත්තරි පඤ්හං අපුච්ඡුං: “සියා පනාවුසෝ, අඤ්ඤෝපි පරියායෝ යථා අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus … asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who … has come to the true teaching?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ජරාමරණඤ්ච පජානාති, ජරාමරණසමුදයඤ්ච පජානාති, ජරාමරණනිරෝධඤ්ච පජානාති, ජරාමරණනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමං පනාවුසෝ, ජරාමරණං, කතමෝ ජරාමරණසමුදයෝ, කතමෝ ජරාමරණනිරෝධෝ, කතමා ජරාමරණනිරෝධගාමිනී පටිපදා? යා තේසං තේසං සත්තානං තම්හි තම්හි සත්තනිකායේ ජරා ජීරණතා ඛණ්ඩිච්චං පාලිච්චං වලිත්තචතා ආයුනෝ සංහානි ඉන්ද්‍රියානං පරිපාකෝ—අයං වුච්චතාවුසෝ, ජරා. කතමඤ්චාවුසෝ, මරණං? යා තේසං තේසං සත්තානං තම්හා තම්හා සත්තනිකායා චුති චවනතා භේදෝ අන්තරධානං මච්චු මරණං කාලඞ්කිරියා ඛන්ධානං භේදෝ, කළේවරස්ස නික්ඛේපෝ, ජීවිතින්ද්‍රියස්සුපච්ඡේදෝ—ඉදං වුච්චතාවුසෝ, මරණං. ඉති අයඤ්ච ජරා ඉදඤ්ච මරණං—ඉදං වුච්චතාවුසෝ, ජරාමරණං. ජාතිසමුදයා ජරාමරණසමුදයෝ, ජාතිනිරෝධා ජරාමරණනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ ජරාමරණනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands old age and death, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are old age and death? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? The old age, decrepitude, broken teeth, gray hair, wrinkly skin, diminished vitality, and failing faculties of the various sentient beings in the various orders of sentient beings. This is called old age. And what is death? The passing away, perishing, disintegration, demise, mortality, death, decease, breaking up of the aggregates, laying to rest of the corpse, and cutting off of the life faculty of the various sentient beings in the various orders of sentient beings. This is called death. Such is old age, and such is death. This is called old age and death. Old age and death originate from rebirth. Old age and death cease when rebirth ceases. The practice that leads to the cessation of old age and death is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං ජරාමරණං පජානාති, ඒවං ජරාමරණසමුදයං පජානාති, ඒවං ජරාමරණනිරෝධං පජානාති, ඒවං ජරාමරණනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය …පේ… දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ජාතිඤ්ච පජානාති, ජාතිසමුදයඤ්ච පජානාති, ජාතිනිරෝධඤ්ච පජානාති, ජාතිනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමා පනාවුසෝ, ජාති, කතමෝ ජාතිසමුදයෝ, කතමෝ ජාතිනිරෝධෝ, කතමා ජාතිනිරෝධගාමිනී පටිපදා? යා තේසං තේසං සත්තානං තම්හි තම්හි සත්තනිකායේ ජාති සඤ්ජාති ඕක්කන්ති අභිනිබ්බත්ති ඛන්ධානං පාතුභාවෝ, ආයතනානං පටිලාභෝ—අයං වුච්චතාවුසෝ, ජාති. භවසමුදයා ජාතිසමුදයෝ, භවනිරෝධා ජාතිනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ ජාතිනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands rebirth, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is rebirth? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? The rebirth, inception, conception, reincarnation, manifestation of the aggregates, and acquisition of the sense fields of the various sentient beings in the various orders of sentient beings. This is called rebirth. Rebirth originates from continued existence. Rebirth ceases when continued existence ceases. The practice that leads to the cessation of rebirth is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං ජාතිං පජානාති, ඒවං ජාතිසමුදයං පජානාති, ඒවං ජාතිනිරෝධං පජානාති, ඒවං ජාතිනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය …පේ… දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ භවඤ්ච පජානාති, භවසමුදයඤ්ච පජානාති, භවනිරෝධඤ්ච පජානාති, භවනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමෝ පනාවුසෝ, භවෝ, කතමෝ භවසමුදයෝ, කතමෝ භවනිරෝධෝ, කතමා භවනිරෝධගාමිනී පටිපදා? තයෝමේ, ආවුසෝ, භවා—කාමභවෝ, රූපභවෝ, අරූපභවෝ. උපාදානසමුදයා භවසමුදයෝ, උපාදානනිරෝධා භවනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ භවනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands continued existence, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. But what is continued existence? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these three states of continued existence. Existence in the sensual realm, the realm of luminous form, and the formless realm. Continued existence originates from grasping. Continued existence ceases when grasping ceases. The practice that leads to the cessation of continued existence is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං භවං පජානාති, ඒවං භවසමුදයං පජානාති, ඒවං භවනිරෝධං පජානාති, ඒවං භවනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය …පේ… දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති. ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ උපාදානඤ්ච පජානාති, උපාදානසමුදයඤ්ච පජානාති, උපාදානනිරෝධඤ්ච පජානාති, උපාදානනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමං පනාවුසෝ, උපාදානං, කතමෝ උපාදානසමුදයෝ, කතමෝ උපාදානනිරෝධෝ, කතමා උපාදානනිරෝධගාමිනී පටිපදා? චත්තාරිමානි, ආවුසෝ, උපාදානානි—කාමුපාදානං, දිට්ඨුපාදානං, සීලබ්බතුපාදානං, අත්තවාදුපාදානං. තණ්හාසමුදයා උපාදානසමුදයෝ, තණ්හානිරෝධා උපාදානනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ උපාදානනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands grasping, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is grasping? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these four kinds of grasping. Grasping at sensual pleasures, views, precepts and observances, and theories of a self. Grasping originates from craving. Grasping ceases when craving ceases. The practice that leads to the cessation of grasping is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං උපාදානං පජානාති, ඒවං උපාදානසමුදයං පජානාති, ඒවං උපාදානනිරෝධං පජානාති, ඒවං උපාදානනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය …පේ… දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ තණ්හඤ්ච පජානාති, තණ්හාසමුදයඤ්ච පජානාති, තණ්හානිරෝධඤ්ච පජානාති, තණ්හානිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමා පනාවුසෝ, තණ්හා, කතමෝ තණ්හාසමුදයෝ, කතමෝ තණ්හානිරෝධෝ, කතමා තණ්හානිරෝධගාමිනී පටිපදා? ඡයිමේ, ආවුසෝ, තණ්හාකායා—රූපතණ්හා, සද්දතණ්හා, ගන්ධතණ්හා, රසතණ්හා, ඵෝට්ඨබ්බතණ්හා, ධම්මතණ්හා. වේදනාසමුදයා තණ්හාසමුදයෝ, වේදනානිරෝධා තණ්හානිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ තණ්හානිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands craving, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is craving? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of craving. Craving for sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts. Craving originates from feeling. Craving ceases when feeling ceases. The practice that leads to the cessation of craving is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං තණ්හං පජානාති, ඒවං තණ්හාසමුදයං පජානාති, ඒවං තණ්හානිරෝධං පජානාති, ඒවං තණ්හානිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය …පේ… දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ වේදනඤ්ච පජානාති, වේදනාසමුදයඤ්ච පජානාති, වේදනානිරෝධඤ්ච පජානාති, වේදනානිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමා පනාවුසෝ, වේදනා, කතමෝ වේදනාසමුදයෝ, කතමෝ වේදනානිරෝධෝ, කතමා වේදනානිරෝධගාමිනී පටිපදා? ඡයිමේ, ආවුසෝ, වේදනාකායා—චක්ඛුසම්ඵස්සජා වේදනා, සෝතසම්ඵස්සජා වේදනා, ඝානසම්ඵස්සජා වේදනා, ජිව්හාසම්ඵස්සජා වේදනා, කායසම්ඵස්සජා වේදනා, මනෝසම්ඵස්සජා වේදනා. ඵස්සසමුදයා වේදනාසමුදයෝ, ඵස්සනිරෝධා වේදනානිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ වේදනානිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands feeling, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is feeling? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of feeling. Feeling born of contact through the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. Feeling originates from contact. Feeling ceases when contact ceases. The practice that leads to the cessation of feeling is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං වේදනං පජානාති, ඒවං වේදනාසමුදයං පජානාති, ඒවං වේදනානිරෝධං පජානාති, ඒවං වේදනානිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය …පේ… දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඵස්සඤ්ච පජානාති, ඵස්සසමුදයඤ්ච පජානාති, ඵස්සනිරෝධඤ්ච පජානාති, ඵස්සනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමෝ පනාවුසෝ, ඵස්සෝ, කතමෝ ඵස්සසමුදයෝ, කතමෝ ඵස්සනිරෝධෝ, කතමා ඵස්සනිරෝධගාමිනී පටිපදා? ඡයිමේ, ආවුසෝ, ඵස්සකායා—චක්ඛුසම්ඵස්සෝ, සෝතසම්ඵස්සෝ, ඝානසම්ඵස්සෝ, ජිව්හාසම්ඵස්සෝ, කායසම්ඵස්සෝ, මනෝසම්ඵස්සෝ. සළායතනසමුදයා ඵස්සසමුදයෝ, සළායතනනිරෝධා ඵස්සනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ ඵස්සනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands contact, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is contact? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of contact. Contact through the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. Contact originates from the six sense fields. Contact ceases when the six sense fields cease. The practice that leads to the cessation of contact is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං ඵස්සං පජානාති, ඒවං ඵස්සසමුදයං පජානාති, ඒවං ඵස්සනිරෝධං පජානාති, ඒවං ඵස්සනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය …පේ… දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සළායතනඤ්ච පජානාති, සළායතනසමුදයඤ්ච පජානාති, සළායතනනිරෝධඤ්ච පජානාති, සළායතනනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමං පනාවුසෝ, සළායතනං, කතමෝ සළායතනසමුදයෝ, කතමෝ සළායතනනිරෝධෝ, කතමා සළායතනනිරෝධගාමිනී පටිපදා? ඡයිමානි, ආවුසෝ, ආයතනානි—චක්ඛායතනං, සෝතායතනං, ඝානායතනං, ජිව්හායතනං, කායායතනං, මනායතනං. නාමරූපසමුදයා සළායතනසමුදයෝ, නාමරූපනිරෝධා සළායතනනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ සළායතනනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands the six sense fields, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are the six sense fields? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? There are these six sense fields. The sense fields of the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. The six sense fields originate from name and form. The six sense fields cease when name and form cease. The practice that leads to the cessation of the six sense fields is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං සළායතනං පජානාති, ඒවං සළායතනසමුදයං පජානාති, ඒවං සළායතනනිරෝධං පජානාති, ඒවං සළායතනනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය …පේ… දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ නාමරූපඤ්ච පජානාති, නාමරූපසමුදයඤ්ච පජානාති, නාමරූපනිරෝධඤ්ච පජානාති, නාමරූපනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමං පනාවුසෝ, නාමරූපං, කතමෝ නාමරූපසමුදයෝ, කතමෝ නාමරූපනිරෝධෝ, කතමා නාමරූපනිරෝධගාමිනී පටිපදා? වේදනා, සඤ්ඤා, චේතනා, ඵස්සෝ, මනසිකාරෝ—ඉදං වුච්චතාවුසෝ, නාමං; චත්තාරි ච මහාභූතානි, චතුන්නඤ්ච මහාභූතානං උපාදායරූපං—ඉදං වුච්චතාවුසෝ, රූපං. ඉති ඉදඤ්ච නාමං ඉදඤ්ච රූපං—ඉදං වුච්චතාවුසෝ, නාමරූපං. විඤ්ඤාණසමුදයා නාමරූපසමුදයෝ, විඤ්ඤාණනිරෝධා නාමරූපනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ නාමරූපනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands name and form, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are name and form? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? Feeling, perception, intention, contact, and application of mind—this is called name. The four primary elements, and form derived from the four primary elements—this is called form. Such is name and such is form. This is called name and form. Name and form originate from consciousness. Name and form cease when consciousness ceases. The practice that leads to the cessation of name and form is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං නාමරූපං පජානාති, ඒවං නාමරූපසමුදයං පජානාති, ඒවං නාමරූපනිරෝධං පජානාති, ඒවං නාමරූපනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය …පේ… දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ විඤ්ඤාණඤ්ච පජානාති, විඤ්ඤාණසමුදයඤ්ච පජානාති, විඤ්ඤාණනිරෝධඤ්ච පජානාති, විඤ්ඤාණනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමං පනාවුසෝ, විඤ්ඤාණං, කතමෝ විඤ්ඤාණසමුදයෝ, කතමෝ විඤ්ඤාණනිරෝධෝ, කතමා විඤ්ඤාණනිරෝධගාමිනී පටිපදා? ඡයිමේ, ආවුසෝ, විඤ්ඤාණකායා—චක්ඛුවිඤ්ඤාණං, සෝතවිඤ්ඤාණං, ඝානවිඤ්ඤාණං, ජිව්හාවිඤ්ඤාණං, කායවිඤ්ඤාණං, මනෝවිඤ්ඤාණං. සඞ්ඛාරසමුදයා විඤ්ඤාණසමුදයෝ, සඞ්ඛාරනිරෝධා විඤ්ඤාණනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ විඤ්ඤාණනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands consciousness, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is consciousness? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these six classes of consciousness. Eye, ear, nose, tongue, body, and mind consciousness. Consciousness originates from choices. Consciousness ceases when choices cease. The practice that leads to the cessation of consciousness is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං විඤ්ඤාණං පජානාති, ඒවං විඤ්ඤාණසමුදයං පජානාති, ඒවං විඤ්ඤාණනිරෝධං පජානාති, ඒවං විඤ්ඤාණනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය …පේ… දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—
ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති. “සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සඞ්ඛාරේ ච පජානාති, සඞ්ඛාරසමුදයඤ්ච පජානාති, සඞ්ඛාරනිරෝධඤ්ච පජානාති, සඞ්ඛාරනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමේ පනාවුසෝ, සඞ්ඛාරා, කතමෝ සඞ්ඛාරසමුදයෝ, කතමෝ සඞ්ඛාරනිරෝධෝ, කතමා සඞ්ඛාරනිරෝධගාමිනී පටිපදා? තයෝමේ, ආවුසෝ, සඞ්ඛාරා—කායසඞ්ඛාරෝ, වචීසඞ්ඛාරෝ, චිත්තසඞ්ඛාරෝ. අවිජ්ජාසමුදයා සඞ්ඛාරසමුදයෝ, අවිජ්ජානිරෝධා සඞ්ඛාරනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ සඞ්ඛාරනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands choices, their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation … But what are choices? What is their origin, their cessation, and the practice that leads to their cessation? There are these three kinds of choice. Choices by way of body, speech, and mind. Choices originate from ignorance. Choices cease when ignorance ceases. The practice that leads to the cessation of choices is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං සඞ්ඛාරේ පජානාති, ඒවං සඞ්ඛාරසමුදයං පජානාති, ඒවං සඞ්ඛාරනිරෝධං පජානාති, ඒවං සඞ්ඛාරනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය, පටිඝානුසයං පටිවිනෝදේත්වා, ‘අස්මී(අ)ති දිට්ඨිමානානුසයං සමූහනිත්වා, අවිජ්ජං පහාය විජ්ජං උප්පාදේත්වා, දිට්ඨේව ධම්මේ දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ …පේ… අපුච්ඡුං—සියා පනාවුසෝ …පේ…
“Might there be another way to describe a noble disciple?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ අවිජ්ජඤ්ච පජානාති, අවිජ්ජාසමුදයඤ්ච පජානාති, අවිජ්ජානිරෝධඤ්ච පජානාති, අවිජ්ජානිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං. කතමා පනාවුසෝ, අවිජ්ජා, කතමෝ අවිජ්ජාසමුදයෝ, කතමෝ අවිජ්ජානිරෝධෝ, කතමා අවිජ්ජානිරෝධගාමිනී පටිපදා? යං ඛෝ, ආවුසෝ, දුක්ඛේ අඤ්ඤාණං, දුක්ඛසමුදයේ අඤ්ඤාණං, දුක්ඛනිරෝධේ අඤ්ඤාණං, දුක්ඛනිරෝධගාමිනියා පටිපදාය අඤ්ඤාණං—අයං වුච්චතාවුසෝ, අවිජ්ජා. ආසවසමුදයා අවිජ්ජාසමුදයෝ, ආසවනිරෝධා අවිජ්ජානිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ අවිජ්ජානිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
“There might, friends. A noble disciple understands ignorance, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation … But what is ignorance? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? Not knowing about suffering, the origin of suffering, the cessation of suffering, and the practice that leads to the cessation of suffering. This is called ignorance. Ignorance originates from defilement. Ignorance ceases when defilement ceases. The practice that leads to the cessation of ignorance is simply this noble eightfold path …”
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං අවිජ්ජං පජානාති, ඒවං අවිජ්ජාසමුදයං පජානාති, ඒවං අවිජ්ජානිරෝධං පජානාති, ඒවං අවිජ්ජානිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය, පටිඝානුසයං පටිවිනෝදේත්වා, ‘අස්මී(අ)ති දිට්ඨිමානානුසයං සමූහනිත්වා, අවිජ්ජං පහාය විජ්ජං උප්පාදේත්වා, දිට්ඨේව ධම්මේ දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
“සාධාවුසෝ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං උත්තරි පඤ්හං අපුච්ඡුං: “සියා පනාවුසෝ, අඤ්ඤෝපි පරියායෝ යථා අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති?
Saying “Good, sir,” those bhikkhus approved and agreed with what Sāriputta said. Then they asked another question: “But friend, might there be another way to describe a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching?”
“සියා, ආවුසෝ. යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ආසවඤ්ච පජානාති, ආසවසමුදයඤ්ච පජානාති, ආසවනිරෝධඤ්ච පජානාති, ආසවනිරෝධගාමිනිං පටිපදඤ්ච පජානාති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මං.
“There might, friends. A noble disciple understands defilement, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.
කතමෝ පනාවුසෝ, ආසවෝ, කතමෝ ආසවසමුදයෝ, කතමෝ ආසවනිරෝධෝ, කතමා ආසවනිරෝධගාමිනී පටිපදාති? තයෝමේ, ආවුසෝ, ආසවා—කාමාසවෝ, භවාසවෝ, අවිජ්ජාසවෝ. අවිජ්ජාසමුදයා ආසවසමුදයෝ, අවිජ්ජානිරෝධා ආසවනිරෝධෝ, අයමේව අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ ආසවනිරෝධගාමිනී පටිපදා, සේය්‍යථිදං—සම්මාදිට්ඨි …පේ… සම්මාසමාධි.
But what is defilement? What is its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation? There are these three defilements. The defilements of sensuality, desire to be reborn, and ignorance. Defilement originates from ignorance. Defilement ceases when ignorance ceases. The practice that leads to the cessation of defilement is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.
යතෝ ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ ඒවං ආසවං පජානාති, ඒවං ආසවසමුදයං පජානාති, ඒවං ආසවනිරෝධං පජානාති, ඒවං ආසවනිරෝධගාමිනිං පටිපදං පජානාති, සෝ සබ්බසෝ රාගානුසයං පහාය, පටිඝානුසයං පටිවිනෝදේත්වා, ‘අස්මී(අ)ති දිට්ඨිමානානුසයං සමූහනිත්වා, අවිජ්ජං පහාය විජ්ජං උප්පාදේත්වා, දිට්ඨේව ධම්මේ දුක්ඛස්සන්තකරෝ හෝති—ඒත්තාවතාපි ඛෝ, ආවුසෝ, අරියසාවකෝ සම්මාදිට්ඨි හෝති, උජුගතාස්ස දිට්ඨි, ධම්මේ අවේච්චප්පසාදේන සමන්නාගතෝ, ආගතෝ ඉමං සද්ධම්මන්”ති.
A noble disciple understands in this way defilement, its origin, its cessation, and the practice that leads to its cessation. They’ve completely given up the underlying tendency to greed, got rid of the underlying tendency to repulsion, and eradicated the underlying tendency to the view and conceit ‘I am’. They’ve given up ignorance and given rise to knowledge, and make an end of suffering in this very life. When they’ve done this, they’re defined as a noble disciple who has right view, whose view is correct, who has experiential confidence in the teaching, and has come to the true teaching.”
ඉදමවෝචායස්මා සාරිපුත්තෝ. අත්තමනා තේ භික්ඛූ ආයස්මතෝ සාරිපුත්තස්ස භාසිතං අභිනන්දුන්ති.
This is what Venerable Sāriputta said. Satisfied, the bhikkhus approved what Sāriputta said.
සම්මාදිට්ඨිසුත්තං නිට්ඨිතං නවමං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
