| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၉. သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတ္တံ
9. Sammādiṭṭhisuttaṃ
၈၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တတ္ရ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အာဝုသော ဘိက္ခဝေ’’တိ။ ‘‘အာဝုသော’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ပစ္စသ္သောသုံ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝောစ –
89. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho āyasmā sāriputto bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso bhikkhave’’ti. ‘‘Āvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –
‘‘‘သမ္မာဒိဋ္ဌိ 1 သမ္မာဒိဋ္ဌီ’တိ, အာဝုသော, ဝုစ္စတိ။ ကိတ္တာဝတာ နု ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ?
‘‘‘Sammādiṭṭhi 2 sammādiṭṭhī’ti, āvuso, vuccati. Kittāvatā nu kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti?
‘‘ဒူရတောပိ ခော မယံ, အာဝုသော, အာဂစ္ဆေယ္ယာမ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ သန္တိကေ ဧတသ္သ ဘာသိတသ္သ အတ္ထမညာတုံ။ သာဓု ဝတာယသ္မန္တံယေဝ သာရိပုတ္တံ ပဋိဘာတု ဧတသ္သ ဘာသိတသ္သ အတ္ထော။ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ သုတ္ဝာ ဘိက္ခူ ဓာရေသ္သန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, အာဝုသော, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ, ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝမာဝုသော’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ပစ္စသ္သောသုံ။ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝောစ –
‘‘Dūratopi kho mayaṃ, āvuso, āgaccheyyāma āyasmato sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthamaññātuṃ. Sādhu vatāyasmantaṃyeva sāriputtaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Āyasmato sāriputtassa sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, āvuso, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Āyasmā sāriputto etadavoca –
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အကုသလဉ္စ ပဇာနာတိ, အကုသလမူလဉ္စ ပဇာနာတိ, ကုသလဉ္စ ပဇာနာတိ, ကုသလမူလဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမံ ပနာဝုသော, အကုသလံ, ကတမံ အကုသလမူလံ, ကတမံ ကုသလံ, ကတမံ ကုသလမူလံ? ပာဏာတိပာတော ခော, အာဝုသော, အကုသလံ, အဒိန္နာဒာနံ အကုသလံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော အကုသလံ, မုသာဝာဒော အကုသလံ, ပိသုဏာ ဝာစာ 3 အကုသလံ, ဖရုသာ ဝာစာ 4 အကုသလံ, သမ္ဖပ္ပလာပော အကုသလံ, အဘိဇ္ဈာ အကုသလံ, ဗ္ယာပာဒော အကုသလံ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အကုသလံ – ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော အကုသလံ။ ကတမဉ္စာဝုသော, အကုသလမူလံ? လောဘော အကုသလမူလံ, ဒောသော အကုသလမူလံ, မောဟော အကုသလမူလံ – ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, အကုသလမူလံ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako akusalañca pajānāti, akusalamūlañca pajānāti, kusalañca pajānāti, kusalamūlañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamaṃ panāvuso, akusalaṃ, katamaṃ akusalamūlaṃ, katamaṃ kusalaṃ, katamaṃ kusalamūlaṃ? Pāṇātipāto kho, āvuso, akusalaṃ, adinnādānaṃ akusalaṃ, kāmesumicchācāro akusalaṃ, musāvādo akusalaṃ, pisuṇā vācā 5 akusalaṃ, pharusā vācā 6 akusalaṃ, samphappalāpo akusalaṃ, abhijjhā akusalaṃ, byāpādo akusalaṃ, micchādiṭṭhi akusalaṃ – idaṃ vuccatāvuso akusalaṃ. Katamañcāvuso, akusalamūlaṃ? Lobho akusalamūlaṃ, doso akusalamūlaṃ, moho akusalamūlaṃ – idaṃ vuccatāvuso, akusalamūlaṃ.
‘‘ကတမဉ္စာဝုသော , ကုသလံ? ပာဏာတိပာတာ ဝေရမဏီ ကုသလံ, အဒိန္နာဒာနာ ဝေရမဏီ ကုသလံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ ကုသလံ, မုသာဝာဒာ ဝေရမဏီ ကုသလံ, ပိသုဏာယ ဝာစာယ ဝေရမဏီ ကုသလံ, ဖရုသာယ ဝာစာယ ဝေရမဏီ ကုသလံ, သမ္ဖပ္ပလာပာ ဝေရမဏီ ကုသလံ, အနဘိဇ္ဈာ ကုသလံ, အဗ္ယာပာဒော ကုသလံ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ ကုသလံ – ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ကုသလံ။ ကတမဉ္စာဝုသော, ကုသလမူလံ? အလောဘော ကုသလမူလံ, အဒောသော ကုသလမူလံ, အမောဟော ကုသလမူလံ – ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ကုသလမူလံ။
‘‘Katamañcāvuso , kusalaṃ? Pāṇātipātā veramaṇī kusalaṃ, adinnādānā veramaṇī kusalaṃ, kāmesumicchācārā veramaṇī kusalaṃ, musāvādā veramaṇī kusalaṃ, pisuṇāya vācāya veramaṇī kusalaṃ, pharusāya vācāya veramaṇī kusalaṃ, samphappalāpā veramaṇī kusalaṃ, anabhijjhā kusalaṃ, abyāpādo kusalaṃ, sammādiṭṭhi kusalaṃ – idaṃ vuccatāvuso, kusalaṃ. Katamañcāvuso, kusalamūlaṃ? Alobho kusalamūlaṃ, adoso kusalamūlaṃ, amoho kusalamūlaṃ – idaṃ vuccatāvuso, kusalamūlaṃ.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ အကုသလံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အကုသလမူလံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကုသလံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ကုသလမူလံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတ္ဝာ, ‘အသ္မီ’တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတ္ဝာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ, ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ akusalaṃ pajānāti, evaṃ akusalamūlaṃ pajānāti, evaṃ kusalaṃ pajānāti, evaṃ kusalamūlaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya, paṭighānusayaṃ paṭivinodetvā, ‘asmī’ti diṭṭhimānānusayaṃ samūhanitvā, avijjaṃ pahāya vijjaṃ uppādetvā, diṭṭhevadhamme dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အာဟာရဉ္စ ပဇာနာတိ, အာဟာရသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, အာဟာရနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, အာဟာရနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမော ပနာဝုသော, အာဟာရော, ကတမော အာဟာရသမုဒယော, ကတမော အာဟာရနိရောဓော, ကတမာ အာဟာရနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? စတ္တာရောမေ, အာဝုသော, အာဟာရာ ဘူတာနံ ဝာ သတ္တာနံ ဌိတိယာ, သမ္ဘဝေသီနံ ဝာ အနုဂ္ဂဟာယ။ ကတမေ စတ္တာရော? ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဩဠာရိကော ဝာ သုခုမော ဝာ, ဖသ္သော ဒုတိယော, မနောသဉ္စေတနာ တတိယာ, ဝိညာဏံ စတုတ္ထံ။ တဏ္ဟာသမုဒယာ အာဟာရသမုဒယော, တဏ္ဟာနိရောဓာ အာဟာရနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော အာဟာရနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင္ကပ္ပော သမ္မာဝာစာ သမ္မာကမ္မန္တော , သမ္မာအာဇီဝော သမ္မာဝာယာမော သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ’။
‘‘Siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako āhārañca pajānāti, āhārasamudayañca pajānāti, āhāranirodhañca pajānāti, āhāranirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamo panāvuso, āhāro, katamo āhārasamudayo, katamo āhāranirodho, katamā āhāranirodhagāminī paṭipadā? Cattārome, āvuso, āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā, sambhavesīnaṃ vā anuggahāya. Katame cattāro? Kabaḷīkāro āhāro oḷāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosañcetanā tatiyā, viññāṇaṃ catutthaṃ. Taṇhāsamudayā āhārasamudayo, taṇhānirodhā āhāranirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo āhāranirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto , sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi’.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ အာဟာရံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာဟာရသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာဟာရနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာဟာရနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတ္ဝာ, ‘အသ္မီ’တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတ္ဝာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ, ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ āhāraṃ pajānāti, evaṃ āhārasamudayaṃ pajānāti, evaṃ āhāranirodhaṃ pajānāti, evaṃ āhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya, paṭighānusayaṃ paṭivinodetvā, ‘asmī’ti diṭṭhimānānusayaṃ samūhanitvā, avijjaṃ pahāya vijjaṃ uppādetvā, diṭṭhevadhamme dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၉၁. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဥတ္တရိ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆုံ – ‘‘သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ?
91. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ uttari pañhaṃ apucchuṃ – ‘‘siyā panāvuso, aññopi pariyāyo yathā ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti?
‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဒုက္ခဉ္စ ပဇာနာတိ, ဒုက္ခသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဒုက္ခနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမံ ပနာဝုသော, ဒုက္ခံ, ကတမော ဒုက္ခသမုဒယော, ကတမော ဒုက္ခနိရောဓော, ကတမာ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? ဇာတိပိ ဒုက္ခာ, ဇရာပိ ဒုက္ခာ, မရဏမ္ပိ ဒုက္ခံ, သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာပိ ဒုက္ခာ, အပ္ပိယေဟိ သမ္ပယောဂောပိ ဒုက္ခော, ပိယေဟိ ဝိပ္ပယောဂောပိ ဒုက္ခော, ယမ္ပိစ္ဆံ န လဘတိ တမ္ပိ ဒုက္ခံ, သံခိတ္တေန ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓာ 11 ဒုက္ခာ – ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဒုက္ခံ။ ကတမော စာဝုသော, ဒုက္ခသမုဒယော? ယာယံ တဏ္ဟာ ပောနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ 12 တတ္ရတတ္ရာဘိနန္ဒိနီ 13, သေယ္ယထိဒံ, ကာမတဏ္ဟာ ဘဝတဏ္ဟာ ဝိဘဝတဏ္ဟာ – အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဒုက္ခသမုဒယော။ ကတမော စာဝုသော, ဒုက္ခနိရောဓော? ယော တသ္သာယေဝ တဏ္ဟာယ အသေသဝိရာဂနိရောဓော စာဂော ပဋိနိသ္သဂ္ဂော မုတ္တိ အနာလယော – အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဒုက္ခနိရောဓော။ ကတမာ စာဝုသော, ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော, သေယ္ယထိဒံ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ – အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ။
‘‘Siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako dukkhañca pajānāti, dukkhasamudayañca pajānāti, dukkhanirodhañca pajānāti, dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamaṃ panāvuso, dukkhaṃ, katamo dukkhasamudayo, katamo dukkhanirodho, katamā dukkhanirodhagāminī paṭipadā? Jātipi dukkhā, jarāpi dukkhā, maraṇampi dukkhaṃ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāpi dukkhā, appiyehi sampayogopi dukkho, piyehi vippayogopi dukkho, yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ, saṃkhittena pañcupādānakkhandhā 14 dukkhā – idaṃ vuccatāvuso, dukkhaṃ. Katamo cāvuso, dukkhasamudayo? Yāyaṃ taṇhā ponobbhavikā nandīrāgasahagatā 15 tatratatrābhinandinī 16, seyyathidaṃ, kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā – ayaṃ vuccatāvuso, dukkhasamudayo. Katamo cāvuso, dukkhanirodho? Yo tassāyeva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo paṭinissaggo mutti anālayo – ayaṃ vuccatāvuso, dukkhanirodho. Katamā cāvuso, dukkhanirodhagāminī paṭipadā? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ, sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi – ayaṃ vuccatāvuso, dukkhanirodhagāminī paṭipadā.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဒုက္ခံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတ္ဝာ, ‘အသ္မီ’တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတ္ဝာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ, ဒိဋ္ဌေဝဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ dukkhaṃ pajānāti, evaṃ dukkhasamudayaṃ pajānāti, evaṃ dukkhanirodhaṃ pajānāti, evaṃ dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya, paṭighānusayaṃ paṭivinodetvā, ‘asmī’ti diṭṭhimānānusayaṃ samūhanitvā, avijjaṃ pahāya vijjaṃ uppādetvā, diṭṭhevadhamme dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၉၂. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဥတ္တရိ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆုံ – ‘‘သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ?
92. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ uttari pañhaṃ apucchuṃ – ‘‘siyā panāvuso, aññopi pariyāyo yathā ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti?
‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဇရာမရဏဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇရာမရဏသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇရာမရဏနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇရာမရဏနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမံ ပနာဝုသော, ဇရာမရဏံ, ကတမော ဇရာမရဏသမုဒယော, ကတမော ဇရာမရဏနိရောဓော, ကတမာ ဇရာမရဏနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမ္ဟိ တမ္ဟိ သတ္တနိကာယေ ဇရာ ဇီရဏတာ ခဏ္ဍိစ္စံ ပာလိစ္စံ ဝလိတ္တစတာ အာယုနော သံဟာနိ ဣန္ဒ္ရိယာနံ ပရိပာကော – အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဇရာ။ ကတမဉ္စာဝုသော, မရဏံ? ယာ 17 တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမ္ဟာ တမ္ဟာ သတ္တနိကာယာ စုတိ စဝနတာ ဘေဒော အန္တရဓာနံ မစ္စု မရဏံ ကာလံကိရိယာ ခန္ဓာနံ ဘေဒော, ကဠေဝရသ္သ နိက္ခေပော, ဇီဝိတိန္ဒ္ရိယသ္သုပစ္ဆေဒော – ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, မရဏံ။ ဣတိ အယဉ္စ ဇရာ ဣဒဉ္စ မရဏံ – ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဇရာမရဏံ။ ဇာတိသမုဒယာ ဇရာမရဏသမုဒယော, ဇာတိနိရောဓာ ဇရာမရဏနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဇရာမရဏနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
‘‘Siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako jarāmaraṇañca pajānāti, jarāmaraṇasamudayañca pajānāti, jarāmaraṇanirodhañca pajānāti, jarāmaraṇanirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamaṃ panāvuso, jarāmaraṇaṃ, katamo jarāmaraṇasamudayo, katamo jarāmaraṇanirodho, katamā jarāmaraṇanirodhagāminī paṭipadā? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripāko – ayaṃ vuccatāvuso, jarā. Katamañcāvuso, maraṇaṃ? Yā 18 tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṃ maccu maraṇaṃ kālaṃkiriyā khandhānaṃ bhedo, kaḷevarassa nikkhepo, jīvitindriyassupacchedo – idaṃ vuccatāvuso, maraṇaṃ. Iti ayañca jarā idañca maraṇaṃ – idaṃ vuccatāvuso, jarāmaraṇaṃ. Jātisamudayā jarāmaraṇasamudayo, jātinirodhā jarāmaraṇanirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo jarāmaraṇanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဇရာမရဏံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇရာမရဏသမုဒံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇရာမရဏနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇရာမရဏနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ။ပေ.။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ jarāmaraṇaṃ pajānāti, evaṃ jarāmaraṇasamudaṃ pajānāti, evaṃ jarāmaraṇanirodhaṃ pajānāti, evaṃ jarāmaraṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya…pe… dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၉၃. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဇာတိဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇာတိသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇာတိနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဇာတိနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမာ ပနာဝုသော, ဇာတိ, ကတမော ဇာတိသမုဒယော, ကတမော ဇာတိနိရောဓော, ကတမာ ဇာတိနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? ယာ တေသံ တေသံ သတ္တာနံ တမ္ဟိ တမ္ဟိ သတ္တနိကာယေ ဇာတိ သဉ္ဇာတိ ဩက္ကန္တိ အဘိနိဗ္ဗတ္တိ ခန္ဓာနံ ပာတုဘာဝော, အာယတနာနံ ပဋိလာဘော – အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, ဇာတိ။ ဘဝသမုဒယာ ဇာတိသမုဒယော, ဘဝနိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဇာတိနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
93. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako jātiñca pajānāti, jātisamudayañca pajānāti, jātinirodhañca pajānāti, jātinirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamā panāvuso, jāti, katamo jātisamudayo, katamo jātinirodho, katamā jātinirodhagāminī paṭipadā? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjāti okkanti abhinibbatti khandhānaṃ pātubhāvo, āyatanānaṃ paṭilābho – ayaṃ vuccatāvuso, jāti. Bhavasamudayā jātisamudayo, bhavanirodhā jātinirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo jātinirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဇာတိံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇာတိသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇာတိနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဇာတိနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ။ပေ.။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ jātiṃ pajānāti, evaṃ jātisamudayaṃ pajānāti, evaṃ jātinirodhaṃ pajānāti, evaṃ jātinirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya…pe… dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၉၄. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဘဝဉ္စ ပဇာနာတိ, ဘဝသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဘဝနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဘဝနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမော ပနာဝုသော, ဘဝော, ကတမော ဘဝသမုဒယော, ကတမော ဘဝနိရောဓော, ကတမာ ဘဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? တယောမေ, အာဝုသော, ဘဝာ – ကာမဘဝော, ရူပဘဝော, အရူပဘဝော။ ဥပာဒာနသမုဒယာ ဘဝသမုဒယော, ဥပာဒာနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဘဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
94. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako bhavañca pajānāti, bhavasamudayañca pajānāti, bhavanirodhañca pajānāti, bhavanirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamo panāvuso, bhavo, katamo bhavasamudayo, katamo bhavanirodho, katamā bhavanirodhagāminī paṭipadā? Tayome, āvuso, bhavā – kāmabhavo, rūpabhavo, arūpabhavo. Upādānasamudayā bhavasamudayo, upādānanirodhā bhavanirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhavanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဘဝံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဘဝသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဘဝနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဘဝနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ။ပေ.။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ။ ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ bhavaṃ pajānāti, evaṃ bhavasamudayaṃ pajānāti, evaṃ bhavanirodhaṃ pajānāti, evaṃ bhavanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya…pe… dukkhassantakaro hoti. Ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၉၅. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဥပာဒာနဉ္စ ပဇာနာတိ, ဥပာဒာနသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဥပာဒာနနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဥပာဒာနနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမံ ပနာဝုသော, ဥပာဒာနံ, ကတမော ဥပာဒာနသမုဒယော, ကတမော ဥပာဒာနနိရောဓော, ကတမာ ဥပာဒာနနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? စတ္တာရိမာနိ, အာဝုသော, ဥပာဒာနာနိ – ကာမုပာဒာနံ, ဒိဋ္ဌုပာဒာနံ, သီလဗ္ဗတုပာဒာနံ, အတ္တဝာဒုပာဒာနံ။ တဏ္ဟာသမုဒယာ ဥပာဒာနသမုဒယော, တဏ္ဟာနိရောဓာ ဥပာဒာနနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဥပာဒာနနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
95. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako upādānañca pajānāti, upādānasamudayañca pajānāti, upādānanirodhañca pajānāti, upādānanirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamaṃ panāvuso, upādānaṃ, katamo upādānasamudayo, katamo upādānanirodho, katamā upādānanirodhagāminī paṭipadā? Cattārimāni, āvuso, upādānāni – kāmupādānaṃ, diṭṭhupādānaṃ, sīlabbatupādānaṃ, attavādupādānaṃ. Taṇhāsamudayā upādānasamudayo, taṇhānirodhā upādānanirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo upādānanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဥပာဒာနံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဥပာဒာနသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဥပာဒာနနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဥပာဒာနနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ။ပေ.။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ upādānaṃ pajānāti, evaṃ upādānasamudayaṃ pajānāti, evaṃ upādānanirodhaṃ pajānāti, evaṃ upādānanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya…pe… dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၉၆. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော တဏ္ဟဉ္စ ပဇာနာတိ, တဏ္ဟာသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, တဏ္ဟာနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, တဏ္ဟာနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမာ ပနာဝုသော, တဏ္ဟာ, ကတမော တဏ္ဟာသမုဒယော, ကတမော တဏ္ဟာနိရောဓော, ကတမာ တဏ္ဟာနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? ဆယိမေ, အာဝုသော, တဏ္ဟာကာယာ – ရူပတဏ္ဟာ, သဒ္ဒတဏ္ဟာ, ဂန္ဓတဏ္ဟာ, ရသတဏ္ဟာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏ္ဟာ, ဓမ္မတဏ္ဟာ။ ဝေဒနာသမုဒယာ တဏ္ဟာသမုဒယော, ဝေဒနာနိရောဓာ တဏ္ဟာနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော တဏ္ဟာနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
96. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako taṇhañca pajānāti, taṇhāsamudayañca pajānāti, taṇhānirodhañca pajānāti, taṇhānirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamā panāvuso, taṇhā, katamo taṇhāsamudayo, katamo taṇhānirodho, katamā taṇhānirodhagāminī paṭipadā? Chayime, āvuso, taṇhākāyā – rūpataṇhā, saddataṇhā, gandhataṇhā, rasataṇhā, phoṭṭhabbataṇhā, dhammataṇhā. Vedanāsamudayā taṇhāsamudayo, vedanānirodhā taṇhānirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo taṇhānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ တဏ္ဟံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ တဏ္ဟာသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ တဏ္ဟာနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ တဏ္ဟာနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ။ပေ.။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ taṇhaṃ pajānāti, evaṃ taṇhāsamudayaṃ pajānāti, evaṃ taṇhānirodhaṃ pajānāti, evaṃ taṇhānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya…pe… dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၉၇. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဝေဒနဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝေဒနာသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝေဒနာနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝေဒနာနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမာ ပနာဝုသော, ဝေဒနာ, ကတမော ဝေဒနာသမုဒယော, ကတမော ဝေဒနာနိရောဓော, ကတမာ ဝေဒနာနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? ဆယိမေ, အာဝုသော, ဝေဒနာကာယာ – စက္ခုသမ္ဖသ္သဇာ ဝေဒနာ, သောတသမ္ဖသ္သဇာ ဝေဒနာ, ဃာနသမ္ဖသ္သဇာ ဝေဒနာ, ဇိဝ္ဟာသမ္ဖသ္သဇာ ဝေဒနာ, ကာယသမ္ဖသ္သဇာ ဝေဒနာ, မနောသမ္ဖသ္သဇာ ဝေဒနာ။ ဖသ္သသမုဒယာ ဝေဒနာသမုဒယော, ဖသ္သနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဝေဒနာနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
97. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako vedanañca pajānāti, vedanāsamudayañca pajānāti, vedanānirodhañca pajānāti, vedanānirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamā panāvuso, vedanā, katamo vedanāsamudayo, katamo vedanānirodho, katamā vedanānirodhagāminī paṭipadā? Chayime, āvuso, vedanākāyā – cakkhusamphassajā vedanā, sotasamphassajā vedanā, ghānasamphassajā vedanā, jivhāsamphassajā vedanā, kāyasamphassajā vedanā, manosamphassajā vedanā. Phassasamudayā vedanāsamudayo, phassanirodhā vedanānirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo vedanānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝေဒနံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝေဒနာနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ။ပေ.။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ vedanaṃ pajānāti, evaṃ vedanāsamudayaṃ pajānāti, evaṃ vedanānirodhaṃ pajānāti, evaṃ vedanānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya…pe… dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၉၈. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဖသ္သဉ္စ ပဇာနာတိ, ဖသ္သသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဖသ္သနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဖသ္သနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမော ပနာဝုသော, ဖသ္သော, ကတမော ဖသ္သသမုဒယော, ကတမော ဖသ္သနိရောဓော, ကတမာ ဖသ္သနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? ဆယိမေ, အာဝုသော, ဖသ္သကာယာ – စက္ခုသမ္ဖသ္သော, သောတသမ္ဖသ္သော , ဃာနသမ္ဖသ္သော, ဇိဝ္ဟာသမ္ဖသ္သော, ကာယသမ္ဖသ္သော, မနောသမ္ဖသ္သော။ သဠာယတနသမုဒယာ ဖသ္သသမုဒယော, သဠာယတနနိရောဓာ ဖသ္သနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဖသ္သနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
98. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako phassañca pajānāti, phassasamudayañca pajānāti, phassanirodhañca pajānāti, phassanirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamo panāvuso, phasso, katamo phassasamudayo, katamo phassanirodho, katamā phassanirodhagāminī paṭipadā? Chayime, āvuso, phassakāyā – cakkhusamphasso, sotasamphasso , ghānasamphasso, jivhāsamphasso, kāyasamphasso, manosamphasso. Saḷāyatanasamudayā phassasamudayo, saḷāyatananirodhā phassanirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo phassanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဖသ္သံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဖသ္သသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဖသ္သနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဖသ္သနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ။ပေ.။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ phassaṃ pajānāti, evaṃ phassasamudayaṃ pajānāti, evaṃ phassanirodhaṃ pajānāti, evaṃ phassanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya…pe… dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၉၉. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သဠာယတနဉ္စ ပဇာနာတိ, သဠာယတနသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, သဠာယတနနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, သဠာယတနနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမံ ပနာဝုသော, သဠာယတနံ, ကတမော သဠာယတနသမုဒယော, ကတမော သဠာယတနနိရောဓော, ကတမာ သဠာယတနနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ ? ဆယိမာနိ, အာဝုသော, အာယတနာနိ – စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝ္ဟာယတနံ, ကာယာယတနံ, မနာယတနံ။ နာမရူပသမုဒယာ သဠာယတနသမုဒယော, နာမရူပနိရောဓာ သဠာယတနနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော သဠာယတနနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
99. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako saḷāyatanañca pajānāti, saḷāyatanasamudayañca pajānāti, saḷāyatananirodhañca pajānāti, saḷāyatananirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamaṃ panāvuso, saḷāyatanaṃ, katamo saḷāyatanasamudayo, katamo saḷāyatananirodho, katamā saḷāyatananirodhagāminī paṭipadā ? Chayimāni, āvuso, āyatanāni – cakkhāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, manāyatanaṃ. Nāmarūpasamudayā saḷāyatanasamudayo, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saḷāyatananirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ သဠာယတနံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သဠာယတနသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သဠာယတနနိရောဓံ ပဇာနာတိ , ဧဝံ သဠာယတနနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ။ပေ။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ saḷāyatanaṃ pajānāti, evaṃ saḷāyatanasamudayaṃ pajānāti, evaṃ saḷāyatananirodhaṃ pajānāti , evaṃ saḷāyatananirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya…pe… dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၁၀၀. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော နာမရူပဉ္စ ပဇာနာတိ, နာမရူပသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, နာမရူပနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, နာမရူပနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမံ ပနာဝုသော, နာမရူပံ, ကတမော နာမရူပသမုဒယော, ကတမော နာမရူပနိရောဓော, ကတမာ နာမရူပနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? ဝေဒနာ, သညာ, စေတနာ, ဖသ္သော, မနသိကာရော – ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, နာမံ; စတ္တာရိ စ မဟာဘူတာနိ, စတုန္နဉ္စ မဟာဘူတာနံ ဥပာဒာယရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, ရူပံ။ ဣတိ ဣဒဉ္စ နာမံ ဣဒဉ္စ ရူပံ – ဣဒံ ဝုစ္စတာဝုသော, နာမရူပံ။ ဝိညာဏသမုဒယာ နာမရူပသမုဒယော, ဝိညာဏနိရောဓာ နာမရူပနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော နာမရူပနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
100. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako nāmarūpañca pajānāti, nāmarūpasamudayañca pajānāti, nāmarūpanirodhañca pajānāti, nāmarūpanirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamaṃ panāvuso, nāmarūpaṃ, katamo nāmarūpasamudayo, katamo nāmarūpanirodho, katamā nāmarūpanirodhagāminī paṭipadā? Vedanā, saññā, cetanā, phasso, manasikāro – idaṃ vuccatāvuso, nāmaṃ; cattāri ca mahābhūtāni, catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpaṃ – idaṃ vuccatāvuso, rūpaṃ. Iti idañca nāmaṃ idañca rūpaṃ – idaṃ vuccatāvuso, nāmarūpaṃ. Viññāṇasamudayā nāmarūpasamudayo, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo nāmarūpanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ နာမရူပံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ နာမရူပသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ နာမရူပနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ နာမရူပနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ။ပေ.။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ nāmarūpaṃ pajānāti, evaṃ nāmarūpasamudayaṃ pajānāti, evaṃ nāmarūpanirodhaṃ pajānāti, evaṃ nāmarūpanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya…pe… dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၁၀၁. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဝိညာဏဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, ဝိညာဏနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမံ ပနာဝုသော, ဝိညာဏံ, ကတမော ဝိညာဏသမုဒယော, ကတမော ဝိညာဏနိရောဓော, ကတမာ ဝိညာဏနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? ဆယိမေ, အာဝုသော, ဝိညာဏကာယာ – စက္ခုဝိညာဏံ, သောတဝိညာဏံ, ဃာနဝိညာဏံ, ဇိဝ္ဟာဝိညာဏံ, ကာယဝိညာဏံ, မနောဝိညာဏံ။ သင္ခာရသမုဒယာ ဝိညာဏသမုဒယော, သင္ခာရနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော ဝိညာဏနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
101. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako viññāṇañca pajānāti, viññāṇasamudayañca pajānāti, viññāṇanirodhañca pajānāti, viññāṇanirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamaṃ panāvuso, viññāṇaṃ, katamo viññāṇasamudayo, katamo viññāṇanirodho, katamā viññāṇanirodhagāminī paṭipadā? Chayime, āvuso, viññāṇakāyā – cakkhuviññāṇaṃ, sotaviññāṇaṃ, ghānaviññāṇaṃ, jivhāviññāṇaṃ, kāyaviññāṇaṃ, manoviññāṇaṃ. Saṅkhārasamudayā viññāṇasamudayo, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo viññāṇanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ ဝိညာဏံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝိညာဏသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ ဝိညာဏနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ , သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ။ပေ.။ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ viññāṇaṃ pajānāti, evaṃ viññāṇasamudayaṃ pajānāti, evaṃ viññāṇanirodhaṃ pajānāti, evaṃ viññāṇanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti , so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya…pe… dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၁၀၂. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သင္ခာရေ စ ပဇာနာတိ, သင္ခာရသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, သင္ခာရနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, သင္ခာရနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမေ ပနာဝုသော, သင္ခာရာ, ကတမော သင္ခာရသမုဒယော, ကတမော သင္ခာရနိရောဓော, ကတမာ သင္ခာရနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? တယောမေ, အာဝုသော, သင္ခာရာ – ကာယသင္ခာရော, ဝစီသင္ခာရော, စိတ္တသင္ခာရော။ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ သင္ခာရသမုဒယော, အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ သင္ခာရနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော သင္ခာရနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
102. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako saṅkhāre ca pajānāti, saṅkhārasamudayañca pajānāti, saṅkhāranirodhañca pajānāti, saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katame panāvuso, saṅkhārā, katamo saṅkhārasamudayo, katamo saṅkhāranirodho, katamā saṅkhāranirodhagāminī paṭipadā? Tayome, āvuso, saṅkhārā – kāyasaṅkhāro, vacīsaṅkhāro, cittasaṅkhāro. Avijjāsamudayā saṅkhārasamudayo, avijjānirodhā saṅkhāranirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saṅkhāranirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ သင္ခာရေ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သင္ခာရသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သင္ခာရနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ သင္ခာရနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတ္ဝာ, ‘အသ္မီ’တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတ္ဝာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ saṅkhāre pajānāti, evaṃ saṅkhārasamudayaṃ pajānāti, evaṃ saṅkhāranirodhaṃ pajānāti, evaṃ saṅkhāranirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya, paṭighānusayaṃ paṭivinodetvā, ‘asmī’ti diṭṭhimānānusayaṃ samūhanitvā, avijjaṃ pahāya vijjaṃ uppādetvā, diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၁၀၃. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော။ပေ.။ အပုစ္ဆုံ – သိယာ ပနာဝုသော။ပေ.။ ‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အဝိဇ္ဇဉ္စ ပဇာနာတိ, အဝိဇ္ဇာသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, အဝိဇ္ဇာနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, အဝိဇ္ဇာနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမာ ပနာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ, ကတမော အဝိဇ္ဇာသမုဒယော, ကတမော အဝိဇ္ဇာနိရောဓော, ကတမာ အဝိဇ္ဇာနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ? ယံ ခော, အာဝုသော, ဒုက္ခေ အညာဏံ, ဒုက္ခသမုဒယေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓေ အညာဏံ, ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနိယာ ပဋိပဒာယ အညာဏံ – အယံ ဝုစ္စတာဝုသော, အဝိဇ္ဇာ။ အာသဝသမုဒယာ အဝိဇ္ဇာသမုဒယော, အာသဝနိရောဓာ အဝိဇ္ဇာနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော အဝိဇ္ဇာနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
103. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho…pe… apucchuṃ – siyā panāvuso…pe… ‘‘siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako avijjañca pajānāti, avijjāsamudayañca pajānāti, avijjānirodhañca pajānāti, avijjānirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamā panāvuso, avijjā, katamo avijjāsamudayo, katamo avijjānirodho, katamā avijjānirodhagāminī paṭipadā? Yaṃ kho, āvuso, dukkhe aññāṇaṃ, dukkhasamudaye aññāṇaṃ, dukkhanirodhe aññāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya aññāṇaṃ – ayaṃ vuccatāvuso, avijjā. Āsavasamudayā avijjāsamudayo, āsavanirodhā avijjānirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo avijjānirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ အဝိဇ္ဇံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အဝိဇ္ဇာသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အဝိဇ္ဇာနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အဝိဇ္ဇာနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတ္ဝာ, ‘အသ္မီ’တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတ္ဝာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ avijjaṃ pajānāti, evaṃ avijjāsamudayaṃ pajānāti, evaṃ avijjānirodhaṃ pajānāti, evaṃ avijjānirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya, paṭighānusayaṃ paṭivinodetvā, ‘asmī’ti diṭṭhimānānusayaṃ samūhanitvā, avijjaṃ pahāya vijjaṃ uppādetvā, diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
၁၀၄. ‘‘သာဓာဝုသော’’တိ ခော တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတ္ဝာ အနုမောဒိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဥတ္တရိ ပဉ္ဟံ အပုစ္ဆုံ – ‘‘သိယာ ပနာဝုသော, အညောပိ ပရိယာယော ယထာ အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ?
104. ‘‘Sādhāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ uttari pañhaṃ apucchuṃ – ‘‘siyā panāvuso, aññopi pariyāyo yathā ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti?
‘‘သိယာ, အာဝုသော။ ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော အာသဝဉ္စ ပဇာနာတိ, အာသဝသမုဒယဉ္စ ပဇာနာတိ, အာသဝနိရောဓဉ္စ ပဇာနာတိ, အာသဝနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒဉ္စ ပဇာနာတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ, ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မံ။ ကတမော ပနာဝုသော, အာသဝော, ကတမော အာသဝသမုဒယော, ကတမော အာသဝနိရောဓော, ကတမာ အာသဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာတိ? တယောမေ, အာဝုသော, အာသဝာ – ကာမာသဝော, ဘဝာသဝော, အဝိဇ္ဇာသဝော။ အဝိဇ္ဇာသမုဒယာ အာသဝသမုဒယော, အဝိဇ္ဇာနိရောဓာ အာသဝနိရောဓော, အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော အာသဝနိရောဓဂာမိနီ ပဋိပဒာ, သေယ္ယထိဒံ – သမ္မာဒိဋ္ဌိ။ပေ.။ သမ္မာသမာဓိ။
‘‘Siyā, āvuso. Yato kho, āvuso, ariyasāvako āsavañca pajānāti, āsavasamudayañca pajānāti, āsavanirodhañca pajānāti, āsavanirodhagāminiṃ paṭipadañca pajānāti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti, ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhammaṃ. Katamo panāvuso, āsavo, katamo āsavasamudayo, katamo āsavanirodho, katamā āsavanirodhagāminī paṭipadāti? Tayome, āvuso, āsavā – kāmāsavo, bhavāsavo, avijjāsavo. Avijjāsamudayā āsavasamudayo, avijjānirodhā āsavanirodho, ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo āsavanirodhagāminī paṭipadā, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhi.
‘‘ယတော ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော ဧဝံ အာသဝံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝနိရောဓံ ပဇာနာတိ, ဧဝံ အာသဝနိရောဓဂာမိနိံ ပဋိပဒံ ပဇာနာတိ, သော သဗ္ဗသော ရာဂာနုသယံ ပဟာယ, ပဋိဃာနုသယံ ပဋိဝိနောဒေတ္ဝာ, ‘အသ္မီ’တိ ဒိဋ္ဌိမာနာနုသယံ သမူဟနိတ္ဝာ, အဝိဇ္ဇံ ပဟာယ ဝိဇ္ဇံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ, ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ ဒုက္ခသ္သန္တကရော ဟောတိ – ဧတ္တာဝတာပိ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကော သမ္မာဒိဋ္ဌိ ဟောတိ , ဥဇုဂတာသ္သ ဒိဋ္ဌိ, ဓမ္မေ အဝေစ္စပ္ပသာဒေန သမန္နာဂတော, အာဂတော ဣမံ သဒ္ဓမ္မ’’န္တိ။
‘‘Yato kho, āvuso, ariyasāvako evaṃ āsavaṃ pajānāti, evaṃ āsavasamudayaṃ pajānāti, evaṃ āsavanirodhaṃ pajānāti, evaṃ āsavanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ pajānāti, so sabbaso rāgānusayaṃ pahāya, paṭighānusayaṃ paṭivinodetvā, ‘asmī’ti diṭṭhimānānusayaṃ samūhanitvā, avijjaṃ pahāya vijjaṃ uppādetvā, diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti – ettāvatāpi kho, āvuso, ariyasāvako sammādiṭṭhi hoti , ujugatāssa diṭṭhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaṃ saddhamma’’nti.
ဣဒမဝောစာယသ္မာ သာရိပုတ္တော။ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တသ္သ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ။
Idamavocāyasmā sāriputto. Attamanā te bhikkhū āyasmato sāriputtassa bhāsitaṃ abhinandunti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၉. သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Sammādiṭṭhisuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၉. သမ္မာဒိဋ္ဌိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 9. Sammādiṭṭhisuttavaṇṇanā
