| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi |
੮. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨવਿਭਙ੍ਗੋ
8. Sammappadhānavibhaṅgo
੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯਂ
1. Suttantabhājanīyaṃ
੩੯੦. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ – ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
390. Cattāro sammappadhānā – idha bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੩੯੧. ਕਥਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ? ਤੀਣਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ – ਲੋਭੋ, ਦੋਸੋ, ਮੋਹੋ। ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ। ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ વਚੀਕਮ੍ਮਂ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’। ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
391. Kathañca bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Tattha katame anuppannā pāpakā akusalā dhammā? Tīṇi akusalamūlāni – lobho, doso, moho. Tadekaṭṭhā ca kilesā. Taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ – ime vuccanti ‘‘anuppannā pāpakā akusalā dhammā’’. Iti imesaṃ anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੩੯੩. વਾਯਮਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વਾਯਾਮੋ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਾਯਾਮੋ’’। ਇਮਿਨਾ વਾਯਾਮੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਾਯਮਤੀ’’ਤਿ।
393. Vāyamatīti. Tattha katamo vāyāmo? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati ‘‘vāyāmo’’. Iminā vāyāmena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno sampanno samannāgato. Tena vuccati ‘‘vāyamatī’’ti.
੩੯੪. વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વੀਰਿਯਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੀਰਿਯਂ’’। ਇਮਂ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਸਮਾਰਭਤਿ ਆਸੇવਤਿ ਭਾવੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀ’’ਤਿ।
394. Vīriyaṃ ārabhatīti. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – idaṃ vuccati ‘‘vīriyaṃ’’. Imaṃ vīriyaṃ ārabhati samārabhati āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘vīriyaṃ ārabhatī’’ti.
੩੯੫. ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ’’। ਇਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ।
395. Cittaṃ paggaṇhātīti. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Imaṃ cittaṃ paggaṇhāti sampaggaṇhāti upatthambheti paccupatthambheti. Tena vuccati ‘‘cittaṃ paggaṇhātī’’ti.
੩੯੬. ਪਦਹਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਪਧਾਨਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਧਾਨਂ’’। ਇਮਿਨਾ ਪਧਾਨੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਦਹਤੀ’’ਤਿ।
396. Padahatīti. Tattha katamaṃ padhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – idaṃ vuccati ‘‘padhānaṃ’’. Iminā padhānena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘padahatī’’ti.
੩੯੭. ਕਥਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ? ਤੀਣਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ – ਲੋਭੋ, ਦੋਸੋ, ਮੋਹੋ। ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ। ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ વਚੀਕਮ੍ਮਂ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’। ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
397. Kathañca bhikkhu uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Tattha katame uppannā pāpakā akusalā dhammā? Tīṇi akusalamūlāni – lobho, doso, moho. Tadekaṭṭhā ca kilesā. Taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho, taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ – ime vuccanti ‘‘uppannā pāpakā akusalā dhammā’’. Iti imesaṃ uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੩੯੮. ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਨ੍ਦੋ? ਯੋ ਛਨ੍ਦੋ ਛਨ੍ਦਿਕਤਾ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਨ੍ਦੋ’’। ਇਮਂ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਉਟ੍ਠਪੇਤਿ ਸਮੁਟ੍ਠਪੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤੀ’’ਤਿ।
398. Chandaṃ janetīti. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando – ayaṃ vuccati ‘‘chando’’. Imaṃ chandaṃ janeti sañjaneti uṭṭhapeti samuṭṭhapeti nibbatteti abhinibbatteti. Tena vuccati ‘‘chandaṃ janetī’’ti.
੩੯੯. વਾਯਮਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વਾਯਾਮੋ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਾਯਾਮੋ’’। ਇਮਿਨਾ વਾਯਾਮੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਾਯਮਤੀ’’ਤਿ।
399. Vāyamatīti. Tattha katamo vāyāmo? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati ‘‘vāyāmo’’. Iminā vāyāmena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘vāyamatī’’ti.
੪੦੦. વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વੀਰਿਯਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੀਰਿਯਂ’’। ਇਮਂ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਸਮਾਰਭਤਿ ਆਸੇવਤਿ ਭਾવੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀ’’ਤਿ।
400. Vīriyaṃ ārabhatīti. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – idaṃ vuccati ‘‘vīriyaṃ’’. Imaṃ vīriyaṃ ārabhati samārabhati āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘vīriyaṃ ārabhatī’’ti.
੪੦੧. ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ’’। ਇਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ।
401. Cittaṃ paggaṇhātīti. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Imaṃ cittaṃ paggaṇhāti sampaggaṇhāti upatthambheti paccupatthambheti. Tena vuccati ‘‘cittaṃ paggaṇhātī’’ti.
੪੦੨. ਪਦਹਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਪਧਾਨਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਧਾਨਂ’’। ਇਮਿਨਾ ਪਧਾਨੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਦਹਤੀ’’ਤਿ।
402. Padahatīti. Tattha katamaṃ padhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – idaṃ vuccati ‘‘padhānaṃ’’. Iminā padhānena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘padahatī’’ti.
੪੦੩. ਕਥਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ? ਤੀਣਿ ਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ – ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ, ਅਮੋਹੋ। ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ। ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’। ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
403. Kathañca bhikkhu anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Tattha katame anuppannā kusalā dhammā? Tīṇi kusalamūlāni – alobho, adoso, amoho. Taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho. Taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokammaṃ – ime vuccanti ‘‘anuppannā kusalā dhammā’’. Iti imesaṃ anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੪੦੪. ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤੀਤਿ…ਪੇ॰… વਾਯਮਤੀਤਿ…ਪੇ॰… વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਪਦਹਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਪਧਾਨਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ …ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਧਾਨਂ’’। ਇਮਿਨਾ ਪਧਾਨੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਦਹਤੀ’’ਤਿ।
404. Chandaṃ janetīti…pe… vāyamatīti…pe… vīriyaṃ ārabhatīti…pe… cittaṃ paggaṇhātīti…pe… padahatīti. Tattha katamaṃ padhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho …pe… sammāvāyāmo – idaṃ vuccati ‘‘padhānaṃ’’. Iminā padhānena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘padahatī’’ti.
੪੦੫. ਕਥਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ? ਤੀਣਿ ਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ – ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ, ਅਮੋਹੋ। ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ , ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ વਚੀਕਮ੍ਮਂ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ – ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’। ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
405. Kathañca bhikkhu uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Tattha katame uppannā kusalā dhammā? Tīṇi kusalamūlāni – alobho, adoso, amoho. Taṃsampayutto vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho , taṃsamuṭṭhānaṃ kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ – ime vuccanti ‘‘uppannā kusalā dhammā’’. Iti imesaṃ uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੪੦੬. ਠਿਤਿਯਾਤਿ। ਯਾ ਠਿਤਿ ਸੋ ਅਸਮ੍ਮੋਸੋ, ਯੋ ਅਸਮ੍ਮੋਸੋ ਸੋ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવੋ , ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવੋ ਤਂ વੇਪੁਲ੍ਲਂ, ਯਂ વੇਪੁਲ੍ਲਂ ਸਾ ਭਾવਨਾ, ਯਾ ਭਾવਨਾ ਸਾ ਪਾਰਿਪੂਰੀ।
406. Ṭhitiyāti. Yā ṭhiti so asammoso, yo asammoso so bhiyyobhāvo , yo bhiyyobhāvo taṃ vepullaṃ, yaṃ vepullaṃ sā bhāvanā, yā bhāvanā sā pāripūrī.
੪੦੭. ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤੀਤਿ…ਪੇ॰… વਾਯਮਤੀਤਿ…ਪੇ॰… વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਪਦਹਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਪਧਾਨਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਧਾਨਂ’’। ਇਮਿਨਾ ਪਧਾਨੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਪਦਹਤੀ’’ਤਿ।
407. Chandaṃ janetīti…pe… vāyamatīti…pe… vīriyaṃ ārabhatīti…pe… cittaṃ paggaṇhātīti…pe… padahatīti. Tattha katamaṃ padhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – idaṃ vuccati ‘‘padhānaṃ’’. Iminā padhānena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘padahatī’’ti.
ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯਂ।
Suttantabhājanīyaṃ.
੨. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯਂ
2. Abhidhammabhājanīyaṃ
੪੦੮. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ – ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
408. Cattāro sammappadhānā – idha bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੪੦੯. ਕਥਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਅਪਚਯਗਾਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਠਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
409. Kathañca bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੪੧੦. ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਨ੍ਦੋ? ਯੋ ਛਨ੍ਦੋ ਛਨ੍ਦਿਕਤਾ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਨ੍ਦੋ’’। ਇਮਂ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਉਟ੍ਠਪੇਤਿ ਸਮੁਟ੍ਠਪੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤੀ’’ਤਿ।
410. Chandaṃ janetīti. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando – ayaṃ vuccati ‘‘chando’’. Imaṃ chandaṃ janeti sañjaneti uṭṭhapeti samuṭṭhapeti nibbatteti abhinibbatteti. Tena vuccati ‘‘chandaṃ janetī’’ti.
੪੧੧. વਾਯਮਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વਾਯਾਮੋ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਾਯਾਮੋ’’। ਇਮਿਨਾ વਾਯਾਮੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਾਯਮਤੀ’’ਤਿ।
411. Vāyamatīti. Tattha katamo vāyāmo? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vāyāmo’’. Iminā vāyāmena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno sampanno samannāgato. Tena vuccati ‘‘vāyamatī’’ti.
੪੧੨. વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વੀਰਿਯਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੀਰਿਯਂ’’। ਇਮਂ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਸਮਾਰਭਤਿ ਆਸੇવਤਿ ਭਾવੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀ’’ਤਿ।
412. Vīriyaṃ ārabhatīti. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – idaṃ vuccati ‘‘vīriyaṃ’’. Imaṃ vīriyaṃ ārabhati samārabhati āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘vīriyaṃ ārabhatī’’ti.
੪੧੩. ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ’’। ਇਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ।
413. Cittaṃ paggaṇhātīti. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Imaṃ cittaṃ paggaṇhāti sampaggaṇhāti upatthambheti paccupatthambheti. Tena vuccati ‘‘cittaṃ paggaṇhātī’’ti.
੪੧੪. ਪਦਹਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ’’। ਅવਸੇਸਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
414. Padahatīti. Tattha katamaṃ sammappadhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – idaṃ vuccati ‘‘sammappadhānaṃ’’. Avasesā dhammā sammappadhānasampayuttā.
੪੧੫. ਕਥਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਅਪਚਯਗਾਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਠਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
415. Kathañca bhikkhu uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੪੧੬. ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤੀਤਿ…ਪੇ॰… વਾਯਮਤੀਤਿ…ਪੇ॰… વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਪਦਹਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ’’। ਅવਸੇਸਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
416. Chandaṃ janetīti…pe… vāyamatīti…pe… vīriyaṃ ārabhatīti…pe… cittaṃ paggaṇhātīti…pe… padahatīti. Tattha katamaṃ sammappadhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – idaṃ vuccati ‘‘sammappadhānaṃ’’. Avasesā dhammā sammappadhānasampayuttā.
੪੧੭. ਕਥਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਅਪਚਯਗਾਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਠਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
417. Kathañca bhikkhu anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੪੧੮. ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤੀਤਿ…ਪੇ॰… વਾਯਮਤੀਤਿ…ਪੇ॰… વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ…ਪੇ॰… ਪਦਹਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ …ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ’’। ਅવਸੇਸਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
418. Chandaṃ janetīti…pe… vāyamatīti…pe… vīriyaṃ ārabhatīti…pe… cittaṃ paggaṇhātīti…pe… padahatīti. Tattha katamaṃ sammappadhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho …pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – idaṃ vuccati ‘‘sammappadhānaṃ’’. Avasesā dhammā sammappadhānasampayuttā.
੪੧੯. ਕਥਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਅਪਚਯਗਾਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਠਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
419. Kathañca bhikkhu uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, tasmiṃ samaye uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੪੨੦. ਠਿਤਿਯਾਤਿ । ਯਾ ਠਿਤਿ ਸੋ ਅਸਮ੍ਮੋਸੋ, ਯੋ ਅਸਮ੍ਮੋਸੋ ਸੋ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવੋ, ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવੋ ਤਂ વੇਪੁਲ੍ਲਂ, ਯਂ વੇਪੁਲ੍ਲਂ ਸਾ ਭਾવਨਾ, ਯਾ ਭਾવਨਾ ਸਾ ਪਾਰਿਪੂਰੀ।
420. Ṭhitiyāti . Yā ṭhiti so asammoso, yo asammoso so bhiyyobhāvo, yo bhiyyobhāvo taṃ vepullaṃ, yaṃ vepullaṃ sā bhāvanā, yā bhāvanā sā pāripūrī.
੪੨੧. ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਨ੍ਦੋ? ਯੋ ਛਨ੍ਦੋ ਛਨ੍ਦਿਕਤਾ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਨ੍ਦੋ’’। ਇਮਂ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ ਸਞ੍ਜਨੇਤਿ ਉਟ੍ਠਪੇਤਿ ਸਮੁਟ੍ਠਪੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤੀ’’ਤਿ।
421. Chandaṃ janetīti. Tattha katamo chando? Yo chando chandikatā kattukamyatā kusalo dhammacchando – ayaṃ vuccati ‘‘chando’’. Imaṃ chandaṃ janeti sañjaneti uṭṭhapeti samuṭṭhapeti nibbatteti abhinibbatteti. Tena vuccati ‘‘chandaṃ janetī’’ti.
੪੨੨. વਾਯਮਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ વਾਯਾਮੋ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਾਯਾਮੋ’’। ਇਮਿਨਾ વਾਯਾਮੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વਾਯਮਤੀ’’ਤਿ।
422. Vāyamatīti. Tattha katamo vāyāmo? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – ayaṃ vuccati ‘‘vāyāmo’’. Iminā vāyāmena upeto hoti…pe… samannāgato. Tena vuccati ‘‘vāyamatī’’ti.
੪੨੩. વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ વੀਰਿਯਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੀਰਿਯਂ’’। ਇਮਂ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਸਮਾਰਭਤਿ ਆਸੇવਤਿ ਭਾવੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤੀ’’ਤਿ।
423. Vīriyaṃ ārabhatīti. Tattha katamaṃ vīriyaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – idaṃ vuccati ‘‘vīriyaṃ’’. Imaṃ vīriyaṃ ārabhati samārabhati āsevati bhāveti bahulīkaroti. Tena vuccati ‘‘vīriyaṃ ārabhatī’’ti.
੪੨੪. ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ? ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਨੋ ਮਾਨਸਂ…ਪੇ॰… ਤਜ੍ਜਾਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ’’। ਇਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ।
424. Cittaṃ paggaṇhātīti. Tattha katamaṃ cittaṃ? Yaṃ cittaṃ mano mānasaṃ…pe… tajjāmanoviññāṇadhātu – idaṃ vuccati ‘‘cittaṃ’’. Imaṃ cittaṃ paggaṇhāti sampaggaṇhāti upatthambheti paccupatthambheti. Tena vuccati ‘‘cittaṃ paggaṇhātī’’ti.
੪੨੫. ਪਦਹਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ? ਯੋ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ’’। ਅવਸੇਸਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
425. Padahatīti. Tattha katamaṃ sammappadhānaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – idaṃ vuccati ‘‘sammappadhānaṃ’’. Avasesā dhammā sammappadhānasampayuttā.
੪੨੬. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਝਾਨਂ ਭਾવੇਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਅਪਚਯਗਾਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਠਮਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ॰… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਦਂ ਦਨ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਂ, ਯੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚੇਤਸਿਕੋ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾવਾਯਾਮੋ વੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ – ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ’’। ਅવਸੇਸਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ।
426. Tattha katamaṃ sammappadhānaṃ? Idha bhikkhu yasmiṃ samaye lokuttaraṃ jhānaṃ bhāveti niyyānikaṃ apacayagāmiṃ diṭṭhigatānaṃ pahānāya paṭhamāya bhūmiyā pattiyā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati dukkhapaṭipadaṃ dandhābhiññaṃ, yo tasmiṃ samaye cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo vīriyasambojjhaṅgo maggaṅgaṃ maggapariyāpannaṃ – idaṃ vuccati ‘‘sammappadhānaṃ’’. Avasesā dhammā sammappadhānasampayuttā.
ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯਂ।
Abhidhammabhājanīyaṃ.
੩. ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਕਂ
3. Pañhāpucchakaṃ
੪੨੭. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ – ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ…ਪੇ॰… ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ…ਪੇ॰… ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਠਿਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਮੋਸਾਯ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾવਾਯ વੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ વਾਯਮਤਿ વੀਰਿਯਂ ਆਰਭਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤਿ।
427. Cattāro sammappadhānā – idha bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya…pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
੪੨੮. ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ ਕਤਿ ਕੁਸਲਾ, ਕਤਿ ਅਕੁਸਲਾ, ਕਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ…ਪੇ॰… ਕਤਿ ਸਰਣਾ, ਕਤਿ ਅਰਣਾ?
428. Catunnaṃ sammappadhānānaṃ kati kusalā, kati akusalā, kati abyākatā…pe… kati saraṇā, kati araṇā?
੧. ਤਿਕਂ
1. Tikaṃ
੪੨੯. ਕੁਸਲਾਯੇવ । ਸਿਯਾ ਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਯ વੇਦਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। વਿਪਾਕਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਾ । ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਅਨੁਪਾਦਾਨਿਯਾ। ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਅਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ। ਸਿਯਾ ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰਾ, ਸਿਯਾ ਅવਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਮਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰਾ। ਸਿਯਾ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਸੁਖਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ। ਨੇવ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ। ਨੇવ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ। ਅਪਚਯਗਾਮਿਨੋ। ਸੇਕ੍ਖਾ। ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ। ਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਪਣੀਤਾ। ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਤਾ। ਨ ਮਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਮਗ੍ਗਹੇਤੁਕਾ। ਸਿਯਾ ਮਗ੍ਗਾਧਿਪਤਿਨੋ, ਸਿਯਾ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਮਗ੍ਗਾਧਿਪਤਿਨੋਤਿ। ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਯਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਨੋਤਿ। ਸਿਯਾ ਅਤੀਤਾ, ਸਿਯਾ ਅਨਾਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾਤਿਪਿ, ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾਤਿਪਿ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾਤਿਪਿ। ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾ, ਸਿਯਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ, ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ। ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਅਪ੍ਪਟਿਘਾ।
429. Kusalāyeva . Siyā sukhāya vedanāya sampayuttā, siyā adukkhamasukhāya vedanāya sampayuttā. Vipākadhammadhammā . Anupādinnaanupādāniyā. Asaṃkiliṭṭhaasaṃkilesikā. Siyā savitakkasavicārā, siyā avitakkavicāramattā, siyā avitakkaavicārā. Siyā pītisahagatā, siyā sukhasahagatā, siyā upekkhāsahagatā. Neva dassanena na bhāvanāya pahātabbā. Neva dassanena na bhāvanāya pahātabbahetukā. Apacayagāmino. Sekkhā. Appamāṇā. Appamāṇārammaṇā. Paṇītā. Sammattaniyatā. Na maggārammaṇā. Maggahetukā. Siyā maggādhipatino, siyā na vattabbā maggādhipatinoti. Siyā uppannā, siyā anuppannā, na vattabbā uppādinoti. Siyā atītā, siyā anāgatā, siyā paccuppannā. Na vattabbā atītārammaṇātipi, anāgatārammaṇātipi, paccuppannārammaṇātipi. Siyā ajjhattā, siyā bahiddhā, siyā ajjhattabahiddhā. Bahiddhārammaṇā. Anidassanaappaṭighā.
੨. ਦੁਕਂ
2. Dukaṃ
੪੩੦. ਨ ਹੇਤੂ। ਸਹੇਤੁਕਾ। ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਹੇਤੂ ਚੇવ ਸਹੇਤੁਕਾ ਚਾਤਿ, ਸਹੇਤੁਕਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ। ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਹੇਤੂ ਚੇવ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ, ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂ। ਨ ਹੇਤੂ ਸਹੇਤੁਕਾ। ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ। ਸਙ੍ਖਤਾ। ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਾ। ਅਪ੍ਪਟਿਘਾ। ਅਰੂਪਾ । ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ। ਕੇਨਚਿ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਕੇਨਚਿ ਨ વਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ। ਨੋ ਆਸવਾ। ਅਨਾਸવਾ। ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਆਸવਾ ਚੇવ ਸਾਸવਾ ਚਾਤਿਪਿ, ਸਾਸવਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવਾਤਿਪਿ। ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਆਸવਾ ਚੇવ ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿਪਿ, ਆਸવਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚੇવ ਨੋ ਚ ਆਸવਾਤਿਪਿ। ਆਸવવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਅਨਾਸવਾ। ਨੋ ਸਂਯੋਜਨਾ…ਪੇ॰… ਨੋ ਗਨ੍ਥਾ…ਪੇ॰… ਨੋ ਓਘਾ…ਪੇ॰… ਨੋ ਯੋਗਾ…ਪੇ॰… ਨੋ ਨੀવਰਣਾ…ਪੇ॰… ਨੋ ਪਰਾਮਾਸਾ…ਪੇ॰… ਸਾਰਮ੍ਮਣਾ। ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਾ। ਚੇਤਸਿਕਾ। ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਾ। ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ। ਚਿਤ੍ਤਸਹਭੁਨੋ। ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ। ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ। ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸਹਭੁਨੋ। ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਰਿવਤ੍ਤਿਨੋ। ਬਾਹਿਰਾ। ਨੋ ਉਪਾਦਾ। ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਾ। ਨੋ ਉਪਾਦਾਨਾ…ਪੇ॰… ਨੋ ਕਿਲੇਸਾ…ਪੇ॰… ਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ। ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ। ਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ। ਨ ਭਾવਨਾਯ ਪਹਾਤਬ੍ਬਹੇਤੁਕਾ। ਸਿਯਾ ਸવਿਤਕ੍ਕਾ, ਸਿਯਾ ਅવਿਤਕ੍ਕਾ । ਸਿਯਾ ਸવਿਚਾਰਾ, ਸਿਯਾ ਅવਿਚਾਰਾ। ਸਿਯਾ ਸਪ੍ਪੀਤਿਕਾ, ਸਿਯਾ ਅਪ੍ਪੀਤਿਕਾ। ਸਿਯਾ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ। ਸਿਯਾ ਸੁਖਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਸੁਖਸਹਗਤਾ। ਸਿਯਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ, ਸਿਯਾ ਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ। ਨ ਕਾਮਾવਚਰਾ। ਨ ਰੂਪਾવਚਰਾ। ਨ ਅਰੂਪਾવਚਰਾ। ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ। ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾ। ਨਿਯਤਾ। ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ। ਅਰਣਾਤਿ।
430. Na hetū. Sahetukā. Hetusampayuttā. Na vattabbā hetū ceva sahetukā cāti, sahetukā ceva na ca hetū. Na vattabbā hetū ceva hetusampayuttā cāti, hetusampayuttā ceva na ca hetū. Na hetū sahetukā. Sappaccayā. Saṅkhatā. Anidassanā. Appaṭighā. Arūpā . Lokuttarā. Kenaci viññeyyā, kenaci na viññeyyā. No āsavā. Anāsavā. Āsavavippayuttā. Na vattabbā āsavā ceva sāsavā cātipi, sāsavā ceva no ca āsavātipi. Na vattabbā āsavā ceva āsavasampayuttā cātipi, āsavasampayuttā ceva no ca āsavātipi. Āsavavippayuttā. Anāsavā. No saṃyojanā…pe… no ganthā…pe… no oghā…pe… no yogā…pe… no nīvaraṇā…pe… no parāmāsā…pe… sārammaṇā. No cittā. Cetasikā. Cittasampayuttā. Cittasaṃsaṭṭhā. Cittasamuṭṭhānā. Cittasahabhuno. Cittānuparivattino. Cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānā. Cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānasahabhuno. Cittasaṃsaṭṭhasamuṭṭhānānuparivattino. Bāhirā. No upādā. Anupādinnā. No upādānā…pe… no kilesā…pe… na dassanena pahātabbā. Na bhāvanāya pahātabbā. Na dassanena pahātabbahetukā. Na bhāvanāya pahātabbahetukā. Siyā savitakkā, siyā avitakkā . Siyā savicārā, siyā avicārā. Siyā sappītikā, siyā appītikā. Siyā pītisahagatā, siyā na pītisahagatā. Siyā sukhasahagatā, siyā na sukhasahagatā. Siyā upekkhāsahagatā, siyā na upekkhāsahagatā. Na kāmāvacarā. Na rūpāvacarā. Na arūpāvacarā. Apariyāpannā. Niyyānikā. Niyatā. Anuttarā. Araṇāti.
ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਕਂ।
Pañhāpucchakaṃ.
ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨવਿਭਙ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Sammappadhānavibhaṅgo niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • 1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
੨. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
੩. ਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਕવਣ੍ਣਨਾ • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ੮. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨવਿਭਙ੍ਗੋ • 8. Sammappadhānavibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ੮. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨવਿਭਙ੍ਗੋ • 8. Sammappadhānavibhaṅgo
