| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๖. สมฺมาสมฺพุทฺธสุตฺตํ
6. Sammāsambuddhasuttaṃ
๕๘. สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘ตถาคโต, ภิกฺขเว, อรหํ สมฺมาสมฺพุโทฺธ รูปสฺส นิพฺพิทา วิราคา นิโรธา อนุปาทา วิมุโตฺต สมฺมาสมฺพุโทฺธติ วุจฺจติฯ ภิกฺขุปิ, ภิกฺขเว, ปญฺญาวิมุโตฺต รูปสฺส นิพฺพิทา วิราคา นิโรธา อนุปาทา วิมุโตฺต ปญฺญาวิมุโตฺตติ วุจฺจติฯ
58. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho rūpassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto sammāsambuddhoti vuccati. Bhikkhupi, bhikkhave, paññāvimutto rūpassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto paññāvimuttoti vuccati.
‘‘ตถาคโต, ภิกฺขเว, อรหํ สมฺมาสมฺพุโทฺธ เวทนาย นิพฺพิทา วิราคา นิโรธา อนุปาทา วิมุโตฺต สมฺมาสมฺพุโทฺธติ วุจฺจติฯ ภิกฺขุปิ, ภิกฺขเว, ปญฺญาวิมุโตฺต เวทนาย นิพฺพิทา…เป.… ปญฺญาวิมุโตฺตติ วุจฺจติฯ
‘‘Tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho vedanāya nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto sammāsambuddhoti vuccati. Bhikkhupi, bhikkhave, paññāvimutto vedanāya nibbidā…pe… paññāvimuttoti vuccati.
‘‘ตถาคโต, ภิกฺขเว, อรหํ สมฺมาสมฺพุโทฺธ สญฺญาย… สงฺขารานํ… วิญฺญาณสฺส นิพฺพิทา วิราคา นิโรธา อนุปาทา วิมุโตฺต สมฺมาสมฺพุโทฺธติ วุจฺจติฯ ภิกฺขุปิ, ภิกฺขเว, ปญฺญาวิมุโตฺต วิญฺญาณสฺส นิพฺพิทา วิราคา นิโรธา อนุปาทา วิมุโตฺต ปญฺญาวิมุโตฺตติ วุจฺจติฯ
‘‘Tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho saññāya… saṅkhārānaṃ… viññāṇassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto sammāsambuddhoti vuccati. Bhikkhupi, bhikkhave, paññāvimutto viññāṇassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto paññāvimuttoti vuccati.
‘‘ตตฺร โข, ภิกฺขเว, โก วิเสโส, โก อธิปฺปยาโส 1, กิํ นานากรณํ, ตถาคตสฺส อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปญฺญาวิมุเตฺตน ภิกฺขุนา’’ติ? ‘‘ภควํมูลกา โน, ภเนฺต, ธมฺมา ภควํเนตฺติกา ภควํปฎิสรณาฯ สาธุ วต, ภเนฺต, ภควนฺตเญฺญว ปฎิภาตุ เอตสฺส ภาสิตสฺส อโตฺถฯ ภควโต สุตฺวา ภิกฺขู ธาเรสฺสนฺตี’’ติฯ ‘‘เตน หิ, ภิกฺขเว , สุณาถ, สาธุกํ มนสิ กโรถ; ภาสิสฺสามี’’ติฯ ‘‘เอวํ, ภเนฺต’’ติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจโสฺสสุํฯ ภควา เอตทโวจ –
‘‘Tatra kho, bhikkhave, ko viseso, ko adhippayāso 2, kiṃ nānākaraṇaṃ, tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa paññāvimuttena bhikkhunā’’ti? ‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā. Sādhu vata, bhante, bhagavantaññeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave , suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ตถาคโต, ภิกฺขเว, อรหํ สมฺมาสมฺพุโทฺธ อนุปฺปนฺนสฺส มคฺคสฺส อุปฺปาเทตา, อสญฺชาตสฺส มคฺคสฺส สญฺชเนตา 3, อนกฺขาตสฺส มคฺคสฺส อกฺขาตา มคฺคญฺญู, มคฺควิทู, มคฺคโกวิโท; มคฺคานุคา จ, ภิกฺขเว, เอตรหิ สาวกา วิหรนฺติ ปจฺฉาสมนฺนาคตาฯ อยํ โข, ภิกฺขเว, วิเสโส, อยํ อธิปฺปยาโส, อิทํ นานากรณํ ตถาคตสฺส อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ปญฺญาวิมุเตฺตน ภิกฺขุนา’’ติฯ ฉฎฺฐํฯ
‘‘Tathāgato, bhikkhave, arahaṃ sammāsambuddho anuppannassa maggassa uppādetā, asañjātassa maggassa sañjanetā 4, anakkhātassa maggassa akkhātā maggaññū, maggavidū, maggakovido; maggānugā ca, bhikkhave, etarahi sāvakā viharanti pacchāsamannāgatā. Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso, ayaṃ adhippayāso, idaṃ nānākaraṇaṃ tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa paññāvimuttena bhikkhunā’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๖. สมฺมาสมฺพุทฺธสุตฺตวณฺณนา • 6. Sammāsambuddhasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๖. สมฺมาสมฺพุทฺธสุตฺตวณฺณนา • 6. Sammāsambuddhasuttavaṇṇanā
