| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පටිසම්‌භිදාමග්‌ගපාළි • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
5. සම්‌මසනඤාණනිද්‌දෙසො
5. Sammasanañāṇaniddeso
48. කථං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නානං ධම්‌මානං සඞ්‌ඛිපිත්‌වා වවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා සම්‌මසනෙ ඤාණං?
48. Kathaṃ atītānāgatapaccuppannānaṃ dhammānaṃ saṅkhipitvā vavatthāne paññā sammasane ñāṇaṃ?
යං කිඤ්‌චි රූපං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා ඔළාරිකං වා සුඛුමං වා හීනං වා පණීතං වා යං දූරෙ සන්‌තිකෙ වා, සබ්‌බං රූපං අනිච්‌චතො වවත්‌ථෙති එකං සම්‌මසනං, දුක්‌ඛතො වවත්‌ථෙති එකං සම්‌මසනං, අනත්‌තතො වවත්‌ථෙති එකං සම්‌මසනං.
Yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ aniccato vavattheti ekaṃ sammasanaṃ, dukkhato vavattheti ekaṃ sammasanaṃ, anattato vavattheti ekaṃ sammasanaṃ.
යා කාචි වෙදනා…පෙ.… යා කාචි සඤ්‌ඤා… යෙ කෙචි සඞ්‌ඛාරා… යං කිඤ්‌චි විඤ්‌ඤාණං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අජ්‌ඣත්‌තං වා බහිද්‌ධා වා ඔළාරිකං වා සුඛුමං වා හීනං වා පණීතං වා යං දූරෙ සන්‌තිකෙ වා, සබ්‌බං විඤ්‌ඤාණං අනිච්‌චතො වවත්‌ථෙති එකං සම්‌මසනං, දුක්‌ඛතො වවත්‌ථෙති එකං සම්‌මසනං, අනත්‌තතො වවත්‌ථෙති එකං සම්‌මසනං.
Yā kāci vedanā…pe… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ aniccato vavattheti ekaṃ sammasanaṃ, dukkhato vavattheti ekaṃ sammasanaṃ, anattato vavattheti ekaṃ sammasanaṃ.
චක්‌ඛුං…පෙ.… ජරාමරණං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අනිච්‌චතො වවත්‌ථෙති එකං සම්‌මසනං, දුක්‌ඛතො වවත්‌ථෙති එකං සම්‌මසනං, අනත්‌තතො වවත්‌ථෙති එකං සම්‌මසනං.
Cakkhuṃ…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccato vavattheti ekaṃ sammasanaṃ, dukkhato vavattheti ekaṃ sammasanaṃ, anattato vavattheti ekaṃ sammasanaṃ.
රූපං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අනිච්‌චං ඛයට්‌ඨෙන, දුක්‌ඛං භයට්‌ඨෙන අනත්‌තා අසාරකට්‌ඨෙනාති සඞ්‌ඛිපිත්‌වා වවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා සම්‌මසනෙ ඤාණං. වෙදනා…පෙ.… සඤ්‌ඤා…පෙ.… සඞ්‌ඛාරා…පෙ.… විඤ්‌ඤාණං…පෙ.… චක්‌ඛු…පෙ.… ජරාමරණං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අනිච්‌චං ඛයට්‌ඨෙන, දුක්‌ඛං භයට්‌ඨෙන, අනත්‌තා අසාරකට්‌ඨෙනාති සඞ්‌ඛිපිත්‌වා වවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා සම්‌මසනෙ ඤාණං.
Rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena, dukkhaṃ bhayaṭṭhena anattā asārakaṭṭhenāti saṅkhipitvā vavatthāne paññā sammasane ñāṇaṃ. Vedanā…pe… saññā…pe… saṅkhārā…pe… viññāṇaṃ…pe… cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena, dukkhaṃ bhayaṭṭhena, anattā asārakaṭṭhenāti saṅkhipitvā vavatthāne paññā sammasane ñāṇaṃ.
රූපං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අනිච්‌චං සඞ්‌ඛතං පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං ඛයධම්‌මං වයධම්‌මං විරාගධම්‌මං නිරොධධම්‌මන්‌ති සඞ්‌ඛිපිත්‌වා වවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා සම්‌මසනෙ ඤාණං. වෙදනා…පෙ.… සඤ්‌ඤා… සඞ්‌ඛාරා… විඤ්‌ඤාණං… චක්‌ඛු…පෙ.… ජරාමරණං අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නං අනිච්‌චං සඞ්‌ඛතං පටිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං ඛයධම්‌මං වයධම්‌මං විරාගධම්‌මං නිරොධධම්‌මන්‌ති සඞ්‌ඛිපිත්‌වා වවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා සම්‌මසනෙ ඤාණං.
Rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti saṅkhipitvā vavatthāne paññā sammasane ñāṇaṃ. Vedanā…pe… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ… cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti saṅkhipitvā vavatthāne paññā sammasane ñāṇaṃ.
ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං, අසති ජාතියා නත්‌ථි ජරාමරණන්‌ති සඞ්‌ඛිපිත්‌වා වවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා සම්‌මසනෙ ඤාණං. අතීතම්‌පි අද්‌ධානං… අනාගතම්‌පි අද්‌ධානං ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං, අසති ජාතියා නත්‌ථි ජරාමරණන්‌ති සඞ්‌ඛිපිත්‌වා වවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා සම්‌මසනෙ ඤාණං. භවපච්‌චයා ජාති, අසති…පෙ.… උපාදානපච්‌චයා භවො, අසති…පෙ.… තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, අසති…පෙ.… වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, අසති…පෙ.… ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, අසති…පෙ.… සළායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, අසති…පෙ.… නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං, අසති…පෙ.… විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, අසති…පෙ.… සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, අසති…පෙ.… අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා, අසති අවිජ්‌ජාය නත්‌ථි සඞ්‌ඛාරාති සඞ්‌ඛිපිත්‌වා වවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා සම්‌මසනෙ ඤාණං. අතීතම්‌පි අද්‌ධානං… අනාගතම්‌පි අද්‌ධානං අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා, අසති අවිජ්‌ජාය නත්‌ථි සඞ්‌ඛාරාති සඞ්‌ඛිපිත්‌වා වවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා සම්‌මසනෙ ඤාණං. තං ඤාතට්‌ඨෙන ඤාණං, පජානනට්‌ඨෙන පඤ්‌ඤා. තෙන වුච්‌චති – ‘‘අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නානං ධම්‌මානං සඞ්‌ඛිපිත්‌වා වවත්‌ථානෙ පඤ්‌ඤා සම්‌මසනෙ ඤාණං’’.
Jātipaccayā jarāmaraṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti saṅkhipitvā vavatthāne paññā sammasane ñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ jātipaccayā jarāmaraṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti saṅkhipitvā vavatthāne paññā sammasane ñāṇaṃ. Bhavapaccayā jāti, asati…pe… upādānapaccayā bhavo, asati…pe… taṇhāpaccayā upādānaṃ, asati…pe… vedanāpaccayā taṇhā, asati…pe… phassapaccayā vedanā, asati…pe… saḷāyatanapaccayā phasso, asati…pe… nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, asati…pe… viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, asati…pe… saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, asati…pe… avijjāpaccayā saṅkhārā, asati avijjāya natthi saṅkhārāti saṅkhipitvā vavatthāne paññā sammasane ñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ… anāgatampi addhānaṃ avijjāpaccayā saṅkhārā, asati avijjāya natthi saṅkhārāti saṅkhipitvā vavatthāne paññā sammasane ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘atītānāgatapaccuppannānaṃ dhammānaṃ saṅkhipitvā vavatthāne paññā sammasane ñāṇaṃ’’.
සම්‌මසනඤාණනිද්‌දෙසො පඤ්‌චමො.
Sammasanañāṇaniddeso pañcamo.
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්‌දකනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / පටිසම්‌භිදාමග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / 5. සම්‌මසනඤාණනිද්‌දෙසවණ්‌ණනා • 5. Sammasanañāṇaniddesavaṇṇanā
