Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౬. సమ్మససుత్తం
6. Sammasasuttaṃ
౬౬. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా కురూసు విహరతి కమ్మాసధమ్మం నామ కురూనం నిగమో. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘భిక్ఖవో’’తి. ‘‘భదన్తే’’తి తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ – ‘‘సమ్మసథ నో తుమ్హే, భిక్ఖవే, అన్తరం సమ్మస’’న్తి 1. ఏవం వుత్తే, అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అహం ఖో, భన్తే, సమ్మసామి అన్తరం సమ్మస’’న్తి. ‘‘యథా కథం పన త్వం, భిక్ఖు, సమ్మససి అన్తరం సమ్మస’’న్తి? అథ ఖో సో భిక్ఖు బ్యాకాసి. యథా సో భిక్ఖు బ్యాకాసి న సో భిక్ఖు భగవతో చిత్తం ఆరాధేసి.
66. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ nāma kurūnaṃ nigamo. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘sammasatha no tumhe, bhikkhave, antaraṃ sammasa’’nti 2. Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, sammasāmi antaraṃ sammasa’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, sammasasi antaraṃ sammasa’’nti? Atha kho so bhikkhu byākāsi. Yathā so bhikkhu byākāsi na so bhikkhu bhagavato cittaṃ ārādhesi.
ఏవం వుత్తే, ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఏతస్స, భగవా, కాలో; ఏతస్స, సుగత, కాలో; యం భగవా అన్తరం సమ్మసం భాసేయ్య. భగవతో సుత్వా భిక్ఖూ ధారేస్సన్తీ’’తి. ‘‘తేనహానన్ద, సుణాథ, సాధుకం మనసి కరోథ; భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo; yaṃ bhagavā antaraṃ sammasaṃ bhāseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tenahānanda, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ఇధ , భిక్ఖవే, భిక్ఖు సమ్మసమానో సమ్మసతి అన్తరం సమ్మసం 3 – ‘యం ఖో ఇదం అనేకవిధం నానప్పకారకం దుక్ఖం లోకే ఉప్పజ్జతి జరామరణం. ఇదం ఖో దుక్ఖం కింనిదానం కింసముదయం కింజాతికం కింపభవం, కిస్మిం సతి జరామరణం హోతి, కిస్మిం అసతి జరామరణం న హోతీ’తి? సో సమ్మసమానో ఏవం జానాతి – ‘యం ఖో ఇదం అనేకవిధం నానప్పకారకం దుక్ఖం లోకే ఉప్పజ్జతి జరామరణం. ఇదం ఖో దుక్ఖం ఉపధినిదానం ఉపధిసముదయం ఉపధిజాతికం ఉపధిపభవం, ఉపధిస్మిం సతి జరామరణం హోతి, ఉపధిస్మిం అసతి జరామరణం న హోతీ’తి. సో జరామరణఞ్చ పజానాతి జరామరణసముదయఞ్చ పజానాతి జరామరణనిరోధఞ్చ పజానాతి యా చ జరామరణనిరోధసారుప్పగామినీ పటిపదా తఞ్చ పజానాతి. తథాపటిపన్నో చ హోతి అనుధమ్మచారీ. అయం వుచ్చతి, భిక్ఖవే, భిక్ఖు సబ్బసో సమ్మా దుక్ఖక్ఖయాయ పటిపన్నో జరామరణనిరోధాయ.
‘‘Idha , bhikkhave, bhikkhu sammasamāno sammasati antaraṃ sammasaṃ 4 – ‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjati jarāmaraṇaṃ. Idaṃ kho dukkhaṃ kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ, kismiṃ sati jarāmaraṇaṃ hoti, kismiṃ asati jarāmaraṇaṃ na hotī’ti? So sammasamāno evaṃ jānāti – ‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjati jarāmaraṇaṃ. Idaṃ kho dukkhaṃ upadhinidānaṃ upadhisamudayaṃ upadhijātikaṃ upadhipabhavaṃ, upadhismiṃ sati jarāmaraṇaṃ hoti, upadhismiṃ asati jarāmaraṇaṃ na hotī’ti. So jarāmaraṇañca pajānāti jarāmaraṇasamudayañca pajānāti jarāmaraṇanirodhañca pajānāti yā ca jarāmaraṇanirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti. Tathāpaṭipanno ca hoti anudhammacārī. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno jarāmaraṇanirodhāya.
‘‘అథాపరం సమ్మసమానో సమ్మసతి అన్తరం సమ్మసం – ‘ఉపధి పనాయం కింనిదానో కింసముదయో కింజాతికో కింపభవో, కిస్మిం సతి ఉపధి హోతి, కిస్మిం అసతి ఉపధి న హోతీ’తి? సో సమ్మసమానో ఏవం జానాతి – ‘ఉపధి తణ్హానిదానో తణ్హాసముదయో తణ్హాజాతికో తణ్హాపభవో, తణ్హాయ సతి ఉపధి హోతి, తణ్హాయ అసతి ఉపధి న హోతీ’తి. సో ఉపధిఞ్చ పజానాతి ఉపధిసముదయఞ్చ పజానాతి ఉపధినిరోధఞ్చ పజానాతి యా చ ఉపధినిరోధసారుప్పగామినీ పటిపదా తఞ్చ పజానాతి. తథా పటిపన్నో చ హోతి అనుధమ్మచారీ. అయం వుచ్చతి, భిక్ఖవే, భిక్ఖు సబ్బసో సమ్మా దుక్ఖక్ఖయాయ పటిపన్నో ఉపధినిరోధాయ.
‘‘Athāparaṃ sammasamāno sammasati antaraṃ sammasaṃ – ‘upadhi panāyaṃ kiṃnidāno kiṃsamudayo kiṃjātiko kiṃpabhavo, kismiṃ sati upadhi hoti, kismiṃ asati upadhi na hotī’ti? So sammasamāno evaṃ jānāti – ‘upadhi taṇhānidāno taṇhāsamudayo taṇhājātiko taṇhāpabhavo, taṇhāya sati upadhi hoti, taṇhāya asati upadhi na hotī’ti. So upadhiñca pajānāti upadhisamudayañca pajānāti upadhinirodhañca pajānāti yā ca upadhinirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti. Tathā paṭipanno ca hoti anudhammacārī. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno upadhinirodhāya.
‘‘అథాపరం సమ్మసమానో సమ్మసతి అన్తరం సమ్మసం – ‘తణ్హా పనాయం కత్థ ఉప్పజ్జమానా ఉప్పజ్జతి, కత్థ నివిసమానా నివిసతీ’తి? సో సమ్మసమానో ఏవం జానాతి – యం ఖో లోకే పియరూపం సాతరూపం ఏత్థేసా తణ్హా ఉప్పజ్జమానా ఉప్పజ్జతి, ఏత్థ నివిసమానా నివిసతి . కిఞ్చ లోకే పియరూపం సాతరూపం? చక్ఖుం లోకే పియరూపం, సాతరూపం. ఏత్థేసా తణ్హా ఉప్పజ్జమానా ఉప్పజ్జతి, ఏత్థ నివిసమానా నివిసతి. సోతం లోకే పియరూపం సాతరూపం…పే॰… ఘానం లోకే పియరూపం సాతరూపం… జివ్హా లోకే పియరూపం సాతరూపం… కాయో లోకే పియరూపం సాతరూపం… మనో లోకే పియరూపం సాతరూపం ఏత్థేసా తణ్హా ఉప్పజ్జమానా ఉప్పజ్జతి ఏత్థ నివిసమానా నివిసతి.
‘‘Athāparaṃ sammasamāno sammasati antaraṃ sammasaṃ – ‘taṇhā panāyaṃ kattha uppajjamānā uppajjati, kattha nivisamānā nivisatī’ti? So sammasamāno evaṃ jānāti – yaṃ kho loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati . Kiñca loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ? Cakkhuṃ loke piyarūpaṃ, sātarūpaṃ. Etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Sotaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ…pe… ghānaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ… jivhā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ… kāyo loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ… mano loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati ettha nivisamānā nivisati.
‘‘యే హి కేచి, భిక్ఖవే, అతీతమద్ధానం సమణా వా బ్రాహ్మణా వా యం లోకే పియరూపం సాతరూపం తం నిచ్చతో అద్దక్ఖుం సుఖతో అద్దక్ఖుం అత్తతో అద్దక్ఖుం ఆరోగ్యతో అద్దక్ఖుం ఖేమతో అద్దక్ఖుం. తే తణ్హం వడ్ఢేసుం. యే తణ్హం వడ్ఢేసుం తే ఉపధిం వడ్ఢేసుం. యే ఉపధిం వడ్ఢేసుం తే దుక్ఖం వడ్ఢేసుం. యే దుక్ఖం వడ్ఢేసుం తే న పరిముచ్చింసు జాతియా జరాయ మరణేన సోకేహి పరిదేవేహి దుక్ఖేహి దోమనస్సేహి ఉపాయాసేహి, న పరిముచ్చింసు దుక్ఖస్మాతి వదామి.
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato addakkhuṃ sukhato addakkhuṃ attato addakkhuṃ ārogyato addakkhuṃ khemato addakkhuṃ. Te taṇhaṃ vaḍḍhesuṃ. Ye taṇhaṃ vaḍḍhesuṃ te upadhiṃ vaḍḍhesuṃ. Ye upadhiṃ vaḍḍhesuṃ te dukkhaṃ vaḍḍhesuṃ. Ye dukkhaṃ vaḍḍhesuṃ te na parimucciṃsu jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimucciṃsu dukkhasmāti vadāmi.
‘‘యేపి హి కేచి, భిక్ఖవే, అనాగతమద్ధానం సమణా వా బ్రాహ్మణా వా యం లోకే పియరూపం సాతరూపం తం నిచ్చతో దక్ఖిస్సన్తి 5 సుఖతో దక్ఖిస్సన్తి అత్తతో దక్ఖిస్సన్తి ఆరోగ్యతో దక్ఖిస్సన్తి ఖేమతో దక్ఖిస్సన్తి. తే తణ్హం వడ్ఢిస్సన్తి. యే తణ్హం వడ్ఢిస్సన్తి తే ఉపధిం వడ్ఢిస్సన్తి. యే ఉపధిం వడ్ఢిస్సన్తి తే దుక్ఖం వడ్ఢిస్సన్తి. యే దుక్ఖం వడ్ఢిస్సన్తి తే న పరిముచ్చిస్సన్తి జాతియా జరాయ మరణేన సోకేహి పరిదేవేహి దుక్ఖేహి దోమనస్సేహి ఉపాయాసేహి, న పరిముచ్చిస్సన్తి దుక్ఖస్మాతి వదామి.
‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato dakkhissanti 6 sukhato dakkhissanti attato dakkhissanti ārogyato dakkhissanti khemato dakkhissanti. Te taṇhaṃ vaḍḍhissanti. Ye taṇhaṃ vaḍḍhissanti te upadhiṃ vaḍḍhissanti. Ye upadhiṃ vaḍḍhissanti te dukkhaṃ vaḍḍhissanti. Ye dukkhaṃ vaḍḍhissanti te na parimuccissanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccissanti dukkhasmāti vadāmi.
‘‘యేపి హి కేచి, భిక్ఖవే, ఏతరహి సమణా వా బ్రాహ్మణా వా యం లోకే పియరూపం సాతరూపం తం నిచ్చతో పస్సన్తి సుఖతో పస్సన్తి అత్తతో పస్సన్తి ఆరోగ్యతో పస్సన్తి ఖేమతో పస్సన్తి. తే తణ్హం వడ్ఢేన్తి . యే తణ్హం వడ్ఢేన్తి తే ఉపధిం వడ్ఢేన్తి. యే ఉపధిం వడ్ఢేన్తి తే దుక్ఖం వడ్ఢేన్తి. యే దుక్ఖం వడ్ఢేన్తి తే న పరిముచ్చన్తి జాతియా జరాయ మరణేన సోకేహి పరిదేవేహి దుక్ఖేహి దోమనస్సేహి ఉపాయాసేహి, న పరిముచ్చన్తి దుక్ఖస్మాతి వదామి.
‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato passanti sukhato passanti attato passanti ārogyato passanti khemato passanti. Te taṇhaṃ vaḍḍhenti . Ye taṇhaṃ vaḍḍhenti te upadhiṃ vaḍḍhenti. Ye upadhiṃ vaḍḍhenti te dukkhaṃ vaḍḍhenti. Ye dukkhaṃ vaḍḍhenti te na parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccanti dukkhasmāti vadāmi.
‘‘సేయ్యథాపి , భిక్ఖవే, ఆపానీయకంసో వణ్ణసమ్పన్నో గన్ధసమ్పన్నో రససమ్పన్నో. సో చ ఖో విసేన సంసట్ఠో. అథ పురిసో ఆగచ్ఛేయ్య ఘమ్మాభితత్తో ఘమ్మపరేతో కిలన్తో తసితో పిపాసితో. తమేనం ఏవం వదేయ్యుం – ‘అయం తే, అమ్భో పురిస, ఆపానీయకంసో వణ్ణసమ్పన్నో గన్ధసమ్పన్నో రససమ్పన్నో; సో చ ఖో విసేన సంసట్ఠో. సచే ఆకఙ్ఖసి పివ. పివతో హి ఖో తం ఛాదేస్సతి వణ్ణేనపి గన్ధేనపి రసేనపి, పివిత్వా చ పన తతోనిదానం మరణం వా నిగచ్ఛసి మరణమత్తం వా దుక్ఖ’న్తి. సో తం ఆపానీయకంసం సహసా అప్పటిసఙ్ఖా పివేయ్య, నప్పటినిస్సజ్జేయ్య. సో తతోనిదానం మరణం వా నిగచ్ఛేయ్య మరణమత్తం వా దుక్ఖం. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, యే హి కేచి అతీతమద్ధానం సమణా వా బ్రాహ్మణా వా యం లోకే పియరూపం…పే॰… అనాగతమద్ధానం…పే॰… ఏతరహి సమణా వా బ్రాహ్మణా వా యం లోకే పియరూపం సాతరూపం తం నిచ్చతో పస్సన్తి సుఖతో పస్సన్తి అత్తతో పస్సన్తి ఆరోగ్యతో పస్సన్తి ఖేమతో పస్సన్తి, తే తణ్హం వడ్ఢేన్తి. యే తణ్హం వడ్ఢేన్తి తే ఉపధిం వడ్ఢేన్తి. యే ఉపధిం వడ్ఢేన్తి తే దుక్ఖం వడ్ఢేన్తి. యే దుక్ఖం వడ్ఢేన్తి తే న పరిముచ్చన్తి జాతియా జరాయ మరణేన సోకేహి పరిదేవేహి దుక్ఖేహి దోమనస్సేహి ఉపాయాసేహి, న పరిముచ్చన్తి దుక్ఖస్మాతి వదామి.
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno. So ca kho visena saṃsaṭṭho. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ayaṃ te, ambho purisa, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno; so ca kho visena saṃsaṭṭho. Sace ākaṅkhasi piva. Pivato hi kho taṃ chādessati vaṇṇenapi gandhenapi rasenapi, pivitvā ca pana tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. So taṃ āpānīyakaṃsaṃ sahasā appaṭisaṅkhā piveyya, nappaṭinissajjeyya. So tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Evameva kho, bhikkhave, ye hi keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ…pe… anāgatamaddhānaṃ…pe… etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato passanti sukhato passanti attato passanti ārogyato passanti khemato passanti, te taṇhaṃ vaḍḍhenti. Ye taṇhaṃ vaḍḍhenti te upadhiṃ vaḍḍhenti. Ye upadhiṃ vaḍḍhenti te dukkhaṃ vaḍḍhenti. Ye dukkhaṃ vaḍḍhenti te na parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccanti dukkhasmāti vadāmi.
‘‘యే చ ఖో కేచి, భిక్ఖవే, అతీతమద్ధానం సమణా వా బ్రాహ్మణా వా యం లోకే పియరూపం సాతరూపం తం అనిచ్చతో అద్దక్ఖుం దుక్ఖతో అద్దక్ఖుం అనత్తతో అద్దక్ఖుం రోగతో అద్దక్ఖుం భయతో అద్దక్ఖుం, తే తణ్హం పజహింసు. యే తణ్హం పజహింసు తే ఉపధిం పజహింసు. యే ఉపధిం పజహింసు తే దుక్ఖం పజహింసు. యే దుక్ఖం పజహింసు తే పరిముచ్చింసు జాతియా జరాయ మరణేన సోకేహి పరిదేవేహి దుక్ఖేహి దోమనస్సేహి ఉపాయాసేహి, పరిముచ్చింసు దుక్ఖస్మాతి వదామి.
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato addakkhuṃ dukkhato addakkhuṃ anattato addakkhuṃ rogato addakkhuṃ bhayato addakkhuṃ, te taṇhaṃ pajahiṃsu. Ye taṇhaṃ pajahiṃsu te upadhiṃ pajahiṃsu. Ye upadhiṃ pajahiṃsu te dukkhaṃ pajahiṃsu. Ye dukkhaṃ pajahiṃsu te parimucciṃsu jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimucciṃsu dukkhasmāti vadāmi.
‘‘యేపి హి కేచి, భిక్ఖవే, అనాగతమద్ధానం సమణా వా బ్రాహ్మణా వా యం లోకే పియరూపం సాతరూపం తం అనిచ్చతో దక్ఖిస్సన్తి దుక్ఖతో దక్ఖిస్సన్తి అనత్తతో దక్ఖిస్సన్తి రోగతో దక్ఖిస్సన్తి భయతో దక్ఖిస్సన్తి, తే తణ్హం పజహిస్సన్తి. యే తణ్హం పజహిస్సన్తి…పే॰… పరిముచ్చిస్సన్తి దుక్ఖస్మాతి వదామి.
‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato dakkhissanti dukkhato dakkhissanti anattato dakkhissanti rogato dakkhissanti bhayato dakkhissanti, te taṇhaṃ pajahissanti. Ye taṇhaṃ pajahissanti…pe… parimuccissanti dukkhasmāti vadāmi.
‘‘యేపి హి కేచి, భిక్ఖవే, ఏతరహి సమణా వా బ్రాహ్మణా వా యం లోకే పియరూపం సాతరూపం తం అనిచ్చతో పస్సన్తి దుక్ఖతో పస్సన్తి అనత్తతో పస్సన్తి రోగతో పస్సన్తి భయతో పస్సన్తి, తే తణ్హం పజహన్తి. యే తణ్హం పజహన్తి తే ఉపధిం పజహన్తి. యే ఉపధిం పజహన్తి తే దుక్ఖం పజహన్తి. యే దుక్ఖం పజహన్తి తే పరిముచ్చన్తి జాతియా జరాయ మరణేన సోకేహి పరిదేవేహి దుక్ఖేహి దోమనస్సేహి ఉపాయాసేహి, పరిముచ్చన్తి దుక్ఖస్మాతి వదామి.
‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato passanti dukkhato passanti anattato passanti rogato passanti bhayato passanti, te taṇhaṃ pajahanti. Ye taṇhaṃ pajahanti te upadhiṃ pajahanti. Ye upadhiṃ pajahanti te dukkhaṃ pajahanti. Ye dukkhaṃ pajahanti te parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccanti dukkhasmāti vadāmi.
‘‘సేయ్యథాపి, భిక్ఖవే, ఆపానీయకంసో వణ్ణసమ్పన్నో గన్ధసమ్పన్నో రససమ్పన్నో. సో చ ఖో విసేన సంసట్ఠో. అథ పురిసో ఆగచ్ఛేయ్య ఘమ్మాభితత్తో ఘమ్మపరేతో కిలన్తో తసితో పిపాసితో. తమేనం ఏవం వదేయ్యుం – ‘అయం తే, అమ్భో పురిస, ఆపానీయకంసో వణ్ణసమ్పన్నో గన్ధసమ్పన్నో రససమ్పన్నో సో చ ఖో విసేన సంసట్ఠో. సచే ఆకఙ్ఖసి పివ. పివతో హి ఖో తం ఛాదేస్సతి వణ్ణేనపి గన్ధేనపి రసేనపి; పివిత్వా చ పన తతోనిదానం మరణం వా నిగచ్ఛసి మరణమత్తం వా దుక్ఖ’న్తి. అథ ఖో, భిక్ఖవే, తస్స పురిసస్స ఏవమస్స – ‘సక్కా ఖో మే అయం సురాపిపాసితా 7 పానీయేన వా వినేతుం దధిమణ్డకేన వా వినేతుం భట్ఠలోణికాయ 8 వా వినేతుం లోణసోవీరకేన వా వినేతుం, న త్వేవాహం తం పివేయ్యం, యం మమ అస్స దీఘరత్తం హితాయ సుఖాయా’తి. సో తం ఆపానీయకంసం పటిసఙ్ఖా న పివేయ్య, పటినిస్సజ్జేయ్య . సో తతోనిదానం న మరణం వా నిగచ్ఛేయ్య మరణమత్తం వా దుక్ఖం. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, యే హి కేచి అతీతమద్ధానం సమణా వా బ్రాహ్మణా వా యం లోకే పియరూపం సాతరూపం తం అనిచ్చతో అద్దక్ఖుం దుక్ఖతో అద్దక్ఖుం అనత్తతో అద్దక్ఖుం రోగతో అద్దక్ఖుం భయతో అద్దక్ఖుం, తే తణ్హం పజహింసు. యే తణ్హం పజహింసు తే ఉపధిం పజహింసు. యే ఉపధిం పజహింసు తే దుక్ఖం పజహింసు. యే దుక్ఖం పజహింసు తే పరిముచ్చింసు జాతియా జరాయ మరణేన సోకేహి పరిదేవేహి దుక్ఖేహి దోమనస్సేహి ఉపాయాసేహి, పరిముచ్చింసు దుక్ఖస్మాతి వదామి.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno. So ca kho visena saṃsaṭṭho. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ayaṃ te, ambho purisa, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno so ca kho visena saṃsaṭṭho. Sace ākaṅkhasi piva. Pivato hi kho taṃ chādessati vaṇṇenapi gandhenapi rasenapi; pivitvā ca pana tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. Atha kho, bhikkhave, tassa purisassa evamassa – ‘sakkā kho me ayaṃ surāpipāsitā 9 pānīyena vā vinetuṃ dadhimaṇḍakena vā vinetuṃ bhaṭṭhaloṇikāya 10 vā vinetuṃ loṇasovīrakena vā vinetuṃ, na tvevāhaṃ taṃ piveyyaṃ, yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’ti. So taṃ āpānīyakaṃsaṃ paṭisaṅkhā na piveyya, paṭinissajjeyya . So tatonidānaṃ na maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Evameva kho, bhikkhave, ye hi keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato addakkhuṃ dukkhato addakkhuṃ anattato addakkhuṃ rogato addakkhuṃ bhayato addakkhuṃ, te taṇhaṃ pajahiṃsu. Ye taṇhaṃ pajahiṃsu te upadhiṃ pajahiṃsu. Ye upadhiṃ pajahiṃsu te dukkhaṃ pajahiṃsu. Ye dukkhaṃ pajahiṃsu te parimucciṃsu jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimucciṃsu dukkhasmāti vadāmi.
‘‘యేపి హి కేచి, భిక్ఖవే, అనాగతమద్ధానం…పే॰… ఏతరహి సమణా వా బ్రాహ్మణా వా యం లోకే పియరూపం సాతరూపం తం అనిచ్చతో పస్సన్తి దుక్ఖతో పస్సన్తి అనత్తతో పస్సన్తి రోగతో పస్సన్తి భయతో పస్సన్తి, తే తణ్హం పజహన్తి. యే తణ్హం పజహన్తి తే ఉపధిం పజహన్తి. యే ఉపధిం పజహన్తి తే దుక్ఖం పజహన్తి. యే దుక్ఖం పజహన్తి తే పరిముచ్చన్తి జాతియా జరాయ మరణేన సోకేహి పరిదేవేహి దుక్ఖేహి దోమనస్సేహి ఉపాయాసేహి, పరిముచ్చన్తి దుక్ఖస్మాతి వదామీ’’తి. ఛట్ఠం.
‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ…pe… etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato passanti dukkhato passanti anattato passanti rogato passanti bhayato passanti, te taṇhaṃ pajahanti. Ye taṇhaṃ pajahanti te upadhiṃ pajahanti. Ye upadhiṃ pajahanti te dukkhaṃ pajahanti. Ye dukkhaṃ pajahanti te parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccanti dukkhasmāti vadāmī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౬. సమ్మససుత్తవణ్ణనా • 6. Sammasasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౬. సమ్మససుత్తవణ్ణనా • 6. Sammasasuttavaṇṇanā